“Ngondu Muisatu 23–29. ‘Ndi Muvuluke Tshipungidi Tshianyi’: Ekesode 1–6,” Luaku, Undonde—Bua mu Dîku ne mu Ekelezia: Dipungila Dikulukulu 2026 (2026)
“Ngondu Muisatu 23–29. “Ndi Muvuluke Tshipungidi Tshianyi,” Luaku, Undonde: 2026
Mose ne kasuku kosheka, kudi Jerry Thompson
Ngondu Muisatu 23–29: “Ndi Muvuluke Tshipungidi Tshianyi”
Ekesode 1–6
Dibikila dia kusomba mu Egipitu diakapandisha dîku dia Yakoba. Kadi panyima pa nkama ya bidimu, tunkanunuina tuabu tuakashala bapika ne bakabakankisha kudi palu mupiamupia wakadi “kayi mumanya Yosefe to” (Ekesode 1:8). Bivua amu bua kufika bua Bena Isalele kudikonka ne buatshinyi Nzambi uvua wangisha bua bifika kudibu, tshisamba tshienda tshia tshipungidi. Uvua muvuluka tshipungidi tshivuaye muenza nabu anyi? Bavua amu tshisamba tshienda anyi? Uvua mua kuikala mumona mushindu uvuabu bakenga anyi?
Kudi mua kuikala bikondu biwudi mua kudikonka nkonku ya momumua. Udi mua kudikonka, “Nzambi mmumanya tshindi etshi anyi? Udi mua kuteleja mbila yanyi bua diambuluisha?” Dipatula dia Isalele mu Egipitu didi diandamuna patoka ku nkonku eyi: Nzambi kena upua moyi tshisamba tshienda to. Udi uvuluka bipungidi bienza netu ne neabikumbaja mu diba dienda ne mu mushindu wenda. “Nenupikule ne diboku diolola,” ke mudiye wamba. “Ndi Yehowa, Nzambi wenu, ne meme nennupatule muinshi mua majitu[enu]” (Ekesode 6:6–7).
Bua lumonu luimpa lua mukanda wa Ekesode, tangila “Exodus, book of” mu Nkonga Miaku wa Bibiliya.
Ngenyi bua Dilonga mu Dîku ne mu Ekelezia
Ekesode 1–2
Nzambi udi mua kuenzela mudimu kundi bua kukumbaja bipatshila bienda.
Tshinyi tshidi tshikuata ntema yeba pa bakaji badi bumvuija mu Ekesode 1–2? Mushindu kayi udibu bambuluisha bua dikumbaja dia bulongolodi dia Nzambi bua tshisamba tshienda? Tshinyi tshidi didienzeja diabu dikulongesha pa disadila mu mudimu wa Nzambi?
Ekesode 1–3
Yezu Kilisto udi Mupikudi wanyi.
Kumpala kua kubanga dibala Ekesode, udi mua kuela meji ku dikenga diwudi upitshila—tshintu kampanda tshiwudi utekemena ne Mukalenga udi mua kukupikula ku tshiotshi. Miaku ne biambilu kayi mu Ekesode 1–3 bidi bifuanangana ne bupika bua mu nyuma anyi bintu bikuabu bitudi tukungamangana nabi lelu? Tangila kabidi mushindu udi bana ba Isalele bakeba bupikudi ne mushindu udi Mukalenga wandamuna (tangila, tshilejilu, Ekesode 2:23–25; 3:7–8). Mushindu kayi uvua Mukalenga “mupueka bua kukupikula”?
Mu mukanda mujima wa Ekesode, ne numona kabidi difuanangana pankatshi pa Mose ne Yezu Kilisto (tangila Dutelonome 18:18–19; 1 Nefi 22:20–21). Tshilejilu, mafuanangana kayi awudi umona pankatshi pa Ekesode 1:22; 2:1–10 ne Matayo 2:13–16? Anyi pankatshi pa Ekesode 24:18 ne Matayo 4:1–2? Tshinyi tshiwudi umvua tshidi Mukalenga ujinga bua umvua pa Yeya ne pa bukola buenda?
Keba bimanyishilu bidi bijadika bua Yezu Kilisto. “Udi mua … kupeta difuanangana ku nsombelu wa Mupandishi mu nsombelu ya baprofete ne baluma ne bakaji bakuabu ba lulamatu mu mifundu. [Bienzeka nanku] tshidi tshibuluila malelela pa Mupandishi mu miaba iwudi pamuapa kuyi mumanya” (Tangila Teaching in the Savior’s Way, 7; tangila kabidi Hoshea 12:10).
Ditabuja ku Muelelu kua Mayi, kudi Anne Marie Oborn
Ekesode 3:1–6
Ndi mua kuleja kanemu bua bintu ne miaba ya tshijila.
Udi mua kuela meji a diba divua tshintu kampanda tshiwuja ne dibazula ne malu a dikema? Mushindu kayi uvua muandamuna? Mushindu kayi uwudi mua kumvuija ngumvuilu iwuvua mumvua?
Ne tshiotshi mu meji, bala Ekesode 3:1–6. Tshinyi tshidi tshikukemesha pa dimanya dia meji a nyuma dia Mose? Tshinyi tshidi Mose muenza bua kuleja kanemua kudi Nzambi? Dilamakana kayi diwudi umona pankatshi pa bienzedi ne kanemu bienda bua bintu bia tshijila?
Dibala dia tunungu etu didi mua kukusaka bua kuela meji pa bintu bia tshijila ne miaba ya tshijila mu moyo weba. Buatshinyi bidi bia tshijila bueba? Mushindu kayi uwudi ubienzela bishilangana ne bintu bikuabu bionsu? Bua kuludika dinana dieba dia meji, udi mua kudituma ku tshitupa tshidi ne tshiena bualu tshia “Remembering the Promises” Mu mukenji wa Mukulu David A. Bednar “Exceeding Great and Precious Promises” (Liahona, Ngondu wa Dikumi ne Umua 2017, 91–93). Nudi kabidi mua kuimba anyi kumvua musambu udi ufila dibazula, bumudi “Merveilleux l’amour” (Cantiques, no. 117) ne nana meji ku tshidi tshikubazula mu lumu luimpa.
Bidi bimpa, nansha patudi mu mamanya a nyuma mimpa, kudi njiwu idi bua kulua bua bena bilekeleji pa bintu bia tshijila. Mushindu kayi uwudi mua kutshiepuka? Eyi idi mikenji ibidi idi ibangisha bualu ebu; angata umua, ne keba dimanyisha didi mua ku kuambuluisha: Ulisses Soares, “In Awe of Christ and His Gospel” (Liahona, Ngondu Muitanu 2022, 115–17); Gérald Caussé, “Is It Still Wonderful to You?” (Liahona, Ngondu Muitanu 2015, 98–100).
Tangila kabidi Dilongesha ne Bipungidi 6:10–12; 63:64.
Ekesode 3–4
Nzambi udi ufila bukola kudi bantu badiyi ubikila bua kuenza mudimu wenda.
Lelu tudi bamanya Mose bu muprofete ne mulombodi munena. Kadi Mose kavua mudimona nanku pavua Mukalenga mumubikila bua kumpala. Pawudi ubala Ekesode 3–4, tela masumpakana a Mose ne mushindu wakandamuna Mukalenga ku onsu. Tshinyi tshiwudi upeta mu shapita eyi tshidi mua kukupesha meji wewa mudiumvua mupampakana? Diba kayi diwakamona Nzambi ukupesha bukola anyi kudi bakuabu bua kuenza mudimu wenda?
Tangila kabidi “The Church Gives Us Opportunities to Assist in God’s Work” mu “Church Organization” mu Topics and Questions, Tshisangi tshia Mikanda ya Lumu Luimpa.
Ekesode 5–6
Bipatshila bia Mukalenga nebiwujibua mu diba dienda.
Bidi mua kutekesha diba ditudi tudienzeja bilenga bua kuenza bimpa kabiyi amu bikuama bimuma—diba ditudi tukeba bua kuenza disua dia Mukalenga kadi katuyi tumona bipeta bitudi bindila. Bua kulonga pa mamanya a momumua ne avua nawu Mose, bala Ekesode 5:4–9, 20–23. Mushindu kayi uvua Mukalenga muambuluisha Mose bua kutamba ngumvuilu yenda ya mateketa? (tangila Ekesode 6:1–13). Mushindu kayi uvua Mukalenga mukuambuluisha bua kunanukila mu dienza dia disua dienda?
Tangila kabidi Jeffrey R. Holland, “Waiting on the Lord,” Liahona, Ngondu wa Dikumi ne Umua 2020, 115–17.
Bua bia bungi, tangila malu a ngondu ewu a Liahona ne Magazina a Bua Dikankamika dia Bansonga.
Ngenyi bua Kulongesha Bana
Bualu Dialumingu edi didi dialumingu ditanu dia ngondu, balongeshi ba Tshilongelu tshia Mbedi badi bakankamikibua bua kuenzela bibilu bidi mu “Tshisakidilu B: Dilongolola Bana bua kuikala mu njila wa Tshipungidi tshia Nzambi mu moyo wabu mujima.”
Ekesode 1–2
Nzambi udi mua kuenzela mudimu kundi bua kukumbaja bipatshila bienda.
-
Mose uvua ne mudimu munena mu dilekeshisha dia Bena Isalele ku bupika. Kadi kavua bua kutshikumbaja bu mamuenda, muanabu mukaji, muana wa Palô wa bakaji, ne bakaji bakuabu ba lulamatu bobu kabayi bamuambuluisha bua kumukuba ne kumutabalela. Ambuluisha bana beba bua kulonga pa bakaji aba mu Ekesode 1:15–20; Ekesode 2:2–10 (tangila kabidi Nomba 26:59); ne Ekesode 2:16–21. Udi kabidi mua kuenzela dibeji dia tshibilu tshia lumingu elu ne “Baby Moses” (mu Old Testament Stories, 61–63) bua kulonda miyuki yabu. Mushindu kayi udi bakaji aba bambuluisha mu dikumbaja dia bulongolodi dia Nzambi? Akulanganayi pa bantu bakuabu banudi babandila badi bambuluisha mu mudimu wa Nzambi, biangata mu mishindu mikesa ne mipepela. Mushindu kayi utudi mua kulonda tshilejilu tshiabu?
1:36Baby Moses
Ekesode 3:1–5
Ndi mua kuenzela miaba ya tshijila ne kanemu.
-
Panyima pa dibala Ekesode 3:1–5 pamua, lomba bana beba bua kuenza tshikosu tshia tunungu etu mu yabu miaku (tangila kabidi “Moses the Prophet” mu Old Testament Stories, 64–66). Mushindu kayi uvua Mose muleja kanemu kumpala kua Mukalenga? Mushindu kayi udi Mukalenga musua bua tumuleja kanemu? Udi kabidi mua kulomba bana beba bua bakuambuluisha bua kupeta (anyi kuzola) bimfuanyi bia miaba anyi bibilu bia tshijila mutudi mua kuikala ne kanemu. Tshinyi tshitudi bua kuenza bua nzubu wetu ikala muaba wa tshijila?
1:26Moses the Prophet
-
Imbayi pamua musambu pa kanemu, bu mudi “Reverence Is Love” (Children’s Songbook, 31). Bu muenza nunku, bana beba badi mua kupeta miaku anyi biambilu bidi biumvuija ne kuikala ne kanemu ntshinyi. Tetu mua kulua ne mulunda ku Ekelezia bua musangu wa kumpala, mushindu kayi utudi mua kumumvuija tshidi tshiumvuija kuikala ne kanemu?
Mose ne Alona Bakula kudi Bantu, kudi James J. Tissot
Ekesode 3–4
Padi Mukalenga ukeba bua ngenza tshintu kampanda, neangambuluisha bua mema kutshienza.
-
Enzela mulubu mu Ekesode 3; 4:1–17, lekela bana beba badishiya bu Mose ku muntu ku muntu. Bidi mua kusankisha bua kuangata bintu anyi bintu bikesa, bu mudi muinda wa mu mpaya ne tshikunyibua bidi mua kuleja kasuku katema mudilu. Ambuluisha bana beba bua kujandula mushindu uvua Mose mumvua pa mudimu uvua Mukalenga mumupesha (tangila Ekesode 3:11; 4:1, 10). Pamuapa udi bua kuabanyangana pa diba diwuvua ne ngumvuilu ya momua. Mibelu kayi ituvua mua kupesha Mose bua kumuambuluisha? Bala pa mushindu uvua Mukalenga mukankamika Mose mu Ekesode 3:12; 4:2–9, 11–12. Ambila bana mushindu uvua Mupandishi mukuambuluisha bua kukumbaja dibikila, londa nsakilu, anyi enza tshintu kampanda tshivua tshikala tshikola bueba.
Bua bia bungi, tangila malu a ngondu ewu a Makazina a Mulunda.