Seminelí
Hilamani 11–12: Ko e Siakale ʻo e Loto-Hīkisiá


“Hilamani 11–12: Ko e Siakale ʻo e Loto-Hīkisiá,” Tohi ʻa Molomoná - Tohi Lēsoni ʻa e Tokotaha Akó (2024)

“Hilamani 11–12,” Tohi ʻa Molomoná - Tohi Lēsoni ʻa e Tokotaha Akó

Hilamani 11–12

Ko e Siakale ʻo e Loto-Hīkisiá

ʻĪmisi
talavou ʻoku fekumi ʻi he loto fakatōkilalo ki he ʻOtuá

Ko e taha ʻo e ngaahi sīpinga ʻi he kotoa ʻo e Tohi ʻa Molomoná ko e ngalo ʻi he kakaí ʻa e ʻOtuá pea nau hīkisia ʻi he taimi ʻoku lelei ai ʻa e ngaahi meʻá maʻanautolú. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ʻoku fakahehema ʻa e kakaí ke fakavaivaiʻi kinautolu pea tafoki ki he ʻOtuá ʻi he taimi ʻoku faingataʻa aí. Kuó ke fakatokangaʻi nai ʻa e sīpinga ko ʻení ʻi he sōsaietí pe ʻi hoʻo moʻuí? ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke ke ongoʻi ha holi lahi ange ke tupulaki ʻi he loto-fakatōkilalo ki he ʻOtuá.

Ngaahi Sīpingá

Vakai ki he ngaahi fika ko ʻení. ʻI ha sekoni ʻe 30, kumi ki he lahi taha ʻo e ngaahi mataʻifika te ke lavá ʻi he hokohoko fakamataʻifiká, ʻo kamata mei he “1.”

ʻĪmisi
feituʻu ʻo ha ngaahi mataʻifika 1 ki he 50
  • Ko e mataʻifika ʻe fiha naʻá ke lava ʻo maʻu ʻi he sekoni ʻe 30? Naʻá ke fakatokangaʻi nai ha sīpinga ʻi he feituʻu ʻoku tuʻu ai ʻa e ngaahi mataʻifiká?

ʻOku ʻi ai ha sīpinga ʻi he ngaahi fika ʻi he sātí. Kapau te ke fakahū ha laine vetikolo mo e holisonitale ʻi lotomālie ʻi he sātí ke faʻu ha konga tapafā tatau ʻe fā, te ke ʻilo ai ʻoku muimui ʻa e vilo takai ʻa e ʻū mataʻifiká mei he mataʻú ki he hemá, ʻo hangē ko e tuhu ʻa e taó. Hangē ko ʻení, ʻoku tuʻu ʻa e “1 ʻi he tafaʻaki toʻohema taupotu taha ki ʻolungá, ʻoku tuʻu ʻa e “2” ʻi he tafaʻaki toʻomataʻu ʻi ʻolungá, pea fai pehē atu ai pē.

ʻĪmisi
feituʻu ʻo e ngaahi mataʻifika 1 ki he 50 mo e sīpinga ʻoku fakahaaʻi atú

Fakaʻaongaʻi ha toe sekoni ʻe 30 ke toe fakahoko ʻa e ʻekitivitií pea vakai ki he faikehekehe ʻoku hoko ʻi he muimui ki he sīpingá.

  • Ko e hā hono mahuʻinga ʻo e feinga ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi sīpinga pehení?

Ko e lava ko ia ke ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi sīpingá, ko ha taukei ia te ne lava ʻo fakatupulaki hoʻo ako folofolá. ʻE lava ke tokoni hoʻo fai iá ke toe lelei ange ai hoʻo fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa ʻoku ʻi he folofolá ki hoʻo moʻuí.

ʻI he lēsoni ʻo e ʻaho ní, te ke ako ai ki ha sīpinga ʻoku faʻa ui ko e siakale ʻo e loto-hīkisiá. ʻI hoʻo akó, fakakaukau ki he founga ʻe lava ke hoko ai ʻa e sīpinga ko iá ʻi hoʻo moʻuí mo e meʻa te ke lava ʻo fai ke fakaʻehiʻehi ai mei he hīkisiá pea tupulaki ʻi he loto-fakatōkilaló.

Ko e siakale ʻo e loto-hīkisiá

Mahalo te ke manatuʻi naʻe faivelenga ʻa e palōfita ko Nīfaí pea feinga ke fakahoko ʻataʻatā pē ʻa e finangalo ʻo e ʻEikí. Ko hono olá, naʻe tāpuakiʻi ia ʻe he ʻEikí ʻaki ha mālohi lahi mo talaʻofa ange “ʻe fai ʻa e meʻa kotoa pē kiate [ia] ʻo fakatatau mo [ʻene] leá” (Hilamani 10:5). ʻE lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he ngaahi meʻa naʻe hoko hili hono foaki kia Nīfai ʻa e mālohi ko ʻení, ke tau sio ki ha sīpinga ʻo e siakale ʻo e loto-hīkisiá ʻi he lotolotonga ʻo e kau Nīfaí.

Tā ʻa e fakatātā ko ʻeni ʻo e siakale ʻo e loto-hīkisiá ʻi hoʻo tohinoa akó.

ʻĪmisi
fakatātā ʻo e siakale ʻo e loto-hīkisiá

Lau ʻa e ngaahi potufolofola ʻi he fakatātaá, ʻo kamata ʻi he Hilamani 10:13–15. Kumi ha ngaahi foʻi lea pe ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa e tūkunga ʻo e siakale ʻo e loto-hīkisiá ʻa ia naʻe ʻi ai ʻa e kakaí. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ko iá pea hiki ʻa e hingoa ʻo e tūkungá ʻi he tafaʻaki hoʻo folofolá ʻo ofi ki he ngaahi veesi ʻoku fekauʻaki mo iá.

  • Ko e hā ʻe lava ke ʻaonga ai kiate kitautolu ʻetau ʻilo ʻa e sīpinga ko ʻení?

Fakakaukau ki he tūkunga ʻokú ke vakai ai kiate koe ʻi he sīpinga ko ʻení. ʻI he hokohoko atu hoʻo akó, fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo tupulaki ʻi he loto-fakatōkilalo mo e falala ki he ʻEikí.

Ako mei he siakale ʻo e loto-hīkisiá

Hili hono taʻofi ʻe he ʻEikí ʻa e hongé, naʻe tuʻumālie ʻa e kakaí. Ka neongo ia, ʻi ha ngaahi taʻu siʻi pē mei ai, naʻe toe hīkisia ʻa e kakaí pea nau aʻusia ʻa e taú mo e faingataʻá (vakai, Hilamani 11:21–33). Naʻe ueʻi hake kinautolu ke nau manatuʻi ʻa e ʻOtuá ka naʻe vave ʻenau toe tō ki he hīkisiá mo e faiangahalá (vakai, Hilamani 11:34–38).

Mahalo naʻá ke fakatokangaʻi mei hoʻo ako ʻa e Tohi ʻa Molomoná ʻoku ʻi ai ha ngaahi taimi naʻe kiʻi tuʻu ai ʻa e fakamatala ʻa e palōfita ko Molomoná ki ha ngaahi meʻa pau ke ʻiloʻi e ngaahi lēsoni te tau lava ʻo akó. Naʻá ne faʻa fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi kupuʻi lea hangē ko e “ko ia ʻoku tau vakai” pe “ko ia ʻoku tau lava ʻo vakai.”

  • Makatuʻunga ʻi he meʻa kuó ke ako kau ki he kau Nīfaí ʻi he Hilamani 11, te ke fakakakato fēfē nai ʻa e fakamatala ko ʻení: “Pea ko ia ʻoku tau lava ʻo vakai …”?

Lau ʻa e Hilamani 12:1–6, ʻo kumi ha niʻihi ʻo e ngaahi aofangatuku naʻe fai ʻe Molomona hili ʻene vahevahe ʻa e fakamatala ko ʻení.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti
  1. Tali ʻa e ongo fehuʻi ko ‘ení:

    • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku faʻa ngalo ai ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻi he kakai tuʻumālié ʻa e ʻEikí?

    • ʻE lava fēfē nai ʻe ha taha ʻo fakaʻehiʻehi pe hiki fakalaka mei he ongo konga ʻo e hīkisiá mo e faingataʻaʻiá ʻi he siakale ʻo e loto-hīkisiá (puha 1 mo e 2)?

Ko ha foʻi moʻoni ʻe lava ʻo tokoni ke tau nofo maʻu ʻi he ngaahi konga lelei ange ʻo e siakale ko ʻení kapau te tau fili ke manatuʻi ʻa e ʻEikí, fakavaivaiʻi kitautolu, pea fakatomala, te tau lava ʻo fakaʻehiʻehi mei he hīkisiá mo hono ngaahi nunuʻá.

ʻĪmisi
icon, record
  1. Tali ‘a e fehuʻi ko ‘ení:

    • Ko e hā te tau lava ʻo fai ke tokoni ke tau manatuʻi ʻa e ʻEikí mo fakaʻehiʻehi mei he hīkisiá?

Sivisiviʻi koe

Fakakaukau ki he founga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e ngaahi moʻoni kuó ke ako ʻi he ʻaho ní kiate koé. ʻE lava ke tokoni ʻa e siviʻi pē kita ko ʻení ʻi he meʻá ni. Fakafuofuaʻi hoʻo tuʻunga feinga ʻi he ngaahi tafaʻaki ko ʻení ʻi ha meʻafua 1 ki he 5, ʻa ia ko e 1 ko e “ʻikai ʻaupito” pea 5 ko e “maʻu pē.”

  1. ʻOkú ke ongoʻi mo fakahaaʻi nai hoʻo houngaʻia ki he ʻOtuá mo e niʻihi kehé?

  2. ʻOkú ke fakaʻatā nai ha taimi maʻá e ʻOtuá ʻi he ʻaho takitaha?

  3. ʻOkú ke ongoʻi nai ko hoʻo ngaahi lavameʻá ko e ola ia ʻo e ngaahi ngāue pē ʻaʻau?

  4. ʻOkú ke fekumi nai ki he tokoni mo e tataki ʻa e ʻOtuá ʻi hoʻo moʻuí?

  5. ʻOkú ke angaʻofa nai mo fakaʻapaʻapa ki he niʻihi kehé?

  6. ʻOkú ke fakaangaʻi nai ʻa e niʻihi kehé pe fai ha fakamaau taʻe-māʻoniʻoni kiate kinautolu?

ʻI hoʻo tohinoa akó, fakakaukau pea hiki ha meʻa ʻokú ke ongoʻi te ke lava ʻo fai ke ke tupulaki ai ʻi he loto fakatōkilaló pea ikunaʻi ʻa e hīkisiá. Fekumi ki ha tokoni mei he Tamai Hēvaní ʻi hoʻo feinga ke ngāueʻi hoʻo tukupaá.