“Ngenyi ya Divuluka: Tshipungidi,” Luaku, Undonde—Bua mu Dîku ne mu Ekelezia: Dipungila Dikulukulu 2026 (2026)
“Tshipungidi,” Luaku, Undonde: 2026
Ngenyi ya Divuluka
Tshipungidi
Mu Dipungila Dikulukulu, neubala misangu ya bungi muaku tshipungidi. Lelu tudi pa tshibidilu tumona bipungidi bu malaya a tshijila menza ne Nzambi, kadi tshikondu tshia kala, bipungidi bivua kabidi bikala tshitupa tshia mushinga mu diumvuangana dia bantu. Bua bukubi ne nsombelu yabu, bantu bavua bajinga bua kuikala bakumbana kueyemenangana, ne bipungidi bivua mushindu wa kulama dieyemenangana adi.
Pavua Nzambi wakula kudi Hanoka, Noa, Mose, ne bakuabu pa bipungidi, Wakababikila bua babuela mu malanda a diyemenangana Nenda. Tudi tubikila tshipungidi etshi ne tshipungidi tshipiatshipia ne tshia kashidi anyi tshipungidi tshia Abalahama—tshidi tshituma ku tshipungidi tshia Nzambi tshienza ne Abalahama ne Sala ne pashisha tshienzulula ne ndelanganyi ya Isaka ne Yakoba (idibo babikila kabidi ne Isalele). Mu Dipungila Dikulukulu, tshivua tshimanyika bipepela bu “tshipungidi.” Neumona ne Dipungila Dikulukulu didi tshitaku tshia muyuki wa bantu bavua baditeka bu bapianyi ba tshipungidi etshi—bantu ba tshipungidi.
Tshipungidi tshia Abalahama tshidi tshitunguluka ne kuikala ne mushinga lelu, nangananga kudi Bansantu ba Matuku a Ndekelu. Buatshinyi? Bualu tudi kabidi bantu ba tshipungidi nansha bikala anyi katuyi bikala ndelanganyi ya buludi ya Abalahama, Isaka, ne Yakoba. Bua kabingila aka, tshidi tshia mushinga bua kumvua tshidi tshipungidi tshia Abalahama tshikala ne mushindu uditshi tshienzeka kutudi lelu.
Tshipungidi Tshia Abalahama Ntshinyi?
Abalahama uvua musua kuikala mulondi munena wa buakana (Abalahama 1:2), nanku Nzambi wakamubikila bua kusuika malanda a tshipungidi. Abalahama kavua wa kumpala bua kuikala ne dijinga edi to, ne kavua wa kumpala bua kuenza tshipungidi to. Panyima pa bionsu, tshivua tshipungidi tshia kashidi. Abalahama uvua ukeba mabenesha a batatu (Abalahama 1:2)—mabenesha avua mafidibua kudi Adama ne Eva ne pashisha kudi bantu bavua bakeba mabenesha aa ne dinanukila.
Tshipungidi tshia Nzambi ne Abalahama tshivua tshilaya mabenesha malenga: bumpianyi bua bulaba, ndelanganyi ya bungi, dibuela ku milulu ya buakuidi, ne dina didi ne bua kunemekibua bua nkongu ya bantu yalua. Kadi mushinga wa tshipungidi etshi kawuvua amu pa mabenesha avua Abalahama ne dîku dienda bapeta kadi uvua kabidi pa mabenesha avua mua kuikala kudi bana ba Nzambi bakuabu. “Neuvudijila bakuabu disanka,” Nzambi wakamba, “ne bisamba bionsu bia pa buloba nebisanka bua bualu bueba” (Genese 12:2–3).
Tshipungidi etshi ntshipesha Abalahama, Sala, ne ndelanganyi yabu muenekelu wa kanemu munkatshi mua bana ba Nzambi anyi? Anu mu mushindu wa ne tshidi ne bunema bua kubenesha bakuabu. Diku dia Abalahama divua ne bua kutuala mudimu ewu ne buakuidi kudi bisamba bionsu, kuabanya mabenesha a lumu luimpa adi mikala mabenesha a lupandu, nansha a moyo wa tshiendelela” (Abalahama 2:9, 11). Kuikala tshisamba tshia tshipungidi katshiena tshiumvuija kuikala bimpa batamba bakuabu to; tshidi tshiumvuija ne bavua ne bujitu bua kuambuluisha bakuabu bua bikala bimpa.
Tshipungidi etshi ke tshiuvua dibenesha divua Abalahama wipatshila. Panyima pa mudipeta, Abalahama wakamba mu mutshima wenda ne mema, musadidi weba mvua bushuwa mukeba Mukalenga, ne mpindiewu ngamupetshi (Abalahama 2:12).
Kukavu ne mbombu ya bidimu binunu mipita, kadi tshipungidi etshi ntshipinguluja mu matuku etu lelu. Ne tshidi tshienzeka mpindiewu mu nsombelu ya bantu ba Nzambi. Dikumbaja dia tshipungidi didi diangata mushinga mutamba mu matuku a ndekelu, padi mudimu wa Nzambi wenda utanta, ubenesha meku pa buloba. Ne ewu yonsu udi musua kuikala mulondi munena wa buakana, bu Abalahama—Ewu yonsu udi ukeba Mukalenga bushuwa—udi mua kuikala wa ku tshiotshi.
Ntshinyi Tshidi Tshipungidi tshia Abalahama Tshiumvuija Kundi?
Udi muana wa tshipungidi. Udi wenza tshipungidi ne Nzambi pawudi utambushibua ne pawudi wangata biakudia bia tshijila. Ne udi upeta tshiuwidi tshia tshipungidi ne milulu ya tshijila ya ntempelo.
Ku bipungidi ebi ne milulu, tudi tulua tshisamba tshia Nzambi. Tudi basuikibua kudiyi “ne mionji ya kashidi.” “Musangu utudi tuenza tshipungidi ne Nzambi, ” Mulombodi Mukulu Russell M. Nelson uvua mulongesha ne, “tudi tumbuka pankatshinkatshi bua kashidi. Nzambi kakulekela malanda enda ne aba badi baditatshisha bua kuasuika Nenda. Bualu, aba bonsu badi benza tshipungidi ne Nzambi badi bapeta ngikadilu wa pabuende wa dinanga ne lusa. … Bualu bua tshipungidi tshietu ne Nzambi, kakutshioka mu didienzeja bua kutuambuluisha, ne katuakujikija lusa ludiyi nalu buetu.” Nenutshimona mu muyuki wa tshisamba tshia tshipungidi tshia Nzambi mu Dipungila Dikulukulu, ne neutshimona mu nsombelu weba nkayeba bu bana ba tshipungidi.
Kanutshinyi To, kudi Dan Wilson
Etshi tshidi ngumvuilu mulenga kutudi bualu bua Dipinguluja tshipungidi tshia Abalahama kudi Muprofete Joseph Smith. Nanku pawudi ubala pa bipungidi mu Dipungila Dikulukulu, kuedi meji amu pa malanda a Nzambi ne Abalahama, Isaka, ne Yakoba to. Ela kabidi meji ku malanda eba Nenda. Pawudi ubala pa mulayi wa ndelanganyi ya bungi, kuedi meji amu mbombu ya binunu idi ibikila lelu Abalahama ne Tatu. Ela meji kabidi pa mulayi wa Nzambi kuudi wa meku a tshiendelela ne ditanta dia tshiendelela. Pawudi ubala pa mulayi wa bulaba bulaya, kuedi meji amu pa bulaba bulaya Abalahama to. Ela meji kabidi pa kuenu kua ku diûlu kua bulaba nkayabu—bumpianyi bulaya kudi “mupuekela” ewu udi “muindila Mukalenga” (Matayo 5:5; Misambu 37:9, 11). Ne pawudi ubala pa mulayi udi ne bisamba bia Nzambi bia mulayi nebibenesha meku onsu a pa bulaba (Abalahama 2:11), kuedi meji amu ne mudimu wa Abalahama anyi baprofete badi bafumina kudiyi to. Ela meji kabidi pa tshiudi mua kuenza—bu mulondi wa tshipungidi tshia Yezu Kilisto—bua kuikala dibenesha dia meku adi makunyunguluka.