Seminelí
Molonai 7:44–48: “[Ko e] ʻOfa Haohaoa ʻa Kalaisí”


“Molonai 7:44–48: ‘[Ko e] ʻOfa Haohaoa ʻa Kalaisí,’” Tohi ʻa Molomoná - Tohi Lēsoni ʻa e Tokotaha Akó (2024)

“Molonai 7:44–48,” Tohi ʻa Molomoná - Tohi Lēsoni ʻa e Tokotaha Akó

Molonai 7:44–48

“[Ko e] ʻOfa Haohaoa ʻa Kalaisí”

ʻĪmisi
fāʻofua ʻa e Fakamoʻuí ki ha kiʻi tamasiʻi

Fakakaukau ki ha ngaahi taimi naʻá ke ongoʻi ai ʻa e ʻofa faka-Kalaisí. Ko e hā ha liliu kuo hoko ʻi hoʻo moʻuí koeʻuhí ko e ʻofa faka-Kalaisí? Naʻe lekooti ʻe Molonai ʻa e fakaʻosinga ʻo e malanga naʻe fai ʻe heʻene tamai ko Molomoná, ʻi ha falelotu ʻi he ngaahi taʻu kimuʻá. Naʻe akoʻi ʻe Molomona ʻa e founga ke “puke maʻu ʻa e meʻa kotoa pē ʻoku leleí” (Molonai 7:20, 25), tautautefito ki he manavaʻofá, “ʻa e ʻofa haohaoa ʻa Kalaisí” (Molonai 7:47). ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi koe ke mahino mo ke fekumi ki he manavaʻofá ʻi hoʻo moʻuí.

ʻOfa faka-Kalaisí

Kapau ʻe lava, kamata ʻaki hano mamataʻi pe lau ha taha ʻo e ngaahi talanoa ko ʻeni ʻo ha taha ʻoku tokoni ʻi he ʻofa. Fakalaulauloto ki he liliu ʻe lava ke hoko ʻi he ʻofa faka-Kalaisí.

Naʻe akoʻi fakatouʻosi ʻe Molomona mo e ʻAposetolo ko Paulá ʻoku mahuʻinga ki heʻetau fakalakalaká ʻa hono fakatupulaki ʻo e ʻofa faka-Kalaisí (vakai, Molonai 7:44; 1 Kolinitō 13:2). Ke tokoni ke vakaiʻi ʻa e tuʻunga lelei hoʻo fakatupulaki ʻa e ʻofa faka-Kalaisí, fakalaulauloto ki he moʻoni ʻo e ngaahi fakamatala ko ʻení ʻi ha meʻafua 1 ki he 5 (1 = ʻikai ʻaupito ke moʻoni; 5 = moʻoni maʻu pē):

  • ʻOku ou feinga ke tokoni ki he niʻihi kehé, tautautefito ki he taimi ʻoku nau faingataʻaʻia pe loto-foʻi aí.

  • ʻOku ou feinga ke angaʻofa, faʻa kātaki, mo fakamolemoleʻi ʻa e niʻihi kehé, ʻo aʻu ki he taimi ʻoku faingataʻa ai ke feohi lelei mo kinautolú.

  • ʻOku ou tala ki he niʻihi kehé ʻoku ou ʻofa mo tokanga kiate kinautolu ʻi he taimi ʻoku feʻunga ke u fai ai iá.

ʻI hoʻo ako ʻa e Molonai 7, kole ki he ʻEikí ke tokoni atu ke mahino kiate koe mo ke fekumi ki he manavaʻofá.

Malanga ʻa Molomona kau ki he ʻofa faka-Kalaisí

ʻI he ofi ki he fakaʻosinga ʻo e lekooti ʻa Molonaí, naʻá ne fakakau ai ha malanga naʻe fakahoko ʻe heʻene tamai ko Molomoná ki he “kau muimui anga-fakamelino ʻo Kalaisí” (Molonai 7:3). Naʻe akoʻi ʻe Molomona ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ʻofá, kapau te nau tokanga ki ai, naʻá ne mei lava ke taʻofi hono fakaʻauha ʻo e kau Nīfaí. Naʻe mahuʻinga foki ʻa e ngaahi akonaki ko ʻení kia Molonai, ʻa ia naʻá ne mamata tonu ki hono fakaʻauha fakamamahi ʻo e kau Nīfaí ʻe he kau Leimaná peá ne fononga toko taha holo ai ʻi ha ngaahi taʻu lahi.

Lau ʻa e Molonai 7:47 pea fakaʻilongaʻi ʻa e kupuʻi lea ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e ʻofa naʻe akoʻi ʻe Molomoná.

Naʻe fokotuʻu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e sīpinga haohaoa kiate kitautolu ʻo e founga ke ʻofa ai ki he niʻihi kehé. Lau ʻa e Molonai 7:45–48, ʻo kumi ʻa e ngaahi kupuʻi lea ʻokú ne (1) fakamatalaʻi lahi ange ʻa e manavaʻofá, pe founga ke ʻofa ʻo hangē ko e Fakamoʻuí, pea mo (2) fakatupulaki hoʻo loto-holi ke fakatupulaki ʻa e manavaʻofá ʻi hoʻo moʻuí.

Ko e Molonai 7:45–48 ko ha potufolofola fakataukei fakatokāteline ia. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné ʻi ha founga makehe koeʻuhí ke faingofua ange hoʻo maʻu kinautolú. Te ke maʻu ha faingamālie ʻi he lēsoni hokó ke akoako fakaʻaongaʻi ʻa e tokāteline ʻoku akoʻi ʻi he potufolofola ko ʻení ki ha fehuʻi pe tūkunga.

ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi fakaʻuhinga ko ʻení:

  • “kātaki fuoloa” = kātekina ʻa e ngaahi faingataʻá ʻi he faʻa kātaki

  • “ʻikai meheka” = ʻoku ʻikai loto-kovi ia ki he niʻihi kehé

  • “ʻikai fakafuofuolahi” = loto-fakatōkilalo

  • “ʻoku ʻikai kumi ʻene meʻa ʻaʻaná” = ʻokú ne fakamuʻomuʻa ʻa e ʻOtuá mo e ngaahi fiemaʻu ʻa e niʻihi kehé

  • “ʻikai ʻitangofua” = ʻikai fakaʻitaʻi ngofua

  • “tui ki he meʻa kotoa pē” = tali ʻa e moʻoni kotoa pē

Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi mei he kupuʻi lea “ʻoku ʻikai fakaʻau ʻo ngata ʻa e manavaʻofá” ʻi he veesi 46 ki he kupuʻi lea “ʻoku tolonga ia ʻo taʻengata” ʻi he veesi 47. Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻOku ʻi he moʻuí ʻa e manavasiʻí mo e taʻe-lavameʻá. Taimi ʻe niʻihi ʻoku tōnounou ha ngaahi meʻa. Taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻi ai e tōnounou ʻa e kakaí kiate kitautolu, pe ko e tōnounou fakaʻekonōmika, fakapisinisi pe fakapuleʻanga. Ka ʻoku ʻi ai e meʻa ʻe taha ʻi taimi pe ʻitāniti kuo teʻeki te ne ʻai ke siva ʻetau ʻamanakí—ko e ʻofa haohaoa ʻa Kalaisí. (Jeffrey R. Holland, Christ and the New Covenant: The Messianic Message of the Book of Mormon [1997], 337)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā he ʻikai teitei ngata ai ʻa e ʻofa haohaoa ʻa Kalaisí ʻiate kitautolú?

  • ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he ʻofa ʻa e Fakamoʻuí ʻi ha ngaahi founga he ʻikai mo ha toe meʻa te ne lava?

Naʻe akonaki fakaikiiki ʻa Palesiteni Tōmasi S. Monisoni (1927–2018) fekauʻaki mo e manavaʻofá. Kapau ʻe lava, mamata ʻi he “Charity Never Faileth (ʻOku ʻIkai Fakaʻaʻau ʻo Ngata ʻa e ʻOfá),” ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 15:05 ki he 17:22. Pe lau ʻa e leá, ʻo kamata mei he “ʻOku ou lau e manavaʻofá” pea fakaʻosi ʻaki ʻa e “ko hono fakafepakiʻi ia ʻo e ongoʻi ke fakakalakalasi e niʻihi kehé” (“ʻOku ʻIkai Fakaʻau ʻo Ngata ʻa e ʻOfá,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2010, 124). Kumi ha ngaahi kupuʻi lea kehe naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Palesiteni Monisoni ke fakamatalaʻi ʻaki ʻa e ʻofa haohaoa ʻa Kalaisí.

Ko hoʻo ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e manavaʻofá

Ko e hā ha ngaahi fehuʻi ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e manavaʻofá pe founga ke ke maʻu ai ʻa e ʻofa ko ʻení?

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti
  1. Ke tokoni ki hono tali hoʻo ngaahi fehuʻí, fai ʻa e ngaahi meʻá ni:

    1. Ako ʻa e ngaahi akonaki ko ʻeni ʻa e Fakamoʻuí fekauʻaki mo e ʻofá pe manavaʻofá: Mātiu 5:43–44; Mātiu 22:37–40; Sione 15:12.

    2. Fakakaukau ki ha talanoa ʻi he folofolá ʻo ha taimi naʻe fakatātaaʻi ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e manavaʻofá. Kumi pea lau ʻa e sīpinga naʻá ke fakakaukau ki aí, pe fakaʻaongaʻi ha taha ʻo e ngaahi meʻá ni:

      1. Naʻe taumafa fakataha ʻa e Fakamoʻuí mo e kau tānaki tukuhaú mo e kau faiangahalá (vakai, Mātiu 9:10–13). (Ko e tangata tānaki tukuhaú ko ha taha tānaki tukuhau ia maʻá e kakai Lomá, ʻa ia naʻa nau ikunaʻi ʻa ʻIsileli ʻi he taimi ko iá.)

      2. Naʻe fakahaofi pea akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e fefine naʻe moʻua ʻi he tonó (vakai, Sione 8:1–11).

      3. Naʻe mamahi, fakalelei, pea pekia ʻa e Fakamoʻuí maʻá e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá (vakai, Luke 22:41–44; 23:33–34; 1 Nīfai 19:9; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 19:16–19).

      4. Naʻe fakamoʻui mo tāpuakiʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e kakai ʻo e Ongo ʻAmeliká (vakai, 3 Nīfai 17:5–12, 21–24).

    3. Fakakaukau ki ha ngaahi aʻusia naʻá ke ongoʻi ai ʻa e ʻofa haohaoa ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi kiate koe pe ko ha taimi naʻá ke ongoʻi ai ʻa e ʻofa faka-Kalaisí ki ha taha kehe.

Founga ke maʻu mo fakahaaʻi ai ʻa e ʻofa faka-Kalaisí

Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e naʻinaʻi ʻa Molomona ke “lotu ki he Tamaí ʻaki ʻa e ivi kotoa ʻo e lotó, koeʻuhi ke fakafonu ʻa kimoutolu ʻaki ʻa e ʻofá ni” (Molonai 7:48).

  • ʻOkú ke pehē ʻe tokoni fēfē ʻa e lotu ki he Tamai Hēvaní ke fakafonu kitautolu ʻaki ʻa e manavaʻofá?

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti
  1. Faʻu ha tūkunga angamaheni ʻa ia ʻe lava ke fakahaaʻi ai ʻe he tali ʻa ha taha taʻu hongofulu tupu pe ʻoku fonu ʻi he manavaʻofá pe ʻikai. Tali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻo hangē pē naʻá ke ʻi he tūkunga ko iá:

    • Fakatatau ki he meʻa kuó ke ako mei he Molonai 7:45, 47–48 pea mo e sīpinga ʻa e Fakamoʻuí, te ke fakahaaʻi fēfē ʻa e ʻofa faka-Kalaisí ʻi he tūkunga ko ʻení?

    • ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe he lotu fakamātoató ke ke tali ki he tūkunga ko ʻení ʻi he ʻofa?

    • Ko e hā ha ngaahi faingataʻa te ke ala fehangahangai mo ia ʻi hoʻo feinga ke fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa kuó ke akó? Te ke lava fēfē ʻo ngāue ʻi he tuí naʻa mo hoʻo feʻao mo e ngaahi faingataʻa ko ʻení?

Toʻo ha kiʻi taimi ke hiki hifo ai ʻa e meʻa ʻokú ke fie fai ke mahino lelei ange ai kiate koe mo fakatupulaki ʻa e ʻulungaanga ʻo e manavaʻofá.