“9–15 mayo. Numeros 11–14; 20–24: Meepo’resi eech’ool chiru li Qaawa’, chi moko chexxuwaq,” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: Li Najter Chaq’rab’ 2022 (2021)
“9–15 mayo. Numeros 11–14; 20–24,” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: 2022
9–15 mayo
Numeros 11–14; 20–24
Meepo’resi eech’ool chiru li Qaawa’, chi moko chexxuwaq
Li tusleb’ aatin a’in naxk’ut k’a’ruheb’ li xninqal ru na’leb’ sa’ li hu Numeros. Chawab’i ajwi’ li Musiq’ej li naru tixk’ut xkomon chik li na’leb’ chawu.
Tz’iib’a li nakak’oxla
Ink’a’ na’ajman ru 40 chihab’ re b’eek chiru li yamyookil ch’och’ re Sinai toj sa’ Kanahan, li yeechi’inb’il ch’och’. A’b’an a’an li ke’raj ru laj Israelita, ink’a’ re xq’axb’al ru li ch’och’, re b’an xq’axb’al ru li musiq’ejil najtil: re te’wulaq jo’ kiraj li Qaawa’ re te’ok choq’ lix tenamit re li sumwank.
Sa’ li hu Numeros nayeeman resil li k’a’ru kik’ulman chiruheb’ li 40 chihab’, jo’ajwi’ li na’leb’ tento te’xtzol li ralal xk’ajol laj Israel naq maji’ neke’ok sa’ li yeechi’inb’il ch’och’. Ke’tzolok chirix rab’inkileb’ li moos sik’b’ileb’ ru xb’aan li Qaawa’ (chi’ilmanq Numeros 12). Ke’tzolok chirix xpaab’ankil lix wankilal li Qaawa’, us ta maak’a’ xyo’onihomeb’ chirix li taachalq moqon (chi’ilmanq Numeros 13–14). Ut ke’xtzol naq li wank chi maak’a’ xpaab’aaleb’ naxk’am chaq li musiq’ejil rahilal, a’b’an truuq te’xjal xk’a’uxl ut te’iloq wan wi’ li Kolonel re te’k’irtesiiq (chi’ilmanq Numeros 21:4–9).
Chanchano eb’ laj Israelita. Ak naqanaw ru li b’eek sa’ li musiq’ejil yamyookil ch’och’, ut li na’leb’ ke’xtzol a’an naru tooxtenq’a chixkawresinkil qib’ chi ok sa’ li qayeechi’inb’il ch’och’: li junelik yu’am rik’in li qaChoxahil Yuwa’.
Re xtzolb’al k’a’ru wan sa’ li hu Numeros, chi’ilmanq “Numeros” sa’ li K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu.
Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes
Chiqajunilo naru naqak’ul li k’utb’esinb’il na’leb’, a’b’an li Dios naxb’eresi lix Iglees rik’in lix profeet.
Sa’ Numeros 11:11–17, 24–29, k’e reetal k’a’ru lix ch’a’ajkilal laj Moises ut k’a’ru kixye li Dios naq tixb’aanu re xtuqub’ankil. K’a’ru nakak’oxla naq naraj naxye li raatin laj Moises naq kixye, “Us raj naq chixjunil lix tenamit li Qaawa’ te’aatinaq jo’ profeet”? (raqal 29). Naq nakak’oxlaheb’ li raqal a’in, k’oxla ajwi’ li raatin li Awa’b’ej Russell M. Nelson: “Ma yaal naq li Dios naraj aawaatinankil? Yaal! … Ay, toj wan chik naab’al li naraj laa Choxahil Yuwa’ naq taanaw” (“Li k’utb’esinb’il na’leb’ choq’ re li Iglees ut choq’ re qayu’am,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2018).
A’ut, xyeeb’al naq chixjunil naru te’aatinaq jo’ profeet ink’a’ naraj naxye naq chixjunil naru te’xb’eresi lix tenamit li Dios jo’ kixb’aanu laj Moises. Li seraq’ li wan sa’ Numeros 12 naxk’ut xyaalalil a’in. Naq nakawil ru li ch’ol a’in, k’a’ruheb’ li tijom nakataw? K’a’ru nakak’oxla naq naraj li Qaawa’ naq taataw ru chirix li k’utb’esinb’il na’leb’ ut xtaaqenkil li profeet?
Chi’ilmanq ajwi’ 1 Nefi 10:17; Tzol’leb’ ut Sumwank 28:1–7; Dallin H. Oaks, “Dos líneas de comunicación,” Liahona, noviembre 2010, 83–86.
Rik’in inpaab’aal chirix li Qaawa’, naru taawanq inyo’onihom chirix li k’a’ru chalel.
Naq nakawil Numeros 13–14, k’e aawib’ sa’ xna’ajeb’ laj Israelita. K’a’ut naq ke’raj “sutq’iik wi’chik Egipto”? (Numeros 14:3). Ma wan naq chanchanat li ke’wan xk’a’uxl chirix ok sa’ li yeechi’inb’il ch’och’? Chan ru taach’olob’ xjalanil “lix na’leb’ ” laj Kaleb? (Numeros 14:24). K’a’ru nawulak chawu chirix lix paab’aal laj Kaleb ut laj Josue, ut chan ru taawoksi lix na’leb’eb’ a’an sa’ laa yu’am?
Chi’ilmanq ajwi’ Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: Gordon B. Hinckley (2016), 79–80.
Wi tin’iloq wan wi’ li Jesukristo rik’in paab’aal, a’an tinixk’irtesi sa’ musiq’ej.
Eb’ li profeet sa’ lix Hu laj Mormon ke’xnaw li seraq’ li wan sa’ Numeros 21:4–9 ut ke’xtaw ru lix yaalalil sa’ musiq’ej. K’a’ru nakatzol sa’ 1 Nefi 17:40–41; Alma 33:18–22; ut Helaman 8:13–15 li nakatxtenq’a chixtawb’al ru li seraq’ a’an? Naq nakawileb’ li raqal a’an, k’oxla li musiq’ejil k’iraak nakawaj. Re te’k’irtesiiq, ki’ajman naq eb’ laj Israelita “te’xka’ya li k’anti’ yiib’anb’il rik’in q’an ch’iich’ ” (Numeros 21:9). K’a’ru nakaweek’a naq taab’aanu re naq “taawil li Ralal li Dios rik’in paab’aal”? (Helaman 8:15).
Chi’ilmanq ajwi’ Jwan 3:14–15; Tzol’leb’ ut Sumwank 6:36; Dale G. Renlund, “Naab’al li osob’tesink,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2019.
Eb’ laj Israelita ke’k’irtesiik naq ke’xka’ya li k’anti’ yiib’anb’il rik’in q’an ch’iich’.
Naru tinpaab’ li rajom li Dios, us ta wankeb’ li neke’xyal xq’unob’resinkil inch’ool naq ink’a’ tinb’aanu.
Naq laj Balak, li rey sa’ Moab, kiril naq chalkeb’ re laj Israelita, a’an kixb’oq laj Balaham, jun winq li kixyaab’asi osob’tesink ut majewank. Laj Balak kiraj naq a’an tixq’unob’resiheb’ xmetz’ew laj Israelita rik’in jun majewank. K’e reetal chan ru naq laj Balak kixyal xq’unob’resinkil xch’ool laj Balaham (chi’ilmanq Numeros 22:5–7, 15–17), ut k’oxla li aaleek nakak’ul re xtz’eqtaanankil li rajom li Dios. K’a’ru nawulak chawu chirix lix sumehom laj Balaham sa’ Numeros 22:18, 38; 23:8, 12, 26; 24:13?
A’b’anan, laj Balaham kiq’unob’resiik xch’ool ut kixq’axtesiheb’ laj Israel (chi’ilmanq Numeros 31:16; Judas 1:11). K’oxla chan ru tatkanaaq chixpaab’ankil li Qaawa’ us ta wankeb’ li neke’raj xq’unob’resinkil aach’ool.
Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al, ut choq’ re li q’ojyin re junkab’al
-
Numeros 11:4–6.Ma wan naq li qana’leb’ chanchan xna’leb’eb’ laj Israelita sa’ Numeros 11:4–6? Chan ru nokoxtenq’a li na’leb’ li wan sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 59:15–21?
-
Numeros 12:3.Chan ru kixk’ut laj Moises naq “q’axal tuulan” sa’ Numeros 12 malaj sa’ jalan chik raqal ak xawil? Maare taawil li raatin li Elder David A. Bednar chirix li tuulanil sa’ “Tuulan ut kub’enaq xch’ool” (Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2018) malaj sa’ “Tuulan, tuulanil” sa’ li K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu). K’a’ru naqatzol chirix li tuulanob’resink-ib’? Chan ru noko’osob’tesiik naq naqatuulanob’resi qib’?
-
Numeros 13–14.Maare junjunq li komon sa’ laa junkab’al naru “te’ril” (Numeros 13:17) jun na’ajej sa’ lee rochoch, chanchan naq a’an li yeechi’inb’il ch’och’. Toja’ naq te’xye k’a’ru xe’ril jo’ kib’aanuman sa’ Numeros 13:27–33 malaj Numeros 14:6–9. K’a’ru naqatzol chirix li paab’aal rik’in li aatin sa’eb’ li raqal a’an? Chan ru toowanq raj jo’ laj Kaleb ut laj Josue?
-
Numeros 21:4–9.Chirix rilb’al Numeros 21:4–9, rochb’een 1 Nefi 17:40–41; Alma 33:18–22; ut Helaman 8:13–15, jo’ junkab’al naru teeyiib’ jun k’anti’ rik’in hu malaj melb’ ut teetz’iib’a li naru teeb’aanu re “teeril li Ralal li Dios rik’in paab’aal” (Helaman 8:15).
Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.
Jun b’ich naru xb’ichankil: “Qaawaʼ, yal xbʼaan aakʼoxlankil,” Eb’ li B’ich, 82.
Xkawresinkil qib’ jo’ aj k’utunel
Tenq’a laa junkab’al chixtenq’ankil rib’ sa’ musiq’ej. “Ruuchil yal xk’utb’al li na’leb’ chiruheb’, tenq’a laa junkab’al chixtawb’al ru xjuneseb’ rib’ lix yaalil na’leb’ li evangelio sa’eb’ li loq’laj hu ut li raatineb’ li profeet” (Li k’utuk jo’ li Kolonel, 28).
Laj Moises ut li k’anti’ yiib’anb’il rik’in q’an ch’iich’, xb’aan li xJudith A. Mehr