Seminelí
Mōsaia 27:24–37: “Fanauʻi ʻi he ʻOtuá”


“Mōsaia 27:24–37: ‘Fanauʻi ʻi he ʻOtuá,’” Tohi ʻa Molomoná - Tohi Lēsoni ʻa e Tokotaha Akó (2024)

“Mōsaia 27:24–37,” Tohi ʻa Molomoná - Tohi Lēsoni ʻa e Tokotaha Akó

Mōsaia 27:24–37

“Fanauʻi ʻi he ʻOtuá”

ʻĪmisi
lotu ʻa ʻAlamā ko e Siʻí

ʻE lava ke hoko ʻa e fakatomala ʻa ʻAlamā ko e Siʻí mo e ngaahi foha ʻo Mōsaiá ke ʻomi ai ha ʻamanaki lelei ki ha taha pē ʻoku fifili pe ʻokú ne malava nai ke liliu. Naʻe tokoniʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e kau talavou ko ʻení, ʻa ia naʻe fakamatalaʻi ko e kau “fakalielia taha ʻi he kau fai angahalá” (Mōsaia 28:4), ke nau liliu “ki ha tuʻunga ʻo e anga-māʻoniʻoni” (Mōsaia 27:25). ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke fakatomala mo fakahaaʻi hoʻo tui ʻe lava ʻe he Fakamoʻuí ʻo liliu ho lotó.

Liliu

Feinga ke ke fakakaukau ki ha ngaahi meʻa ʻi natula ʻoku liliu fakaʻaufuli ʻo hangē ʻoku ʻikai ko ha meʻa tatau pē ia ʻe tahá. ʻOku hā ha sīpinga ʻe taha ʻi he fakatātā ko ʻení.

ʻĪmisi
ko ha katapila mo ha kiʻi pepe
  • ʻE lava fēfē ke fakafehoanaki ʻetau fakalakalaka fakalaumālié ki ha katapila ʻoku fakaʻau ke hoko ko ha kiʻi pepe?

  • Kuo fakafaingamālieʻi fēfē nai ʻe he ʻOtuá ke tau malava ʻo liliu pea hoko ʻo hangē ko Iá?

Kiʻi fakakaukau angé ki hoʻo fakalakalaka ke hoko ʻo tatau mo e ʻOtuá. ʻOku ʻi ai nai ha meʻa fekauʻaki mo koe ʻokú ke fie liliu pe fakatupulaki? Ko e hā ha ngaahi faingataʻa te ke ala fehangahangai mo ia ʻi hono fakahoko e ngaahi liliu ko ʻeni ʻoku fiemaʻú?

Te ke ako he ʻahó ni ha liliu fakaofo naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí ʻi he moʻui ʻa ha kau talavou ʻe niʻihi. ʻI hoʻo akó, fakafanongo ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālié fekauʻaki mo e founga ʻe lava ke tokoniʻi ai koe ʻe he Fakamoʻuí ke ke liliú.

ʻAlamā ko e Siʻí pea mo e Ngaahi Foha ʻo Mōsaiá

ʻĪmisi
ko e hā ʻa ha ʻāngelo kia ʻAlamā ko e Siʻí mo e ngaahi foha ʻo Mōsaiá.

Manatuʻi ʻoku ʻi he konga ʻuluaki ʻo e Mōsaia 27 ha fakamatala ki hono tali ʻe he ʻOtuá e ngaahi lotu ʻa ʻAlamaá. Naʻe fekauʻi mai ʻe he ʻOtuá ha ʻāngelo ke fakalotoʻi ʻa ʻAlamā ko e Siʻí mo e ngaahi foha ʻo e Tuʻi ko Mōsaiá ke nau ʻiloʻi ʻenau ngaahi fehalāakí. Naʻe ʻikai lava ʻa ʻAlamā ko e Siʻí ʻo lea pe ngāue ʻi ha ngaahi ʻaho hili ʻa e meʻá ni (vakai ki he, Mōsaia 27:19, 23). Lolotonga e taimi ko iá, naʻá ne aʻusia ha mamahi taʻe hano tatau koeʻuhí ko ʻene ngaahi angahalá. ʻI he faifai peá ne toe leá, naʻá ne fakamatalaʻi e meʻa kuo fai ʻe he ʻEikí maʻaná.

Tohiʻi ʻa e “ʻOku malava ʻa e liliú ʻia Sīsū Kalaisi” ʻi he konga ki ʻolunga ʻo ha laʻipepa. Tā leva ha laine ʻe ua mei ʻolunga ki lalo ke vahevahe ʻa e laʻipepá ki ha kōlomu tatau ʻe tolu. Fakahingoa ʻa e kōlomu toʻohemá “kimuʻa,” kōlomu ʻi lotomālié ko e “fatongia ʻo Sīsū Kalaisí,” pea mo e kōlomu toʻomataʻú ko e “kimuí”

Lau ʻa e Mōsaia 27:8–10; 28:4 ke toe vakaiʻi pe naʻe ʻulungaanga fēfē ʻa ʻAlamā ko e Siʻí mo e ngaahi foha ʻo Mōsaiá ʻi he konga kimuʻa ʻo ʻenau moʻuí. Hiki ha ngaahi fakamatala fekauʻaki mo kinautolu ʻi he kōlomu “kimuʻa” ʻi hoʻo laʻipepá.

Lau leva he taimí ni ʻa e Mōsaia 27:32–37, pea hiki ha ngaahi fakamatala ʻo e tūʻunga ne nau hoko ki aí ʻi he kōlomu “kimuí”.

Kiʻi taimi ai ke fakakaukau ki he liliu kuó ke mamata ai ʻi ha taha kuó ne fakatomala ʻi he tui ki he Fakamoʻuí. (Mahalo te ke fakakaukau pē koe kiate koe.) Tānaki atu ha ngaahi fakamatala ki hoʻo ngaahi kōlomú ʻo e tuʻunga ne nau (pe ko koe) ʻi ai kimuʻá pea kimui ʻi he hili ʻa e liliú ni.

Lau ʻa e Mōsaia 27:23–26, ʻo kumi e ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa e liliu ʻoku fiemaʻu ke tau hoko ai ʻo hangē ko e Fakamoʻuí. Mahalo ʻe tokoni ke ʻiloʻi ʻe lava ke ʻuhinga ʻa e foʻi lea fakakakanó (veesi 25) ki he anga fakamāmaní, pea ʻe lava ke ʻuhinga ʻa e kupuʻi lea “hoko ko [e] ngaahi foha mo [e] ngaahi ʻofefine [ʻo e ʻOtuá]” (veesi 25) kiate kinautolu ʻoku nau “maʻu ʻa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá” (veesi 26).

Hiki ʻi he kōlomu “fatongia ʻo Sīsū Kalaisí” ʻi hoʻo laʻipepá, ha ngaahi kupuʻi lea naʻe mahuʻinga makehe kiate koe. Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke fakalaulauloto ki honau ʻuhingá. Kapau ʻe fiemaʻu, kumi ha ngaahi foʻi lea ʻokú ke fiemaʻu ke mahino lelei ange ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá.

Ko ha moʻoni ʻe taha ʻoku akoʻi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku fiemaʻu ke liliu ʻa e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti
  1. Tali e ngaahi fehuʻi ko ‘ení:

    • Ko e hā e ngaahi kupuʻi lea ʻokú ne fakamatalaʻi e ngaahi liliu naʻe fakafaingamālieʻi ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisí ʻoku ʻuhingamālie taha kiate koé? Ko e hā hono ʻuhingá?

    • ʻOku liliu fēfē kitautolu ʻi hono maʻu e fakamolemole ʻa e Fakamoʻuí?

    • Fakatatau ki he veesi 24, ko e hā ʻoku fiemaʻu meiate kitautolu ke fakaafeʻi ʻa e Fakamoʻuí ke ne liliu kitautolú?

Ko e liliu ko ha founga ngāue ia, kae ʻikai ko ha meʻa pē ʻoku hoko.

Naʻe akoʻi mai ʻe ʻEletā Niila L. ʻEnitaseni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

Neongo ʻe lava ke hoko e fakatomalá ki ha niʻihi ʻi ha ngaahi founga fakaofo, ʻo hangē ko ia ne hoko kia ʻAlamaá, ka ʻoku tātātaha ke hoko ia. Ko hotau tokolahi tahá ʻoku ngaʻunu māmālie atu mo tokanga ki ha lelei lahi ange, ʻo fai pau matematē ki heʻetau ngaahi fuakavá, ʻi he ngāue mo e tukupā lahi ange. (Neil L. Andersen, The Divine Gift of Forgiveness [2019], 11)

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke manatuʻi e lea ʻa ʻEletā ʻEnitasení?

Tuku ha kiʻi taimi ke hiki ai ha niʻihi ʻo e ngaahi ngāue te tau lava ʻo fai ke fakatomala pea liliu māmālie ʻe he ʻEikí. (Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau, toe lau e lea ʻa ʻEletā ʻEnitaseni ʻi ʻolungá pea fakakaukau ke lau ha niʻihi ʻo e ngaahi veesi ko ʻení: Mōsaia 26:29; 27:35; ʻAlamā 36:18; 3 Nīfai 9:22; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 6:9; 58:42–43).

ʻĪmisi
icon, record
  1. Tali e ngaahi fehuʻi ko ‘ení:

    • Ko e hā te tau lava ʻo fai ke tafoki ki he ʻEikí pea fakatomalá?

    • ʻOkú ke pehē ʻe lava fēfē ke tokoniʻi kitautolu ʻe he ngaahi ngāue ko ʻení ke tau liliu māmālie ʻo fakafou ʻi he Fakamoʻuí?

 

Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke ke fakalaulauloto ai ki he founga ʻe ala fekauʻaki ai e lēsoni ko ʻení mo koé. Lekooti hoʻo ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa ako:

  1. Ko e hā ha ngaahi liliu māmālie kuo ʻosi tokoniʻi koe ʻe he Fakamoʻuí ke ke fakahokó? Ko e hā hoʻo ongo fekauʻaki mo hoʻo ngaahi ngāué pea mo e tokoni ʻa e ʻEikí?

  2. Ko e hā ʻa e sitepu hono hoko ʻokú ke ongoʻi ʻoku finangalo e ʻEikí ke ke fai ke fakatomala pea hokohoko atu ai hoʻo liliú ʻo fakafou ʻiate Iá?

  3. Ko e hā ʻa e ngaahi faingataʻa te ke ala fehangahangai mo ia ʻi he founga ko ʻení, pea te ke tafoki fēfē ki he ʻEikí ke tokoniʻi koe ke ke ikunaʻi kinautolú?