Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
1–14 ʻEpeleli. Mātiu 16–17; Maʻake 9; Luke 9: ‘Ko Koe ko e Kalaisí’


“1–14 ʻEpeleli. Mātiu 16–17; Maʻake 9; Luke 9: ‘Ko Koe ko e Kalaisí’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Foʻou 2019 (2019)

“1–14 ʻEpeleli. Mātiu 16–17; Maʻake 9; Luke 9,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2019

ʻĪmisi
Transfiguration of Christ

Ko e Liliú, tā ʻa Carl Heinrich Bloch

1–14 ʻEpeleli

Mātiu 16–17; Maʻake 9; Luke 9

“Ko Koe ko e Kalaisí”

ʻI hoʻo fakalaulauloto ki he ngaahi vahe ko ʻení ʻi he Fuakava Foʻoú mo fakafanongo ki he ngaahi pōpoaki lolotonga e konifelenisi lahí, tokanga ki he ngaahi pōpoaki ʻokú ke ongoʻi ʻoku fie maʻu ʻe he fānau ʻi hoʻo kalasí.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga vahevahe

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

Kapau naʻe fanongo pe mamataʻi ʻe he fānau ʻi hoʻo kalasí ʻa e konifelenisi lahí, fakaafeʻi kinautolu ke nau vahevahe ha meʻa ne nau fanongoa pe mamata ki ai.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Akoʻi e Tokāteliné

Fānau Iiki Angé

Mātiu 16:13–17

Te u lava ʻo maʻu ha fakamoʻoni ko Sīsū Kalaisí ko e ʻAlo Ia ʻo e ʻOtuá.

Fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo fakaʻaongaʻi e fakamoʻoni ʻa Pitá mo e tali ʻa Sīsuú, ka akoʻi ki he fānaú ʻa e ʻuhinga ʻo ha fakamoʻoni, mo ueʻi kinautolu ke nau fekumi ki heʻenau ngaahi fakamoʻoní.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Kole ki he fānaú ke nau fanongo ki he meʻa ne leaʻaki ʻe Pitá ʻi hoʻo lau e Mātiu 16:15–17. (Vakai foki “Vahe 32: Ko e Fakamoʻoni ʻa Pita kia Kalaisí,” Ngaahi Talanoa ʻo e Fuakava Foʻoú, 76–77, pe vitiō fekauʻakí ʻi he LDS.org.) Fakamatalaʻi ange naʻe vahevahe ʻe Pita ʻene fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí. Toe lau e ngaahi vēsí. (Pe toe huluʻi e vitioó.) Kole ʻi he taimí ni ki he fānaú ke nau fanongo ko hai naʻá ne talaange kia Pita ko Sīsū Kalaisí, ko e ʻAlo Ia ʻo e ʻOtua.

  • Vahevahe hoʻo fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí, pea fakamatalaʻi ange e founga naʻá ke maʻu ai iá. Fakaafeʻi e fānaú ke nau fekumi ki heʻenau ngaahi fakamoʻoní mei he Tamai Hēvaní.

Mātiu 16:15–19

ʻOku foaki ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ki he kau palōfitá mo e kau ʻaposetoló, ke tataki ʻa Hono Siasí.

Naʻe fakafehoanaki ʻe he Fakamoʻuí ʻa e fakahaá ki ha maka pea mo e mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ki ha ngaahi kī. Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e ngaahi fakafehoanaki ko ʻení ke tokoni ki he fānaú ke nau maʻu ha tui kiate kinautolu ʻoku nau tataki Hono Siasí?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ki he fānaú ha foʻi maka ʻi hoʻo lau mo kinautolu e Mātiu 16:18. Toutou lau fakataha mo kinautolu e kupuʻi lea “te u langa hoku siasí ʻi he maká ni,” fakataha mo hano fakatātaaʻi fakataha mo e ngaahi leá. Fakamatalaʻi ange ʻoku langa ʻa e Siasí ʻi he “maka” ʻo e fakahaá.

  • Fakaʻaliʻali ki he fānaú ha ngaahi foʻi kī ʻe niʻihi pea fehuʻi ange pe ʻoku tau fakaʻaongaʻi e kií ki he hā. Fakamatalaʻi ange naʻe maʻu ʻe Pita mo e kau ʻAposetolo kehé ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí meia Sīsū. ʻOku “fakaava” ʻe he ngaahi kī ko ʻení ha ngaahi tāpuaki maʻatautolu pea fakaava mo e hala ki he langí. Hangē ko ʻení, ʻoku fakaʻatā kitautolu ʻe he ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ke tau papitaiso mo maʻu ʻa e sākalamēnití. ʻOange ki he fānaú ha ngaahi kī laʻipepa pea kole ange ke nau tohi ha ngaahi tāpuaki ʻe niʻihi ʻoku “fakaava” ʻe he ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

  • Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e Palesiteni ʻo e Siasí, pea fai hoʻo fakamoʻoni ʻokú ne maʻu ʻa e kotoa ʻo e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi he ʻahó ni, ʻo hangē pē ko Pitá.

ʻĪmisi
maka fakamanatu ʻo Pita ʻokú ne pukepuke ʻa e ngaahi kií

Naʻe foaki ʻe Sīsū ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí kia Pita.

Mātiu 17:19–20

ʻE lava heʻeku tuí ke fai ha ngaahi mana.

ʻI hoʻo lau e ngaahi talaʻofa ʻa Sīsū ʻe lava ʻe he tui ʻoku hangē ha tengaʻi musitá ʻo hiki ha moʻungá, ko e hā ha ngaahi ongo ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e fānau ʻokú ke akoʻí?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau taufetongi ʻi hono tā ha ngaahi moʻunga lalahi mo ha ngaahi tengaʻi ʻakau ʻi he palakipoé, lolotonga hoʻo lau mo kinautolu e Mātiu 17:19–20. Fakamatalaʻi ange ko e ngaahi moʻunga ʻoku fie maʻu ke tau hikí, ko ha ngaahi meʻa ʻoku ngali mamafa ke tau fakahoko. Ko e hā nai ha ngaahi meʻa ʻe ngali hangē ha moʻungá kiate kitautolu? Fakaʻaongaʻi e peesi ʻekitivitī ki he uike ní ke tokoniʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki hono lava ʻe he tuí ʻo tokoniʻi kinautolu ke nau fai ha ngaahi meʻa ʻoku finangalo e ʻOtuá ke nau faí.

  • Tuku ha fakatātā ʻo ha moʻunga ʻi he tafaʻaki ʻe taha ʻo e lokí, pea tohiʻi ai e ngaahi lea hangē ko e ilifia, loto veiveiua, pe loto hohaʻa. Kole ki he fānaú ke nau fakahingoa ha ngaahi meʻa te nau lava ʻo fai ke nau maʻu ai ha tui lahi kia Sīsū Kalaisi. Tuku ki he fānau takitaha ʻoku nau ʻomi ha fokotuʻu pe tali ke nau ʻunuakiʻi ʻa e moʻungá ke ofi ki he tafaʻaki ʻe taha ʻo e lokí. Lau e Mātiu 17:19–20, pea fakamoʻoni ki he mālohi ʻo e tuí ʻi hoʻo moʻuí.

  • Kole ki he fānaú ke nau hivaʻi e “Ko e Tuí,” Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 50, pea ʻoange ki he fānau takitaha ha tengaʻi ʻakau ke nau ʻave ki ʻapi. Fakaafeʻi kinautolu ke nau tō ha tengaʻi ʻakau pea tuku ia ʻi ha feituʻu te nau lava ʻo mamata ai ki heʻene tupú, ke tokoniʻi kinautolu ke manatuʻi ke nau maʻu ha tui ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Akoʻi e Tokāteliné

Fānau Lalahi Angé

Mātiu 16:13–17

ʻOku maʻu ha fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi ʻi ha fakahā mei he langí.

ʻE tokoni fēfē ki he fānaú ʻa e fakamoʻoni ʻa Pita ʻi he Mātiu 16:13–17 ʻi heʻenau langaki ʻenau ngaahi fakamoʻoní?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fehuʻi ki he fānaú pe ko e hā te nau lea ʻaki ʻo kapau ʻe ʻeke ange ʻe ha taha, “Ko hai ʻa Sīsū?” Fakaafeʻi e fānaú ke nau lau e Mātiu 16:13–17 ke ʻiloʻi e founga naʻe tali ʻaki ʻe Pita e fehuʻi ko iá. Naʻá ne maʻu fēfē ʻene fakamoʻoni kia Sīsuú? Ko e hā te tau lava ʻo fai ke fakamālohia ʻetau fakamoʻoní?

  • Tokoniʻi e fānaú ke nau fakafehoanaki e founga ʻoku tau ʻiloʻi ʻaki e ngaahi moʻoni fakalaumālié mo e ngaahi founga ʻoku tau ʻiloʻi ʻaki e ngaahi moʻoni kehé. Hangē ko ʻení, ʻoku tau ʻiloʻi fēfē ʻa e māʻolunga ʻo ha tokotaha pe ko e hā e anga e tuʻu ʻa e ʻeá? ʻOku tau ʻiloʻi fēfē ko Sīsū Kalaisi ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá?

  • Vahevahe hoʻo fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí, pea fakatukupaaʻi e fānaú ke nau maʻu pe fakamālohia ʻenau ngaahi fakamoʻoni pē ʻanautolú.

Mātiu 16:15–19

ʻOku tataki ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí ʻe kinautolu ʻoku nau maʻu e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

ʻOku lava ʻe hono ako ʻo e Mātiu 16:15–19 ʻo langaki e tui ʻa e fānaú ko e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, ko ha toe fakafoki mai ia ʻo e Siasi tatau naʻe fokotuʻu ʻe Sīsū lolotonga ʻEne ʻi he māmaní.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Hiki ʻa e Mātiu 16:19 ʻi he palakipoé, pea ʻoua ʻe fakakau ha ngaahi foʻi lea hangē ko e foʻi lea “ngaahi kī.” Kole ki he fānaú ke nau kumi e ngaahi foʻi lea ʻoku pulí.

  • Toe vakaiʻi e fakamatala ki he ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi he Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí, 97–99. Ko e hā ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí? ʻOku tatau fēfē nai ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí mo e fuhinga kī moʻoní?

  • Tokoniʻi e fānaú ke nau lisi ʻi he palakipoé ʻa e kakai ʻoku nau maʻu e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. (ʻOku maʻu ʻi he Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí, 97–99, ha lisi ʻe lava tokoni kiate kinautolu.) Fakaafeʻi ha taha ʻi homou uōtí ʻokú ne maʻu ʻa e ngaahi kī ko ʻení, ke talanoa ki he kalasí fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

  • Fufuuʻi ha ngaahi kī ʻe niʻihi (pe ha ngaahi fakatātā ʻo e ngaahi kī) ʻi he lokí, pea fakaafeʻi ʻa e fānaú ke kumi kinautolu. Hili e ʻilo e kī takitaha, tokoniʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki he ngaahi tāpuaki ʻoku tau fiefia ai koeʻuhi ko e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí (hangē ko ʻení, ngaahi fāmili taʻengatá, papitaisó, pea mo e sākalamēnití).

Luke 9:28–36

Ko Sīsū Kalaisi ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá.

Ko e Liliu ʻa Kalaisí ko e taha ia ʻo e ngaahi taimi ʻi he folofolá naʻe ongona ai e leʻo ʻo e ʻOtua ko e Tamaí ʻi he fakamoʻoniʻi Hono ʻAlo ʻOfaʻangá. ʻE lava ke langaki e tui ʻo e fānaú kia Sīsū Kalaisí, ʻi heʻenau ako e fakamatalá ni.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau tā ha ngaahi fakatātā ʻo hono Liliu ʻa Kalaisí, ʻo hangē ko ia ʻi he Mātiu 17:1–9. Kole ke nau fakamatalaʻi ʻenau ʻū fakatātaá ki he niʻihi kehé. (Vakai foki ki he lēsoni ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí.)

  • ʻOange ki he fānaú ha taimi ke nau fakalaulauloto ai ki he meʻa ʻoku akoʻi ʻe he talanoa ko ʻení kiate kinautolu fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí. Fakaafeʻi ke hiki ʻenau ngaahi fakakaukaú ʻi he palakipoé. Fakaafeʻi ha fānau ʻe niʻihi ke vahevahe e founga ne nau ʻiloʻi ai ko Sīsū Kalaisi ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Fakaafeʻi e fānaú ke nau fehuʻi ki heʻenau ngaahi mātuʻá pe kau mēmipa kehe ʻo e fāmilí, ki he founga ne nau maʻu ai ʻenau ngaahi fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí.

Fakatupulaki ʻEtau Akoʻí

Fakaʻaongaʻi e hivá. ʻE lava ke tokoni ki he fānau ʻo e taʻu motuʻa kotoa, ʻa e ngaahi hiva e Palaimelí mo e ngaahi himí ke mahino kiate kinautolu mo nau manatuʻi e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. ʻE lava foki ke hoko e hivá ke kau longomoʻui atu ʻa e fānaú ki ha aʻusia fakaako. (Vakai Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 22.)

ʻĪmisi
peesi ʻekitivitií: ko ʻetau tuí ʻe lava ke ngāue mana