Wase 23

Na Parofita o Josefa Simici

“Au kilai Josefa Simici ni tamata dina, dodonu, ka yalodina, sa tu vakarau me solibula kina veika kecega e tu vua, wili kina na nona bula, me ivakadinadina ki lomalagi kei vuravura ni veika e kaya sa dina taucoko sara ga.”

Mai na Bula nei Lorenzo Snow

“Ena rairai vica wale sara na tamata ena kilai Josefa Simici na Parofita vakavinaka sara me vakataki au,” e a kaya ena 1900 o Peresitedi Lorenzo Snow. “Levu sara na gauna keirau tu vata voli ga. Au a sikovi koya kei na nona matavuvale, dabe vata kei koya ena nona teveli, keirau veiqaravi vata ena levu sara na ka, kau a veitalanoa vata kei koya ena vuqa sara na gauna.”¹

Me ikuri ni veitaratara vakavoleka vakaoqo, e a raici Josefa Simici talega o Lorenzo Snow e matanalevu—ena nona itavi ni veivakalotutaki ka itokani vei ira na Yalododonu vakakina na Parofita ni Veivakalesuimai. E a talanoataka e dua na soqoni e a tiko kina o Josefa Simici ena Valetabu e Nauvoo ni se bera ni vakaotivi na kena tara. E a lako yani na Parofita kina tevali, ka tokoni koya yani e dua na italatala ni dua tale na matalotu. Na italatala qo e a “vakanomodi sara toka. Ni dua na ka e tukuni me vakavuna na lasa se veidredrevaki vei ira na tamata, o la na tamata o ya e vagagalu toka ga ka sega vakadua ni vakaraitaka ni tarai koya na revurevu ni ka e tukuni tiko.” Ia e duidui sara, o Josefa Simici e totoka sara tu ga ena mataka o ya” ka tukuna e vica na ka, “me ra veidredrevaki kina na tamata,” ni se bera ni tekivu na soqoni. “Ni dola oti ga na soqoni,” kaya o Lorenzo, “Tucake o Peresitedi Simici kau se bera vakadua ni rogoca me vosa ena kaukauwa levu me vaka ena gauna o ya. Era marautaka na tamata, e vakasinaiti o koya ena Yalo ni Kalou ka a vosa ena Yalo ni Kalou ka sa bau matai sara ga na vosa.”²

E dina ni a tarai Peresitedi Snow na veika e a sotava vei Josefa Simici, ia na nona ivakadinadina baleta na inaki ni Parofita e sega ni yavutaki ena veika e a yaco oya. E dau tukuna wasoma ni a ciqoma na nona ivakadinadina mai na Yalo Tabu. E kaya: Me vaka ni o [Josefa Simici] e tamata dina ka dodonu, o au kei na dua ga e kilai koya, ena loma tarotaro ena dua na gauna. Ia au a sega ni lako yani ka vunautaka na ivakavuvuli ni Kosipeli, ka vakatautaka ga na itukutuku au ciqoma mai vua se dua ga na tamata; ia au vakabauta na nona vosa, ni a lako mai vei au me vaka sa ka dina sara ga, mai vua e dua na tamata vakauqeti ni Kalou. … Na Yalo ni Kalou, na Yalo Tabu ka ra na ciqoma kece na tamata ka marautaka, … sa vakadinadinataka na dina ka a sa tukuna vei au o koya, ka sa mai ka ni vuli sara vei au, ka na sega tale ni dua me na tauvata kaya se me na kauta tani.”³ [Raica na vakatutu 1 ena tabana e 301.]

iVakavuvuli nei Lorenzo Snow

Ni ciqoma o Josefa Simici na nona lesilesi vakalou, e a savasava, yalodina ka dodonu na nona bula vakacauravou.

O Josefa Simici, sa lesi koya na Kalou me tauyavutaka na cakacaka oqo, e a dravudravua tu ka sega ni vuli vinaka, ka sega ni lewena tu e dua na matalotu va Karisito. O koya e dua na cauravou lailai, sinai ena yalodina, sega ni kila na veidabui, lawaki, kei na liumuri era dau cakava na daunipolitiki kei na iliuliu ni lotu dauveivakaisini, mera rawa ka kina. Me vakataki Mosese ena gauna makawa, e a vakila ni na sega ni rawata na itavi, me tutaka na cakacaka ni lotu, ena dua na itavi ka na sega kina ni na taletaki—me veivala kei na yavu kei na vakasama sa dede na kena tu ena vica vata na yabaki, me tiko vua na veitokoni ni tamata, na kila na ivakavuvuli vakaivolatabu cecere, ia na Kalou e sa kacivi koya me laki vagalalataki ira na dravudravua kei ira na yalodina mai na veimatanitu mai na nodra tiko vakabobula vakayago ka vakayalo talega. Yalataka vua na Kalou ni o ira era na ciqoma ka vakabauta na nona itukutuku—ka papitaiso me bokoci na nodra ivalavala ca, ena yalodina—me ra na ciqoma na veivakauqeti, ka ciqoma na Yalo Tabu, na veivakalougatataki ga ka a yalataki ka rawati ena kosipeli ka a vunautaki voli mai vei ira na iApositolo ena gauna makawa. Na itukutuku oqo, na yalayala oqo, me na vakadeitaki tiko ka vakau yani vei ira kecega na tamata mai vei ira na iTalatala Qase, o ira na vakadonui mera italai ni Kalou. O ya na ka e kaya o Josefa Simici, na gone tawavuli, na gone sega soti ni kila-ka, na gone rawarawa tu ga ka dau yalodina.⁴

Au a raici Josefa Simici ena imatai ni gauna niu a se qai yabaki tinikawalu ga. O ya ena gauna ni vula imatua ena yabaki 1832. E a rogovaki voli ni na vakayaco soqoni na Parofita mai Hiram, ena yasayasa o Portage mai Ohio rauta ni rua na maile mai na vale nei tamaqu. Au sa rogoca oti e so na kena italanoa, ka vakayavalati au kau sa vakasosolo sara meu lako yani ka laki rogoci koya mada. Keitou sa qai lako yani ki Hiram vata kei iratou e so na lewe ni matavuvale nei tamaqu. Ni keitou yaco yani keitou kunea ni ra sa bini tu e kea e rauta ni dua na drau ka limasagavulu se rua na drau na tamata era waraka mera rogoci koya. Sa tekivu oti tu na soqoni ka sa tucake tu o Josefa Simici ena katuba ni vale nei Johnson ka rai tu yani kina na ruku ni vunikau era tucake tu mai kina na tamata. Au a vakayacora e dua na vakadidike ena kena irairai, na nona isulusulu, kei na nona itovo ena gauna au rogoca kina ni vosa tiko. Na nona vosa e vakatabakidua tikoga kina veika e a sotava vakabibi na raivotu, ena basika ni agilosi, ka sa bau veivakaukauwataki sara ga na nona ivakadinadina ni veika e sa mai yaco o ya. Ni se qai tekivu e vaka me tatao ka vosa sara tiko e ra, ia ena kena sa toso yani sa vaka me kaukauwa cake na rorogo ni domona ka sa tekivu mera vakila na vakarorogo tiko ni dina tiko ka dodonu na veika e kaya tiko. Sa veivakauqeti sara ga vei au kau sa vakadeitaka e lomaqu na ka au rogoca me yacova mai na gauna oqo.⁵

Niu raici koya yani [ena imatai ni gauna oya] ka vakarogoci koya, au vakananuma sara ni dua na tamata e cavuta tiko na veika vaka o ya me vaka na nona ivakadinadina, kei na kena irairai me vakataki koya, ena sega ni rawa me parofita vakailasu.⁶ [Raica na Vakatutu ena tabana e 2 301.]

Ena nona bula taucoko, e a maroroya voli na Parofita o Josefa Simici na nona ivakarau vinaka kei na yalodina.

Keirau a veivolekati sara kei na Parofita o Josefa Simici ena vica vata na yabaki, me vaka sara ga e keirau veitacini, au a kilai koya ni tamata yalododonu, e dua na tamata e gadreva me vinaka na ituvaki ni bula ni kawa tamata, kei na veika e gadreva vua na Kalou ena nona bula taucoko. Ena sega tale ni dua na tamata ena tiko vua na veika e kila me vakavinakataki kina na bula ni kawatamata me vakataka na Parofita o Josefa Simici.⁷

Au kilai Josefa Simici ni dua na tamata yalodina, dau vosa vakadodonu, ka sega ni voroka na nona yalayala, tu vakarau me solia nona bula kina veika e taukena, yaco sara kina mate me ivakadinadina ki lomalagi kei vuravura ni veika e tukuna tiko kina veimatavuvale e vuravura e ka dina.⁸

Au kilai koya ni tamata dina ni Kalou, sinai ena yalodina ena itavi e kacivi kina—na tamata ena sega ni veibataki na nona yalodina, ka sa dau dina tu ga ena veika kece e vakayacora. Ena sega ni dua ena tautauvata na nona kilai koya me vakataki au, me na raica rawa vua e dua na ka cala me vakayacora ni sa rui tamata yalovinaka sara ga o koya. … Au vakadinadinataka na ivakarau totoka nei Baraca Josefa Simici, na nona yalododonu, nona yalodina, nona vakabauta, nona yalololoma kei na veivukei me vaka e dua na tamata ka dauqarava vakagumatua na Kalou.⁹ [Raica na vakatutu 2 ena tabana e 301.]

E sega ni dau veivakaisini, e rawarawa na nona vakaitavi o Josefa Simici ena veimaliwai ni veikilai kei na veivakavulici ena kaukauwa ni Kalou.

Au dau tiko … ena so na soqoni e Valetabu ka rogoca na parofita ni vosa tiko ena so na ulutaga bibi sara. Ena gauna sa vakasinaiti tu kina ena Yalo Tabu, ka vosa me vaka e dua na agilosi sa sinai tu ena kaukauwa ni Kalou, e serau na kena irairai ka vaka me sa serau cake ga mai na rarama ni matana. …

Ena so na gauna ena vosa tu ga vakamamada, ia ena so tale na gauna sa dau vosa sara ga ena veika vuni ni matanitu vakalomalagi. Sa laurai votu sara ga na veisau me vakaga e a laveti cake ki lomalagi ena nona vosa tiko vei ira na tamata era tiko oqo e vuravura, ka oti sa qai lesu tale kina veika sa kilai raraba tu. …

Dau dua tu ga na ivakarau ni bula nei Josefa Simici, ka sa sega vakadua ni veilecayaki se me yalo ca baleti ira na tamata se na veika e dau yaco vakavolivoliti koya. Era dau lewe levu sara na italatala era dau tovolea mera dau toboki koya ni dau wele voli ga, ena gauna e cakava tiko kina e dua na ka e rawa ni ra na vakacalai koya kina, ia, ena gauna vakaoqori, e dau dua tu ga na ivakarau ni nona veimaliwai. E sega vakadua ni bau vakacalai ena veivakaisini. Dau vakaukauwa yago wasoma, ka sega ni vakasamataka ni cala kevaka me na qito tu ga vakalalai, se me veitau cici, se me vakaitavi ena so na qito e qaravi e tautuba. Dua na italatala e a tiko voli ena nona vale na Parofita, ka rai yani ki tuba qai kunea ni vakaitavi tiko na Parofita ena dua na veibo kei na dua na nona itokani ena veisenikau e tautuba. Na veika vaka oqo, kei na veika ni qito lailai tale e so, sa vakadeitaka vua na italatala ni Parofita e yalodina ka galala vinaka sara tu ga mai na veivakaisini. …

Ena dua tale na gauna e a qito polo voli o Josefa Simici kei na so na cauravou mai Nauvoo. Ni a raici koya o Hyrum, e qai gadreva me vakadodonutaka na Parofita ka vosataki koya sara, ena nona kaya ni mataqali itovo vaka oya e sega ni ganita me cakava tu e dua na Parofita ni Turaga. Sauma yani vakamalua na Parofita ena domo malumu, “Taciqu Hyrum, na noqu dau veimaliwai kei ira na itaba oqo ena sega ni vakamavoataki au, ia, ena dua tale na yasana, kona raica ni ra na taleitaka sara na cauravou ka na kauti ira sara mai vakavoleka vei au.”¹⁰ [Raica na vakatutu 3 ena tabana e 301.]

Ni sa vakaukauwataki mai na Yalo Tabu, sa qai toso cake ga na kaukauwa vakayalo kei na ka e cakava o Josefa Simici.

O Josefa Simici na parofita yaloqaqa, e sega ni vuli vinaka ena gauna e kacivi koya kina na Kalou ka tukuna vua na inaki ni nona ilesilesi. Na Turaga ena vakatikora na kaukauwa vakayalo kei na kila-ka vei ira sa tawavuli, kei na veika cecere ni matanitu vakalomalagi ena vakaraitaki vei ira ena kaukauwa ni Yalo Tabu, ka ra sa qai vakaukauwataki ena veika era na kila me baleta na Kalou.¹¹

Ni sa vakarau mai cava na bula nei Josefa Simici sa vaka me ivurevure ni veivakaukauwataki kei na veivakayarayarataki vei ira na nona itokani. Na dina oqo e vakaraitaki vakamatata vei au ena gauna au lesu mai kina na kaulotu mai Iurope. Au a sa raica ka tukuna talega vua ni o koya sa veisau sara vakalevu mai na iotioti ni gauna au a raici koya kina; o ya ni sa qai qaqaco cake sara ka sa kaukauwa cake talega. E a vakadinadinataka o koya, ka kaya ni Turaga e sa vakalougatataki koya ena vica tale na iwase ni Nona Yalotabu.

Ena dua na siga sa qai kacivi ira na iApositolo Le Tinikarua kei na vica na iTalatala Qase ni Lotu ka lesi ira kina nodra itavi kei na nodra ivotavota ni veiqaravi. Era dabe vakanomodi ka tu vakarau me ra rogoca na vosa ni Parofita me baleta tiko na nodra itavi. Era vakila ni ra sa tiko ena kena iserau e dua ka sa rui cecere sara. E a sega ni tiko vua na Parofita na igu kei na kaukauwa o ya ena gauna e tiko kina mai Kirtland, … ia, ena veiyabaki e muri sa qai tiko vua na igu kei na veivakaukauwataki ni Turaga ni ra sa vakila sara ga na tamata. E vaka o ya na veika e yaco ena siga o ya. Era sa vakila sara ga na iTalatala Qase na kaukauwa o ya. “Baraca Brigham,” e kaya o koya, “Au vinakata mo na lako kina tokalau ka laki qarava na itavi ni Lotu mai na iWasewase na Tokalau, ka me na laki vukei iko kina o Baraca Kimball.” Vuki o koya vua e dua tale ka kaya yani, “O iko mo na qarava na ka e baleta na kena tabaki na niusiveva” ka tukuna taucoko sara vei ira na dui nodra itavi; ni ra sa ciqoma na nona vosa me vaka sa vosa ka loma ni Turaga. …

Sa tu vua na Parofita na kaukauwa me vatonaka ka tara na yalodra o ira kece era lako mai vua. E dua na ka e tu vua ka ra sa vakila kecega ni curuma sara ga na yalodra. Oqo era dau vakila sara ga na turaga ena gauna e soli kina vei ira e dua na itavi mera lako yani ka laki vunautaka na Kosipeli. Na veivakauqeti e tasoro mai vua e tara na yalodra kei na nona vosa e curuma sara ga na veitiki ni nodra bula taucoko. Era lomani koya, ka vakabauti koya, ka ra tu vakarau me ra cakava na ka ga e tukuna vei ira me baleta na kena tarai cake na cakacaka ni Turaga. E vakasinaiti ira ena kaukauwa ni nona tiko ena kedra maliwa, ka vakayalovinakataki ira ena ivakadinadina ni nona ilesilesi vaka-parofita. E lewe levu sara era tiko e vuravura e tiko vei ira na mataqali yalo ni veivakaitokanitaki kei na veivinakati ka dau dreti ira na tamata ena gauna era sota kina. Au sa sotava e levu na mataqali tamata vakaoqori, ia, e se bera vakadua niu sotava e dua na tamata me keirau veitaratara ka vakila na duidui ni veika au vakila ena gauna au sa tucake kina e matana na Parofita o Josefa Simici. Ena vuku ni iwase levu ni Yalo ni Kalou ka sa tiko vua, na nona lululu vata kei na dua na tamata ena vakilai na veika e tu vua, ka ni sa na oti na lululu ena qai vakila tu na tamata o ya na veika duidui e sa yacovi koya ena gauna erau a veitaratara kina.¹² [Raica na vakatutu 4 ena tabana e 301.]

O i keda kece e rawa nida rawata na ivakadinadina ni o Josefa Simici e parofita ka sa mai tauyavutaki vua na kosipeli.

Ena dodonu ni yaloqu, kei na yalodina ni noqu inaki meu kila na ka dina, au a ciqoma kina na itukutuku i [Josefa Simici]—au sa talairawarawa kina kena ivunau, kau sa ciqoma ena yaloqu taucoko, na kena ivakadinadina mai cake—na kena kalougata sa yalataki tu—na kena kilai na cakacaka oqo me qaravi. O au duadua beka na kena ivakadinadina? Sa na vakaevei beka na veika o ni sa sotava tiko na le udolu kau sa vosa tiko oqo vei kemuni? Ko ni sa ivakadinadina li?¹³

Na cava na ituvaki ni noda ivakadinadina? Sa ikoya oqo: Oqo na itabatamata ni kena sa matua na were; ni agilosi ka a raica na Dauvakatakila o Joni ka a vuka voli e lomalagi ka tiko vua na taucoko ni Kosipeli me vunautaki vei ira na tu e vuravura, kina veimatanitu, veimatatamata, duivosavosa,—ni sa vakaraitaki koya mai na agilosi o ya ka sa vakalesuya mai na kosipeli ki vuravura, ka sa i Josefa Simici na kena iyaragi me vakayagataki ena veivakalesuimai [raica na Ai Vakatakila 14:6].¹⁴

Sa vakadeitaka o Josefa Simici ni ratou sa mai talevi koya o Pita, Jemesa kei Joni, ka ratou sa mai vakatikora vua na dodonu ni kena qaravi na ivakavuvuli vakalotu ni Kosipeli, mai na nodra sa na yalododonu o ira kece na tamata, tagane kei na yalewa sa yalataki vei ira na Yalo Tabu, kei na kila matata na ivunau.¹⁵

E a soli na veivakadonui vei Josefa Simici me tekivutaka e dua na ituvatuva me rawa kina tamata yadua me ciqoma ka kila na veika oqo, me kakua kina ni da sa vakararavi tu ga kina nodra ivakadinadina na Parofita, se nodra ivakadinadina na iApositolo ni gauna makawa, se nodra ivakadinadina na iApositolo ni gauna oqo, se kina iVola iMomani, se kina dua ga na ka e a sa tukuni se caka ena veigauna sa oti, ia me da sa na kila sara ga vakataki keda. Me sa ka sara ga ni tamata yadua.¹⁶

Au kila ni o Josefa Simici e Parofita dina ni Kalou. Au vakadinadinataka ni o koya e raica ka vosa vua na Kalou kei na Luvena o Jisu Karisito. Sa solia vei au na Turaga na ivakadinadina oqo ka sa caudre tikoga e yaloqu mai na gauna au ciqoma kina. Nikua au sa na wasea yani ki vuravura. Au sega walega ni vakadinadinataka vei kemuni ni o Josefa Simici e talai mai vua na Kalou kei na cakacaka sa mai tauyavutaka e cakacaka ni Kalou, ia, au vakasalataka na veimatanitu e vuravura me baleta na veika sa yalataka oti na Parofita, niu vakadinadinataka na veika kece sara e kaya ni sa ka dina taucoko. [Raica na vakatutu 5 kei na 6 ena tabana e 301.]

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ena nomu vulica tiko na iwase ni ivola oqo se ena nomu vakavakarau ni veivakavulici. Me ikuri ni veivuke, raica na tabana e v–vii.

Vakananuma na veika e yaco tiko nomu wilika na tabana e 293. Na cava e tukuna tiko na ka oqo baleti Josefa Simici?
Raicalesu na ka e tukuna o Peresitedi Snow baleta na ivakarau nei Josefa Simici (tabana e 294–95). Na veisala cava e so o nanuma ni ivakarau nei Josefa Simici e vukea me rawa ni vakayagataki koya na Turaga ena nona cakacaka?
Na cava e nomu vakasama baleta na Parofita o Josefa Simici ena nona dau taura e dua na gauna ni “veiqitori wale tu ga”? (tabana e 295–96). Meda na vakadeitaka rawa vakacava ni noda dau veirekitaki ena vukea, ka sega ni vakacacana na noda sasaga meda vakasinati ena YaloTabu?
Na cava e cakava o Josefa Simici “me rawa kina ni cecere tikoga na nona kila na veika ni Kalou”? (Me baleta e so na ivakaraitaki, raica na tabana e 297–98.) Na cava meda cakava meda na muria kina na ivakaraitaki ni Parofita ena noda sasaga me da toso cake?
Wilika na imatai ni parakaravu ena tabana e 298 me vaka sara ga e vosa tiko mai vei iko o Peresitedi Snow. Ko na sauma vakacava na taro oqo?
Vaqaqara ena iwase ka tekivu ena tabana e 299. Na cava soti o sa bau sotava ka gadrevi kina mo kila vakataki iko ni sa vakalesu dina mai na kosipeli vua na Parofita o Josefa Simici? Na ivakasala cava o na solia vua e dua na nomu lewe ni matavuvale ka vinakata tiko me tiko vua na ivakadinadina oqo?

iVolanikalou Veisemati: V&V 1:17; 5:9–10; 35:17–18; 135:3; Josefa Simici—Ai Tukutuku 1:1–26

Veivuke ni Veivakavulici: “Ni dua e taroga e dua na taro, solia na galala vei ira e so mera sauma ka me kua ni ko sa sauma tikoga o iko. Me vaka beka oqo, iko rawa ni kaya, ‘Qori e dua na taro vinaka. Cava o ni nanuma na kena vo?’ se ‘Dua beka e rawa ni veivuke ena taro qo?’” (Veituberi, Me iLutua ni Noda Bula, 73).

Na Parofita o Josefa Simici e “dua na tamata ni Kalou, ka sinai tu ena yalo ni itavi e kacivi kina.”

E marautaka tiko o Josefa Simici kei na nona matavuvale kei ira na itokani e dua na gauna ni marau vakamatavuvale.