Seminelí
ʻAlamā 31:1–11: “[Ko e] Ivi ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá”


“ʻAlamā 31:1–11: ‘[Ko e] Ivi ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“ʻAlamā 31:1–11,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

ʻAlamā 31:1–11

“[Ko e] Ivi ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá”

ʻĪmisi
ongo faifekau ʻokú na akoʻi mei he folofolá

Ko e hā ha faʻahinga meʻa te ne ala fakatupu ke ke ongoʻi mamaʻo mei he Fakamoʻuí? Ko e hā ha meʻa ʻokú ne tokoniʻi koe ke ke ongo‘i ofi ange kiate Iá? Hili e fanongo ʻa ʻAlamā kuo “tō [ʻa e kau Sōlamí] ki [ha] ngaahi hala lahi” (ʻAlamā 31:9), naʻá ne faʻu ha ngaahi palani ke fakaʻaongaʻi e mālohi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá ke fakaafeʻi kinautolu ke nau toe foki kia Sīsū Kalaisi. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke falala ki he mālohi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá ke ke kei tui faivelenga ai pē kia Sīsū Kalaisi.

Ko hono tokoniʻi e kau akó ke nau ʻilo e founga te nau lava ai ʻo fai ha ngāue māʻoniʻoni ʻoku leleí. ʻE lava ke ʻaonga ki he kau akó hono ʻiloʻi ha ngaahi founga kehekehe te nau lava ai ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻi he ngaahi tūkunga ʻo e moʻuí. Hili e fakalaulauloto pe aleaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi fili kehekehe, fakaafeʻi kinautolu ke ngāueʻi ʻa e meʻa ʻoku nau ongoʻi ʻe tokoni lelei taha kiate kinautolu ʻi honau ngaahi tūkunga lolotongá.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke nau talanoa ki ha taha fekauʻaki mo e founga kuo tokoniʻi ai kinautolu ʻe he folofola ʻa e ʻOtuá ke nau kei faivelenga maʻu ai pē ʻi he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko e Hē mei he Halá

Naʻe vahevahe ʻe ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha ngaahi ola ʻo ha fakatotolo fekauʻaki mo e faingataʻa ʻo e fononga hangatonú ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke tau maʻu ai ha ngaahi fakaʻilonga paú. Neongo naʻe pehē ʻe ha niʻihi tokolahi ʻi he sivi fakatotoló ne ola lelei ʻenau fekumí, ka naʻe hā mei he ngaahi olá “ka ʻikai ha ʻū fakaʻilonga pau, ʻoku tau hē leva mei he halá” (Dieter F. Uchtdorf, “Fakafoki Fakaʻahó,” Liahona, Nōvema 2021, 77). Mahalo te ke fie mamata ʻi he foʻi vitiō “Fakafoki Fakaʻahó” mei he taimi 1:40 ki he 3:25, ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, ʻo fakakaukau ki he founga ʻe ala fekauʻaki fakalaumālie ai ʻeni mo ʻetau moʻuí.

  • ʻE fekauʻaki fakalaumālie fēfē nai ʻeni mo kitautolú?

Te ke ako ʻi he ʻAlamā 31–35 fekauʻaki mo e kau Sōlami naʻa nau tui kimuʻa kia Sīsū Kalaisí ka kuo nau hē mei heʻenau tuí. Kimuʻa pea kamata hoʻo ako ʻi he ʻAlamā 31, fakakaukau ki he founga kuo tupulaki ai hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí.

Te ke lava ʻo fakaʻaliʻali e fehuʻi ko ʻení ke tali ʻe he kau akó ʻi heʻenau tohinoa akó ʻi heʻenau fakakaukauloto fakatāutahá. ʻOua naʻá ke kole ki he kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi tali ki he fehuʻi ko ʻení.

  • Kapau te ke nofo maʻu ʻi ho halanga lolotongá, te ke fakataumuʻa nai kia Kalaisi pe mamaʻo meiate Ia?

Ko e taumuʻa ʻa ʻAlamaá

ʻOku tau ako ʻi he ʻAlamā 31:1–11 fekauʻaki mo e kau Sōlamí pea mo e ngaahi feinga ʻa ʻAlamā ke fakaafeʻi kinautolu ke foki ki he ʻEikí. ʻE lava ke tokoni e fakatātā ko ʻení ke mahino kiate koe ʻa e founga naʻe feinga ai ʻa ʻAlamā ke fakafoki mai ʻa e kau Sōlamí.

Fakakaukau ke ʻoange ki hoʻo kau akó ha tatau ʻo e laʻipepa tufa ko ʻení. ʻE lava ke tokoni ʻeni ki he kau akó ke nau teuteu ke fokotuʻu haʻanau taumuʻa pē ʻanautolu ʻamui ange ʻi he lēsoní.

Ko e palani ʻa ʻAlamā ke akoʻi ʻa e kakai Sōlamí

Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)—“ʻAlamā 31:1–11: ‘[Ko e] Ivi ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá’”

ʻĪmisi
Laʻipepa tufa ʻo e palani ʻa ʻAlamā ke akoʻi ʻa e kakai Sōlamí

Lau ʻa e ʻAlamā 31:1–4, 8–11, ʻo kumi e founga mo e ʻuhinga naʻe kamata ke hē ai ʻa e kakai Sōlamí. Lekooti ʻa e meʻa ʻokú ke maʻú ʻi he konga ki he “Palopalemá.”

Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi e ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e hē ʻa e kau Sōlamí mo e founga naʻá ne uesia ai kinautolú. Tokoniʻi e kau akó ke nau vakai ki ha ngaahi meʻa ʻoku faitatau mo ia ʻi hotau kuongá ni. Hangē ko ʻení, kapau he ʻikai tauhi ʻe he kakaí ʻa e ngaahi fekaú, maʻulotu, kau ʻi he ngaahi ouau hangē ko e sākalamēnití, pea lotu, te nau hē mei he ʻEikí.

  • Ko e hā ha ngaahi founga naʻe hē ai e kau Sōlamí? Ko e hā ha ngaahi palopalema naʻe fakatupu ʻe he meʻá ni?

  • Ko e hā ha ngaahi tōʻonga tatau te ne lava ʻo fakatupu ha hē ʻa e kakaí he ʻahó ni?

Lau ʻa e ʻAlamā 31:34, ʻo kumi e taumuʻa mo e ʻamanaki ʻa ʻAlamā ki he kakai Sōlamí. Fakakaukau ke hiki ʻeni ʻi he konga ki he “Taumuʻá.”

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻa e meʻa naʻá ne fakaʻaiʻai ʻa ʻAlamaá ʻi hoʻo fakakaukau ki he taumuʻa ʻa ʻAlamaá mo ʻene ngaahi ongo naʻá ke lau ʻi he ʻAlamā 31:1–2? Ko e hā ka mahuʻinga ai ʻení?

Lau ʻa e ʻAlamā 31:5–7, 11, ʻo fakaʻilongaʻi e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi e palani ʻa ʻAlamā ke aʻusia ʻene taumuʻá. Mahalo te ke fie fakaʻilongaʻi ʻi he veesi 5 ko e foʻi lea iví ko e haʻu ia mei he foʻi lea faka-Latina ko e virtus, ʻa ia ko hono ʻuhingá ko e ivi pe mālohi (vakai, Gospel Topics, “Virtue”), pea ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea ʻahiʻahiʻi ʻi he puipuituʻa ko ʻení ke siviʻi.

Ke teuteuʻi e kau akó ke nau fakafonu ʻa e konga “Founga ke ikunaʻi ai ʻa e taumuʻá” ʻi he laʻipepa tufá, mahalo te ke fie ʻeke ange ha niʻihi ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻa e “ʻahiʻahiʻi ʻa e ivi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá”? Te ke maʻu nai ʻi fē ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá? (Fakakaukau ke lau mo fakafekauʻaki ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 18:2–4, 34–36; 68:4.)

  • Ko e hā ha foʻi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he taumuʻa mo e palani ʻa ʻAlamā ke fakahoko iá?

Ko e moʻoni ʻe taha mahalo kuó ke ʻiloʻí ʻoku maʻu ʻe he folofola ʻa e ʻOtuá ha mālohi ke tataki e kakaí kia Sīsū Kalaisi.

  • Ko e hā ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e ʻOtuá ʻokú ne ʻai ʻEne folofolá ke fakaivia pe mālohi kiate koé? ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mālohi ange ai ia “ʻi he heletaá, pe ko ha toe meʻa kehe”? (ʻAlamā 31:5).

  • Ko e hā ha founga ʻe lava ke tokoniʻi ai kitautolu ʻe he folofola ʻa e ʻOtuá ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí, fakatonutonu e ngaahi fakakaukau halá, pe tataki e niʻihi kehé kia Sīsū Kalaisí?

  • Kuo tokoniʻi fēfē nai ʻe he folofola ʻa e ʻOtuá hoʻo moʻuí?

ʻI hono fakaʻaongaʻi ʻo e meʻa kuó ke ako meia ʻAlamaá mo hoʻo ngaahi fakakaukau mei he ngaahi fehuʻi kimuʻá, fakafonu ʻa e konga “Founga ke ikunaʻi ai ʻa e taumuʻá.”

Ko e folofola ʻa e ʻOtuá ʻi heʻeku moʻuí

Fakakaukau ki he founga ʻoku fekauʻaki ai e meʻa ʻokú ke ako meia ʻAlamā mo e kau Sōlamí mo hoʻo moʻuí.

ʻOku fakataumuʻa ʻa e ongo fehuʻi ko ʻení ke tokoniʻi e kau akó ke nau fakafekauʻaki e talanoá ni ki heʻenau moʻuí. Fakakaukau ke ʻeke ha ngaahi fehuʻi tatau pe ko ha ngaahi fehuʻi kehe te ke ala maʻu.

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻokú ne fakatupunga e toʻu tupú ke nau hē meia Sīsū Kalaisí?

  • ʻE taʻofi fēfē ʻe he falala ki he folofola ʻa e ʻOtuá ʻetau hē meia Sīsū Kalaisí pe tokoni ke tau toe foki kiate Iá?

Mahalo te ke fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau vahevahe mo hiki ʻi he palakipoé ha ngaahi potufolofola kuó ne tataki kinautolu ki he ʻEikí. Te nau lava foki ʻo maʻu ha ngaahi potufolofola ʻokú ne fakamatalaʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi tupuʻanga ʻo e hē mei he ʻEikí.

Fakakaukau ki hoʻo vā fetuʻutaki mo Sīsū Kalaisí. ʻOku ʻi ai nai ha meʻa ʻokú ne fakatupu hoʻo hē meiate Iá? ʻOkú ke fiemaʻu nai ha vā fetuʻutaki ʻoku mālohi angé mo Ia? Fokotuʻu ʻi he faʻa lotu ha taumuʻa fakataautaha ke tokoniʻi koe ke fakamālohia hoʻo vā fetuʻutaki mo Iá. ʻE lava ke felāveʻi pe tānaki atu ʻa e taumuʻa ko ʻení ki hoʻo ngaahi taumuʻa ki he Fānaú mo e Toʻu Tupú.

Fakakaukau ke ʻoange ki he kau akó ha laʻipepa tufa kehe ke nau fakaʻaongaʻi ke hiki ai ʻenau taumuʻá. ʻO ka fiemaʻu, aleaʻi ha ngaahi founga kehekehe ʻe lava ke falala ai e kau akó ki he ivi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá. Hangē ko ʻení, ko hono ako fakaʻaho ʻo e folofolá, fekumi ki ha ngaahi tali pe fakahinohino ʻi he ngaahi folofolá, ʻalu ki he seminelí, pe ko ha ngaahi fakakaukau kehe. ʻE lava ke tokoni e ngaahi fokotuʻu ko ʻení ki he kau akó ke nau fakaʻaongaʻi fakataautaha ʻa e founga ʻoku nau fakafonu ʻaki ʻa e saati ki heʻenau taumuʻá.

Hiki hoʻo taumuʻa pē ʻaʻaú ʻi he konga ki he “Taumuʻá.”

Te ke lava foki ʻo hiki ha ngaahi fakafeʻātungia ki hoʻo taumuʻá ʻi he konga ki he “Palopalemá.”

Tohiʻi ʻi he konga “Founga ke ikunaʻi ai ʻa e taumuʻá” ʻa e founga te ke lava ai ʻo falala ki he ivi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá. Fakakau ai ʻa e founga ʻe tokoniʻi ai koe ʻe he meʻá ni ke ke aʻusia hoʻo taumuʻá.

ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

Mahalo ʻe ongoʻi fiemālie ha kau ako ʻe niʻihi ke vahevahe ʻenau ngaahi taumuʻá. Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke tokoniʻi kinautolu ke vahevahe mo fakahoko ha fealēleaʻaki.

  • Ko e hā ʻoku hoko ai e taumuʻa ko ʻení ko ha meʻa ʻokú ke ongoʻi ʻokú ke fiemaʻu ʻi hoʻo moʻuí? ʻE tākiekina fēfē hoʻo vā fetuʻutaki mo Sīsū Kalaisí ʻi hono aʻusia iá?

  • Ko e hā ha ngaahi ngāue pau te ke lava ʻo fai ke tokoniʻi koe ke ke falala ki he mālohi ʻi he folofola ʻa e ʻOtuá? ʻE lava fēfē ke tokoniʻi koe ʻe he meʻá ni ke ke aʻusia hoʻo taumuʻá.

  • Ko e hā ha ngaahi potufolofola pe fakamatala mei he kau taki ʻo e Siasí te ne lava ʻo fakaʻaiʻai koe ke ke ngāueʻi ʻa e taumuʻa ko ʻení?

Fakakaukau ke fakaʻosi ʻaki hano fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusia ʻi hono ako ʻo e ʻAlamā 31:1–11 pea mo ha faʻahinga fakakaukau pe ongo fakataautaha pē. Vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he ivi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá pea mo e mahuʻinga ʻo hono fakahoko e ngaahi meʻa ko ia te ne tohoakiʻi kitautolu ke tau ofi ange kia Sīsū Kalaisí.