Hisitōlia ʻo e Siasí
Siapani: Fakahokohokó


“Siapani: Fakahokohokó,” Ngaahi Hisitōlia Fakaemāmani Lahí: Siapani (2019)

“Siapani: Fakahokohokó,” Ngaahi Hisitōlia Fakaemāmani Lahí: Siapani

Siapani: Fakahokohokó

‘Aho 12 ʻo ‘Aokosi 1901 • Iokohama, SiapaniNaʻe tūʻuta ʻi Siapani ʻa e fuofua kulupu ʻo e kau faifekau ʻo e Siasí.

ʻĪmisi
Ko e kau faifekaú ʻi he feituʻu faiʻanga fakatapui ʻo Siapaní.

ʻAho 1 ʻo Sepitema 1901 • Iokohama

Na‘e fakatapui ʻe Hiipa J. Kalānite ‘a Siapani ki hono malangaʻi ʻo e ongoongoleleí.

ʻAho 8 ʻo Māʻasi 1902 • Ōmoli, SiapaniNaʻe hoko ʻa Hasime Nakasaua ko e fuofua papi ului ia ki he Siasí ʻi Siapaní.

ʻAho 28 ʻo ʻEpeleli 1902 • Tōkiō, SiapaniNaʻe fakahoko ʻa e fuofua fakataha ʻa e Siasí ʻi he ʻapi ʻo Nakasauá.

‘Aho 17 ʻo ʻAokosi 1902 • TōkiōNaʻe fokotuʻu ʻa e fuofua Lautohi Faka-Sāpaté ʻi Siapani. Naʻe fakahoko ʻa e ngaahi fuofua houalotú ʻi he lea faka-Pilitāniá.

ʻAho 20 ʻo ʻAokosi 1902 • TōkiōNaʻe pulusi ʻe he tangata ako mataotao Siapani ko Takahasi Kolo ʻene tohí Morumon kyō to Morumon Kyotō (Tui Faka-Māmongá mo e Kau Māmongá).

ʻAho 11 ʻo ʻOkatopa 1903 • TōkiōNaʻe fakahoko ʻa e papitaiso ʻo Kenisou Kató ʻi he lea faka-Siapaní; ko e fuofua taimi ʻeni ke fakahoko ai ha faʻahinga ouau ʻi he lea faka-Siapaní.

‘Aho 16 ʻo ʻOkatopa 1903 • Hoso, SiapaniNaʻe fakahoko ʻa e ʻuluaki Lautohi Faka-Sāpaté ʻi he lea faka-Siapaní.

Sānuali 1904–Sepitema 1909 • TōkiōNaʻe tokangaʻi ʻe ʻAlamā O. Teila ʻa e fuofua liliu ʻo e Tohi ʻa Molomoná ki he lea faka-Siapaní.

ʻAho 6 ʻo ʻOkatopa 1909 • TōkiōNaʻe paaki pea fakamaʻu ʻa e ngaahi fuofua tatau ʻo e Tohi ʻa Molomoná ʻi he lea faka-Siapaní.

ʻAho 3 ʻo Siulai 1910 • TōkiōNaʻe fokotuʻu ʻa e ʻuluaki Houalotu Fakalakalaka ʻa e Mutualé (Mutual Improvement Association) (MIA) ‘i Siapani. Naʻe uiuiʻi ʻa Takesilo Sakulapā ko e palesiteni.

ʻAho 30 ʻo Mē 1917 • TōkiōNaʻe fokotuʻu ʻa e ʻuluaki houalotu Fineʻofá ʻi Siapani.

Sānuali 1923 • SiapaniNaʻe fakanofo ʻa Fusiā Nala ko e kaumātuʻa ke tokangaʻi ʻa e Siasí ʻi Siapani.

‘Aho 26 ʻo Mē 1924 • Uasingatoni, D.C.Naʻe fakapaasi ʻe he Falealea ʻo ʻAmeliká ʻa e Lao ki he Hikifonua Mai ʻo e 1924, ke taʻofi ʻa e hikifonua mai mei he Vahefonua ʻĒsia-Pasifikí ki he ʻIunaiteti Siteití.

‘Aho 9 ʻo Sune 1924 • TōkiōKoeʻuhí ko e kei tupu hake ʻa e ongoʻi tailiili ʻi he vahaʻa ʻo e ʻIunaiteti Siteití mo Siapaní, naʻe fakangata ʻe Hiipa J. Kalānite, ko e Palesiteni ʻo e Siasí, ʻa e Misiona Siapaní.

‘Aho 1 ʻo Sānuali 1925 • TōkiōNaʻe pulusi ʻa e ʻuluaki pulusinga ʻo e Suló, ko ha tohi feʻaveaki naʻe fakataumuʻa ke ne kei hokohoko atu ʻa e fetuʻutakí ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi koló ʻi Siapaní.

1926–38 • Sōleki Siti mo SiapaniNaʻe kole ʻe he Kau Palesitenisī ʻUluakí kia ʻAlamā O. Teila ke hokohoko atu pē ʻa e fetohiʻaki mo e Kāingalotu Siapaní. Naʻe ʻoatu maʻu pē ʻe Teila ki he Kau Palesitenisī ʻUluakí ha ngaahi lipooti ʻo e ngaahi ʻekitivitī ʻi Siapaní.

Nōvema 1926 • Tōkiō, ʻOsaka mo SapoloNaʻe ʻaʻahi ʻa Felenikilini S. Hālisi, ko e palesiteni ʻo BYU, ki he ngaahi kolo ʻo e Siasí pea naʻe fokotuʻutuʻu lelei ange ʻa e MIA. Naʻe uiuiʻi ʻa Fusiā Nala ke ne tokangaʻi ʻa e MIA ‘i Siapani.

Tīsema 1927 • Sōleki Siti mo TōkiōNaʻe toe fakapapauʻi mai ʻi ha tohi mei he Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻa e lakanga ʻo Fusiā Nalá ko e kaumātuʻa ke ne fakahoko hono tokangaʻí.

ʻAho 7 ʻo Siulai 1934 • Sōleki SitiNaʻe vaheʻi ʻe Hiipa J. Kalānite ʻa Takeo Fusiuala ke hoko ko e “kaumātuʻa ke ne tokangaʻi mo e faifekau makehe” ki Siapani.

Siulai–Tīsema 1934 • Tōkiō, ʻOsaka, Kofu mo SapoloNaʻe fokotuʻutuʻu ʻe Takeo Fusiuala ʻa e ngaahi kolo ʻi Tōkiō, ʻOsaka, Kofu mo Sapoló.

ʻAho 28 ʻo ʻEpeleli 1935 • KofuNaʻe tokangaʻi ʻe Takeo Fusiuala ʻa e ʻuluaki houalotu sākalamēniti naʻe fakahoko ʻi Siapani talu mei hono tāpuni ʻo e ngāue fakafaifekaú. Naʻe uiuiʻi ʻa Mulasi Ioneiama pea poupouʻi ke hoko ko ha palesiteni fakakolo.

ʻAho 19 ʻo Mē 1935 • TōkiōNaʻe papitaiso pea hilifakinima ʻa Telutake ʻIsikaua mo Kioko Mosisuki; ko e ngaahi ʻuluaki ouau ʻeni ʻo e lakanga fakataulaʻeikí talu mei hono tāpuni ʻo e ngāue fakafaifekaú.

ʻAho 27 ʻo Sānuali 1936 • TōkiōNaʻe pekia ʻa Takeo Fusiuala ʻi he mahaki fatafatá. Naʻe ʻikai ha uiuiʻi fakaʻofisiale ke fakahingoa mai ha fetongi ko ha kaumātuʻa ke ne fakahoko hono tokangaʻí ʻi Siapani.

1937–45 • Honolulu, Hauai‘iNaʻe tokangaʻi ʻe he Misiona Siapaní ʻa e ngaahi meʻa ʻa e Siasí ʻi Siapaní mei he hetikuota ʻi Honolulú.

ʻEpeleli 1939 • ʻOsaka, Tōkiō, mo SapoloNaʻe ʻaʻahi ʻa Hilitoni A. Lōpetisoni ki he Kāingalotú ʻi Siapani kotoa, ʻo papitaiso ʻa e kau mēmipa foʻou ʻe toko valu mo fakanofo ʻa e toko taha ko ha kaumātuʻa.

ʻAho 30 ʻo ‘Okatopa 1945 • TōkiōNaʻe tali ʻe Nala Fusiā ki he tuʻuaki ʻa ʻEtuate Kilisisola ʻi ha nusipepa fakalotofonua ko e fekumi ki ha fetuʻutaki mo e kāingalotu kotoa ʻo e Siasí ʻi Siapaní.

ʻAho 22 ʻo ʻOkatopa 1947 • Sōleki SitiNaʻe uiuiʻi ʻa ʻEtuate L. Kilisisola ke toe fakaava ʻa e Misiona Siapaní.

‘Aho 7 ʻo Māʻasi 1948 • TōkiōNaʻe ʻalu ʻa Kilisisola ki he Lautohi Faka-Sāpate Faka-Siapaní mo e Lautohi Faka-Sāpate maʻá e toʻu tupú ʻa ia naʻe fakahoko ʻe Nala Fusiā.

ʻAho 17 ʻo Siulai 1949 • TōkiōNaʻe kikiteʻi ʻe ʻEletā Mātiu Kauli ʻe langa ʻe he Siasí ha ngaahi falelotu mo ha “ngaahi temipale” ʻi Siapani.

1952–53 • SiapaniNaʻe kamata ʻe Vainolo Mausa, ko e palesiteni ʻo e Misiona Siapaní ʻa e Paʻanga Faifekau ʻa e Kau Sōtiá. Naʻe hoko ʻa Haiti Kisikami ko e fuofua faifekau naʻe uiuiʻi mei Siapani ke akoʻi ʻa e kakai Siapaní.

1955 • TōkiōKo e fuofua taimi ke pulusi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá mo e Mataʻitofe Mahuʻingá ʻi he lea faka-Siapaní.

‘Aho 26 ʻo ʻEpeleli 1964 • TōkiōNaʻe fakatapui ʻa e falelotu ʻo e Kolo Tōkiō Noaté; ko e fuofua falelotu ia ʻo e Kāingalotu ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ke langa ʻi ʻĒsiá.

Siulai 1965 • Siapani mo Hauai‘iNaʻe fakahoko ʻe he kāingalotú ʻa e ʻuluaki ʻaʻahi mei he ngaahi ʻaʻahi lahi ki he Temipale Laʻie Hauaiʻí ke kau ʻi he ngaahi ouau ʻo e temipalé.

1965 • SiapaniNaʻe uiuiʻi ʻa ʻEtinī Y. Komatisū ko e palesiteni ʻo e Misiona Northern Far East, ko e fuofua tokotaha ia ʻo e hakoʻi Siapani ke ne tokangaʻi ʻa e ngāue fakafaifekaú ʻi Siapani.

ʻAho 15 ʻo Māʻasi 1970 • TōkiōNaʻe fokotuʻutuʻu ʻa e fuofua siteiki ʻo e Siasí ʻi ʻĒsia, pea ko e palesitení ko Kenisī Tanaka.

ʻAho 15 ʻo Māʻasi–ʻAho 13 ʻo Sepitema 1970 • ʻOsakaNaʻe fakahoko ʻa e Fakaʻaliʻali ʻa Māmaní ʻi ʻOsaka.

1972 • TōkiōNaʻe fokotuʻutuʻu ʻe he Potungāue Ako ʻa e Siasí ʻa e ngaahi fuofua kalasi seminelí mo e ʻinisititiutí ʻi Siapani.

ʻAho 4 ʻo ʻEpeleli 1975 • Sōleki SitiNaʻe uiuiʻi ʻa ʻEtinī Y. Komatisū ko ha Tokoni ki he Kōlomu ʻo e Toko Hongofulu Mā Uá, ʻo ne hoko ai ko e fuofua Taki Māʻolunga ʻo e hakoʻi Siapaní.

ʻAho 9 ʻo ʻAokosi 1975 • TōkiōNaʻe fanongonongo ʻe Sipenisā W. Kimipolo, ko e Palesiteni ʻo e Siasí, ʻe langa ha temipale ʻi Tōkiō.

ʻAho 1 ʻo ʻOkatopa 1977 • Sōleki SitiNaʻe uiuiʻi ʻa Iosihiko Kikusi ko ha mēmipa ʻo e Kōlomu ʻUluaki ʻo e Kau Fitungofulú. Ko ia ʻa e fuofua mēmipa ko e tangataʻi fonua Siapani ke ngāue ko ha Taki Māʻolunga.

27–29 ‘Okatopa 1980 • TōkiōNaʻe fakatapui ʻe Sipenisā W. Kimipolo, ko e Palesiteni ʻo e Siasí, ʻa e Temipale Tōkiō Siapaní; ko e fuofua temipale ʻeni ʻi Ēsiá.

ʻAho 31 ʻo Māʻasi 1990 • Sōleki SitiNaʻe uiuiʻi ʻa Sieko ʻOkasaki ko e Tokoni ʻUluaki ʻi he Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Fineʻofá. Ko e fuofua fefine hakoʻi ʻĒsia ia ke hoko ko ha ʻŌfisa Māʻolunga ʻo e Siasí.

ʻAho 11 ʻo Sune 2000 • Fukuoka, SiapaniNaʻe fakatapui ʻe Kōtoni B. Hingikelī, ko e Palesiteni ʻo e Siasí ʻa e Temipale Fukuoka Siapaní.

Māʻasi 2011 • SiapaniNaʻe tufaki ʻe he Siasí ha toni ʻe 180 ʻo e ngaahi naunau tokoni fakatuʻupakē ki Tōhoku, pe Great East Japan koeʻuhí ko e fuʻu mofuike mo e peaukula naʻe 9.0 hono mālohí.

ʻAho 21 ʻo ‘Aokosi 2016 • SapoloNaʻe fakatapui ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e Temipale Sapolo Siapaní.