2013
Ia Malolosi, Ola Maloloina, Ia Atamamai
Oketopa 2013


Mo Le Malosi o le Autalavou

Ia Malolosi, Ola Maloloina, Ia Atamamai

Ata
Elder Adrián Ochoa

E te manao e maua se lagona sili ona lelei ma faateleina lou lototele faaletino ma faalelagona? O le a fesoasoani le faia soo o faamalositino.

Sa ou faitau talu ai nei i se manatu manaia e uiga i le faia o faamalositino. Sa ou faitau ai e faapea afai e te ala po, tui ou ofu koleni, ma mafaufau faapea, “tau lava o le fai o o lo’u ofu lea, alu i fafo mo se savaliga, ma afai e lelei la’u faalogo, o le a amata ona ou tamoemoe,” e masalo o le a e maua se toleniga manaia ae e te lei iloaina. O le mauaina o se fuafuaga faigofe faapea e mafai ona fesoasoani ia te oe e atiae ai ni aga masani faamalositino lelei ma tausia ai lou tino. Mo le toatele o tagata, o le amataina ma le tausisi pea i ai o vaega ia e sili ona faigata. Afai e te manatua o faamalositino e le gata ina manuia ai lou tino ae e faapena foi i lou mafaufau ma le faiai, o le a fesoasoani e te maua ai le naunau ina ia [e] malosi atili faaletino. A o e faamalositino, o le a avea oe ma se tagata tiotio e lagona le malosi, lototele, mataala, ma le malupuipuia.

Ata
A stick of wood balancing on a rock. The stick has worms on one end and feathers on the other.

Aua nei pei o le manulele paie lea na faafesuiai ona fulu mo ni anufe.

Ata na tusia e Greg Newbold

Ou te manatua le tala i se manulele na amata ona faafesuiai ona fulu mo ni anufe. Sa faigofie le mauaina o se meaai i lena auala, ma sa mafaufau le manulele sa tele ona fulu. A o faaauau le faafesuiai o ona fulu, sa fiafia le manulele i le le toe ala po e su’e ni ana anufe. Sa mafai ona nofonofo i lona faamoega i le aso atoa ma e leai se mea e toe minoi ai [sona] museleo. Ae peitai, i le iuga, na masani tele le manulele i lenei mea ma na ia iloa ane ua le mafai ona ia toe lele aua ua leai ni ona fulu taua.

E mafai ona tupu lenei mea i soo se tasi o lē paū atu i le mailei o mausa leaga, faiga masani o le paie, po o le faaaogaina o vailaau oona ua fai ma vaisu. I le Mo le Malosi o le Autalavou tatou te faitau ai o nei mea e “faamanualia ai lou tulaga manuia faaletino, faalemafaufau, faalelagona, ma le faaleagaga. Latou te faaleagaina ai mafutaga ma aiga ma uo ma faaitiitia ai ou lagona o le taua faaletagata lava ia. Latou te faatapulaaina lou gafatia e fai ai filifiliga mo oe lava ia.”1 O le toaga ma tausami lelei o le a fesoasoani ia i tatou e aloese ai mai nei mausa leaga. Ana faapea na faaauau pea ona lele le manulele ma sue ana meaai, semanu e le maumau ona fulu. E faapena foi, afai tatou te “faaaogaina o tatou maso” ma faia ni faamalositino e le aunoa, o le a tatou atiina ae le tomai e aloese ai mai mea e matele ina lamatia pe faatoilalo ai i tatou.

E pei lava ona tauivi nisi o tagata taitoatasi ma le soifua maloloina faaletino, o isi e tauivi ma le soifua maloloina faalelagona. E mafai ona faigata le olaga, ma o nisi taimi tatou te maua ai le lagona o le popolevale, atuatuvale, po o le le faatuatuaina o le tagata o ia lava. Ae ia manatua o le soifua maloloina faaletino ma le faalelagona, e fesoasoani ia faamalositino ma le galue malosi ina ia faatumauina ai se vaaiga lelei. O le tausia lelei o lou tino e faamanuiaina ai foi lou mafaufau ma fesoasoani e te manatua ai o oe o se atalii/afafine o le Atua ma e mafai ona e maua le mautinoa ma le fiafia. E fesootai faatasi uma o tatou itu faalelagona, faaletino ma faaleagaga. O loo aoao mai i le Mo le Malosi o le Autalavou: “O lou soifua maloloina faalelagona e taua foi ma e ono aafia ai lou tulaga manuia faaleagaga ma faaletino. O le le fiafia ma le faanoanoa i nisi taimi o ni vaega ia o lenei olaga faaletino. Peitai, afai o i ai ia te oe ni lagona faaumiumi o le faanoanoa, leai o se faamoemoe, popolevale, po o le atuatuvale, ia talanoa i ou matua ma lou epikopo ma saili se fesoasoani.”2

Aisea tatou te maua ai ni tagata o loo siomia i tatou o e foliga mai ua sili atu ona malolosi ma fiafia? O se tasi o mafuaaga autu o mausa. Afai tatou te vaai i o tatou tino mai se vaaiga faaleagaga ma malamalama i ai o “se malumalu, o se meaalofa mai le Atua”, o le a tatou alofa i ai ma tausisia le paia.3

Ia te au, o le paia o lona uiga o le mama, fafagaina, ma malosi. O se tasi o auala e fesoasoani ai le Tama Faalelagi ia i tatou e tausia le paia o o tatou tino, o le tuuina mai lea ia i tatou o le Upu o le Poto. Ua faamatala mai e le Mo le Malosi o le Autalavou e faapea: “A e usitai i [le Upu o le Poto], o le a tumau pea lou saoloto mai vaisu faataumaoi, ma e pulea ai lou olaga. E te mauaina faamanuiaga o se tino maloloina lelei, o se mafaufau mataalia, atoa ai ma le taitaiga a le Agaga Paia. O le a e saunia e auauna atu i le Alii. Aua lava nei faatagaina Satani po o isi e faaseseina oe e manatu faapea o le solia o le Upu o le Poto o le a atili ai ona e fiafia, sili atu ona lauiloa ai, pe aulelei atili ai.”4 Ao e mulimuli i le Upu o le Poto, manatua o loo e tausiaina uma lou tino ma lou mafaufau ma o le a faatagaina ai oe e “maua le poto ma oa silisili o le malamalama” (MF&F 89:19).

Nai lo le avea ai ma se manulele paie o faafesuiai ia ona fulu, ia faamaulu ou seevae taalo ma gaoioi. Ia faamalositino e le aunoa. Lesitala i le taaloga e te fiafia i ai pe faia ni uo lea e mafai ona tou tamoemoe pe faia nisi gaoioiga faafiafia tuufaatasi. A o e faia ni mea faaletino, e le gata i le koleniina o lou tino ae faapea foi i lou mafaufau. O le faamalositino e faamalosia ai foi le soifua maloloina faalelagona. Ia manatua o le mea aupito sili ona taua e le o le saoasaoa po o le lelei o lou tino—ae o le faifai pea. A o e faamalositino e le aunoa, e le gata o le a sili atu lou fiafia ae o le a sili atu ona e malosi, maloloina, ma atamai.

Faamatalaga

  1. Mo Le Malosi o le Autalavou (tamaitusi, 2011), 27.

  2. Mo Le Malosi o le Autalavou, 27.

  3. Mo Le Malosi o le Autalavou 25.

  4. Mo Le Malosi o le Autalavou 25.