Hisitōlia ʻo e Siasí
“Fokotuʻu Maʻu ʻi Heni”


“‘Fokotuʻu Maʻu ʻi Heni,’” Ngaahi Hisitōlia Fakaemāmani Lahí: Siapani (2019)

“‘Fokotuʻu Maʻu ʻi Heni,’” Ngaahi Hisitōlia Fakaemāmani Lahí: Siapani

“Fokotuʻu Maʻu ʻi Heni”

ʻI he fakaʻosinga ʻo e taú, naʻe kei fakataha maʻu pē ha kiʻi kulupu tokosiʻi ʻo e Kāingalotú, kau ai ʻa Fusiā Nala. Naʻe fakahoko ʻe Nala ʻa e Lautohi Faka-Sāpaté ʻi hono ʻapí mo tokangaʻi ha Lautohi Faka-Sāpate maʻá e fānau īkí ʻi ha ʻapi ʻo ha taha teʻeki Siasi anga fakakaumeʻa. Ko hono fakakātoá, naʻe hokohoko atu ʻa e felōngoaki ʻa Nala mo ha kakai ʻe meimei toko 100 ʻa ia naʻa nau manavaʻofa ki he Siasí; ka neongo ia, ko e tokosiʻi pē kuo papitaisó.

ʻI ha pongipongi ʻe taha, hili ha taimi nounou pē mei he tūʻuta ʻi Tōkiō ʻa e kau sōtia tokoní, naʻe fakatokangaʻi ʻe Nala ha tuʻuaki ʻi he nusipepá. Naʻe fakahoko ʻa e tuʻuaki ko iá ʻe ʻEtuate Kilisisola, ko ha ʻōfisa tau tahi ʻAmelika naʻe ngāue ʻi he puleʻanga ngāue maʻuʻanga moʻuí pea ko ha mēmipa ʻo e Siasí, ko ʻene fekumi ki he kāingalotu kotoa ʻo e Siasí ʻi Siapaní. Naʻe fiefia ʻa Nala ke toe fetuʻutaki mo e Siasí, ko ia naʻá ne fakaafeʻi ʻa Kilisisola ki he ngaahi houalotu Lautohi Faka-Sāpaté.

ʻĪmisi
Ko Fusiā Nala mo e niʻihi kehe ʻi tuʻa ʻi he Lautohi Faka-Sāpate ʻi Tōkioó fakafuofua ki he taʻu 1946.

Ko Fusiā Nala mo e niʻihi kehe ʻi tuʻa ʻi he Lautohi Faka-Sāpate ʻi Tōkioó fakafuofua ki he taʻu 1946

Kuo maʻu vāhenga mālōlō ʻeni ʻa ʻEtuate Kilisisola mei he tau tahí ʻi he 1947, pea naʻe ui ia ke hoko ko e palesiteni ʻo e misiona ne toe fakaava foʻoú. Ko ʻene fuofua ngāué ke kumi ha feituʻu tuʻu maʻu ko ha ʻōfisi fakamisiona pea ke fakahoko ai ʻa e ngaahi fakataha ʻa e kāingalotú. Naʻe kiʻi faingataʻa, ka naʻe vave hono maʻu ʻe Kilisisola ha ʻapi motuʻa ʻi he feituʻu ʻĀsapú ko e kaungāʻapi ʻo Tōkioó. Kuo maumau ʻa e falé lolotonga hono pomuʻi ʻo Tōkioó pea naʻe fie maʻu ke fakaleleiʻi. Hili hono fakakakato ʻa e fakatau [ʻapí], ko e fuofua koloa ia naʻe maʻu ʻe he Siasí ʻi ʻĒsiá, naʻe ʻalu ʻa Kilisisola ʻo ngāue ke fakaleleiʻi ʻa e falé pea ke teuteuʻi ia ke ngāue ko ha ʻōfisi fakamisiona.

ʻI he ʻaho 17 ʻo Siulai 1949, naʻe haʻu ʻa Mātiu Kauli ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ki Tōkiō ke fakatapui ʻa e ʻapi fakamisiona foʻou naʻe toe fakaleleiʻí. Lolotonga ʻa e lea ʻa Kaulí, naʻá ne fakahā Ko e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní kuo “fokotuʻu maʻu ʻi heni: he ʻikai ke tau teitei toe holomui.” Naʻe toki palōmesi ange ʻa Kauli ʻe langa ha ngaahi falelotu lahi ange ʻe he Siasí— “mo ha ngaahi temipale”— ʻi Siapani.