Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
18–24 Fepueli. Mātiu 5; Luke 6: ‘ʻOku Monūʻia ʻa Kimoutolu’


“18–24 Fepueli. Mātiu 5; Luke 6: ‘ʻOku Monūʻia ʻa Kimoutolu’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻou 2019 (2019)

“18–24 Fepueli. Mātiu 5; Luke 6,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2019

ʻĪmisi
Sermon on the Mount

Malanga ʻi he Moʻungá, tā ʻe Jorge Cocco

18–24 Fepueli.

Mātiu 5; Luke 6

“ʻOku Monūʻia ʻa Kimoutolu”

Tokanga ki he ngaahi ongo ʻokú ke maʻu ʻi hoʻo lau ʻa e Mātiu 5 mo e Luke 6, pea hiki ia ʻi ha tohinoa ako. ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi fokotuʻutuʻu ko ʻení ke ke ʻiloʻi ai ha niʻihi ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni mahuʻinga mo ʻaonga taha ʻi he ngaahi vahe ko ʻení.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻI he taimi ko ʻení lolotonga ʻEne ngāue fakafaifekaú, naʻe mahino pē ʻe hoko e ngaahi akonaki ʻa Sīsuú ko e meʻa ia ne ʻikai maheni ki ai ʻa e kakaí. ʻE maʻu ʻe he kakai masivá ʻa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá? ʻE maʻu ʻe he angamaluú ʻa e māmaní? ʻOku monūʻia ʻa kinautolu ʻoku fakatangaʻí? Naʻe ʻikai akoʻi ʻe he kau tangata tohí mo e kau Fālesí ha meʻa pehē. Ka ko e niʻihi ko ia ne mahino lelei kiate kinautolu ʻa e fono ʻa e ʻOtuá, naʻe ongo tonu ʻa e ngaahi tokāteline ia ko ʻení kiate kinautolu. Naʻe hoko ʻa e “totongi ʻaki ʻa e mata ki he matá” mo e “fehiʻa ki ho filí” ko ha ngaahi fono maʻulalo ange (Mātiu 5:38, 43), ʻa ia ne foaki pē ia ki he kakai naʻa nau taʻe fie tauhi ki he fono maʻolunga angé. Ka naʻe hāʻele mai ʻa Sīsū Kalaisi ke fakakakato ʻa e fono maʻulaló mo akoʻi ʻa e fono maʻolunga angé (vakai, 3 Nīfai 15:2–10) ʻa ia naʻe fakataumuʻa ke ne tokoniʻi kitautolu ke tau hoko ʻo “haohaoa he ʻoku haohaoa ʻa [ʻetau] Tamai ʻoku ʻi he langí” (Mātiu 5:48).

ʻĪmisi
personal study icon

Ngaahi Fakakaukau ki hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Mātiu 5:1–12; Luke 6:20–26

ʻOku maʻu ʻa e fiefia taʻengatá mei hono moʻui ʻaki e founga naʻe akoʻi ʻe Sīsū Kalaisí.

Ko e tokotaha kotoa pē ʻoku nau fie maʻu ke nau fiefia, ka ʻoku ʻikai fekumi ʻa e tokotaha kotoa pē ki he fiefiá ʻi he feituʻu tatau. ʻOku fekumi ʻa e niʻihi ʻi he ngaahi mafaí mo e tuʻunga fakamāmaní, ko e niʻihi ʻi hono fakalato e ngaahi holi fakatuʻasinó. Naʻe hāʻele mai ʻa Sīsū Kalaisi ke akoʻi ʻa e hala ki he fiefia taʻengatá, ke akoʻi ʻa hono ʻuhinga moʻoni ke maʻu ha tāpuakí. Ko e hā ʻokú ke ako mei he Mātiu 5:1–12 mo e Luke 6:20–26 kau ki hono maʻu ʻo e fiefia taʻengatá? ʻOku kehekehe fēfē ʻeni mei he anga e vakai ʻa e māmaní ki he fiefiá?

Ko e hā ha ngaahi fehuʻi pe ongo ʻoku haʻu ki hoʻo fakakaukaú ʻi hoʻo lau e veesi takitaha? Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e hoko ko ha ākonga ʻa Sīsū Kalaisí? Ko e hā ʻoku ueʻi koe ke ke fai ke fakatupulaki e ngaahi ʻulungaanga ʻoku fakamatalaʻi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení?

Vakai foki, Sione 13:17; 3 Nifai 12:3–12; “Malanga he Moʻungá: Ngaahi Monūʻiá” (vitiō, LDS.org).

Mātiu 5:13

Ko e hā naʻe fakafehoanaki ai ʻe he Fakamoʻuí ʻEne kau ākongá ki he māsimá?

Kuo lauikuonga hono fakaʻaongaʻi e māsimá ke fakatolonga, fakaifo, mo fakamaʻá. Naʻe ʻi ai foki mo hano ʻuhinga fakalotu ʻo e māsimá ki he kakai ʻIsilelí. Naʻe fekauʻaki ia mo e feilaulau ʻaki e fanga monumanú ʻi he fono ʻa Mōsesé ʻi he kuonga muʻá (vakai, Levitiko 2:13; Nōmipa 18:19). ʻI he taimi ʻoku mole ai mei he māsimá hono koná, ʻoku maumau pe “ʻikai ʻaonga ia” (Mātiu 5:13). ʻOku hoko ʻeni ʻi he taimi ʻoku tuifio pe ʻuliʻi ai ia ʻe he ngaahi meʻa kehé. ʻI heʻetau hoko ko e kau ākonga ʻa Kalaisí, ʻoku tau tauhi hotau “koná” ʻi heʻetau fakaʻehiʻehi mei he ngaahi ʻuli fakalaumālie ʻo e māmaní. ʻOku tau lava heni ʻo fakahoko ʻetau ngāue fakatolonga mo faifakamaʻá ko e ngaahi māsima ʻo māmani—hangē ko ʻení, ʻaki ʻetau vahevahe ʻa e ongoongoleleí pea hoko ko ha ivi tākiekina ki he leleí ʻi he māmaní (vakai, T&F 103:9–10).

ʻĪmisi
salt

“Ko e māsima ʻo māmani ʻa kimoutolu” (Mātiu 5:13).

Mātiu 5:17–48; Luke 6:27–35

ʻOku fetongi ʻe he fono ʻa Kalaisí ʻa e fono ʻa Mōsesé.

Mahalo naʻe ofo ʻa e kau ākongá ʻi heʻenau fanongo ki he folofola ange ʻa Sīsū ʻoku totonu ke mahulu ange ʻenau māʻoniʻoní ʻi he kau tangata tohí mo e kau Fālesí (vakai, Mātiu 5:20), ʻa ia naʻa nau polepole ʻi heʻenau tauhi pau ki he fono ʻa Mōsesé. Ka naʻe akoʻi ʻe Sīsū ha fono ʻoku māʻolunga angé ʻa ia ʻoku ʻikai ngata pē ʻi heʻene hiki hake ʻetau ngaahi angafaí ka ko e ngaahi fakakaukau mo e ongo ʻokú ne ueʻi fakalaumālie e angafai ko iá. Naʻe fie maʻu ʻe he fono maʻolunga ko ʻení ha meʻa ʻoku lahi angé: ʻa e laumālié, moʻuí, mo e lotó (vakai, Mātiu 22:37).

ʻI hoʻo lau ʻa e Mātiu 5:21–48 mo e Luke 6:27–35, fakakaukau ke ke fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi ʻulungaanga naʻe fakatou fie maʻu ʻi he fono ʻa Mōsesé (“Kuo mou fanongo naʻe …”) mo e meʻa naʻe akoʻi ʻe Sīsū ke hiki hake kinautolú.

Hangē ko ʻení, ko e hā naʻe akoʻi ʻe Sīsū ʻi he Mātiu 5:27–28 kau ki hotau fatongia ke mapuleʻi ʻetau ngaahi fakakaukaú? Te ke lava fēfē ke mapuleʻi lahi ange ʻa e ngaahi fakakaukau ʻoku haʻu ki ho ʻatamaí mo ho lotó? (vakai, T&F 121:45).

Vakai foki, “Sermon on the Mount: The Higher Law” (video, LDS.org).

Mātiu 5:48

ʻOku fakatetuʻa mai e Tamai Hēvaní ke u haohaoa?

Naʻe akonaki ʻe Palesiteni Russell M. Nelson ʻo pehē:

“Ko e foʻi lea haohaoá naʻe liliu ia mei he lea faka-Kalisi ko e teleios, ʻa ia ko hono ʻuhingá ko e ‘kakato.’ … Ko hono tuʻunga taʻefakangatangata ʻo e lea ngāué (veapé) ko e teleiono, ʻa ia ko hono ʻuhingá ‘ke aʻu ki ha ngataʻanga mamaʻo, tupulaki kakato, haohaoa, pe ke fakaʻosi.’ Kātaki ʻo fakatokangaʻi ange ʻoku ʻikai ʻuhinga ʻa e foʻi leá ki he ‘tauʻatāina mei he fehālākí’; ʻoku ʻuhinga ia ki hono ikunaʻi ha ‘taumuʻa ʻoku taumamaʻo.’ …

“… Naʻe akonaki mai ʻe he ʻEikí, ‘ʻOku ʻikai te mou lava ke kātakiʻi ʻa e nofo ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻi he taimí ni … ; ko ia, fai atu ai pē ʻi he faʻa kātaki kae ʻoua ke fakahaohaoaʻi ʻa kimoutolu’ [T&F 67:13].

“ʻOku ʻikai fie maʻu ke tau lotosiʻi kapau ʻoku ngali faingataʻa mo ʻikai hano ngataʻanga he taimí ni ʻetau feinga fakamātoato ki he haohaoá. ʻOku fakatatali ʻa e haohaoá. ʻE lava ke toki hoko kakato mai ia ʻi he hili pē ʻa e Toetuʻú, pea fou ʻi he ʻEikí pē. ʻOku fakatatali mai kiate kinautolu kotoa ʻoku ʻofa kiate Ia mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú” (“Perfection Pending,” Ensign,Nov. 1995, 86, 88).

Vakai foki, Filipai 3:13–15; 2 Pita 1:3–11; Fakahā 3:21–22; 3 Nīfai 27:27; Molonai 10:32–33; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:69.

ʻĪmisi
family study icon

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako Fakafāmili e Folofolá mo e Efiafi Fakafāmili ʻi ʻApí

ʻI hoʻomou lau fakafāmili e folofolá, ʻe lava ke tokoniʻi koe ʻe he Laumālié ke ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ke fakamamafaʻí mo aleaʻí kae lava ke feau e ngaahi fie maʻu ho fāmilí. Ko ha ngaahi fokotuʻu fakakaukau ʻeni:

Mātiu 5:1–9

Ko e hā e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he Mātiu 5:1–9 ʻe ala tokoni ke hoko homou ʻapí ko ha feituʻu fiefia angé? Mahalo te ke nofotaha ʻi ha tefitoʻi moʻoni ʻe taha pe ua ʻi hoʻo ako ʻa e Malanga ʻi he Moʻungá lolotonga e ngaahi uike siʻi ka hoko maí. Hangē ko ʻení, ko e hā ha ngaahi akonaki ʻoku ʻiloʻi ho fāmilí ʻe ala tokoniʻi kinautolu ke nau hoko ko e kau faʻa fakalelei? (vakai, Mātiu 5:21–25, 38–44). Ko e hā ha ngaahi taumuʻa te ke lava ʻo fokotuʻu? Te ke muimuiʻi fēfē ia?

Mātiu 5:14–16

Ke tokoni ke mahino ki ho fāmilí ʻa e ʻuhinga ke hoko ko ha “maama ʻo māmaní,” te ke lava ʻo fekumi ki ha niʻihi ʻo e ngaahi maʻuʻanga ʻuhila ʻi homou ʻapí, homou feituʻú, mo e māmaní. ʻE ala tokoni ke ke fakaʻaliʻali ʻa e meʻa ʻe hoko ʻi he taimi ʻokú ke fūfuuʻi ai e māmá. Naʻe ʻuhinga ki he hā ʻa Sīsū ʻi Heʻene folofola ʻo pehē, “Ko e maama ʻo māmani ʻa kimoutolu”? (Mātiu 5:14). Ko hai kuó ne hoko ko ha maama ki hotau fāmilí? Te tau lava fēfē ʻo hoko ko ha maama ki he niʻihi kehé? (vakai, T&F 103:9–10).

Mātiu 5:43–44

Ko e hā ʻoku finangalo ai ʻa e ʻEikí ke tau lotua kinautolu ʻoku anga taʻe ʻofa mai kiate kitautolú? ʻE founga fēfē haʻatau lava ke moʻui ʻaki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi hotau fāmilí?

Ki ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono ako’i ‘o e fānaú, vakai ki he lesoni ʻo e uike ko ‘eni ʻi he Haʻu, ‘o Muimui ʻIate Au— Ki he Palaimeli.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Ke ke faʻa tokanga. ʻI hoʻo tokanga ki he meʻa ʻoku hoko ʻi he moʻui hoʻo fānaú, te ke maʻu ai ha ngaahi faingamālie fisifisimuʻa ke akoʻi kinautolu. ʻE lava foki ke hoko ʻa e ngaahi fakamatala mo e fehuʻi ʻoku fai ʻe hoʻo fānaú lolotonga e ʻahó ko ha faingamālie ia ke akoʻi ai kinautolu. (Vakai, Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 16.)

ʻĪmisi
candle

“Ko e maama ʻo māmani ʻa kimoutolu” (Mātiu 5:14).