Seminelí
ʻAlamā 30:1–29: Ko e Taki ʻe he Ngaahi Akonaki ʻa Koliholá ha Kakai Tokolahi ke Nau Mamaʻo mei he Fakamoʻuí


“ʻAlamā 30:1–29: Ko e Taki ʻe he Ngaahi Akonaki ʻa Koliholá ha Kakai Tokolahi ke Nau Mamaʻo mei he Fakamoʻuí,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“ʻAlamā 30:1–29,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

‘Alamā 30:1–29

Ko e Taki ʻe he Ngaahi Akonaki ʻa Koliholá ha Kakai Tokolahi ke Nau Mamaʻo mei he Fakamoʻuí

ʻĪmisi
Ko e taki halaʻi ʻe Kolihola ʻa e kakaí

Naʻe haʻu ha tangata angakovi ko Kolihola ki he lotolotonga ʻo e kakai Nīfaí. Naʻá ne malanga ʻo fakafepakiʻi ʻa e ngaahi kikite fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí peá ne tohoakiʻi ʻa e loto ʻo ha kakai tokolahi ke nau mamaʻo mei he ʻOtuá. ʻOku lahi ha ngaahi leʻo ʻi hotau kuongá ʻoku feinga ke tataki kitautolu ke mamaʻo meia Sīsū Kalaisi. ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke ke ʻiloʻi mo fakasītuʻaʻi ʻa e ngaahi akonaki te ne lava ʻo takihalaʻi koe ke ke mamaʻo meia Sīsū Kalaisí.

Ko hono teuteuʻi koe ke ke hoko ko ha meʻangāue ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní. Ko e Laumālie Māʻoniʻoní ʻa e faiako moʻoni pea mo e maʻuʻanga tokoni moʻoni ʻo e fakauluí maʻau pea mo hoʻo kau akó. Fakaafeʻi ʻa e Laumālié ke faiako mo fakaului koe ʻaki hoʻo moʻui ʻi ha founga ʻokú ne pukepuke ʻEne takauá ʻi hoʻo moʻuí. ʻI hoʻo fai iá, te ke lava ʻo maʻu ʻEne fakahinohinó mo tokoniʻi e kau akó ke nau fakaafeʻi Ia ki heʻenau aʻusia fakaakó.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: ʻE lava ke talanoa ʻa e kau akó mo ha mēmipa ʻo e fāmilí pe taki ʻo e Siasí fekauʻaki mo ha ngaahi founga ke ʻiloʻi ai ʻa e ngaahi akonaki halá.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko e kākā ʻa Sētané

Kamata e lēsoní ʻaki hono aleaʻi ha maka-feke pe faʻahinga tauhele kehe ne fakataumuʻa ke kākaaʻi mo tauheleʻi ʻaki ha meʻa.   ChurchofJesusChrist.org.

Ko e maka-feké ko ha tauhele feke ia. ʻOku faʻu e ngaahi tauhele feké ke ʻasi tatau mo ha meʻatokoni moʻoni ʻe ʻikai teitei tukuange ʻe he feké ʻi he taimi te ne maʻu ai iá. ʻI he taimi ʻe hoko ai ʻení, ʻe faingofua leva ki he tangata toutaí ke ne hiki hake ʻa e feké ʻo lī ki hono vaká.

ʻĪmisi
maka-feke

Naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Palesiteni Tōmasi S. Monisoni (1927–2018) ʻa e sīpinga ʻo ha maka-feke ke akoʻi ʻaki e founga ʻoku ngāue ai ʻa Sētané.

ʻOku ʻākilotoa kitautolu he ʻahó ni ʻe he ngaahi maka-feke ʻoku fakahāhā mai ʻe he tokotaha angakoví ʻa ia ʻokú ne feinga ke fakataueleʻi ʻaki kitautolu pea maʻu ai kitautolú. ʻI he taimi pē ʻoku maʻu aí, ʻoku mātuʻaki faingataʻa ʻaupito ʻa e ngaahi maka-feke peheé—pea taʻemalava ʻi he taimi ʻe niʻihi—ke toe tukuange. Kuo pau ke tau fakatokangaʻi kinautolu ʻi honau tuʻunga totonú pea tau tuʻu taʻe toe ueʻia ʻi heʻetau vilitaki ke fakaʻehiʻehi mei aí, kae lava ke tau malu. (Thomas S. Monson, “True to the Faith,” Ensign pe Liahona, May 2006, 18)

  • Ko e hā e lahi hoʻo ongoʻi loto-falala ki hoʻo tuʻunga malava ke ʻiloʻi e ngaahi akonaki hala ʻa Sētané ʻa ia te ne lava ʻo “fakataueleʻi” mo “maʻu” koé?

Ko e fakaʻehiʻehi mei he ngaahi meʻa ʻokú ne tohoakiʻi kitautolu mei he Fakamoʻuí

Hili ha tau lahi ʻi he vahaʻa ʻo e kakai Nīfaí mo e kakai Leimaná, naʻe melino ʻa e funga ʻo e fonuá. Hili nai ha taʻu ʻe ua mei ai, naʻe kamata ke malanga ha tangata ko Kolihola ʻi he lotolotonga ʻo e kakaí ʻi Seilahemala. Naʻe fakahā ʻe Sētane kia Kolihola ʻa e meʻa ke ne lea ʻakí (vakai, ʻAlamā 30:53). ʻI hoʻo ako he ʻaho ní, fakatokangaʻi ʻa e founga naʻe fakaʻaongaʻi ai ʻe Kolihola ʻene ngaahi leá mo e ngaahi akonaki halá ko ha maka-feke ke tauheleʻi ʻaki e kakaí.

Lau ʻa e ʻAlamā 30:6, 12, ʻo kumi e ngaahi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa e pōpoaki mo e misiona ʻo Koliholá.

  • ‘Okú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻene hoko ko ha “Fili ʻo Kalaisí”? (ʻAlamā 30:6).

ʻOku ʻuhinga ʻa e foʻi lea fili ʻo Kalaisí ki ha “taha pe ko ha faʻahinga meʻa ʻokú ne fakakeheʻi ʻa e palani ʻo e fakamoʻui ʻo e ongoongolelei moʻoní pea ʻokú ne fakafepakiʻi fakahāhā pe fakafufū ʻa Kalaisi” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Fili ʻo Kalaisí,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org). Ko e moʻoni ʻe taha ʻe lava ke tau ako mei he talanoa kia Koliholá ʻoku fakaʻaongaʻi ʻe Sētane ʻa e ngaahi akonaki halá ke tohoakiʻi kitautolu ke tau mamaʻo meia Sīsū Kalaisi.

Ngaahi akonaki fakafepaki ʻa Kolihola kia Kalaisí

Lau ʻa e ʻAlamā 30:12–18, ʻo kumi e ngaahi akonaki hala ʻa Koliholá. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi e ngaahi akonaki ʻa Koliholá ʻi ha founga ʻoku kehe (hangē ko ʻení, ʻaki ha lanu pe fakaʻilonga makehe) pe hiki kinautolu ʻi hoʻo tohinoa akó.

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi akonaki hala ʻa Koliholá?

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke hiki ʻa e ngaahi akonaki ʻa Koliholá ʻi he palakipoé. Fakatokangaʻi ʻenau ngāue ke kumi ha ngaahi talí. Kapau ʻe fiemaʻu, te ke lava ʻo tataki ʻenau tokangá ki he ngaahi meʻá ni:

  • “ʻoku ʻikai ke lava ʻe ha tangata ʻo ʻiloʻi ha meʻa ʻe hoko maí” (veesi 13)

  • “ko e ngaahi kikité … ko e ngaahi talatukufakaholo fakasesele ia ʻa hoʻomou ngaahi tamaí” (veesi 14)

  • “ʻoku ʻikai te mou lava ʻo ʻiloʻi ha ngaahi meʻa ʻoku ʻikai te mou mamata ki ai” (veesi 15)

  • “ʻoku ʻikai te mou lava ʻo ʻiloʻi ʻe ʻi ai ha Kalaisi” (veesi 15)

  • “ko e fua ia ʻo ha fakakaukau vale” (veesi 16)

  • “ʻoku ʻikai lava ke ʻi ai ha fakalelei ʻe fai koeʻuhi ko e ngaahi angahala ʻa e tangatá” (veesi 17)

  • “ka ʻoku tuʻu ʻa e tangata ʻi he moʻuí ni ʻo fakatatau ki he anga ʻo ʻene ngāue ʻaʻaná” (veesi 17)

  • “pea ʻilonga ha meʻa ʻoku fai ʻe ha tangata ʻoku ʻikai ko e hia ia” (veesi 17)

  • “ʻo ka mate ʻa e tangatá, ko hono ngataʻangá pē ia” (veesi 18)

ʻI hono fakafekauʻaki ʻe he kau akó ʻa e ngaahi akonaki ʻa Kolihola ʻoku hiki ʻi he palakipoé, ʻe lava ke nau tali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení mo hanau hoa pe fakakulupu iiki. ʻE lava ke vahe ki ha ngaahi kulupu kehekehe ʻo e kau akó ha ngaahi akonaki hala kehekehe ke nau vakavakaiʻi, pea ʻe lava leva ke nau vahevahe ʻenau ngaahi talí mo e niʻihi kehé.

  • Te ke toe fakamatalaʻi fēfē ʻa e ngaahi akonaki ʻa Koliholá ʻo fakaʻaongaʻi ha lea ʻoku angamaheni ange ʻi hotau kuongá?

  • Fakaʻaongaʻi ha meʻafua mei he 1 ki he 10 (ko e mālohi tahá ʻa e 10), ko e hā ʻa e mālohi hoʻo vakai ki hono poupouʻi ʻo e ngaahi akonaki ʻa Koliholá ʻi he ʻaho ní?

  • Ko e hā ha meʻa fekauʻaki mo e ngaahi akonaki ko ʻení te ne taki e kakaí ke mamaʻo meia Sīsū Kalaisí? Ko e hā ʻoku fakatuʻutāmaki ai e ngaahi fakakaukau ko ʻení?

Fekumi ki he fakahinohino ʻa e Laumālié pea fakakaukau ki he ola ʻo e ngaahi akonaki ʻa Koliholá ʻi hoʻo moʻuí. Fakakaukau ki ha ngaahi founga ʻe lava ke tākiekina fakataautaha ai koe ʻe ha taha ʻo e ngaahi akonaki hala ko ʻení.

Naʻe lea ʻa ʻEletā D. Toti Kulisitofasoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá fekauʻaki mo Kolihola mo ʻene ngaahi akonakí. Mahalo te ke fie mamata ʻi he foʻi vitiō “Ko e Meʻaʻofa Fakalangi ʻo e Fakatomalá” mei he taimi 2:08 ki he 2:40, ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

[Ko e kakai hangē ko] Koliholá … [ʻoku nau] fakaʻikaiʻi [ʻa] Kalaisi [mo pehē] ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha faiangahala ia. ʻOku pehē ʻe heʻenau tokāteliné ʻoku lava pē ke feliliuaki ʻa e ngaahi tuʻunga ʻulungaanga māʻolungá, ngaahi tuʻunga moʻuí, ʻo aʻu ki he moʻoní. Ko ia ko e hā pē ha meʻa ʻoku ongoʻi ʻe ha taha ko e meʻa totonu ia ki aí, he ʻikai lava ke fakamaauʻi ai ia ʻe he niʻihi kehé ʻo lau ʻokú ne hala pe faiangahala.

ʻOku hā ngali manakoa ki tuʻa e ngaahi fakakaukau ko ʻení he ʻoku nau fakangofua kitautolu ke tau fakatuituia ha faʻahinga uʻa pe holi ʻo ʻikai tokanga ki he ngaahi nunuʻa ʻe tupu mei aí. (D. Todd Christofferson, “Ko e Meʻaʻofa Fakalangi ʻo e Fakatomalá,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2011, 38)

  • ʻOkú ke pehē ʻe lava fēfē ʻe he ngaahi akonaki ko ʻení ʻo tataki ʻa e kakaí ke nau faiangahalá? (Vakai, veesi 18).

Lau ʻa e ʻAlamā 30:19–21, ʻo kumi e tali ʻa e kakai ʻo Selesoni mo Kitioné ki he ngaahi akonaki ʻa Koliholá.

ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe “poto ange” ai ʻenau talí (ʻAlamā 30:20) ʻi he tali ʻa e kakai ʻo Seilahemalá? (vakai, ʻAlamā 30:18).

Poupouʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke fai ha tali ki he fehuʻi ko ʻení. ʻE lava ke hiki ʻe he kau akó ʻenau ngaahi talí ʻi he palakipoé pe ʻi ha laʻipepa ʻoku paasi takai ʻi he kalasí. ʻE lava ke kau ʻi he fealeaʻakí ʻa e founga ʻe lava ke tokoniʻi ai kinautolu ʻe he ngaahi ngāue māʻoniʻoní mo hono taʻofi ʻo e ngaahi tākiekina koví ke nau “poto angé.” Hangē ko ʻení, ʻe lava ke vakai ʻa e kau akó ki he mītia fakasōsiale, mūsika, mo e ngaahi vitiō ʻoku nau toutou fakaʻaongaʻí pea toʻo ha faʻahinga meʻa pē te ne lava ʻo fakavaivaiʻi ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí mo tuli ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní.

  • Te tau lava fēfē ʻo “poto ange” mo fakasītuʻaʻi ʻa e ngaahi pōpoaki fakafepaki kia Kalaisí?

  • ʻE liliu fēfē ʻe hoʻo ʻilo ki he Fakamoʻuí pea mo hoʻo vā fetuʻutaki mo e Fakamoʻuí ʻa e lahi ʻo e tākiekina ʻoku fakahoko ʻe he ngaahi akonaki fakafepaki ko ʻeni kia Kalaisí kiate koé?

Te ke lava ʻo fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau fakamoʻoni pe moʻoni taʻengata fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí. Te ke lava foki ʻo kole ange ke nau vahevahe ha ngaahi potufolofola pe ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻokú ne fakafepakiʻi e ngaahi fakakaukau hala ʻa Koliholá. ʻOku kau ʻi he ngaahi sīpingá ʻa e Sēkope 7:11–12; ʻAlamā 32:21; Molomona 7:3, 5–7.

Fakakaukauloto ki he meʻa kuó ke ako mo ongoʻi mei hoʻo akó. Fekumi ki he fakahinohino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke tokoniʻi koe ke ke tokanga taha kia Sīsū Kalaisi mo fakafisingaʻi e ngaahi akonaki te ne tataki koe ke ke mamaʻo meiate Iá.