Tiepene Lap
Kaping ong Koht me ketiket Wasa Ileile
Kapokon lap en Epreil 2023


Kaping ong Koht me ketiket Wasa Ileile

En Sises Krais ah ketilong nan Serusalem oh mwekid en nan wihk me kairadahr me mehlel o me kahrehda atail kak doadoahngki nan atail mour rahn pwukat.

Rahnwet, duwen me sansalehr, kitail patehng Souleng kan nan sampah pwe en kawawih Sises Krais oh Rahn Sarawi en Rahmwus. Kereniong pahr riekid samwalahro, Rahn Sarawi en Rahmwus dehdeki tepin kaimwseklahn wihk en doadoahk en Sises Krais. E wia wihk me keieu kesempwal nan poadoapoad en aramas.

Dahme tapiada koasoamwosomw kaperen en Sises nin duwen Mesaia men ni Ah ketilong nan Serusalem imwikihla Sapwellime Kalohpwuhla oh Iasadao.1 Sang ni mwohmw o, Sapwellime tomwo kaimwsakala sapwellime doadoahk pohn sampah, me elehiong atail kak kousoan rehn Samatail Nanleng kohkohlahte.

Iren pwuhk sarawi kan padahkiong kitail me nan wihk o tepkihda pokon ehu me kesikesihnen ni ewen kehl en kanihmwo pwe ren kilang “Soukohp Sises, mehn Nasaret wehin Kalili.”2 Irail “eri ale rahntuhke pahm oh kohieila pwe re en tuwhong, re ahpw ngihl laud, patopatohwan: Kapinga Koht: Nahnmwarkien Israel me ketiket kohdo ni mwaren Kauno.”3

Mwekid en nan Pwuhk Sarawi en mahso kataman ong ie pwukoahn Mwomwohdiso ehu me kodohngie nan Takoradi, Ghana. Soangen kaperen, I mihki mwo ni Rahn Sarawi en Rahmwus.

Kilel
Mwomwohdiso en nan Takoradi, Ghana

I pahn kihpeseng Steik en Takoradi Ghana pwehn kawada Steik en Mpintsin Ghana. Rahnwet, towen mwomwohdiso mihmi pohn angin lopw nan Mwomwohdisoh nan Ghana.4 (Se kasamwo Ga Mantse, Wasa Lapalap Nahnmwarki Nii Tackie Teiko Tsuru II sang Accra, Ghana, me iang ket retail rahnwet.) Ni ai tuhtuhwong Souleng kan, I kak kehn arail limpoak oh loaloapwoat ong Kauno. I kasalehieng irail ai limpok mehlel, oh pil patohwan ong irail me Presedend en Mwomwohdiso wet poakohng irail. I sairada sapwellimen Sounkomouro mahsen me intingdier sang rehn Sohn: “Kumwail en poakpene nanpwungamwail, duwehte ei kin poakohng kumwail.”5 Irail kin kasalehda ni arail kin inda “I kesempwalkinuhk kapokon lap.”6

Kilel
Elder Rasband iti iti pe nanTakoradi, Ghana

Ni ai kilkilangseli riei ohl oh lih akan oh arail peneinei kan nan imwen sarawio, I kak kilang pohn meserail akan marain en ahr kadehde kan oh ahr pwoson Sises Krais. I kehn me arail ineng o en pil wia kisehn Sapwellime Mwomwohdiso me tepidahr-kawao. Oh ansou me pwihn en koulo koul, irail duwehte tohnleng kan.

Kilel
Soun koul nan Takoradi, Ghana
Kilel
Elder Rasband patehng towen mwomwohdiso nan Ghana

Duwehte Rahn Sarawi en Rahmwus en mahso, iei werek en Sises Krais ko met me kohpenehier pwe ren wia arail tomw ong Ih duwehte irail akan me kohpene ni wenihmw en Serusalem me, kolokol rahntuhke kan nan pehrail kan, werweriki, “Kaping ong Koht … : Paking ong Ih me ketdo ni mwaren Kauno.”7

Kilel
Oaloa oaloahlki tehn tuhke kan nan Ghana

Pil duwehte parisi ko nan mwomwohdiso me karanih irail oh pil wie wawauneki Rahn Sarawi en Rahmwus. Ni ai wie kapkapahrek nan mwoahlo, I kilengla nan wenihmw toko irail wie pereperen alialuhdi pohn ahlo wie ipihpir rahntuhke pahm kan, duwehte irail akan me mih nan kilel et. E wia mwekid ehu me I sohte pahn kak manokehla— kitail koaros rahno wie pwongpwongih Nanmwarkien Nanmwarki kan.

Presedend Russell M. Nelson kawadahr kitail en wiahki Rahn Sarawi en Rahmwus “en sarawi mehlel sang ni tamataman, kaidehnte rahntuhke pahm kan me wie oaloahl pwe en kawawih ketilong en Sises ong nan Serusalem, ahpw en tamatamante Limeh kan.” Eri Presedend Nelson kosoia duwen Aiseia, me “patowan duwen inou en Sounkomour o, ‘I sohte pahn manokeiukala,’ pwe ien pil kapataieng kosoi pwukat, ‘Kilang, I intingihedier mwaromw nan pehi kat.’”8

Kauno wehwehkihier me mour wet inenen apwal. Sapwellime ohla kan katamankiong kitail me E ketin “kohdihdo pahnangin … soahng koaros”9 pwe en kak sewesei kitailda sang lokolok oh wia atail karasaras en “tengeteng nan ahlo,”10 iei Sapwellime ahl, me “Koht pahn ieiang [kitail] erein.”11

Rahn Sarawi en Rahmwus kaidehnte mwekid ehu, e wia poadoapoad ehu nan rahn, ansou, oh wasa. En Sises Krais ah ketilong nan Serusalem oh mwekid en nan wihk me kairadahr me mehlel o me kahrehda atail kak doadoahngki nan atail mour rahn pwukat.

Kitail kilang ekei padahk soutuk me pil patehngete Sapwellime doadoahk me E ketin kaimwsekla nan Serusalem.

Keieu, kokohp. Ni karasepe, nan Kadehde Mering soukohp Sekaraia kohpadahr sapwellimen Sises Krais ketido en powehdi Serusalem, oh pil kawehwehda me e pahn ket pohn ahs emen.12 Sises mahsanier Sapwellime Iasadao ansou me E ketin kounopadahr en pidelong nan kanihmwo, me mahsanih:

“Kumwail kilang, pwe kitail pahn kohkolahng Serusalem, wasa me Nein-Aramas pahn pengpengla rehn samworo lapapalap akan oh sounkawehwe kan en Kosonnedo, oh re pahn kadeikada pwe en kamakamala,

“Oh re ahpw pahn pangala rehn mehn liki kan pwe en wiahla mehn kepit rehrail, pwe en wowoki oh kalohpwuwala: oh ni kesiluhwen rahn e pahn iasada.”13

Keriau, pelian Ngehn Sarawio. Joseph Smith padahngki, “Sohte aramas emen kak ese me Sises iei ih me Kaun, ahpw sang rehn Ngehn Sarawio.”14 Sounkomouro inoukiong Sapwellime werengko15 ni Kaimwseklahn Kamadipwo16 nan pere powe,17 “I sohte pahn likidmelieikumwailla.”18 Irail sohte pahn kelehpw wahwei mehlel en rongamwahuo ahpw re pahn kolokol kisakis en Ngehn Sarawio pwehn kahluwa irail. “Popohl en ketket rehmwail, Ei popohl me Ih ketkieng kumwail,” E ketin inoukiher; kaidehn e kohsang pohn sampah wet, apw Ngei me ketkihwei.”19 Sang ni kisakis en Ngehn Sarawi, kitail pil ahneki soahngohte—me kitail “ansou koaros Sapwelime Ngehno pahn kin ketket [rehtail]”20 oh “sang ni manaman en Ngehn Sarawi [kitail] kak ese mehlel en soahng koaros.”21

Kesiluh, tohnpadahk kan. Tohnpadahk mehlel kan kin ahneki inou teng, peikiong kosonned poatoapoat kan, oh limpoak en Koht, tapi oh pil kalaudepe kan. Sohte peikasal. Aramas akan me pwain rahn tuhke pahm pereperen pwehki Ih me Messiah. Iei Ih met. Irail men keido karanih Ih, kilang Sapwellime manaman kan, oh rong Sapwellime padahk kan. Ahpw ekei kamehlelehte ansou tehkis. Ekei me weriwerki ni tapio, “Kapinga Koht,”22 mwuri wekidek oh weriki, “Kalopwuwala ih.”23

Kapahieu, Tomwpen Sises Krais.24 Ni kaimwseklahn Sapwellime rahno, mwurin Rahn Sarawi en Rahmwus, E ketin wiahier Sapwellime Tomwo, sang ni Ah lokolok nan Kedsemeni lel Sapwellime kadeik o, Sapwellime lokolok pohn lohpwuo, oh Sapwellime seridi o. Ahpw e sohte uhdi wasahu. Sang ni manaman en Sapwellime pwukoah en wia Soundoar en Samatail Nanleng seri kan koaros, mwurin rahn siluh E ketiei sangehr nan sousou o, iasadahr25 nin duwen me E kohpadahr.

Kitail wie kapkapingkihte Sapwellime Sises Krais Tomwo? Kitail kehn sapwellime manaman mwakelekel o, ansou wet? Ih met me kahrehda Sises Krais, me Intingiada oh Kaimwsekla mehkoros ong Komour pen kitail, ketila Serusalem, pwe en kapitala kitail koaros. An Alma peideket inenen pwung: “Ma kumwail kehnehr weliakapw mehlelo nan mohngiongamwail kan, oh ma kumwail kehnehr amwail men koulki koul en limpoak en komouro, I pahn kalelapak, kumwail kak kehn ahnsou wet?”26 I pahn kosoia ni mehlel, pwihn en koul nan Takoradi nan Rahn Sarawi en Rahmwus o koulki “koul en limpoak en komouro.”

Kaimwseklahn wihk en Sapwellime doadoahk, Sises Krais mahsaniada karasaras en lih meipwon ehk o.27 E padapadahngki Ah pahn pwuralahng irail me kounopadahr en alehda Ih, kaidehn rahn tuhke pahm me irail kolokol kan ahpw marain en rongamwahuo loalerail. E doadoahngki lingen lamp me isihsda oh wie lullul, iangahki oil mehn oudoud, ni mwohmw ehu me kitail en kin momouriki Sapwellime ahl akan, ese Sapwelime mehlelo, oh ehukihwei Sapwelime marain o.

Ke eseier soai o. Lih meipwon ehko wehwehki towe kan en Mwomwohdisoh, oh ohl kamwohdo iei Sises Krais.

Lih meipwon ko ale neirail lamp ko oh “kohla pwe ren tuhwong ohl kamwohd o.”28 Meh limen me loalokong, audehda neirail lamp ko dir, oh ekei irail wahda mehn mwuhr, oh limen me pweipweio, lamp ko rotorot ki sohte oil me re pil wahda liki. Ansou me lukwero kohdo, “Kilang, ohl kamwohdo ketidohr; kohla likio pwe en tuhwong ih,”29 me limen me “loalokong oh [aledahr] mehlelo, oh [aledahr] Ngehn Sarawio en wia kaweid perail,”30 kounopadahr ong “arail nanmwarki oh arail sounkawada kosonned”31 me “sapwellime lingan [en] mih pohrail.”32 Meh limen teio songosong en rapahkihda oilen lamp ko. Ahpw e pwandalahr. Kamadipwo tepier irail sohte mie. Ansou me re letelet oh peki ren pidelong, Kauno sapengkin irail masanih, “Ih sehse ihs kumwail.”33

Ia mwomwen atail pepehm ma kitail me E mahsendohng, “I sehse ihs kowe!”

Kitail, rasehng lih meipwon ehk o, me naineki lamp kei; ahpw mie pile? I periki inda me miehte me nah oil tikitik, pwe kediropwkihla sampah kahrehiong ah sohte kak kounopada. Oil kin kohdo sang ni ahmw pahn kamehlele oh mwekidki kokohp akan oh soukohp ieias akan, mehlel Presedend Nelson, nah sounsawas kan, oh Wahnpoaron Ehk Riemeno. Oil kin oudehda ngenitail kan ansou me kitail kin rong oh kehn Ngehn Sarawio oh mwekidki kaweid o. Oil kin oudehda atail mohngiong kan ansou me atail mehn pilipil kan kasalehda atail poakohng Kauno oh kitail poakohng dahme E ketin poakohng. Oil kin kohdo sang ni koluhla oh raparapahki kamwahupen Tomwpen Sises Krais.

Ma ke raparapahki en kapwaiada soahng me re kin inda “a bucket list,” ih met: Audehkihda noumw pekiden ki oil ni mwomwen pihl en komour en Sises Krais,34 me wia weliepen Sapwellime mour oh padahk kan. Ni oaralap, raparapahki wasa me-doh de mwekid kaselel kan sohte kak kihong palingenimw en unsekla de insenamwahula; momouriki mehlel kan me Sises Krais padahngki. Ih kosoiahier mwowe: alehda kokohp kan oh padahk kan, mwekidki pepehm en Ngehn Sarawi, wiahla tohn padahk mehlel men, oh rapahki manaman en kamwahu en Tomwpen Kauno. Bucket list o pahn waiukala wasa me ke men kohla ie—pwurala rehn Sahm Nanleng.

Rahn Sarawi en Rahmwuso nan Takoradi wia mwekid kesempwal ehu ongie pwehki I ehukiong riei ohl oh lih loaloapwoat kei. Eri e mih nan sahpw laud kan oh pohn deke kan nan sampah pwon. Ahi mohngiong oh ngeniet, duwehte kowe, me inenen men weriki, “Kaping ong Koht me ketiket Wasa Ileile.”35

Mendahte atail sohte kak kesihnen ni ewen kehl en Serusalem rahnwet oh kolokol rahn tuhke pahm kan, ansou ehu pahn kohdo me, kokohpdahr nan Kaudiahl, “pokon ehu me inenen kalaimwunie me sohte aramas kak wadekedi, kohsang nan wehi koaros, ni kadaudok koaros, nan sahpw koaros, oh lokaia koaros, pahn uh mwohn mwoahlo oh mwohn Sihmpwulo, likawih likou pwetepwet reirei, oh kolokol tehn paini.”36

Ih pahn kapai kumwailda ni duwen Wahnpoaron en Sises Krais me kumwail pahn nantihong wenlahte mwowe oh momouriki pwung oh iangih irail akan, me kolokol rahn tuhkeh kan, pwehn kasamwohdo Iehros en Koht, Soundoar Lapalap en koaruhsie. Ni mwaren Sises Krais, ahmen.

Ire kan

  1. Koaros rongamwahu pahieu o—Madiu 21–28; Mark 11–16; Luke 19-24; and John 12–21s—kasalehda kaimwseklahn doadoahk en Sises Krais, me koasoandier en kapaiada komour oh lapalap en kak lelohng koaros Sapwellimen Koht seri kan. Ekei ansou souninting ko kin wekidala dahme re me kiong ahpw e sohte mih nan padahk oh mwekid en Sounkomour o.

  2. Kilang Madiu 21:10–11.

  3. Sohn 12:13.

  4. Towe oh Statistical Records, towe meh 102,592 nan Ghana.

  5. Sohn15:12.

  6. Ansou koaros me I kin koasoaieng memper kan, irail kin inda, “Elder Rasband, aht Wahnpoaron kesempwal, I poakpoakeiuk.” Aramas pwukat audaudkihda Ngehno oh limpoak en Koht me kahrehda re kin ehukiwei limpoako ni mengei.

  7. Madiu 21:9

  8. Kilang Russell M. Nelson, “The Peace and Hope of Easter” (video), Apr. 2021, ChurchofJesusChrist.org/media; Isaiah 49:16.

  9. Doctrine and Covenants 122:8. Nan December 1838 Soukohp Joseph oh ekei kaun en Mwomwohdiso tenek sapahrek oh pidelong nan Liberty Kalapwuhs. Irair o inenen apwal. Mwurin sounpwong kei nan wasa sakanakan o, e intinglahng memper kan nan Mahs 1839, iangahki kapakap kan me e inouiong Kauno en sewese irail sang nan irair me re mihmi loalehu oh “lokolok en Souleng kan.” E pil ehukihda pasapeng en Kauno me e alehdi me sansalehr nan Doctrine and Covenants 121–23.

  10. Doctrine and Covenants 122:9 Sapwelimen Kauno kangong ong Joseph Smith nan Liberty Kalapwuhs wahdong ih insenamwahu oh weweh sang rehn ngehno me kahpwal oh kasongosong kan kak kakehlail ih kitail la, padahk ki duen kanengamah oh apwalih-pein paliweremw. Kauno eker ih en “kolokol teng ahlo,” iei ahl en Kauno, dadaur lokolok sapwung kan nin duwen “Iehros en [Koht, me] kalowehdi soahng koaros. Ia duwen kowe, ke lapalap sang ih? Doctrine and Covenants122:8).

  11. Doctrine and Covenants 122:9. Inou me Koht “pahn ieiang uhk” wia inou tengeteng ehu ong koaros me kolokol teng arail pwoson oh likih Kauno.

  12. Kilang Sekaraia 9:9

  13. Madiu 20:18–19. James E. Talmage intingiedi me Jesus iei Christ: “Iei met … me ni mehlelo meh ehk riemen o sohte nekila arail kawehwe karepehu. … Ong irail mie me kin uhwong, ekei kin kasapwunge de uhwong nan kosokosoia duwen arail Master. Irail ese Ih me Krais, Iehros en Koht ieias; oh ia mwomwen Emen ah kak kohdo oh pakadeikada oh kamala?” ([1916], 502–3).

  14. Joseph Smith wiahda kalohk wet ong Pwihn en Sawas en Lih Akan nan Nauvoo, April 28, 1842, me sansalda nan “History of Joseph Smith,” Deseret News, Sept. 19, 1855, 218. Nan irelaud 1 Corinthians, e kasalehda ire tikitik siluh, “Sohte aramas kak kosoia me Sises iei ih me Kaun, ahpw sang rehn Ngehn Sarawi,” pwe en kapwurehiong, “Sohte aramas kak ese me Sises iei Kaun ahpw sang rehn Ngehn Sarawi o.” (Kilang The First Fifty Years of Relief Society: Key Documents in Latter-day Saint Women’s History [2016], 2.2, churchhistorianspress.org.)

  15. Sises ehukiong Kamadipw en Kamwurumwur o rehn Sapwellime tohnpadahk o(kilang Mark 14:12–18). Meh Ehk Riemen o me iei Peter, Andrew, James, John, Matthew, Philip, Thomas, Bartholomew, James (son of Alphaeus), Judas Iscariot, Judas (brother of James), and Simon (see Luke 6:13–16).

  16. Jesus tapiada kamadipw sarawi ong Sapwelime tohnpadahng kan ni Last Supper (kilang Matthew 26:26–29; Mark 14:22–25; Luke 22:19–20).

  17. Rahn de pwohng me Sises kosonehdi Kaimwseklahn kamadipw en Kamwurumwur nan “pere powe” wiawihda pwehki duwen peikasal nan pwungen Matthew. Mark, oh Luke oh John. Madiu, Mark, oh Luk kaweid ki me Kaimwseklahn Kamadipw en Kamwurumwuro wiawi “tepin rahn en kamadipw en pilawa sohte dol ihs,” de kamadipw en Pahsohpa (kilang Matthew 26:17; Mark 14:12; Luke 22:1, 7). Sohn, eri, kaweidki me Sises selidi mwohn kamadipw en Pahsohpahu (kilang Sohn 18:28wehwehki me kaimwseklahn kamadipwo kak wiawi rahn ehu mwohn mwadangki Mwengehn Pahsohpahu. Pwuhk en kaweid en Mwomwohdiso oh semen kan en Souleng en Imwin-Rahn akan mwomwen kamehlele me Sises wia Kaimwseklahn Kamadipwo ong Sapwellime tohnpadahngko nan pere powe nin soutik mwohn Ah kalopwuhlahu. Souleng kan me kin kawawih Wihk Sarawio kin kawawih Niepengo me wia kaimwseklahn Kamadipw en Kamwurumwuro, Nialemo iei rahn en Kalohpwuhlahu, oh Rahn Sarawio iei rahn en Iasadao—nin duwen me calendar en Gregoria kasalehda.

  18. Sohn 14:18.

  19. Sohn 14:27

  20. Doctrine and Covenants 20:77

  21. Kilang Moroni 10:5

  22. Dictionary en Pwuhk Sarawi kawewehda me, hosanna wehwehki “komourla met.” Lepin koasoaio kohsang nan Melkahka kan 118:25 “Weriweriki duwen koul sarawi kan ehuong Kamadipw en Tabernacle iangahki oaloahl ki rahn tuhkehn pahm kan; mwurin ansou ehu doadohangki mahsen sang pokon me iang mih ansou me Kauno ketilong en powehdi nan Serusalem” (Bible Dictionary, “Hosanna”). Kilang Matthew 21:9, 15; Mark 11:9–10; John 12:13.

  23. Mark 15:14; Luk 23:21.

  24. Poahsoan en pilahn en komour sang Samatail Nanleng iei Tomw o me pahn wahdo mour soutuk ong Sapwellime seri kan oh lapalapala ong irail akan me warohng en alehdi kapai kan. Ni Samatailo eh mahsanih, “Ihs me I pahn poaronehla?” Sises Krais sokala mwowe: “Iet ih Ngehi; kadariehla” (Abraham 3:27). Presedend Russell M. Nelson padahngki: “[an Sises Krais] doadoahk iei Tomw o. Doadoahko ohngete Ih. Ipwisang nohno en paliwar oh Pahpa en Ngehn, Ihte kelehpw me kak pein tohnmeteikihla Ih oh kihda Ah mour oh pwurehng alehda (kilang Sohn 10:14–18). Lingan en Sapwellime kamatalahu me lap oh potopot. E alehda mehla oh wiahda pahtou en sousou en mwotomwot (kilang 1 Korint 15:54–55). Pwukoah en Kamatalahu dehde sangete mwohn Kapikipikdahu oh Pwopwilahu. Kaidehnte en sewesei kitail ong iasada oh mour poatoapoat en aramas koaros, ahpw pil ong mahkpen dipatail kan koaros—sang ni wiepe kan me kokouda sang Ih. Sapwelime Tomwpen Dihp riting ehng kitail ahl ehu me kitail kak pilehu tueng Ih oh atail peneinei kohkohlahte” (“The Mission and Ministry of Jesus Christ,” Liahona, Apr. 2013, 20).

  25. Iasada iei pwurpene en paliwar oh palingehn nan mour teio, paliwar oh palingehn pahn solahr kohpeseng oh solahr tengediong nan lokolok en mehla en paliwar (kilang Alma 11:45; 40:23).

  26. Alma 5:26; pil kilang Alma 5:14.

  27. Karasaras en lih meipwon ehk o mihmi nan Madiu 25:1–12; Doctrine and Covenants 45:56–59. Irelaud kan en nan Madiu 25 kosoia me Sises padahngki karasaras wet nan kaimwseklahn Sapwellime wihk, mwurin pidelong nan Serusalem Madiu 21 oh mwohn kaimwseklahn kamadipw en kamwurumwuro oh Ah selidi nan Madiu 26. Kapatapat en karasaras en lih meipwon ehk o me wiawi ni kaimwseklahn wihk teio, Sises kasalehda karasaras en tuhke fig (kilang Madiu 21:17–21; 24:32–33karasaras en pwutak pirien riemeno (kilang Madiu 21:28–32) oh karasaras en ohl pwopwoud suwed o (kilang Madiu 21:33–46

  28. Madiu 25:1.

  29. Madiu 25:6.

  30. Doctrine and Covenants 45:57.

  31. Doctrine and Covenants45:59.

  32. Doctrine and Covenants 45:59.

  33. Madiu 25:12. Padahk me wiawi pohn Dohlo, Kauno karasahiong irail akan me kin medewe me irail kin wiadahr “soangen doadoahk kaselel ke” imahsanih, duwehte nan mwekid en lih meipwon ehk me pweipwei ko, “I sehse ihs kowe” (kilang Madiu 7:22–23

  34. Duehte pihl ah wia mehkot kesempwal ong mour en rahn pwukat, Jesus Christ oh Sapwelime padahk (living water) wia mehkot kesempwal ong mour soutik (kilang Guide to the Scriptures, “Living Water,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org; pil kilang Isaiah 12:3; Jeremiah 2:13; John 4:6–15; 7:37; 1 Nephi 11:25; Doctrine and Covenants 10:66; 63:23).

  35. 3 Nihpai 4:32.

  36. Kaudiahl 7:9