Luaku, Undonde
Ngondu Muisatu 2–8. “Lekela Nzambi Atamba”: Genese 24–33


“Ngondu Muisatu 2–8. ‘Lekela Nzambi Atamba’,” Luaku, Undonde—Bua mu Dîku ne mu Ekelezia: Dipungila Dikulukulu 2026 (2026)

“Ngondu Muisatu 2–8. ‘Lekela Nzambi Atamba’,” Luaku, Undonde: 2026

Esau udi upana buana bute buenda kudi Yakoba bua dilonga dia bidia

Esau Udi Upana Buana bute Buenda, kudi Glen S. Hopkinson (disulakaja)

Ngondu Muisatu 2–8: “Lekela Nzambi Atamba”

Genese 24–33

Mushindu kayi uwudi mua kupeta dibenesha dia kudi Nzambi? Udi mua kuamba ne mulubu wa Yakoba, muikulu wa Abalahama ne Sala, udi muyuki wa muntu udi ulonga diandamuna ku lukonku alu. Mu ka bukulu mudi muana wa kumpala muluma upeta dibenesha dia buana bute, Yakoba uvua muledibua muibidi, ulonda panyima pa muanabu dipasa, Esau. Dina dia “Yakoba” didi diumvuija “mupinganyi”—ewu udi walukidila muntu kampanda. Yakoba uvua mukumbanangana ne dina edi mu diteta, misangu misambuka pa umua, bua kupingena Esau bu mupianyi wa buana bute bualu Esau kavua muakana buatshi to (tangila Genese 25:30–34; 26:34–35; 27:36). Tshipeta tshiakadi matandu mu dîku, ne Yakoba wakanyemena mu tshipela bua kusungila moyo wenda.

Bidimu bipita, Nzambi wakatumina Yakoba mukenji bua kualukila ku nzubu. Mu dipingana, Yakoba ne bupuekela uvua ukeba kabidi dibenesha dia Nzambi. Mifundu idi ileja ne diba adi didi bu “diluangana” bua Yakoba, ne wakamba ne kena mua kulekela “pawudi kuyi munsankisha” (Genese 32:26). Pashisha kudi kulua dilongesha—ne dibenesha. Nzambi wakakudimuna dina dia Yakoba mu Isalele—diumvuija, munkatshi mua bintu bikuabu, “lekela Nzambi atamba.” Isalele wakalonga ne bua kupeta mabenesha a mushinga a Nzambi, mabenesha a tshipungidi Tshienda, kabiena ne mushinga bua kupingena muntu mukuabu to. Mabenesha enda kaena apanyibua anyi anyengibua anyi apetshibua. Udi uafila tshianana kudi aba bonsu badi bakumbana dina dia Isalele—badi balekela Nzambi atamba mu mioyo yabu.

ikone wa bia kulonga

Ngenyi bua Dilonga mu Dîku ne mu Ekelezia

Genese 24

Dibaka dia tshipungidi didi ne mushinga bulongolodi bua tshiendelela bua Nzambi.

Mu dibala Genese 24, dikonka ne buatshinyi Abalahama uvua wangata dibaka dia muanenda Isaka dikala ne mushinga. Buatshinyi Dibaka didi ne mushinga kudi Nzambi?

Ngikadilu kayi yiwudi upeta mu Lebeka idi mua kuambuluisha bua kukolesha dîku anyi dibaka? (tangila nangananga tunungu 15–28, 57–61).

Tangila kabidi Biena Bualu ne Nkonku, “Dibaka,” Tshisangi tshia Mikanda ya Lumu Luimpa

Genese 25:29–34

Ndi mua kufila mushinga wa bungi kudi bintu bia tshiendelela kupita bintu bia mubidi.

Mu ngikadilu ya ba Isaka ne Lebeka, mukulumpa udi upeta manema a buana bute, tshidi tshiumvuija ne bumpianyi bunena, ne majitu manena a kukuba dîku. Pawudi ubala Genese 25:29–34, nana meji buatshinyi Esau uvua mudisuila bua kulekela bunema bua buana bute mu dishintakaja ne bidia. Dilongesha kayi diwudi mupeta mu mulubu ewu? Bidi mua kuambuluisha bua kuenza milongu ibidi: (1) mabenesha a tshiendelela adi Nzambi musua kukupesha ne (2) bintu bia pa buloba bidi mua kukutanaja. Pashisha udi mua kubala tshitupa, mu dialuja “bunema bua buana bute” ne tshintu tshia ku mulongu wa kumpala ne “bidia” ne tshintu tshia ku mulongu muibidi. Mushindu kayi uwudi mua kushindamena pa Mupandishi ne pa mabenesha a tshiendelela a lumu luimpa?

Tangila kabidi Matayo 6:19–33; M. Russell Ballard, “Remember What Matters Most,” Liahona, Ngondu Muitanu 2023, 105–7.

Yakoba ku Betele

Yakoba ku Betele, kudi James Smetham

Genese 28

ikone wa seminaire
Bipungidi bia mu Nzubu wa Mukalenga bidi bintuadila bukola bua Nzambi mu moyo wanyi.

Padilala pa musamu wa mabua, Yakoba wakenza tshilota tshiakakudimuna moyo wenda. Tshivua tshikala dimanya dia tshijila divua Yakoba muinyika muaba ne Betele, anyi “nzubu wa Nzambi,” Bulelela Yehowa udi kunoko” (Genese 28:16).

Pawudi ubala Genese 28, udi mua kudinkonka tshivua tshienza bua dimanya edi dikala dia tshijila kudi Yakoba. Uvua bishi mu tshikondu atshi? Uvua udiumvua bishi? Udi mua kukeba miaku ne biambilu mu tunungu 10–22 bidi bikuvuluija bua nzubu wa Mukalenga. Ngumvuilu kayi iwudi upeta pa Nzambi, ne tshipungidi tshienda?

Ku ndekelu kua tshifundu, kudi tshimfuanyi tshidi tshileja tshilota tshia Yakoba, udi ne bua kutshifunkuna pawudi ubala. Bu wewa mua kuenza tshieba tshimfuanyi tshia tshilota tshienda, uvua mua kuenza tshinyi? Bulelela kayi bua muyuki buwuvua mua kuteta mua kuzola?

Musambu wa “Mon Dieu, plus prét de toi” (Misambu, no. 54) mmushindamena pa dimanya dia Yakoba. Dilamakana kayi diwudi umona pankatshi pa musambu ewu ne Genese 28:10–22? Mushindu kayi udi ntempelo ukuambuluisha bua kuikala pabuipi ne Nzambi? Ela meji bua kukeba mandamuna ku lukonku elu mu mukenji wa Mulombodi Mukulu Russell M. Nelson “The Temple and Your Spiritual Foundation” (Liahona, Ngondu wa Dikumi ne Umua 2021, 93–96). Udi mua kukeba kabidi bua kumonanuna bipungidi ne mabenesha bia nzubu wa Mukalenga mu Mukanda Munena wa Maludiki, 27.2 (Tshisangi tshia Mikanda ya Lumu Luimpa). Mushindu kayi udi kunemeka kua bipungidi ebi kutuala bukola bua Nzambi mu moyo weba?

Ikala mufuki. Kudi mishindu ya bungi bua kulonga mifundu pa mutu pa kuyibala nkayaku. Bantu bakuabu badi bajandula ne badi bumvua mifundu bimpa badibu bazola milubu yayi. Bakuabu badi bapeta ngenyi ya mu nyuma mu misambu ya tshijila idi ipetangana ne mifundu. Kushikididi amu pa mushindu umua wa dilonga to; kanguka bua kuteta mishindu mikuabu mishilangana.

Genese 29:31–35; 30:1–24

Mukalenga udi umvuluka mu mateta anyi.

Pawudi ubala Genese 29:31–35 ne 30:1–24, keba miaku idi yumvuija lusa lua Nzambi kudi Lakele ne Lea. Nana meji pa mushindu uvua Nzambi “mutangila dikenga [dienda]” ne “neakuvuluka” (Genese 29:32; 30:22).

Genese 32–33

Mupandishi udi mua kondopa dîku dianyi.

Pavua Yakoba walukila mu Kanana, uvua “mutshina bikola ne wakazakala” pa mushindu uvua muanabu, Esau mumuakidila (Genese 32:7). Pawudi ubala Genese 32–33, nana meji pa malanda eba ne dîku dieba—pamuapa pa badi ne dijinga ne londopu. Pamuapa muyuki ewu udi mua kukusaka bua koluela muntu tshianza. Nkonku bumudi eyi idi mua kuludika dibala dieba:

  • Mushindu kayi uvua Yakoba mudilongolola bua kututakena ne Esau?

  • Ntshinyi tshidi tshikulenga mu disambila dia Yakoba disangana mu Genese 32:9–12?

  • Ntshinyi tshiwudi ulonga pa tshilejilu tshia Esau pa difua lusa?

  • Mushindu kayi udi Mupandishi ukuambuluisha bua kondopa malanda eba a dîku?

Bua bia bungi, tangila malu a ngondu ewu a Liahona ne Magazina a Bua Dikankamika dia Bansonga.

ikone 01 wa tshitupa tshia bana

Ngenyi bua Kulongesha Bana

Genese 24:10–21

Ndi mua kuikala muimpa kudi bakuabu.

  • Bua kufila mushinga ku tshilejilu tshia kalolu tshia Lebeka, udi mua kuleja bana beba tshimfuanyi tshidi kuinshi eku anyi dibeji dia tshibilu tshia lumingu elu pawudi wenza tshikosu tshia muyuki mu Genese 24:10–21. Bana beba badi mua kunanga bua kunaya muyuki ewu. Etshi tshidi mua kulombola ku diyukilangana pa bienzedi bia kalolu biwuvua wewa ne bana beba bamona.

  • Ela meji bua kuimba musambu pa kalolu pamua, bu mudi “Kindness Begins with Me” (Children’s Songbook, 145). Bana beba badi mua kumvua muaku “kalolu” (anyi muaku mufuanangana) ne bajuka padibu bawumvua. Mushindu kayi utudi mua kuikala bena kalolu bu Lebeka?

tshimfuanyi tshia Lebeka

Bilumbayi bia mu Dipungila Dikulukulu, kudi Dilleen Marsh (disulakaja)

Genese 25:21–34

Bintu bia tshiendelela bidi ne mushinga mupita wa bintu bia pa buloba.

  • Udi mua kuenzela “Yakoba ne Esau” (mu Old Testament Stories, 38–41) bua kuambuluisha bana beba bua kumvua muyuki mu Genese 25:21–34. Pamuapa bana beba badi mua kufuanyikija ne Esau wakabalomba mibelu yabu pa dishintakaja dia manema enda a buana bute ne bidia. Ntshinyi tshivubu mua kumuambila?

    2:5

    Jacob and Esau

  • Tshintu kayi tshidi tshia mushinga wa tshiendelela bueba ne bua bana beba? Pamuapa bana beba badi mua kupeta bimfuanyi anyi bintu bidi bileja bintu ebi. Mushindu kayi utudi mua kuleja Mukalenga ne bintu ebi bidi ne mushinga kutudi?

Genese 28:10–22

Bipungidi bidi mua kungambuluisha bua kupingana kudi Tatu wa mu Diûlu.

  • Panudi nubala Genese 28:10–22 pamua, udi mua kuenzela tshibandilu anyi bikishidi (anyi tshimfuanyi bu tshimua tshidi ku ndekelu kua tshifundu etshi) bua kumvuija mushindu kayi udi bipungidi bietu bienza bu tshibandilu. Pamuapa bana beba badi mua kuenza bu ne badi babanda ku tshibandilu, ne tshidia tshionsu, umvuija ne diba ditudi tulaya bua kutumikila Nzambi, bu mudi diba ditudi tutambushibua, tuangata biakudia bia tshijila, anyi tuya ku ntempelo. Mushindu kayi udi bipungidi bitusemeja pabuipi ne Nzambi?

Genese 32:6–11; 33:1–4

Tatu wa mu Diûlu ne Yezu Kilisto badi mua kungambuluisha bua nanga dîku dianyi.

  • Bua kuleja tunungu etu, udi bua kumvuija ne panyima pa bidimu bia bungi bia lukuna, Yakoba uvua ne bua kuya kututakena ne Esau kabidi. Balayi pamua Genese 32:6–11. Mushindu kayi uvua Yakoba umvua? Tshinyi tshiakenzaye bua kupeta diambuluisha? Balayi pamua Genese 33:1–4 bua kujandula mushindu uvua Mukalenga muandamuna ku disambila dia Yakoba. Bu Yakoba ne Esau mua kuakula kutudi lelu, ntshinyi tshivuabu mua kutuambila bua kutuambuluisha mu tshikondu tshia matandu mu dîku dietu?

Bua bia bungi, tangila malu a ngondu ewu a Makazina a Mulunda.

Yakoba ulota tshibandilu ne banjelu bapueka mu diûlu

Tshilota tshia Yakoba, kudi J. Ken Spencer

Dibeji dia tshibilu tshia mbedi: Ndi mua kuikala ne kalolu kudi bakuabu