Lix hu laj Helaman naxye resil li sahil ch’oolejil jo’ ajwi’ li rahil ch’oolejil kiwan sa’ xyanqeb’ laj Nefita ut laj Lamanita. Natikla rik’in “li nimla ch’a’ajkilal sa’ xyanq lix tenamiteb’ laj Nefita” (Helaman 1:1), ut a’an ka’ajwi’ lix tiklajikeb’ li ch’a’ajkilal li tz’iib’anb’ileb’ resil sa’ li hu a’in. Sa’ rilb’al ru, naqataweb’ li esil chirix li muqmuukil b’aanuhom sa’ xjolomil li tenamit, chirixeb’ li molam chi aj elq’, chirix naq ke’tz’eqtaanaak li profeet, ut chirix li q’etq’etil ut lix maak’a’il li paab’aal chiru li ch’och’. A’b’an, naqataw ajwi’ li k’a’ru chaab’il, jo’ laj Nefi ut laj Lehi ut “jun raqal re li tenamit li tuulaneb’ xch’ool,” li ke’kana chi yo’yo, ut li ke’tam sa’ musiq’ejil (Helaman 3:34). Chan ru naq ke’xb’aanu? Chan ru ke’kana chi kaweb’ rib’ us ta yoo chi t’ane’k ut sache’k li tenamit li wankeb’ wi’? Ke’xb’aanu li tento taqab’aanu laa’o re taawanq qakawilal sa’ xyi li “kawil kaq-sut-iq’” naxtaqla laj tza re “taatenoq sa’ qab’een”—a’an xkab’lankil li qayu’am “sa’ xb’een lix saqoonaq laj Tojol qix, a’an li Kristo, li Ralal li Dios, … jun k’ojleb’aal b’ar wi’ wi te’kab’laq li winq sa’ xb’een ink’a’ taaruuq te’t’ane’q” (Helaman 5:12).
Li na’leb’ re tzolok sa’ li ochoch ut sa’ li iglees
Li q’etq’etil nikinixnajtob’resi rik’in li Musiq’ej ut lix kawilal li Dios.
Naq yooqat chirilb’al Helaman 1–6, maare taak’e reetal jun na’leb’ chirix li ke’xk’ul laj Nefita. Naq tiikeb’ chi paab’ank, li Dios narosob’tesiheb’, ut neke’usa. Chirix xnumikeb’ li kutan, neke’q’etq’eto’k ut neke’ok sa’ maa’usilal, ut neke’xsik’ ru li nak’amok sa’ li sachk ut li rahilal. Toja’ naq neke’tuulanob’resiik ut neke’musiq’aak chixjalb’aleb’ xk’a’uxl, ut li Dios narosob’tesiheb’ wi’chik. Naab’al sut k’iilasutinb’il a’in, jo’kan naq wankeb’ li neke’xye re, “li sirso re q’etq’etil.”
Jalam-uuch
li sirso re q’etq’etil
Li “sirso re q’etq’etil”
Sik’ reetalil li sirso a’in naq yooqat chirilb’al Helaman 1–6. Wahe’ junjunq li patz’om re aatenq’ankil chixk’oxlankil rix li eetalil:
K’a’ru lix k’utb’esinkil li q’etq’etil nakataw sa’ xyanqeb’ laj Nefita? (chi’ilmanq, jo’ eetalil, Helaman 3:33–34; 4:11–13). Ma nakataw xkomon li q’etq’etil a’an aawik’in?
K’a’ru li nachal xb’aan li q’etq’etil ut li maa’usilal? (chi’ilmanq Helaman 4:23–26). K’a’ru li nachal xb’aan li tuulanil ut li jalb’a-k’a’uxlej? (chi’ilmanq Helaman 3:27–30, 35; 4:14–16).
K’a’ru kiraj laj Helaman naq taajultiko’q reheb’ li ralal? (chi’ilmanq Helaman 5:4–12). Chan ru naru nakajultikaheb’ li na’leb’ a’in re naq tate’xtenq’a re naq ink’a’ tatq’etq’eto’q?
Chi’ilmanq ajwi’ “Capítulo 18: Cuidaos del orgullo,” Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: Ezra Taft Benson (2014), 251–264; “Rajlal nawaj aawu,” Eb’ li B’ich, 53.
Li paab’aal chirix li Jesukristo naxnujob’resi li waam rik’in sahil ch’oolej.
Sa’ Helaman 3, laj Mormon naxye resil jun sahil hoonal naq jwal osob’tesinb’il li Iglees toj reetal naq ke’sach xch’ooleb’ laj jolominel. A’ yaal li nakawil sa’eb’ li raqal 24–32, k’a’ru kixk’e chi uxmank li sahil hoonal a’an? A’b’an, moko chixjunileb’ ta li komon ke’kana chi saheb’ xch’ool. K’e reetal lix jalanileb’ li kristiaan li yeeb’ileb’ resil sa’eb’ li raqal 33–35. K’a’ru nakatzol rik’in li ke’xk’ul?
Sik’ li na’leb’ taak’anjelaq sa’ laa yu’am. Li profeet aj Mormon kixye li aatin “chi joʼkan naqil” re xka’jultikankileb’ li aajel ruhil na’leb’ naq kixk’os ru lix Hu laj Mormon. Qayehaq, k’a’ru kiraj a’an naq taqil sa’ Helaman 3:27–30? Naq nakawileb’ li loq’laj hu, naru nakatxaqli chi jo’q’ehaq re xtz’aqob’resinkil ru li aatin “chi jo’kan naqil” chirix li xawil.
Wankeb’ li kristiaan neke’raj rilb’al li k’a’ru yookeb’ chixtzolb’al. Re xk’utb’esinkil Helaman 5:12, naru nakayiib’ jun ch’ina kab’l sa’ xb’eeneb’ li k’ojleb’aal jalan jalanq xyiib’ankileb’. Chirix a’an naru nakayiib’ jun “kawil kaq-sut-iq’” rik’in xhirb’al li ha’ sa’ xb’een ut roksinkil jun li waal re rapusinkil rik’in kawil iq’. Sa’ xb’aanunkil a’in, k’a’ru li na’leb’ nakatzol chirix xk’eeb’al aak’ojob’ankil sa’ xb’een li Jesukristo? K’a’ chik ru nakatzol sa’ li video “Un anclaje seguro”? (Biblioteca del Evangelio).
Sa’ li raqal 50 nayeeman resil “xnimal li rilomebʼ” li keʼxkʼul chaq laj Lamanita. Rilb’al Helaman 5:12–52 maare tixjultika aawe laa wilom xk’e li Dios aawe. Qayehaq, maare lix “hasb’” li Musiq’ej kixkawob’resi laa paab’aal chirix li Kolonel (Helaman 5:30; chi’ilmanq ajwi’ Tzol’leb’ ut Sumwank 88:66). Malaj maare nakattawman sa’ li aak’ab’ ut katz’aama chiru li Dios naq tixnimob’resi laa paab’aal (chi’ilmanq Helaman 5:40–47). K’a’ chik ru aak’ulum li katxtenq’a chixk’eeb’al aak’ojob’ankil sa’ xb’een li Jesukristo?
Naru nakapatz’ reheb’ laa kok’al naq te’xyiib’ xjalam-uuch li “sirso re q’etq’etil,” a’ yaal li jalam-uuch sa’ li tusleb’ aatin a’in. Chirix a’an, naq yooqex chirilb’al Helaman 3:24, 33–34 ut 4:11–15, naru neke’xk’ut chi ru’uj ruq’ xcha’alil li sirso li ch’olob’anb’ileb’ sa’eb li raqal a’in. Chan ru naru nakasik’ ru li wank chi tuulan aach’ool—ut kanaak chi jo’kan?
Naru nakawoksi xjalam-uuch jun santil ochoch re xtikib’ankil li aatinak chirix lix aajelil ru naq kaw rib’ lix k’ojleb’aaleb’ li kab’l. Malaj naru nekeril lix k’ojleb’aal lee rochoch malaj jun li iglees. Re xk’utb’al xyaalal lix kawilal jun li kawil k’ojleb’aal, laa kok’al naru neke’xyal reek’asinkil jun li pek chi aapusinb’il. Naq yooqex chirilb’al Helaman 5:12, patz’ reheb’ laa kok’al k’a’ut naq li Jesukristo a’an “jun li kawil k’ojleb’aal” choq’ re li qayu’am. Chan ru naru naqakab’la li qayu’am sa’ xb’een a’an? (chi’ilmanq Helaman 3:27–29, 35 ut Eb’ lix Raqalil li Paab’aal 1:4).
Patz’ reheb’ laa kok’al naq te’xyiib’ jun najt xteramil kab’l rik’ineb’ kok’ kaaxukuut malaj jalaneb’ chik li k’anjeleb’aal sa’ xb’eeneb’ li k’ojleb’aal jalan jalanq xyiib’ankileb’ (maare li b’olb’ookil noq’ malaj jun tachtookil pek). Chan ru naq li kawil k’ojleb’aal a’an chanchan li Jesukristo? Naru neke’xk’e jun chik li kaaxukuut sa’ xb’een li kab’l rajlal sut neke’xwotz jun na’leb’ chirix li naru neke’xb’aanu re xtaaqenkil a’an.
Li jalb’a-k’a’uxlej naxjal ru li musiq’ejil aak’ab’ rik’in li saqen.
Re xka’jultikankil li na’leb’ sa’ Helaman 5:20–41 chirix li q’ojyin ut li saqen, naru rilb’aleb’ malaj xyeeb’aleb’ resil sa’ jun q’ojyinal ru na’ajej, rik’in jun li pook li taawanq choq’ saqen. Laa kok’al naru neke’xk’e reetal k’a’ru ki’ajman naq te’xb’aanu li tenamit re naq taa’isimanq li q’ojyin. Chirix a’an locheb’ li saqen, ut ilomaqeb’ li raqal 42–48. K’a’ru nak’utman chiqu sa’eb’ li raqal a’an chirix li jalb’a-k’a’uxlej?
Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Amigos re li po a’in.
Jalam-uuch
laj Nefi ut laj Lehi sa’ tz’alam
Us ta tz’aptz’ookeb’ sa’ tz’alam, lix wankil li Dios kixkoleb’ rix laj Nefi ut laj Lehi.