EnglishConnect choq’ reheb’ li misioneer
Tzolok 7: Li ajb’il ru


“Tzolok 7: Li ajb’il ru,” EnglishConnect 2 choq’ reheb’ laj tzolonel (2022)

“Tzolok 7,” EnglishConnect 2 choq’ reheb’ laj tzolonel

eb’ li tiix neke’se’ek

Lesson 7

Needs

Li ajom: Laa’in tintzol chan ru xtz’aamankil lin tenq’ ut xsumenkil li ani naxtz’aama xtenq’.

Personal Study

Kawresi aawib’ re aatinak sa’ laa ch’uut rik’in xb’aanunkileb’ xb’een wa li kok’ k’anjel A toj E.

eetalil a
Study the Principle of Learning: Exercise Faith in Jesus Christ

Xk’anjelankil li paabʼaal chirix li Jesukristo

Jesus Christ can help me do all things when I exercise faith in Him.

Li Jesukristo naru nikinixtenq’a chixb’aanunkil chixjunil naq nink’anjela lin paab’aal chirix a’an.

Li Jesukristo a’an li Ralal li Dios. Aʼan wan chixjunil lix wankilal. Sa’ li loq’laj hu naqil resil jun winq li kixk’anjela lix paab’aal chirix li Jesukristo. Jwal yaj li ralal li winq ut maa’ani kiru chi tenq’ank re. Li winq kixpatz’ re li Jesus naq tixk’irtesi li ralal. Li Jesus kixye re:

“Wi tatruhanq [chi paab’ank], chixjunil taaruuq … Ak tixjap re lix yuwa’ li al: Ninpaab’. Tenq’ahin sa’ lix majelal inpaab’aal. … Li Jesus kixchap [li al] chi ruq’, kixwaklesi, ut a’an kixaqliik”(Markos 9:23–24, 27).

Jo’ li winq a’in, laa’at naru nakatikib’ rik’in li yo’onihom ut li paab’aal ak wan aawe. Toja’ naq naru taanimob’resi laa paab’aal rik’in tijok ut xtzolb’aleb’ li loq’laj hu. Naru ajwi’ nakanimob’resi laa paab’aal naq nakayal aaq’e chixtzolb’al li Ingles. Naru nakatikib’ rik’in li k’a’ru ak nakanaw. Chatk’anjelaq rik’in li ak naru nakab’aanu sa’ Ingles ut oksi jo’ k’ihal naru chawu. Yal aaq’e chi ab’ink, ilok ru hu, aatinak, ut tz’iib’ak sa’ Ingles wulaj wulaj. Naq nakatk’anjelak rik’in paab’aal ut chi anchal aach’ool, li Jesus naru tixk’e chi nimank laa paab’aal.

xjalam-uuch li Jesukristo

Ponder

  • Chan ru naru nakakʼanjela laa paabʼaal chirix li Jesukristo?

  • Chan ru naru nakanimobʼresi laa paabʼaal naq yookat chixtzolbʼal li Ingles?

eetalil b
Memorize Vocabulary

Tzol li naraj naxye ut chan ru nayaab’asiman li junjunq chi aatin rub’elaj li ch’uut re aatinak. Yal roksinkileb’ li aatin li neke’tawman sa’ li raqal “Memorize Vocabulary” naq yooqat chiroksinkil li Ingles wulaj wulaj.

Can you … ?

Ma tatruuq … ?

Could you … ?

Ma tatruuq raj … ?

Will you … ?

Ma … ?

Would you … ?

Ma … raj?

I need you to …

Nawaj ru naq laa’at …

I want you to …

Nawaj naq laa’at …

I have to …

Laa’in tento …

I need to …

Laa’in tento …

I want to …

Laa’in nawaj …

please

b’aanu usilal

Verbs

carry the groceries

xk’amb’al li tzakemq xloq’man

clean this room

xmesunkil li na’ajej a’in

cook dinner

xk’uub’ankil li xtib’el wa re ewu

do the dishes

xch’ajb’aleb’ li sek’

do the laundry

xpuch’b’al li t’ikr

drop off food

xkanab’ankil chaq li tzakemq

fix the computer

xtuqub’ankil li ulul ch’iich’

go to the store

xik sa’ li k’ayib’aal

help me

intenq’ankil laa’in

make an appointment

xxaqab’ankil jun li cita

send an email

xtaqlankil jun correo electronico

take Lisa to school

xk’amb’al li xLisa toj sa’ li eskweel

eetalil c
Practice Pattern 1

Yal roksinkileb’ li eetalil toj reetal naq naru nakatpatz’ok ut nakatsumenk chi kaw aach’ool. Naru nakak’eheb’ li aatin li wankeb’ sa’ li raqal “Memorize Vocabulary” sa’ xna’ajeb’ li aatin wankeb’ xjuch’ chirub’eleb’.

Q: Will you please (verb)?A: No, I can’t (verb) because I need to (verb).

Li tz’aamank rik’in oxloq’

eetalil 1 patz’om ma tatruuq raj chi verbo

K’e reetal: Naq yookat chixpatz’b’al re jun kristiaan naq tixb’aanu k’a’ruhaq, naru nakab’aanu rik’in oxloq’ wi taaye “please.”

Answers

eetalil 1 xsumenkil ink’a’ ninru chi verbo xb’aan naq laa’in tento verbo

Examples

warib’aal moko saab’esinb’il ta

Q: Will you please clean this room?A: No, I can’t clean this room because I need to do the laundry.

Q: Would you please do the dishes?A: Yes, I will do the dishes.

Q: Could you please fix the computer?A: Sorry, I can’t fix the computer because I have to go to the store.

Q: Can you please cook dinner?A: Yes, I can.

eetalil d
Practice Pattern 2

Yal roksinkileb’ li eetalil toj reetal naq naru nakatpatz’ok ut nakatsumenk chi kaw aach’ool. Yal xtzolb’al xkomon chik li na’leb’ chirixeb’ li eetalil sa’ li tzolok a’in. Naru nakawoksiheb’ li tusleb’aal aatin malaj sitio web.

A: I need you to (verb).B: No, I can’t (verb) because I have to (verb).

Li tz’aamank chi tiik

eetalil 2 patz’om nawaj ru naq laa’at verbo

Answers

eetalil 2 xsumenkil ink’a’, moko ninru ta chi verbo xb’aan naq laa’in tento verbo

Examples

wiib’eb’ li ixq sa’ xb’een li moto

A: I need you to take Lisa to school.B: OK, I can take Lisa to school.

A: I want you to cook dinner.B: Sorry, I can’t cook dinner because I have to help Lisa.

A: I need you to make an appointment.B: OK, I will make an appointment.

eetalil e
Use the Patterns

Tz’iib’a kaahib’eb’ li patz’om naru nakawoksi. Tz’iib’a xsumenkil li junjunq chi patz’om. Yaab’asiheb’.

Additional Activities

B’aanu li junjunq chi k’anjel ut tz’ilok-ix sa’ internet sa’ englishconnect.org/learner/resources malaj sa’ li Hu re tzolok re EnglishConnect 2.

Act in Faith to Practice English Daily

Maakanab’ roksinkil li Ingles wulaj wulaj. Oksi laa “Tusleb’aal re xtz’ilb’al rix laa tzolb’al.” Tz’il rix laa meta re tzolok ut lix yalb’al aaq’e chixb’aanunkil.

Conversation Group

Discuss the Principle of Learning: Exercise Faith in Jesus Christ

(20–30 minutes)

xjalam-uuch li Jesukristo

eetalil 1
Activity 1: Practice the Patterns

(10–15 minutes)

Tz’il rix xtusulaleb’ li aatin rik’in jun laa wochb’een.

Yal roksinkil li eetalil 1 rik’in jun laa wochb’een.

  • Yal patz’ok.

  • Yal xsumenkileb’ li patz’om.

  • Yal aatinak, ut taawoksiheb’ li eetalil.

B’aanu wi’chik rik’in li eetalil 2.

eetalil 2
Activity 2: Create Your Own Sentences

(10–15 minutes)

Ileb’ li jalam-uuch. Patz’on ut sumeheb’ li patz’om chirixeb’ li kok’ k’anjel sa’ li junjunq chi jalam-uuch. K’ehomaq eehoonal chixb’aanunkil a’an.

Example

jun ixq naxpuch’eb’ li t’ikr
  • A: Can you do the laundry?

  • B: No, I can’t do the laundry because I have to go to work.

Image 1

xchapb’al li leech sa’ li kʼuulebʼaal cheʼ

Image 2

jun ixq naxch’ajeb’ li sek’

Image 3

xmesunkil li tz’ak

Image 4

jun sumal neke’xxok li tzakemq li wan sa’ li b’eleb’aal ch’iich’

Image 5

neke’k’uub’ank jun li na’b’ej ut lix ko’

eetalil 3
Activity 3: Create Your Own Conversations

(15–20 minutes)

K’utb’esihomaq li junjunq chi eetalil. Kristiaan A natz’aaman. Kristiaan B nasumen. Ye jo’ k’ihal naru chawu. K’oxla chan ru naru taayiib’. Jal ani nasik’ok ut ani napatz’ok, ut b’aanu wi’chik.

Example

jun junkab’al yookeb’ chi aatinak

Kristiaan A a’an jun yuwa’b’ej malaj na’b’ej. Kristiaan B a’an li alalb’ej. Li yuwa’b’ej naxtz’aama re li alalb’ej naq tixsaab’esi lix warib’aal.

  • A: I need you to clean your room, please.

  • B: OK, I will.

  • A: Thank you.

Situations

  • Kristiaan A a’an jun aj tzolonel. Kristiaan B a’an laj k’utunel. Laj tzolonel naraj ru xtenq’ rik’in lix tarea.

  • Kristiaan A a’an jun aj tz’iib’anel. Kristiaan B a’an li jefe. Laj tz’iib’anel tento tixxaqab’ jun li cita rik’in lix jefe.

  • Kristiaan A a’an li jefe. Kristiaan B nak’anjelak sa’ li oficiin. Li jefe naraj ru naq laj k’anjenel tixtaqla jun correo electronico.

  • Ramiiweb’ rib’ li kristiaan A ut li kristiaan B. Jun reheb’ li amiiw naraj naq li jun chik tixtenq’a chixyiib’ankil lix b’eleb’aal ch’iich’.

  • Sumsuukeb’ li kristiaan A ut li kristiaan B. Jun reheb’ li sum aatin naraj naq li jun chik tixtenq’a chixk’uub’ankil li xtib’el wa re ewu.

  • Kristiaan A wan rochoch. Kristiaan N a’an aj electricista. Li jun li wan rochoch naraj ru naq laj electricista tixyiib’eb’ li bombiiy xe’jore’.

Evaluate

(5–10 minutes)

Tz’il rix li ak xab’aanu re xtz’aqob’resinkileb’ ru li ajom ut lix yalb’al aaq’e chiroksinkil li Ingles wulaj wulaj.

Evaluate Your Progress

I can:

  • Ask for help.

    Patz’omaq eetenq’ankil.

    xnaq’ uhej, xnaq’ uhej sa b’ayaq xch’ool, xnaq’ uhej sa sa xch’ool
  • Make requests.

    Tz’aamank.

    xnaq’ uhej, xnaq’ uhej sa b’ayaq xch’ool, xnaq’ uhej sa sa xch’ool
  • Understand and respond to requests for help.

    Xtawb’al ru ut xsumenkil li tz’aam re tenq’.

    xnaq’ uhej, xnaq’ uhej sa b’ayaq xch’ool, xnaq’ uhej sa sa xch’ool

Evaluate Your Efforts

Tz’il rix lix yalb’al aaq’e sa’:

  1. Xtzolb’al li na’leb’ re tzolok.

  2. Xtzolb’al sa’ aach’ool eb’ li aatin.

  3. Xyalb’al roksinkileb’ li eetalil.

  4. Roksinkil li Ingles wulaj wulaj.

K’e jun li meta. K’oxla roksinkileb’ li na’leb’ sa’ Li naru nab’aanuman re tzolok li wankeb’ sa’ li “Tusleb’aal re xtz’ilb’al rix laa tzolb’al.”

Wotz laa meta rik’in jun laa wochb’een.

Act in Faith to Practice English Daily

“Li Qaawa’ ink’a’ naxteneb’ naq tz’aqal li qapaab’aal re truuq taqoksi lix wankilal a’an li tz’aqal. A’ut, naxpatz’ naq toopaab’anq. … Chixjunil taaruuq choq’ reheb’ li wankeb’ xpaab’aal” (Russell M. Nelson, “Xwakli li Kristo; Li paab’aal chirix a’an tixjal xna’ajeb’ li tzuul,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2021).