Gordon B. Hinckley:O Se Perofeta e i ai se Talitonuga o le a Lelei Mea Uma ma se Vaaiga Mamao
Ao e suesue i le Aoaoga a Peresitene o le Ekalesia: Gordon B. Hinckley i le au perisitua ma le Aualofa i lenei tausaga, o le a e aoao mai se perofeta e maoae lona talitonuga o le a lelei mea uma, alofa, ma se vaaiga mamao.
“Sa ou totoina ni laau i tautotogo taitasi,” na faamaumauina e Peresitene Gordon B. Hinckley i lana api talaaga i le 82 o lona soifua. “Masalo na ou faia lenei mea mo le le itiiti ifo ma le 50 tausaga mulimuli. … E i ai se mea matagofie e uiga i se laau. E amata mai i le laitiiti ma tuputupu ae i le aluga o vaitau. E saunia le faapaologa mai le la vevela o le taumafanafana. E fua mai ai ni fua suamalie. E faaauauina le faagasologa o le photosynthesis. … O le laau o se tasi lea o foafoaga ofoofogia a le Silisiliese.”1
Sa faaauau pea ona totoina e Peresitene Hinckley ia laau e oo lava i le vaitau o lona 90. I le tele o itu, o lona fiafia e toto ia laau na atagia mai i lana auaunaga o se Aposetolo ma se Peresitene o le Ekalesia. A ia totoina se laau, o se faaaliga lea o le a lelei mea uma, o se uiga lea sa avea foi ma se vaega o ana aoaoga ma fegalegaleaiga ma isi. Sa ia faafaileleina laau taitasi, e pei ona ia faia i tagata taitasi. Ma sa ia vaai mamao atu lava i le lumanai, iloa atu po o le a le tulaga o le a i ai ia laau—e pei lava ona ia vaai atu i gafatia paia o tagata taitasi ma le lumanai maoae o le galuega a le Atua.
“O Loo Ia I Tatou Mafuaaga Uma e Tatau ai Ona Talitonu o le a Lelei Mea Uma”
“O au o se tagata e talitonu o le a lelei mea uma!” E masani ona folafola mai e Peresitene Hinckley. “O lau talosaga ia taofi le suesue masei ae ia faateleina le fiafia i le lasusulu.”2 O lona talitonuga o le a lelei mea uma na sili atu le loloto nai lo le i ai o se vaaiga lelei, e ui na ia atinaeina lena tulaga. O le punaoa silisili o lona talitonuga o le a lelei mea uma—o le punaoa na alai ona mamana—o lona faatuatua i le Atua ma lana molimau i le fuafuaga o le fiafia ma le faaolataga a le Atua mo lana fanau.
O se tasi o faaaliga o le talitonuga lelei o Peresitene Hinckley o lona talitonuga maumaututu faapea “o le a lelei mea uma.”3 O lena fuaitau, na saunoa ai Elder Jeffrey R. Holland o le Korama a Aposetolo e Toasefululua, “e masalo o le faamautinoaga fai soo lava lenei a Peresitene Hinckley i aiga, uo, ma aumea. ‘Taumafai pea,’ o le a ia fai mai ai. ‘Ia talitonu. Ia fiafia. Aua le faavaivai. O le a lelei mea uma.’”4
Ae peitai, o lenei savali sa le na o mo isi. “Sa ou fai ifo ai ia te au lava i taeao taitasi,” sa tau atu e Peresitene Hinckley i se faapotopotoga. “Afai e te faia le mea sili, o le a manuia mea uma. Tuu atu lau faalagolago i le Atua, ma agai atu i luma ma le faatuatua ma le talitonuga mo le lumanai. O le a le tuulafoaiina lava i tatou e le Alii.”5
O le talitonuga a Peresitene Hinckley o le a lelei mea uma na lagolagoina o ia i ona luitau, lagona o le le atoatoa, ma avega lofituina. Ma sa ia tu atu mo lona talitonuga “o le a lelei mea uma” e oo lava pe a oo mai ni faigata ma faanoanoaga, lototiga ma le tuua toatasi.
I ona talitonuga o le a lelei mea uma, sa lei faaitiitia ai faafitauli a Peresitene Hinckley. Sa ia faamatala mai: “Ua ou vaai i le tele o feutagaiga lelei o lenei lalolagi. … Na ou i ai i vaega o loo i ai taua ma fevaevaeaiga i loto o tagata. Ua ou vaai i le mafuaaga o le mativa o loo aafia ai le tele o atunuu. … Ua ou nofouta i amioga e pala a lo tatou nei lalolagi.
“Ae peitai ou te vaai lava au i le itu lelei. E i ai sou faatuatuaga tonu ma faigofie o le mea sao o le a faaeaina ma o le upu moni o le a manumalo.6
I se faatalanoaga ma se failipoti o le New York Times i Navu, Ilinoi, ISA, sa faailoa atu ai e Peresitene Hinckley le tulaga masani o faigata ma faafitauli, ona ia faamatalaina lea o lona fiafia i talafaasolopito o le Ekalesia e aoao atu ai e uiga i le talitonuga o le a lelei mea uma:
“O loo ia i tatou mafuaaga uma e tatau ai ona talitonu o le a lelei mea uma. … Silasila i Navu. Silasila i mea sa latou fausia iinei i le fitu tausaga ona o ese ai lea. Ae o a a latou mea na fai? Pe na latou taooto i lalo ma maliliu ai? Leai! Sa latou galulue! Sa latou masii atu i le isi afa o lenei konetineta ma faaliliuina le palapala o le toafa ma faia ia fua mai e pei o le aute. I luga o lena faavae ua tuputupu ae ai lenei ekalesia i se faalapotopotoga maoae i le lalolagi atoa ua aafia mo le lelei ia olaga o tagata i le silia ma le 140 atunuu. E le mafai ma e te le, atiaeina se mea mai le masalosalo ma le le talitonu. E te vaavaai atu ma le talitonu o le a lelei mea uma, galue ma le faatuatua, ona tutupu ai lea o mea.”7
Na aafia e le talitonuga o Peresitene Hinckley o le a lelei mea uma ona lagona fai mea malie—o se tagata e fiafia ma malie lea e atinaeina ni fegalegaleaiga ma isi. I se tasi taimi sa ia nofo ai i se peresitene o se siteki o lona aiga e nonofo i se faleaoga tuai lea na latou faaliliuina i se fale. I lena po, sa avea le potuaoga ma potumoe a Peresitene Hinckley. I le taimi o le konafesi a le siteki i le aso na sosoo ai, sa ia fai mai ma le malie, “I le tele naua o taimi sa ou moe ai i potuaoga ae—ou te lei moe lava i se moega.”8
“O Lo Matou Popolega e Ao Lava ona I Ai lea i le Tagata e Toatasi”
I lana uluai saunoaga i le konafesi aoao i le avea ai ma Peresitene o le Ekalesia, sa talanoa aoao mai ai Peresitene Ezra Taft Benson e uiga i le eseesega o le va o le faamaualuga ma le lotomaualalo: “Ua avea i tatou ma se faalapotopotoga toatele i le lalolagi,” na ia saunoa ai. Ona ia suia lea o le faamamafa i le mataupu faavae taua lenei: “O o tatou mafaufau ma popolega, e ao lava ona i ai lea i le tagata e toatasi. …
“… Tatou te talanoa ai i fuainumera, ae o a tatou taumafaiga uma e ao lava ona tuuto atu i le atinaega o le tagata e toatasi.”9
Ao avea ai ma se tasi o le Korama a Aposetolo e Toasefululua, sa femalagaai Peresitene Hinckley i nisi o eria e sili ona maotua i le lalolagi, e aofia ai ma nofoaga o taua, e auauna atu i tagata taitoatasi. Sa leai se vaega ua mamao tele pe laitiiti tele i lana vaaiga. Sa ia faaauau pea i lenei lava ala o se Peresitene o le Ekalesia, femalagaai mo le silia ma le fia miliona o maila i le silia ma le 60 atunuu, o nisi taimi e feiloai ai ma se vaega toatele, o nisi foi taimi mo na o sina vaega toalaiti.
Tua atu © iStock/Thinkstock; agavale: ata na pueina e Busath Photography; taumatau: ata na pueina i Saina e Gerry Avant, Deseret News; taumatau i lalo: ata pue o le faaaloaloga a le Potutusi o Talafaasolopito a le Ekalesia ma Faila ua Teuina
I le 1996, sa faimalaga ai Peresitene ma Sister Hinckley mo le 18 aso i atunuu e valu i Asia ma le Pasefika. Na amata i Iapani ma agai atu ma le saoasaoa malosi, sa la feiloai i le faitau afe o tagata o e na faatumulia nofoaga taitasi. “O ni aafiaga faagaeetia nei mo a’u,” na faamaumauina e Peresitene Hinckley ao i ai i Korea. “Na ou vaai i ni mea e seasea ou mafaufau ou te miti i ai ina ua ou faatoa oo mai iinei i le 1960.”10 O le malaga foi lenei sa ia faapaia ai le Malumalu o Hong Kong Saina.
O le nofoaga mulimuli faatulagaina o Filipaina. Ina ua uma ona talanoa atu i tagata e 35,000 i Manila, sa faamaumauina e Peresitene Hinckley, “Sa ou tu ma talotalo atu ia i latou ma se faalogona malosi i lo’u loto. Sa ma o ese mai ma loimata i o maua mata.” O le taeao o lena aso sa ia toe asia ai le nofoaga lea, i le 1961, sa ia tuuina atu ai le tatalo o le faapaiaga e amatalia ai le galuega faamisiona i Filipaina. “Sa na o le toatasi lava se tagata Filipino muamua o le ekalesia na mafai ona ma mauaina,” sa ia toe manatuaina. “Mai lena tagata e toatasi ua faatupulaia le Ekalesia i le silia ma le 300,000 tagata o le ekalesia.”11
Ina ua amata le faigamalaga a le au Hinckley e toe foi mai i le aiga, sa la iloaina e utu le vaalele i le motu o Saipani. Sa fesili Peresitene Hinckley pe i ai ni faifeautalai i Saipani ma sa tau atu i ai e i ai si vaega toalaiti. E ui sa la i ai i le faaiuga o se faigamalaga le lavava, sa ia fia feiloai ma nai na faifeautalai: “Sa ou fesili pe ono mafai ona faailoa atu ia i latou o le a matou tulaueleele i Saipani pe tusa o le 7 i le afiafi ma o le a taumafai e o atu i fafo i le malaevaalele e feiloai ma i latou.”
I nai itula mulimuli ane, i Saipani, e toa 10 faifeautalai ma e pe tusa ma le 60 tagata o le Ekalesia sa i ai iina e faafeiloai le au Hinckley. “Sa latou opomauina i maua,” na faamaumau ai e Peresitene Hinckley. “Sa faafetai tele i latou e vaai ia i maua, ma sa ma faafetai foi e vaai ia i latou. Sa na o sina taimi puupuu lava sa mafai ona matou faaaluina ma i latou aua sa na o sina taimi puupuu lava e utu ai le vaalele. Sa ma faamanuia atu ia i latou ma toe foi i le vaalele.”12
O se isi faataitaiga masani o le popole o Peresitene Hinckley mo se tagata na tupu i le Olimipeka o le Taumalulu i le 2002, lea na faia i le Aai o Sate Leki, Iuta. E toetoe lava o aso uma sa ia feiloai ai ma peresitene, amepasa, ma isi taitai aloaia. I se tasi aso, e lei leva lava ona fono ma le peresitene o Siamani, sa ia feiloai ai ma se tamaitai talavou e 13 tausaga i lona aso fanau. “Sa maua [o ia] i le ma’i o le vaivai o le toto, o se ma’i tuga tele,” sa ia tusia ai. “Sa manaia le ma feiloaiga. … Sa ou tau atu ia te ia o le a matou manatuaina o ia ia matou tatalo.”13
Sa i ai ia Peresitene Hinckely se alofa faapitoa mo tamaiti ma le autalavou a le Ekalesia, ma sa faapea foi o latou lagona mo ia. Ina ua uma ona latou faalogo ia te ia o lauga i Pasila, sa faailoa mai e se tasi o tamaitai talavou: “Sa malosi lo’u lagonaina o le Agaga o le Atua. Ina ua faaiu e Peresitene Hinckley lana saunoaga, sa ia saunoa mai ia i matou, ‘E mafai ona tou tuua iinei, o i le fale, ma faagalo mea uma na ou fai atu ai iinei i le aso, ae aua lava nei galo ou te alofa ia te outou.’ O le a le galo ia te au na upu.”14
Tua atu © iStock/Thinkstock; agavale: ata na pueina e Busath Photography; taumatau: ata na pueina i Saina e Gerry Avant, Deseret News; taumatau i lalo: ata pue o le faaaloaloga a le Potutusi o Talafaasolopito a le Ekalesia ma Faila ua Teuina
Sa avea le faletua o Peresitene Hinckley, o Marjorie, o se paaga ma se faatosinaga mo lona popolega mo tagata taitoatasi. Sa ia faamaumauina: “E foliga mai o tagata uma lava na te [Marjorie] silafiaina e alolofa ia te ia aua e faamaoni lona naunau atu i tagata. E popole o ia mo o latou faafitauli ma o latou manaoga. O se faamanuiaga mo a’u le i ai o se soa faapea.”15
Ina ua matutua le la fanau e toalima, e masani lava ona faimalaga faatasi le au Hinckley, ma e aapa atu Sister Hinckely ma le alofa i le salafa o le lalolagi. A ia feiloai i ni faifeautalai, e masani ona ia faateia o latou matua i se valaau atu i le telefoni pe a ia toe foi atu i le fale. O ia foi o se tagata talenia i le faafesootaiga ma ni tagata maimoa se toatele. “E silafia lelei e [Marge] upu e fai atu e faafiafia ai ma fesoasoani i tagata,” na faamaumau ai e Peresitene Hinckley ina ua maea se konafesi faarisone. “O le toatele o i matou e talai atu ao ia e na o le talanoa atu ia i latou.”16
I le falelauasiga o Peresitene Hinckley, sa aoteleina ai e se tasi o ona fesoasoani, o Peresitene Henry B. Eyring, nisi mea na ia faia. Ona ia matauina lea o nei mea uma na ia faia e tasi lava se mea e tutusa ai:
“O taimi uma lava sa [faia ai] ina ia faamanuia ai tagata taitoatasi i se avanoa. Ma o taimi uma sa mafaufau ai ia i latou e tau le maua ni avanoa, o tagata masani o loo tauivi e taulima faigata o le olaga i aso taitasi ma le luitau o le ola ai i le talalelei a Iesu Keriso. E silia i le faatasi ona ia popoina lou fatafata i lona tamailima pe a ou tuuina atu se fautuaga ma faapea mai, ‘Hal, na e manatua le tagata o loo tauivi?’”17
Vaaiga Mamao mo le Lumanai
O le talitonuga a Peresitene Hinckley o le a lelei mea uma ma lana taulai atu i tagata taitoatasi e fesootai lea ma lana vaaiga mamao faaperofeta mo le lumanai. O le aupito sili ona taua, o lena vaaiga mamao e aofia ai malumalu. O sauniga o le malumalu, na faamamafa mai e Peresitene Hinckley, o “faamanuiaga aupito maualuga e ofoina atu e le Ekalesia.”18
Ina ua avea o ia ma Peresitene o le Ekalesia i le 1995, e 47 malumalu na faaaogaina i le lalolagi atoa. I lalo o lana taitaiga, ua sili atu ma le faaluaina e le Ekalesia lenei fuainumera i le na o le silia ma le lima tausaga. O lana vaaiga mamao e faatatau i malumalu sa lototoa ma matua tele lava, ae o le faamoemoega atoa lava o le faamanuia auauai lea o tagata taitoatasi.
O le uunaiga mo lenei vaitau fou o le fausiaina o malumalu na oo mai i le 1997 ina ua malaga atu Peresitene Hinckley i Colonia Juárez, Mekisiko, e faamanatu le 100 tausaga o le aoga a le Ekalesia. Mulimuli ane, i le taimi o se tietiega umi ma le pefua, sa ia mafaufau ai. “Sa amata ona filemu,” na manatuaina e lana failautusi, o Don H. Staheli. “Ona amata lea, e pei ona ou iloaina, ona o mai faaaliga. Sa ia mafaufau e uiga i malumalu laiti i le taimi ua tuanai, ae e le o le auala lea na ia mafaufau ai i le taimi lea.”19
Sa faamatalaina mulimuli ane e Peresitene Hinckley le faagasologa: “Sa amata ona ou fesili ifo ia te au lava ia po o le a le mea e mafai ona faia mo nei tagata ina ia i ai se malumalu. … A o ou mafaufau i lenei mea, sa oo mai se manatu i lo’u mafaufau faapea … e mafai ona tatou fausia vaega taua uma o se malumalu i se fale laitiiti lava. … Sa ou tusia se ata o le fuafuaga. … Sa matua manino lava le oo mai o le ata i lo’u mafaufau. Ou te talitonu ma lo’u loto atoa sa avea ma se musumusuga, o se faaaliga mai le Alii. Sa ou toe foi mai ma talanoa ma ou fesoasoani e uiga i ai, ma sa la faamaoniaina. Ona ou folasiaina atu lea i le Toasefululua, ma sa latou faamaoniaina.”20
Fa masina mulimuli ane i le konafesi aoao, sa faia ai e Peresitene Hinckley se faasilasilaga faasolopito o le a amata ona fausia e le Ekalesia ni malumalu laiti i eria lea e le lava ai tagata o le ekalesia e faaaogaina ni malumalu tetele atu. “Ua tatou naunau … e avatu malumalu i tagata ina ia latou maua ai avanoa uma mo faamanuiaga taua e maua mai i le tapuai i le malumalu,” sa ia saunoa ai.21
I le konafesi aoao na sosoo ai, sa faia ai e Peresitene Hinckley se isi faasilasilaga faasolopito, sa ia saunoa ai i le agai i luma o fuafuaga ina ia i ai ni malumalu e 100 e faaaogaina i le faaiuga o le tausaga e 2000. “Ua tatou agai atu i se saoasaoa tatou te lei vaaia lava muamua,” sa ia saunoa ai.22 Ina ua ia lipotia mai le faagasologa o le fausiaina o malumalu ia Aperila 1999, sa ia faaaogaina se fuaitau masani: “O se galuega tele naua lenei, ma o loo i ai le tele o faafitauli, ae e tusa lava po o le a le faigata, o le a lelei mea uma ma ou te mautinoa o le a tatou ausia la tatou sini.”23
Tua atu © iStock/Thinkstock; agavale: ata na pueina e Busath Photography; taumatau: ata na pueina i Saina e Gerry Avant, Deseret News; taumatau i lalo: ata pue o le faaaloaloga a le Potutusi o Talafaasolopito a le Ekalesia ma Faila ua Teuina
Ia Oketopa 2000, sa malaga ai Peresitene Hinckley i Boston, Masatusa, ISA, e faapaia le malumalu lona 100 a le Ekalesia—o se tasi o le 21, sa ia faapaiaina i lena tausaga i konetineta e fa. Na oo atu i le faaiuga o lona soifuaga, ua 124 malumalu ua maea ma le isi 13 ua faasilasila atu pe o loo fausiaina.
O le vaaiga mamao a Peresitene Hinckley mo le lumanai na uunaia o ia ina ia saili se musumusuga e uiga i nisi auala e faamanuia ai fanau a le Atua. Sa ia tiga i mafatiaga ma le le tagolima sa ia vaaia, o lea na ia faatonuina ai le faalauaiteleina atu o le galuega alofa a le Ekalesia, aemaise lava ia i latou e le ni tagata o le Ekalesia. Sa ia faavaeina foi le Tupe Faaagaaga mo Aoga e fesoasoani i tagata o le Ekalesia i atunuu e le tagolima. E mafai ona latou faia ni nonogatupe mai lenei tupe e totogi ai aoga latou te manaomia ina ia maua ai ni galuega lelei, lea e mafai ona fesoasoani ia i latou e taofia ai sootaga o le mativa ma ia ola tutoatasi. E oo atu i le 2016, ua silia ma le 80,000 tagata ua mauaina le avanoa po o aoaoga po o aoaoga faalematata ona o nonogatupue mai lenei tupe.
O le tele o isi faataitaiga o le vaaiga mamao faaleperofeta a Peresitene Hinckley , e pei o le “O Le Aiga: O Se Folafolaga i le Lalolagi” ma le fausiaina o le Nofoaga Autu mo Konafesi, o loo aofia i le Aoaoga a Peresitene o le Ekalesia: Gordon B. Hinckley.
“O La’u Molimau”
I nai aso ao lei oo i lona aso fanau lona 91, sa tusia ai e Peresitene Hinckley: “E le manaomia ona ou toe toto, ae o le a ou faia pea. O lo’u natura lena.”24 Po o le a lava lona matua, po o se faifeautalai talavou po o se perofeta e 97 tausaga le matua, o lona lava natura o le totoina o fatu o le talalelei i loto o tagata i le salafa o le lalolagi. Sa ia auauna atu mo le 20 tausaga o se tasi o le Korama a Aposetolo e Toasefululua. Ona ia auauna atu lea mo le 14 tausaga o se fesoasoani i le Au Peresitene Sili. Ina ua avea o ia ma Peresitene o le Ekalesia i le 84 o ona tausaga, sa ia taitaia i le toeitiiti atoa ai o le 13 tausaga o le tuputupu ae malosi.
O le vaega taua o le soifuaga galue o Peresitene Hinckley o lana molimau lea ia Iesu Keriso ma i Lana talalelei toefuataiina lea na ala mai i le Perofeta o Iosefa Samita. I se saunoaga o le konafesi aoao na faaautuina “O La’u Molimau,” sa ia faailoa mai ai ia molimau nei, na saunoa ai nisi vaega ma loimata:
“I mea uma o loo ou lagona ai le lotofaafetai i lenei taeao, e tasi o loo tumatilatila lava lona silisili naua. O se molimau ola lena ia Iesu Keriso. …
“O Ia o lo’u Faaola ma lo’u Togiola. E ala i le tuuina mai o Lona soifua i le tiga ma le puapuaga lemafaamatalaina, na Ia aapa mai ai i lalo ma sii ae au, ma i tatou uma taitoatasi, ma atalii ma afafine uma o le Atua mai le loloto le mafuatiaina o le pogisa e faavavau pe a mavae le oti. …
“O Ia o lo’u Atua ma lo’u Tupu. Mai le vavau e oo atu i le faavavau, o le a nofotupu o Ia ma pule o le Tupu o Tupu ma le Alii o Alii. I Lana pule o le a leai se iuga. I Lona mamalu o le a leai se pouliuli. …
“I le agaga faafetai, ma le alofa e le faaitiitia, ou te molimau atu ai i nei mea i Lona suafa Paia.”25