Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
11–17 Nōvema. Hepelū 7–13: ‘Ko e Taulaʻeiki Lahi ʻo e Ngaahi Meʻa Lelei ʻe Hokó’


“11–17 Nōvema. Hepelū 7–13: ‘Ko e Taulaʻeiki Lahi ʻo e Ngaahi Meʻa Lelei ʻe Hokó’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Foʻou 2019 (2019)

“11–17 Nōvema. Hepelū 7–13,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2019

ʻĪmisi
Ko e ʻoange ʻe Melekisēteki ha tāpuaki kia ʻEpalame

Tāpuakiʻi ʻe Melekisēteki ʻa ʻEpalame, tā ʻe Walter Rane

11–17 Nōvema

Hepelū 7-13

“Ko e Taulaʻeiki Lahi ʻo e Ngaahi Meʻa Lelei ʻe Hoko”

ʻI hoʻo fakamanatu mo fakalaulauloto ki he fokotuʻutuʻu ko ʻení, tokanga ki he ngaahi ueʻi ʻokú ke maʻu kau ki he fānau ʻokú ke akoʻí. ʻE tokoni atu ʻa e Laumālie ke kumi ha ngaahi pōpoaki maʻanautolu ʻi he Hepelū 7–13.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
sharing icon

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

Kole ki he fānaú ke vahevahe e ngaahi meʻa ʻoku fai ʻe kinautolu mo honau ngaahi fāmilí ke nau ako ai e ongoongoleleí ʻi ʻapi. Fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe ha niʻihi ʻo e ngaahi aʻusia ʻoku nau manako aí, ʻi hono ako e ongoongoleleí mo honau ngaahi fāmilí.

ʻĪmisi
teaching icon

Akoʻi e Tokāteliné

Fānau Iiki Angé

Hepelū 7:1–6

ʻE lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he lakanga fakataulaʻeikí ʻi ha ngaahi founga lahi.

ʻE lava ke ʻomi ʻe he Hepelū 7:1–6 ha faingamālie ke fakafeʻiloaki ai ki he fānaú ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakamatala fakaʻauliliki ange ko hai ʻa ʻĒpalahame, pea fakaʻaonga leva ʻa e Hepelū 7:1–6 mo e Liliu ‘a Siosefa Sāmitá, Sēnesi 14:36–40 (ʻi he Bible appendix) ke akoʻi ange naʻe totongi vahehongofulu ʻa ʻĒpalahame kia Melekisēteki. Fakamatalaʻi ange naʻe maʻu ʻe Melekisēteki ʻa e lakanga fakataulaʻeiki māʻolunga angé, ʻa ia ko e mālohi ia ʻa e ʻOtuá naʻe foaki ki he kakai ʻi he māmaní, pea naʻá ne fakaʻaongaʻi ia ke tāpuakiʻi ʻa ʻĒpalahame. Mahalo ʻe fiefia e fānaú ke nau fakatātaaʻi e talanoá ʻaki ha ngaahi teuteu faingofua, hangē ko ha kalauni mo ha sila vahehongofulu.

  • Fakaafeʻi ha maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒlone ʻaʻahi mai ki he kalasí pea talanoa ki he fānaú e founga kuo nau fakaʻaongaʻi ai ʻa e lakanga fakataulaʻeikí ke faitāpuekina e niʻihi kehé. Fakaʻaliʻali leva ki he fānaú ha ngaahi fakatātā ʻo e ngaahi ouau kehekehe ʻo e lakanga fakataulaʻeikí (hangē ko ʻení, vakai fakatātā 103–8 ʻi he Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí). Tokoniʻi e fānaú ke nau fakapapauʻi ko e lakanga fakataulaʻeiki fē ʻoku fie maʻu ki he ouau takitaha pea ʻave ʻa e fakatātā ko iá ki he maʻu lakanga fakataulaʻeiki totonu ke ne puke.

Hepelū 11:1–32

Ko e tuí ʻa e falala ki he meʻa ʻoku ʻikai ke tau lava ʻo mamata ki aí.

Neongo ʻoku ʻikai ke nau lava ʻo mamata ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi pe aʻusia e ngaahi tāpuaki kotoa ʻo e ongoongoleleí, ʻe lava ke fakatupulaki ʻe he fānau ʻokú ke akoʻí ʻaki e ngaahi sīpinga ʻi he Hepelū 11.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo Sīsū. Tuku takai holo he lokí ha ngaahi meʻa ke ne fakafofongaʻi ha “ngaahi fakamoʻoni” ʻokú Ne moʻoni neongo ʻoku ʻikai ke tau lava ʻo mamata kiate Ia (hangē ko e folofolá, ko ha fakatātā ʻo e ʻUluaki Mata-meʻa-hā-maí, pe ko ha fakatātā ʻo e māmaní). Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau kumi e ngaahi meʻa ko iá, pea vahevahe kiate kinautolu e founga ʻoku tokoniʻi ai ʻe he meʻa takitaha ke tau maʻu ha tui ʻoku moʻui ʻa Sīsū.

  • ʻOmi ha ī, pea tuku ke taufetongi e fānaú ʻi hono ongoʻi e ʻea ʻoku puhi mai ki honau fofongá. Akoʻi kiate kinautolu ʻoku ʻikai ke tau lava ʻo mamata ki he ʻeá, ka ʻoku tau ʻo ongoʻi ia. Ko e meʻa tatau pē, ʻoku ʻikai ke tau lava ʻo mamata ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi, ka te tau lava ʻo ongoʻi ʻEna ʻofá mo maʻu ha tui ʻokú Na ʻi ai moʻoni.

  • Vahevahe e ngaahi talanoa kau ki ha tokotaha pe ko ha kakai tokolahi ʻoku lave ki ai e Hepelū 11:4–32. Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi e Ngaahi Talanoa ʻo e Fuakava Motuʻá (vakai ki he vahe 4–6, 8–10, 15–17, 23, mo e 28). Ko e hā naʻe fai ʻe he kakaí ni ke fakahaaʻi ai ʻoku nau maʻu ha tui ki ha meʻa ʻoku ʻikai ke nau mamata ki ai? Vahevahe ha ngaahi tāpuaki ʻokú ke maʻu koeʻuhi ko hoʻo tuí.

Hepelū 13:5–6

ʻE tokoniʻi kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi pea he ʻikai ke ne liʻaki kitautolu.

Ko e hā ha ngaahi faingataʻa ʻoku ala foua ʻe he fānaú he taimí ni? ʻE tokoni fēfē kiate kinautolu ʻa e pōpoaki ʻo e Hepelū 13:5–6?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Toe vakaiʻi ha ngaahi talanoa ʻe niʻihi mei he Fuakava Foʻoú kuo ako ʻe he fānaú ʻi he taʻú ni, ʻa ia ʻoku akoʻi ai ʻe he Fakamoʻuí e niʻihi kehé hangē ko e taimi naʻá Ne fakamoʻui ai e tangata naʻe pipikí (vakai Luke 5:18–26) pe fafanga ʻa e toko 5,000 (vakai Mātiu 14:15–21). Tokoniʻi e fānaú ke nau ako e kupuʻi lea “Ko hoku tokoní ʻa e ʻEikí” (Hepelū 13:6).

  • Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau tā ha fakatātā ʻo ha taimi ne nau ongoʻi ilifia ai. Lau kiate kinautolu e Hepelū 13:5–6, pea fakamoʻoniʻi ange ʻoku tokoniʻi kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní pea he ʻikai ʻaupito ke siʻaki kitautolu. Tokoniʻi e fānaú ke nau kosi ʻo toʻo ha ngaahi foʻi haati laʻi pepa ʻoku lahi feʻungá ke kofu ʻaki ʻa e ngaahi fakatātaá. Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻokú ne tokoniʻi kitautolu ke tau ongoʻi ofi ange ai ki he Tamai Hēvaní? Hiki ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻá ni ʻi he ngaahi foʻi haatí.

  • Akoʻi ki he fānaú e veesi hono ua ʻo e “ʻO Ka Ne Ka Toe Haʻú” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 46). Fakatatau ki he hivá, ko e hā ha tokoni te tau lava ʻo maʻu ʻi he taimi ʻoku ofi mai ai kiate kitautolu ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí? Talanoa ki ha taimi naʻe ofi mai ai mo tokoni ʻa e Tamai Hēvaní kiate koe.

ʻĪmisi
teaching icon

Akoʻi e Tokāteliné

Fānau Lalahi Angé

Hepelū 7:1–4

ʻOku muimui ʻa e kau maʻu lakanga fakataulaʻeiki moʻui tāú ki he Fakamoʻuí.

Te ke lava fēfē ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi veesi ko ʻení ke tokoniʻi ke mahino ki he fānaú, ko kinautolu ʻoku nau maʻu e lakanga fakataulaʻeikí ʻoku totonu ke nau moʻui angatonu mo tokoniʻi e niʻihi kehé ʻo hangē ko ia ne fai ʻe he Fakamoʻuí?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Tokoniʻi e fānaú ke nau lisi e ngaahi meʻa ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e ongo maʻu lakanga fakataulaʻeiki maʻongoʻongo ko ʻĒpalahame mo Melekisētekí. Te nau lava ʻo maʻu ha tokoni ʻi he Hepelū 7:1–4; ʻĒpalahame 1:1–2; mo e Liliu ʻa Siosefa Sāmitá, Sēnesi 14:25–40 (ʻi he Bible appendix). Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi naʻe maʻu ʻe he ongo tangata ko ʻení, naʻe tokoni ai kiate kinaua ke na fakaʻapaʻapaʻi ʻa e lakanga fakataulaʻeikí?

  • Kole ki he fānaú ke nau lau e Hepelū 7:1–2 pea kumi e ngaahi hingoa naʻe fakaʻaongaʻi ke fakafakamatalaʻi ʻaki ʻa Melekisētekí. ʻOku fakamanatu fēfē mai nai kiate kitautolu ʻe he ngaahi hingoa ko ʻení ʻa Sīsū Kalaisí? Tokoniʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki ha ngaahi founga naʻe hoko ai ʻa Sīsū ko e “Tuʻi ʻo e melinó.” ʻOku nau ʻiloʻi nai ha kau maʻu lakanga fakataulaʻeiki kehe ʻoku nau toe hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga ʻo e muimui ki he Fakamoʻuí?

  • Vahevahe ha aʻusia ʻa ia ne tokoniʻi ai koe ʻe ha maʻu lakanga fakataulaʻeiki angatonu ke ke ofi ange ki he Fakamoʻuí. Tokoniʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi founga kuo faitāpuekina ai kinautolu ʻe he ngāue tokoni e lakanga fakataulaʻeikí.

Hepelū 11

ʻOku fakapaleʻi ʻe he Tamai Hēvaní ʻa kinautolu ʻoku nau tuí.

ʻOku ʻi he Hepelū 11 ha ngaahi sīpinga lahi ʻo ha kakai ne faitāpuekina kinautolu ʻi heʻenau ngāue ʻi he tuí. Ko e fē ʻi he ngaahi talanoa ko ʻení ʻoku ueʻi fakalaumālie mo tokoni taha ki he fānau ʻokú ke akoʻí?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau faʻu ha lisi ʻi he palakipoé, ʻo e ngaahi meʻa ʻoku nau ako kau ki he tuí ʻi he Hepelū 11:1–3, 6. ʻOange ki he fānaú takitaha ʻa e hingoa ʻo ha taha ʻoku lave ki ai ʻi he Hepelū  11, pea fakaafeʻi kinautolu ke nau lau e ngaahi veesi ʻoku fekauʻaki mo e tokotaha ko iá. Kole ange ke nau vahevahe ha ngaahi fakaʻilonga tokoni fekauʻaki mo e tokotahá kae lava ʻe he fānau kehé ʻo mateʻi pe ko hai ia. Naʻe fakahaaʻi fēfē ʻe he kakai ko ʻení ʻa e tuí, pea naʻe fakapaleʻi fēfē kianutolu ʻe he Tamai Hēvaní? (Ki ha ngaahi fakatātā ʻo e kakaí ni, vakai ki he konga Fuakava Motuʻa ʻo e Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí).

  • Hili e lau kau ki ha niʻihi ʻo e ngaahi sīpinga angatonu ʻi he Hepelū 11, kole ki he fānaú ke nau tohi kau ki ha taha ʻoku nau ʻilo naʻá ne fakahā mai ʻa e tuí. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻi he fānaú ke vahevahe ʻenau ngaahi sīpingá ki he kalasí.

Hepelū 12:5–11

ʻOku fakatonutonuʻi ʻe he ʻEikí ʻa kinautolu ʻokú Ne ʻofa aí.

ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi veesi ko ʻení ke mahino ki he fānaú, ʻoku fakatonutonuʻi kinautolu ʻe he Tamai Hēvaní, ongomātuʻá, mo e niʻihi kehé koeʻuhi ʻoku nau ʻofa ʻiate kinautolu mo fie maʻu ke nau ako mei heʻenau ngaahi fehālākí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau fakataha e Hepelū 12:5–11, pea kole ki he fānaú ke nau fekumi ki he ngaahi ʻuhinga ʻoku valokiʻi ai kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní (fakatonutonuʻi pe akoʻi kitautolu). Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he meʻá ni kau ki he ʻuhinga ʻoku fakatonutonuʻi ai ʻe he ngaahi mātuʻa fakamāmaní ʻa ʻenau fānaú? ʻOku totonu nai ke tau tali fēfē ʻa e fakatonutonu ʻofa peheé?

  • Vahevahe ha ngaahi sīpinga ʻo ha kakai ʻi he folofolá naʻe valokiʻi kinautolu ʻe he ʻEikí pea nau fakatomala (ki ha sīpinga, vakai ki he 1 Nīfai 16:25–27; ʻEta 2:13–15). ʻOku nau hoko fēfē nai ko ha ngaahi sīpinga lelei ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he Hepelū 12:5–11?

  • Hili hono lau e Hepelū 12:5–11, fakaafeʻi e fānaú ke nau hiki hifo ha ngaahi meʻa ʻe niʻihi te nau feinga ke manatuʻi ʻi he taimi ʻoku fakatonutonuʻi ai kinautolu koeʻuhi ko ʻenau ngaahi fehālākí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau tohi pe tā ha fakatātā ʻo e meʻa ʻoku nau ongoʻi ʻoku mahuʻinga taha ʻa ia ne nau ako ʻi he kalasí. Poupouʻi kinautolu ke nau vahevahe e meʻa ne nau ako mo honau ngaahi fāmilí.

Fakatupulaki ʻEtau Akoʻí

Fakaʻaongaʻi e ngaahi peesi ʻekitivitií. Lolotonga hono fakakakato ʻe he fānaú ʻa e ngaahi peesi ʻekitivitií lolotonga e kalasí, fakaʻaongaʻi e taimí ke toe vakaiʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni mei he lēsoní.