Seminelí
ʻAlamā 10–11: “Fakahā Mai ʻe he Laumālie ʻo e ʻEikí”


“ʻAlamā 10–11: ʻFakahā Mai ʻe he Laumālie ʻo e ʻEikí’,” Tohi ʻa Molomoná - Tohi Lēsoni ʻa e Tokotaha Akó (2024)

“ʻAlamā 10–11,” Tohi ʻa Molomoná - Tohi Lēsoni ʻa e Tokotaha Akó

ʻAlamā 10–11

“Fakahā Mai ʻe he Laumālie ʻo e ʻEikí”

ʻĪmisi
ʻAmuleki mo Sisolome

Kuo kakaaʻi nai koe? ʻOkú ke manatuʻi e meʻa naʻá ke ongoʻí? ʻI he taimi naʻe fakamoʻoni ai ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki ki he kakai ʻo ʻAmonaihaá, naʻá na fehangahangai mo e kakai naʻa nau fakaʻaongaʻi e kākaá ke taʻofi kinaua. Naʻe fakahā ʻa e kākā ko ʻení kia ʻAlamā mo ʻAmuleki ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke ongoʻingofua ange ai ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke ke ʻiloʻi ʻa e moʻoní mo ʻiloʻi ʻa e ngaahi kākā olopoto ʻa e filí.

Tokanga telia ʻa e koví

Naʻe vahevahe ʻe ʻEletā Niila L. ʻEnitaseni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e talanoa ko ʻeni ʻo hano kaungāmeʻa naʻe ngāue ko ha tokotaha fakatotolo maʻá e puleʻanga ʻo e ʻIunaiteti Siteití. Fekumi ki he meʻa te ke lava ʻo ako mei he aʻusia ko ʻení fekauʻaki mo e fakaʻehiʻehi mei he kākaá.

Naʻe fakatotoloʻi ʻe hoku kaungāmeʻá ha ngaahi kulupu faihia naʻa nau fetuku mai e faitoʻo konatapú ki he ʻIunaiteti Siteití.

ʻI ha ʻaho ʻe taha, naʻá ne fakaofiofi atu ai mo hano kaungā ngāue ki ha fale nofo totongi, ʻa ia naʻá na huʻuhuʻu naʻe lolotonga tufaki faitoʻo konatapu kōkeini mei ai ha taha ʻo e kau fetuku faitoʻo konatapú. Naʻe fakamatalaʻi ʻe hoku kaungāmeʻá ʻa e meʻa naʻe hokó:

“Naʻá ma tukituki he matapā ʻo e tokotaha fakatau faitoʻo konatapú. Naʻe fakaava hake ʻa e matapaá ʻe he tokotaha ʻoku mahaloʻí pea ʻi heʻene sio mai pē kiate kimauá, naʻá ne feinga leva ke fakapuliki ʻema sio atu ki lotó. Ka naʻe fuʻu tōmui ia; naʻá ma ʻosi sio kimaua ki he kōkeini ʻi he funga tēpilé.

“Naʻe kamata toʻo leva ʻe ha tangata mo ha fefine naʻá na ʻi he veʻe tēpilé ʻa e kōkeiní. Naʻe pau ke ma feinga ke taʻofi ʻenau fakaʻauha ʻa e [meʻa ke fakamoʻoniʻi ʻaki ʻenau faihiá], ko ia naʻá ku tekeʻi ki he tafaʻakí ʻa e tokotaha ʻoku mahaloʻi ki ai e hiá, ʻa ia naʻá ne tuʻu ʻi he matapaá. ʻI heʻeku tekeʻi iá, naʻá ma fesiofaki ai. Ko e meʻa faikehé, he naʻe ʻikai ke hā ngali ʻita ia pe ilifia. Naʻá ne malimali mai pē kiate au.

Naʻe hanga ʻe hono matá mo ʻene malimali fakangalingali maí ʻo talamai ʻoku ʻikai ke ne hā ngali fakatuʻutāmaki, ko ia naʻá ku tukuange ia ka u hangatonu atu ki he tēpilé. Naʻe tuʻu he taimi ko iá mei hoku tuʻá ʻa e tokotaha ʻoku mahaloʻí. ʻI he taimi ko iá, naʻe ongo mālohi mai ki heʻeku fakakaukaú ʻa e kupuʻi lea ko ʻení: ‘Tokanga telia ʻa e kovi ʻoku toitoi mai he mata malimalí.’

“Naʻá ku tafoki leva ki he tokotaha ʻi hoku tuʻá. Naʻe faʻo hono nimá ʻi he kato muʻa hono talausesé. Naʻá ku ala atu leva ʻo pukeʻi hono nimá ʻo toʻo mei hono kató. Peá u toki sio hifo ai ki he pekenene ʻi hono nimá, kuo mateuteu pē ke kamosi. Naʻe hoko atu ai ha fefāingaʻaki lahi peá u lava ʻo toʻo e meʻafaná mei he tangatá.” (Neil L. Andersen, “Beware of the Evil behind the Smiling Eyes,” Ensign pe Liahona, May 2005, 46)

  • Ko e hā ʻoku makehe kiate koe mei he aʻusia naʻe vahevahe ʻe ʻEletā ʻEnitasení?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe ala feinga ai ʻa Sētane ke kākaaʻi kitautolu he ʻahó ni?

ʻI hoʻo ako he ʻaho ní, kumi ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo ʻiloʻi ʻa e kākaá koeʻuhí ke ke lava ʻo fakaʻehiʻehi mei he ngaahi meʻa te ne ala fakalaveaʻi fakalaumālie koé.

Fakatokanga felaveʻi mo e koví

ʻI he taimi naʻe fakamoʻoni ai ʻa ʻAmuleki ki he kakai ʻo ʻAmonaihaá naʻe ui ia ʻe he ʻOtuá, naʻe ofo ha kakai ʻe niʻihi (vakai ki he ʻAlamā 10:12). Ko ha “tangata foki [ia naʻe] ongoongo lelei lahi” (ʻAlamā 10:4) ʻi hono kakaí, pea kuó ne kau mo ʻAlamā ʻi he fakamoʻoni ʻo fakafepaki kiate kinautolú. Naʻe fakaʻamu ha kau loea taukei ʻe niʻihi ke nau kākaaʻi ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki pea maʻu ha paʻanga lolotonga ʻenau ngāué (vakai ki he ʻAlamā 10:13; 11:20).

Lau ʻa e ʻAlamā 10:15–17, ʻo kumi e tali naʻe fai ʻe ʻAmuleki ki he kau loea ko ʻení.

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku tatau ai ʻa e kākaá mo ha “ngaahi tauhele pe hele”? (ʻAlamā 10:17).

ʻI he hoko atu hoʻo akó, kumi e founga naʻe lava ke ʻiloʻi ai ʻe ʻAmuleki e ngaahi fakakaukau mo e tauhele ʻa e kau loeá.

Naʻe fokotuʻu ʻe Sisolome, ko e taha ʻo e kau loea naʻe “poto … ʻi he ngaahi filioʻi kākā ʻa e tēvoló” (ʻAlamā 11:21), ha tauhele.

Lau ʻa e ʻAlamā 11:21–25, ʻo kumi e founga naʻe feinga ai ʻa Sisolome ke kākaaʻi mo ʻahiʻahiʻi ʻa ʻAmuleki ke ne fakaʻikaiʻi ʻoku moʻui ʻa e ʻOtuá. ʻE ala tokoni ke ʻiloʻi ko e “ʻoniti siliva ʻe onó” (ʻAlamā 11:22) ko ha uike nai ia ʻe ono ʻo e totongi ʻo ha loeá (vakai ki he ʻAlamā 11:3, 11–13).

  • Ko e hā naʻá ke ako mei he tali ʻa ʻAmulekí?

Neongo kapau naʻe fakaʻikaiʻi ʻe ʻAmuleki ʻa e ʻOtuá, ka naʻe ʻikai teitei fakataumuʻa ʻa Sisolome ia ke foaki kiate ia ʻa e paʻangá; naʻe feinga pē ia ke fakaongoongokoviʻi mo “fakaʻauha” ʻa ʻAmuleki (ʻAlamā 11:25).

Naʻe fakamatalaʻi kimui ange ʻe ʻAlamā kia Sisolome ʻa e founga naʻe lava ai ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki ʻo ʻiloʻi ʻene ngaahi kākaá mo e ngaahi tauhelé. Lau ʻa e ʻAlamā 12:2–7, ʻo kumi e talí.

Ko e moʻoni ʻe taha te tau lava ʻo akó ko e ʻe lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻOtuá ke tau fakatokangaʻi ʻa e ngaahi kākā ʻa Sētané ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní.

  • Naʻe hoko fēfē ʻa e talanoa ʻa ʻEletā ʻEnitasení ko ha sīpinga ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku fetuʻutaki ai ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní mo kitautolu? (Kapau ʻe ʻaonga, fakakaukau ke lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 8:2–3; 9:7–9; 11:12 pe ako ʻa e “Laumālie Māʻoniʻoní” ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá.)

  • ʻOku uesia fēfē ʻe he ngaahi fili ʻoku tau faí ʻa ʻetau malava ke tataki kitautolu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní?

Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ha faʻahinga kupuʻi lea pē ʻi he ʻAlamā 11:22 ʻokú ne fakahaaʻi e loto ʻa ʻAmuleki ke muimui ki he Laumālié. Fakalaulauloto ki he founga naʻe tokoniʻi ai ia ʻe he fili ko ʻení.

Fakaʻehiʻehi mei he kākaá ʻi hono ʻiloʻi ʻo e moʻoní

Ko e founga ʻe taha ʻoku feinga ai ʻa Sētane ke kākaaʻi kitautolú ko hono fakapuputuʻu ʻetau mahino kia Sīsū Kalaisí.

Lau ʻa e ʻAlamā 11:26–37, 40–41, ʻo kumi e ngaahi akonaki hala ʻa Sisolome fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí pea mo e founga naʻe tali ʻaki ʻe ʻAmulekí.

Ke tokoni atu ke mahino e ngaahi veesi ko ʻení, fakakaukau ke hiki tatau ʻa e saati ko ʻení ki hoʻo tohinoa akó. Hiki ʻi lalo ʻi he akonaki takitaha ʻa e ngaahi tōʻonga, ngaahi fakakaukau, pe ngaahi ʻulungaanga ʻe ala iku ki ai ʻa e akonaki takitaha.

Akonaki halá: ʻE fakahaofi kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi “ʻi [heʻetau] ngaahi angahalá” taʻe kau ai e fakatomalá (ʻAlamā 11:34).

Akonaki moʻoní: ʻE fakahaofi kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi mei heʻetau ngaahi angahalá ʻi heʻetau tafoki fakamātoato kiate Ia pea fakatomalá.

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻiloʻi ʻe lava ʻe Sīsū Kalaisi ʻo fakamoʻui kitautolu mei heʻetau ngaahi angahalá kae ʻikai ʻi heʻetau ngaahi angahalá?

  • Ko e hā ʻokú ke ako mei he founga naʻe tali ʻaki ʻe ʻAmuleki ʻa e naahi fehuʻi ʻa Sisolome?

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti
  1. Fakakakato eni:

    Hiki ha lisi ʻo ha ngaahi founga ʻe tolu ʻe lava ke feinga ai ʻa Sētane ke kākaaʻi ʻa e toʻu tupu ʻo e ʻaho ní. ʻE lava ke ke fakakau ai e ngaahi kākā naʻe fehangahangai mo ʻAmulekí, hangē ko e ngaahi tui hala fekauʻaki mo e ʻOtuá, ko e talaʻofa ʻo e tuʻumālié pe mālohí, pe ngaahi fakafepaki ki heʻetau fakamoʻoni ki he ʻOtuá. ʻOku ʻi ai mo ha ngaahi kākā kehe ʻoku nau ʻai ha meʻa ʻoku lelei ke hā ngali kovi pe meʻa ʻoku kovi ke hā ngali lelei (vakai ki he ʻĪsaia 5:20) pea mo e loi ko ia ʻo pehē ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha meʻa ko e tonu pe hala (vakai ki he 2 Nīfai 28:22).

    ʻI he tafaʻaki ʻo e ngaahi founga takitaha ʻe ala feinga ai ʻa Sētane ke kākaaʻi kitautolú, tohi ai ha founga ʻe taha te tau lava ai ʻo fekumi ki ha tokoni mei he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní ke ikunaʻi ʻa e ʻahiʻahi ko iá. Hiki ha ngaahi meʻa pau ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻe lava ʻo tokoni.