Toj b’ar taawulaq?
Jwal us wi’chik li b’e taqak’am wi taqatz’il rix jalaneb’ chik ut taqak’oxla toj b’ar te’wulaq.
Lix evangelio li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik nokoxk’e chixk’oxlankil li k’a’ru toj chalel. Naxch’olob’ k’a’ru aj-e li yu’am a’in ut li na’leb’ chirix li yu’am chalel. Naxk’ut li xnimal ru na’leb’ chirix li k’a’ru chalel re naq taqasik’ ru li us anajwan.
A’b’anan, wankeb’ li kristiaan li junes neke’xk’oxla li k’a’ru wan anajwan: xloq’b’al anajwan ut roksinkil anajwan, ut ink’a’ neke’xk’e reetal li k’a’ru toj chalel.
Jwal sa wi’chik qach’ool sa’ li k’a’ru wan anajwan ut li toj chalel wi naqak’e reetal li k’a’ru chalel. Naq yooko chixsik’b’al ru qab’e anajwan, yooko raj chixpatz’b’al, “Toj b’ar taawulaq?”
I.
Wan naq yooko chixyeeb’al ma wan k’a’ru taqab’aanu, malaj maak’a’. Xwab’i jun resilal a’in sa’ jun li ch’utub’aj-ib’ re oqech sa’ Estados Unidos k’iila chihab’ chaq.
Kiwan chirix jun li chaab’il tzoleb’aal. Chunchu jun ch’uut chi saaj tzolom sa’ pach’aya’. Li ani yoo chixyeeb’al resil xye naq yookeb’ chirilb’al jun li kuk, li chaab’il rilb’al ut nim lix ye, ut yoo chi b’atz’unk chiru xtoonal jun li chaab’il che’. Wan naq sa’ pach’aya’ wan, ut wan naq nataqsink sa’ xtoonal li che’. A’b’an k’a’ut naq li tzolom ke’xch’utub’ rib’ chirilb’al a’an?
Yo’on chaq chi nach’ wan jun li tz’i’. Eb’ li tzolom yookeb’ chirilb’al li tz’i’, ut li tz’i’ yoo chirilb’al li kuk. Naq muqmu junpaat li kuk chirix li che’, li tz’i’ nanach’ok b’ayaq chi moko ilb’il ta, toja’ naq naxxaqab’ wi’chik rib’, anchal maak’a’ yoo chixb’aanunkil. A’an li yookeb’ chirilb’al li tzolom. Ch’anch’o wankeb’ ut maak’a’ neke’xye; yookeb’ chiroyb’eninkil li k’a’ru tento taak’ulmanq.
Toj reetal naq li tz’i’ xnach’ok chi tz’aqal re naq xru chi pisk’ok sa’ xb’een li kuk ut chixchapb’al sa’ ruuch li re. Jwal ke’xuwak li tzolom, ut ke’alinak chaq chirisinkil li ch’ina xul sa’ re li tz’i’, a’b’an ink’a’ chik naru xtenq’ankil. Ak kamenaq chik li kuk.
Yalaq ani kiru raj chixtenq’ankil chaq li kuk rik’in reek’asinkileb’ xtel chi kaw malaj xb’aanunkil jun choqink, a’ut maa’ani kixb’aanu chaq. Yal ke’xka’ya toj reetal naq li k’a’ru tento taak’ulmanq ak xnach’ok chaq. Maa’ani kixye, “Toj b’ar taawulaq?” Naq kik’ulman li ak ke’royb’eni, chixjunileb’ ke’alinak chixxaqab’ankil, a’ut ink’a’ chik naru. Junes chik li yaab’ak ke’ru chixb’aanunkil.
Li esilal a’an nak’anjelak jo’ jaljookil ru aatin. Wan xyaalalil choq’ re li k’a’ru naqil sa’ qayu’am, ut sa’ li k’a’ru wan chiqasutam. Naq naqil li k’a’ru xuwajel li yoo chi nach’ok rik’in li k’a’ru naqara, naru too’aatinaq, took’anjelaq, malaj ch’anch’o tookanaaq. Us raj taqapatz’, “Toj b’ar taawulaq?” Naq taawulaq chi junpaat sa’ li k’a’ru nim, ink’a’ naru tookanaaq chi maak’a’ naqab’aanu. Tento taqayaab’asi li qatijom, malaj taqab’aanu li tenq’ank naq toj wan li hoonal.
Eb’ tz’ilok-ix li xinch’olob’ anajwan neke’xk’utb’esi xyeeb’al ma wan k’a’ru taqab’aanu, malaj maak’a’ taqab’aanu. A’b’an kok’ aj sa’ yooko chixyeeb’al ma taqab’aanu jun li na’leb’ malaj jalan chik. Aran wan xsik’b’al ru li us malaj li ink’a’ us, a’b’an kok’ aj sa’ yooko chixtz’ilb’al rix wiib’eb’ li na’leb’ chaab’ileb’. Aran ajwi’ us raj xpatz’b’al toj b’ar taawulaq. K’iila sut naqatz’il rix wiib’eb’ li chaab’ilal, ut kok’ aj sa’ neke’xye chan ru taqanumsi li qahoonal. Moko maak ta li videojuego chi moko li textear chi moko li television chi moko li celular. A’ut chixjunileb’ a’in wankeb’ xtz’aq sa’ li k’a’ru sachenaq chiru, li naraj naxye naq wi taqanumsi qahoonal sa’ jun li na’leb’, taqasach qahoonal chixb’aanunil jalan chik. Ak nekenaw naq aajel ru naq tento taqab’is chi us k’a’ru yooko chixsachb’al sa’ li hoonal naqanumsi sa’ junaq na’leb’, us ta maak’a’ reek’ li na’leb’ a’an yal xjunes rib’.
Junxil chaq laa’in xink’e jun li waatin li nak’ab’a’iman “Li us, li jwal us wi’chik, ut li q’axal us.” Sa’ li aatin a’an xinye naq “wi yal us jun li na’leb’, ink’a’ naraj naxye naq tento taqab’aanu. Li rajlankileb’ li k’a’ru us naxq’ax chi us li qahoonal re xb’aanunkileb’. Wan li k’a’ru li jwal us wi’chik, ut a’an li k’a’ru taqak’e raj reetal sa’ xyeeb’al k’a’ru taqab’aanu sa’ qayu’am. … Wan naq tento taqakanab’ li k’a’ru us re naq taqab’aanu li jwal us wi’chik, malaj li q’axal us.”1
Chat-ilok toj chi najt chaq. B’ar tinwulaq sa’ li k’a’ru toj chalel xb’aan li k’a’ru ninsik’ xb’aanunkil anajwan? K’e reetal naq aajel ru li tzolok sa’ eskweel, xtzolb’al li evangelio, x’ak’ob’resinkil li qasumwank rik’in xk’ulb’al li loq’laj wa’ak, ut li wulak sa’ santil ochoch.
II.
Aajel ajwi’ ru li patz’om “Toj b’ar taawulaq?” sa’ xk’oxlankil malaj xyeeb’al aniho. Li jwal aajel ru, a’an naq chiqajunjunqalo wanko jo’ ralal xk’ajol li Dios ut tooruuq chi wulak sa’ li junelik yu’am. Us ta naqil qib’ jo’ chanru li qatrab’aaj, li qatenamit, li qatib’el, malaj k’a’aq chik re ru, yal nanume’ a’an ut maak’a’ xwankil sa’ li junelik q’e kutan. Maawil aawib’ sa’ li k’a’ru tixram aawu chixsik’b’al li k’a’ru taawaj xyalb’al aaq’e chixk’ulb’al.
Ex inkomon winq, ut inkomon ixq li maare te’raab’i malaj te’ril li waatin arin, tinwaj naq teenaw k’a’ut naq eb’ lee jolominel neke’xk’e li na’leb’ a’in. Nekexqara, ut li qaChoxahil Yuwa’ ut li Ralal, li Jesukristo, nekexxra. Lix k’anjeleb’ choq’ qe, a’an li “k’uub’anb’il na’leb’ re sahil ch’oolejil” (Alma 42:8). Li na’leb’ a’an ut lix taqlahomeb’ ut xk’anjeleb’ ut lix sumwankeb’ neke’xk’e lix sahil qach’ool li jwal nim sa’ li yu’am a’in ut sa’ li yu’am chalel. Jo’ xmoos li Yuwa’b’ej ut li Alalb’ej, naqak’ut li na’leb’ jo’ chanru nokohe’xb’eresi rik’in li Santil Musiq’ej. Maak’a’ chik naqaj chiru xyeeb’al li yaal ut xk’eeb’al lee tenq’ankil chixb’aanunkil li k’a’ru ke’xk’ojob’ jo’ lix b’ehil li junelik yu’am, “a’an xnimal ru reheb’ li maatan re li Dios” (Tzol’leb’ ut Sumwank 14:7).
III.
Wan jun chik xk’utb’esinkil chan ru naq li k’a’ru chalel na’eek’asiik xb’aan li b’e naqasik’ anajwan. A’an naq wan k’a’ru naqakanab’ anajwan re naq taawanq k’a’ru chik aajel ru taqak’ul moqon.
Sa’ jun li ch’utub’aj-ib’ re oqech sa’ Cali, Colombia, jun li komon ixq xye resil naq a’an ut lix b’eelom xe’raj li sumlaak sa’ santil ochoch, us ta jwal najt chaq wan sa’ Peru. Chiru k’iila kutan, xe’xch’utub’ xtumin choq’ re xpasaaj. Moqon, xe’ok sa’ li bus li naxik Bogotá, ut naq xe’wulak aran, xe’ril naq chixjunileb’ li siiy sa’ li bus li naxik Lima, Peru, ak chapb’ileb’. Naru te’q’ajq chi moko sumsuukeb’ ta, malaj naru te’sumlaaq chi moko sa’ santil ochoch ta. A’b’anan, toj wan jun chik li b’e. Naru te’xik Lima wi ta te’chunlaaq taq’a chi maak’a’ lix siiy chiru oob’ kutan ut oob’ q’ojyin sa’ li bus. A’an a’in li xe’xb’aanu. Xye resil naq jwal ch’a’aj a’in, us ta wan naq wankeb’ li neke’xk’e xna’aj sa’ lix siiy re naq te’xyokob’ rib’ taq’a sa’ li bus.
Li xtoch lin ch’ool laa’in, a’an naq li komon ixq a’in xye naq naxb’antioxi naq a’an ut lix b’eelom xe’ru chi wulak sa’ li santil ochoch chi jo’ka’in, xb’aan naq xjal chan ru neke’ril li evangelio ut k’a’ru neke’reek’a chirix li sumlaak sa’ santil ochoch. Li Qaawa’ xk’e xq’ajkamunkileb’ rik’in xnimob’resinkileb’ xna’leb’ xb’aan li mayejak. Li komon ixq xk’e ajwi’ reetal naq lix b’eenik sa’ oob’ kutan jwal xkawob’resiheb’ wi’chik lix musiq’ chiru k’iila ula’ sa’ li santil ochoch li moko neke’raj ta junaq paay chi mayej.
Chalen chaq naq xwab’i li esilal a’an, ninpatz’ chan raj ru xjala xyu’am li saaj sumal a’an wi ta xe’xsik’ ru jalan chik li b’e—rik’in xkanab’ankil li mayej choq’ re li sumlaak sa’ santil ochoch.
Ex inkomon winq, naqasik’ ru naab’al li b’e sa’ qayu’am, wan naq nim xwankil ut wan naq anchal ka’ch’in. Naq naqatz’il rix moqon, naru taqil jo’ chanru xjala qayu’am xb’aan li b’e li xqak’am. Jwal us wi’chik li b’e taqak’am wi taqatz’il rix jalaneb’ chik ut taqak’oxla toj b’ar te’wulaq. Sa’ xb’aanunkil a’in, yooko chixtaaqenkil raatin li Awa’b’ej Russell M. Nelson naq too’ok sa’ xtiklajik chi ak k’oxlanb’il xraqik.2 Choq’ qe laa’o, lix raqik junelik wa’ sa’ xb’ehil li sumwank sa’ li santil ochoch toj sa’ li junelik yu’am, li maatan li q’axal nim re chixjunileb’ lix maatan li Dios.
Ninch’olob’ xyaalal li Jesukristo ut li k’a’ru nachal xb’aan lix tojb’al rix li maak ut xb’aaneb’ li na’leb’ sa’ lix evangelio, sa’ lix k’ab’a’ li Jesukristo, amen.