Nauki Prezydentów
Rozdział 5: Wiara i pokuta


Rozdział 5

Wiara i pokuta

„To, czego nam potrzeba w Kościele i poza nim, to pokuta. Potrzeba nam więcej wiary i determinacji, by służyć Panu”.

Z życia Josepha Fieldinga Smitha

Prezydent Joseph Fielding Smith nauczał: „Wybaczenie za grzechy przychodzi poprzez wiarę i szczerą pokutę”1. Powiedział: „Konieczne jest, abyśmy nie tylko wierzyli, ale również odpokutowali”. Nauczał również, że jeśli będziemy z wiarą do końca dokonywać dobrych uczynków, „otrzymamy nagrodę wiernych oraz miejsce w Królestwie Celestialnym Boga”2. Pragnąc, by wszyscy otrzymali tę nagrodę, świadczył o Jezusie Chrystusie i przez cały okres swej posługi nauczał o pokucie.

Na początku swej apostolskiej służby powiedział: „Uznałem, za sprawą Ducha Pana, który, jak sądzę, natchnął mnie tą myślą podczas moich rozlicznych podróży po palikach Syjonu, że moją misją jest głosić ludziom, że teraz nastał dzień pokuty i wzywać Świętych w Dniach Ostatnich, by pamiętali o swoich przymierzach, o obietnicach, jakie złożyli Panu, przestrzegali Jego przykazań i postępowali według nauk i wskazówek starszych Izraela — proroków Boga — jak zostały one zapisane w tych pismach świętych. Powinniśmy zawsze kroczyć w pokorze przed Panem i mieć baczenie, abyśmy mogli być błogosławieni i mieć przewodnictwo Jego Świętego Ducha. Sądzę, że dzisiaj jest dzień ostrzeżenia. Czas ostrzeżenia trwa od dnia, kiedy prorok po raz pierwszy otrzymał objawienie z niebios, że ma nastąpić przywrócenie ewangelii”3.

Podczas spotkania sakramentalnego pewnej niedzieli Prezydent Smith powiedział zebranym, dlaczego przemawia głosem ostrzeżenia. Jego syn, Joseph, który był obecny na tym spotkaniu, zapisał później: „Doskonale pamiętam niektóre stwierdzenia, jakie wówczas wygłosił [mój ojciec]. ‘Kto jest waszym przyjacielem, kto was najbardziej kocha?’ — zapytał zgromadzonych. ‘Ten, kto mówi wam, że wszystko jest dobrze w Syjonie, że dobrobyt czeka tuż za zakrętem drogi, czy ten, kto ostrzega was przed niebezpieczeństwami i trudnościami, których możemy się spodziewać, jeśli nie będziemy żyć w zgodzie z zasadami ewangelii? Pragnę, abyście wiedzieli, że kocham członków Kościoła i nie chcę, aby którykolwiek z nich po przejściu na drugą stronę zasłony naszego doczesnego życia wskazał na mnie oskarżycielsko palcem i powiedział: „Gdybyś tylko mnie ostrzegł, nie byłbym teraz w opałach”. Dlatego wznoszę głos ostrzeżenia w nadziei, że moi bracia i siostry będą przygotowani na królestwo chwały’”4.

Obraz
President Joseph Fielding Smith sitting in his office, wearing a white shirt, a dark suit, a dotted tie, and glasses.

Prezydent Joseph Fielding Smith mówił o powodach, dla których wzywa Świętych w Dniach Ostatnich do pokuty: „Kocham członków Kościoła”.

Osoby, które pracowały z Prezydentem Smithem, widziały za tymi surowymi przestrogami człowieka, który z wielką czułością i troską martwił się o tych, którzy zmagali się z grzechem. Starszy Francis M. Gibbons, który służył jako sekretarz Rady Prezydenta Kościoła, często był obecny, kiedy Prezydent Smith rozważał sprawy związane z dyscypliną Kościoła. Starszy Gibbons wspominał: „Jego decyzje zawsze wynikały z dobroci i miłości, a podejmował je z tak wielką dozą miłosierdzia, jak tylko na to pozwalała dana sytuacja. Nie było zaskoczeniem, kiedy, dowiadując się o okolicznościach jakiejś poważnej sprawy, mówił: ‘Dlaczego ludzie nie potrafią się odpowiednio zachować?’. Nie mówił tego z wyrzutem czy potępieniem, lecz ze smutkiem i żalem”5. Prezydent Spencer W. Kimball, który służył z Prezydentem Smithem jako członek Kworum Dwunastu Apostołów, powiedział: „Wielokrotnie mówiliśmy, że skoro Dwunastu ma być sędziami Izraela, to każdy z nas chętnie oddałby się w jego ręce, bo jego osąd byłby łaskawy, miłosierny, sprawiedliwy i uświęcony”6. Kiedy Prezydent Smith ustanawiał biskupów, często radził: „Pamiętaj, każdy ma słabości i każda sprawa ma co najmniej dwie strony. Jeśli popełnisz błąd w swoim osądzie, bądź pewny, że to błąd po stronie miłości i miłosierdzia”7.

Nauki Josepha Fieldinga Smitha

1

Pierwszą zasadą ewangelii jest wiara w Pana Jezusa Chrystusa.

Nasza wiara koncentruje się na Panu Jezusie Chrystusie i poprzez Niego na Ojcu. Wierzymy w Jezusa Chrystusa, uznajemy Go za Syna Bożego, a w wodach chrztu przyjmujemy na siebie Jego imię8.

Niech teraz i zawsze najważniejszą myślą w waszych umysłach będzie ta, że Jezus jest Chrystusem, Synem żywego Boga, który przyszedł na świat, by oddać Swe życie po to, abyśmy my mogli żyć. To jest prawda, która jest podstawą wszystkiego. Na niej opiera się nasza wiara. Nie można jej zniszczyć. Musimy stosować się do tej nauki mimo tego, czego naucza świat i co sądzą ludzie, ponieważ prawda ta jest najważniejsza i jest niezbędna dla naszego zbawienia. Pan odkupił nas Swoją krwią, dał nam zbawienie, o ile — i tu mamy warunek, o którym nie wolno nam zapominać — będziemy przestrzegać Jego przykazań i zawsze o Nim pamiętać. Jeśli będziemy to czynić, zostaniemy zbawieni, zaś poglądy i nierozsądne idee ludzi znikną z powierzchni ziemi9.

Poprzez wiarę przychodzimy do Boga. Gdybyśmy nie wierzyli w Pana Jezusa Chrystusa, gdybyśmy nie pokładali wiary w Nim i Jego zadośćuczynieniu, nie bylibyśmy w najmniejszym stopniu skłonni do posłuszeństwa Jego przykazaniom. To dzięki wierze dochodzimy do harmonii z Jego prawdą i mamy w sercu pragnienie, by Mu służyć […].

Pierwszą zasadą ewangelii jest wiara w Pana Jezusa Chrystusa, a oczywiście nie można mieć wiary w Pana Jezusa Chrystusa, nie wierząc w Jego Ojca. Skoro więc mamy wiarę w Boga Ojca i Syna i jesteśmy prowadzeni tak, jak należy, przez Ducha Świętego, będziemy mieć wiarę w sługi Pańskie, poprzez które On do nas przemawia10.

2

Wiara oznacza działanie.

„Wiara jest przyczynkiem wszelkiego działania”. [Lectures on Faith, lecture 1]. Jeśli poświęcicie trochę czasu, aby się nad tym przez chwilę zastanowić, to myślę, że zgodzicie się, że to stwierdzenie jest całkowicie zgodne z prawdą, zarówno w odniesieniu do rzeczy doczesnych, jak i duchowych. Dotyczy to zarówno naszych uczynków, jak i uczynków Boga […].

„Wiara bez uczynków jest martwa” [List Jakuba 2:26] — innymi słowy, nie istnieje. Sądzę, że Jakub ma na myśli: „Pokaż mi wiarę swoją bez uczynków, a nic się nie stanie, ale ja ci pokażę wiarę z uczynków moich i jakiś cel zostanie osiągnięty” [zob. List Jakuba 2:18]. Wiara oznacza działanie. […] Dlatego też wiara jest silniejsza niż przekonania […].

Wiara jest darem od Boga. Każda dobra rzecz jest darem od Boga. Taką naukę znajdziemy w pismach świętych w 11. rozdziale Listu do Hebrajczyków — rozdział ten jest wybitną rozprawą o wierze — [oraz] w objawieniach, jakie Pan dał nam w Naukach i Przymierzach i w innych tomach pism świętych. Wiary nie da się zdobyć bez działania, przez obojętność czy bierne przekonanie. Samo pragnienie zdobycia wiary nie doprowadzi do jej posiadania, tak jak samo pragnienie, by być muzycznym wirtuozem czy zdolnym malarzem, nie spełni się, jeśli nie podejmiemy przemyślanych działań. Tu zaczynają się nasze kłopoty. Otrzymujemy świadectwo Ewangelii, wierzymy w Józefa Smitha, wierzymy w Jezusa Chrystusa, wierzymy w zasady Ewangelii, lecz czy ciężko nad tym pracujemy?

[…] Jeśli chcemy mieć żywą, mocną wiarę, musimy aktywnie wywiązywać się ze wszystkich obowiązków, jakie mamy jako członkowie Kościoła […].

Och, gdybyśmy mieli taką wiarę, jaką wykazywał się Nefi! Przeczytajcie w 17. rozdziale 1 Nefiego o tym, jak jego bracia się mu sprzeciwiali i szydzili z niego, ponieważ miał zamiar zbudować statek. Mówili oni:

„Nasz brat jest głupcem, uważając, że może zbudować statek i przebyć te wielkie wody” [1 Nefi 17:17].

Nefi odpowiedział im tymi słowy:

„Jeśli Bóg nakazałby mi dokonanie czegokolwiek, byłbym w stanie to zrobić. Jeśliby mi nakazał, abym powiedział do tej wody, stań się ziemią, miałaby się stać ziemią, i jeślibym to powiedział, tak by się stało” [1 Nefi 17:50].

Taką miał wiarę11.

Kroczymy teraz, nie polegając na wzroku, jak było, zanim przyszliśmy na ten świat. Pan oczekuje, że będziemy kroczyć, polegając na wierze [zob. II List do Koryntian 5:7]; a polegając na wierze, otrzymamy nagrodę sprawiedliwych, jeśli będziemy posłuszni przykazaniom, jakie zostały nam dane dla naszego zbawienia12.

Jeśli człowiek nie dostosuje się do tej doktryny i nie będzie kroczył z wiarą, przyjmując prawdę i zachowując przykazania, jak zostały one dane, niemożliwym dla niego będzie uzyskanie życia wiecznego, niezależnie od tego, jak żarliwie będzie swymi ustami wyznawał, że Jezus jest Chrystusem czy wierzył, że Ojciec przysłał Go na świat dla odkupienia ludzi. Jakub ma więc rację, kiedy mówi, że diabły „wierzą i drżą”, lecz nie pokutują [zob. List Jakuba 2:19]13.

3

Pokuta jest drugą zasadą ewangelii i jest niezbędna dla naszego zbawienia i wyniesienia.

Pokuta jest drugą podstawową zasadą ewangelii i wynika z wiary14.

To, czego nam potrzeba w Kościele i poza nim, to pokuta. Potrzeba nam więcej wiary i determinacji, by służyć Panu15.

Czy prawdą jest, że niektórzy pośród nas sądzą, że nie ma znaczenia to, czy grzeszymy, jeśli tylko nie są to poważne grzechy, grzechy śmiertelne, że i tak zostaniemy zbawieni w królestwie Boga? Nefi widział nasze czasy. Powiedział, że ludzie będą tak mówić [zob. 2 Nefi 28:7–9]. Lecz mówię wam, nie możemy odwrócić się od ścieżki prawdy i sprawiedliwości, i zachować przewodnictwo Ducha Pana16.

W Syjonie nie ma miejsca dla umyślnego grzesznika. Jest miejsce dla skruszonego grzesznika, dla człowieka, który odwrócił się od niegodziwości i zabiega o życie wieczne i światło Ewangelii. Nie powinniśmy patrzeć na grzech z najmniejszym nawet przyzwoleniem, tak, jak nie może tego uczynić Pan, lecz powinniśmy kroczyć w prawości i doskonałości przed Panem17.

Ludzie mogą zostać zbawieni i wyniesieni w królestwie Boga jedynie, jeśli są prawi, dlatego musimy odpokutować za swoje grzechy i kroczyć w światłości tak, jak Chrystus jest w światłości [zob. I List Jana 1:7], aby krew Jego oczyściła nas z wszystkich grzechów i abyśmy cieszyli się bliskością Pana i mieli udział w Jego chwale i wyniesieniu18.

Potrzebujemy pokuty i potrzebujemy, aby ktoś nas wzywał do odpokutowania19.

4

W zasadzie pokuty objawia się miłosierdzie Ojca w Niebie i Jezusa Chrystusa.

To jedna z najbardziej dodających otuchy i najwspanialszych zasad nauczanych w ewangelii. W tej zasadzie miłosierdzie naszego Ojca w Niebie i Jego Jednorodzonego Syna, Jezusa Chrystusa, przejawia się chyba z większą mocą niż w jakiejkolwiek innej zasadzie. Jakże przerażające byłoby życie bez przebaczenia za grzech ani żadnego sposobu na odpuszczenie grzechu tym, którzy z pokorą odpokutowali! Możemy sobie tylko w niewielkim stopniu wyobrazić, jaka ogarnęłaby nas trwoga, gdybyśmy mieli cierpieć kary za nasze grzechy przez wieki wieków, nie mając nadziei na żadne wytchnienie. Jak dostąpić tej ulgi? Przez kogo można jej dostąpić?

Nasz Pan powiedział:

„Albowiem tak Bóg umiłował świat, że Syna swego jednorodzonego dał, aby każdy, kto weń wierzy, nie zginął, ale miał żywot wieczny.

Bo nie posłał Bóg Syna na świat, aby sądził świat, lecz aby świat był przez niego zbawiony” [Ew. Jana 3:16–17; zob. także wersety 18–21].

Gdyby Ojciec nie posłał Jezusa Chrystusa na ziemię, nie byłoby odpuszczenia grzechów ani wytchnienia od grzechu dzięki pokucie20.

Obraz
A young man kneeling in prayer at his bedside.

„Pokuta to jedna z najbardziej dodających otuchy i najwspanialszych zasad nauczanych w ewangelii”.

Gdybyśmy naprawdę rozumieli i mogli choćby w nieznacznym stopniu poczuć miłość i pełną łaski gotowość Jezusa Chrystusa, by cierpieć za nasze grzechy, bylibyśmy gotowi odpokutować za wszystkie nasze przewiny i być Jego sługami21.

5

Pokuta wiąże się ze szczerym żalem za grzech oraz całkowitym jego zaniechaniem.

Pisma święte mówią:

„Ofiarujesz Panu, twemu Bogu, ofiarę w prawości, ofiarę skruszonego serca i kornego ducha” [NiP 59:8].

To właśnie oznacza pokuta.

[…] Pokuta to, wedle słownikowej definicji, szczery żal za grzechy połączony z samopotępieniem i całkowite wyrzeczenie się grzechu. […] Nie ma mowy o prawdziwej pokucie bez żalu i pragnienia wyzwolenia się z grzechu.

Skrucha jest oznaką żalu za grzech i pokornego ducha, szczerym poczuciem niegodziwości grzechu oraz uświadomieniem sobie miłosierdzia i łaski, jakie Bóg okazuje grzesznikom, którzy pokutują. […] Z tego powodu Pan mówi, jak już wcześniej cytowałem, że mamy złożyć „w prawości, ofiarę skruszonego serca i kornego ducha” […].

Pokuta jest darem Boga. […] Niektórym ludziom pokuta przychodzi z trudem, lecz dar pokuty i wiary zostanie dany każdemu, kto o niego zabiega22.

Z własnego doświadczenia wiem, że jeśli człowiek pragnie się zmienić, naprawdę pragnie się zmienić, może tego dokonać. Nasze sumienie i pisma święte mówią nam, jak mamy żyć i jakie przyzwyczajenia powinniśmy zmienić dla naszego wiecznego dobra i rozwoju23.

6

Teraz jest właściwy moment na to, by odpokutować.

Bóg nie zbawi wszystkich mężczyzn i kobiet w królestwie celestialnym. Jeśli chcecie się tam dostać, a macie niedociągnięcia, popełniacie grzechy, łamiecie przykazania Pana i zdajecie sobie z tego sprawę, właśnie teraz jest dobry moment na to, by odpokutować i wprowadzić zmiany, by nie myśleć sobie, że nasz grzech to taka drobnostka, że Pan go nam wybaczy, jakaś mała chłosta, niewielka kara i otrzymamy przebaczenie; może się bowiem okazać, że zostaniecie wypędzeni, jeśli będziecie uparcie obstawać przy tych przekonaniach24.

Zwlekanie, jeśli odniesiemy je do zasad ewangelii, jest złodziejem życia wiecznego, które jest życiem w obecności Ojca i Syna. Pośród nas, nawet pośród członków Kościoła, jest wielu takich, którzy uważają, że nie ma co się spieszyć z przestrzeganiem zasad ewangelii i zachowywaniem przykazań […].

Nie zapominajmy słów [Amuleka]: „Albowiem to życie dane jest ludziom, aby przygotowali się na spotkanie z Bogiem. Okres tego życia jest okresem danym ludziom na wykonanie ich prac.

I — jak już wam przedtem powiedziałem — gdy macie tak wiele świadectw, błagam was, nie odkładajcie na koniec swego nawrócenia. Oto jeśli podczas tego życia danego nam, byśmy przygotowali się na wieczność, nie zmienimy się na lepsze, po tym życiu czeka nas noc ciemności, podczas której żadna praca nie może być wykonana.

Nie możecie powiedzieć, że się zmienicie i powrócicie do swego Boga, gdy nastąpi ta straszna chwila, albowiem ten sam duch, który ma władzę nad waszym ciałem, gdy opuszczacie to życie, będzie miał prawo panować nad wami w tamtym wiecznym świecie” [Alma 34:32–34]25.

7

Jesteśmy to winni światu, aby wznosić głos ostrzeżenia.

Pan pragnie, aby ludzie byli szczęśliwi — to Jego cel — lecz ludzie odwracają się od szczęścia i sami wpędzają się w cierpienie, ponieważ sądzą, że ich sposób na życie jest lepszy od Boskiego; są też egoistyczni i chciwi, a serca ich przepełnia niegodziwość, taki właśnie jest nasz problem w dzisiejszych czasach26.

Z obserwacji, jakie czynimy podczas podróży oraz na podstawie informacji prasowych, jesteśmy zmuszeni dojść do wniosku, że pokuta za grzechy jest absolutnie niezbędna w całym współczesnym świecie27.

Nie sądźcie, że znajdujemy się w sytuacji, która nie może się pogorszyć. Jeśli nie odpokutujemy, będzie gorzej. Nawołuję więc do pokuty ten lud, Świętych w Dniach Ostatnich […] oraz wszystkie narody świata28.

Jesteśmy to winni światu, by wznosić głos ostrzeżenia, a w szczególności jesteśmy to winni członkom Kościoła [zob. NiP 88:81]29.

Naszym obowiązkiem jest troszczyć się o siebie nawzajem, chronić, ostrzegać przed niebezpieczeństwami, nauczać zasad Ewangelii królestwa oraz stać razem, tworząc wspólny front przeciwko grzechom świata30.

Nie wiem o niczym, co byłoby w obecnej chwili ważniejsze czy bardziej konieczne niż wzywanie do pokuty, również Świętych w Dniach Ostatnich, wzywam ich więc na równi z tymi, którzy nie są członkami Kościoła, aby baczyli na te słowa naszego Zbawiciela. Bardzo jasno powiedział On, że żadna nieczysta rzecz nie może wejść do Jego obecności. Jedynie ci, co okażą się wierni, i ci, co obmyli swe szaty w Jego krwi dzięki swej wierze i pokucie — jedynie ci i nikt inny — znajdą królestwo Boże31.

„ I ludzie wszystkich narodów, plemion, języków i ludów znajdą bezpieczeństwo w Świętym Bogu Izraela, jeśli się nawrócą” [1 Nefi 22:28]. I modlę się o to, by odpokutowali. Chcę, aby „znaleźli bezpieczeństwo”. Chcę, aby wierzyli w Świętego Boga Izraela, który przyszedł na świat i zadośćuczynił za nasze grzechy, za grzechy całej ludzkości, który dał nam odkupienie od śmierci, który obiecał nam zbawienie i odpuszczenie grzechów, jeśli tylko odpokutujemy.

Och, jakże pragnę, by cała ludzkość w Niego uwierzyła, oddawała cześć Jemu i Jego Ojcu, i służyła Panu naszemu Bogu w imię Syna, a wówczas nastałby pokój, sprawiedliwość przetrwałaby, a Pan mógłby ustanowić Swe królestwo na ziemi32.

Błagam świat, aby odpokutował i uwierzył w prawdę, by ludzie pozwolili, aby światłość Chrystusa jaśniała w ich życiu, by zachowali wszystkie dobre i prawdziwe zasady, jakie posiadają i dodali do nich dalsze światło i wiedzę, jaka przyszła w dzisiejszych czasach mocą objawienia. Błagam ich, aby przystąpili do Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich i zebrali żniwo błogosławieństw ewangelii.

Błagam członków Kościoła, aby postępowali sprawiedliwie, by przestrzegali przykazań, by zabiegali o Ducha, kochali Pana, by na pierwszym miejscu w ich życiu znajdowały się sprawy królestwa Bożego i aby przez to zapracowali na swoje zbawienie, z bojaźnią i drżeniem przed Panem [zob. List do Filipian 2:12]33.

Propozycje dotyczące studiowania i nauczania

Pytania

  • Omów stwierdzenia Prezydenta Smitha dotyczące powodów, dla których chciał on „wznosić głos ostrzeżenia”, zawartych w części „Z życia Josepha Fieldinga Smitha”. W jakim sensie wezwanie do pokuty jest przejawem miłości?

  • Co, twoim zdaniem, oznacza skoncentrowanie wiary na Ojcu w Niebie i Jezusie Chrystusie? (Zob. część 1.).

  • Dlaczego prawdziwa wiara zawsze prowadzi do działania? (Kilka przykładów znajduje się w części 2.). W jaki sposób możemy wyrażać swoją wiarę poprzez uczynki?

  • W jakim sensie pokuta „wynika z wiary”? (Zob. część 3.).

  • W duchu zastanów się nad sytuacją, kiedy odpokutowałeś oraz poczułeś miłosierdzie i miłość Ojca w Niebie i Jezusa Chrystusa (zob. część 4.). Czy możesz opowiedzieć nieco o swojej wdzięczności za Zadośćuczynienie Zbawiciela?

  • Dlaczego pokuta jest niemożliwa „bez żalu i pragnienia wyzwolenia się z grzechu”? (Zob. część 5.). W jaki sposób ostatnie dwa akapity z części 5. mogą dodać otuchy komuś, kto odczuwa żal za grzechy?

  • W jakim sensie zwlekanie jest „złodziejem życia wiecznego”? (Zob. część 6.). Jakie niebezpieczeństwa wiążą się z odwlekaniem pokuty?

  • Zapoznając się z treścią części 7., zastanów się, co oznacza zwrot „wznosić głos ostrzeżenia”. Jak możemy ostrzegać bliźnich, okazując im jednocześnie troskę i miłość?

Pokrewne fragmenty z pism świętych:

List do Hebrajczyków 11:1–6; Mosjasz 4:1–3; Alma 34:17; Eter 12:4; Moroni 7:33–34; NiP 18:10–16; Zasady Wiary 1:4

Wskazówka do nauczania

„To uczeń ma być zmotywowany do działania. Kiedy nauczyciel staje w świetle jupitera, staje się gwiazdą przedstawienia, mówi tylko on i na inne sposoby przejmuje wszystkie zajęcia, jest niemal pewne, że przeszkadza członkom klasy w uczeniu się” (Asahel D. Woodruff, Teaching the Gospel [1962], str. 37; w: Virginia H. Pearce, „The Ordinary Classroom — A Powerful Place for Steady and Continued Growth”, Ensign, listopad 1996, str. 12).

Przypisy

  1. Answers to Gospel Questions, wyb. Joseph Fielding Smith jun., 5 tomów (1957–1966), 1:84.

  2. „Faith and Works: The Clearing of a Seeming Conflict”, Improvement Era, październik 1924, 1151; zob. także Doctrines of Salvation, zebr. Bruce R. McConkie, 3 tomy (1954–1956), 2:311.

  3. W: Conference Report, październik 1919, str. 88; kursywa oryginalna.

  4. Joseph Fielding Smith jun., w: Take Heed to Yourselves! (1966), str. V–VI.

  5. Francis M. Gibbons, Joseph Fielding Smith: Gospel Scholar, Prophet of God (1992), str. VIII.

  6. Spencer W. Kimball, cytowany przez Bruce’a R. McConkiego w: „Joseph Fielding Smith: Apostle, Prophet, Father in Israel”, Ensign, sierpień 1972, str. 28.

  7. W: Joseph Fielding Smith jun. i John J. Stewart, The Life of Joseph Fielding Smith (1972), str. 10.

  8. W: Conference Report, kwiecień 1970, str. 113.

  9. W: Conference Report, październik 1921, str. 186; zob. także Doctrines of Salvation, 2:302.

  10. „Redemption of Little Children”, Deseret News, 29 kwietnia 1939, Church section, str. 3; zob. także Doctrines of Salvation, 2:302–303.

  11. „Faith”, Deseret News,16 marca 1935, Church section, str. 3, 7.

  12. W: Conference Report, kwiecień 1923, str. 139.

  13. „Faith and Works: The Clearing of a Seeming Conflict”, 1151; zob. także Doctrines of Salvation, 2:311.

  14. The Restoration of All Things (1945), str. 196.

  15. „The Pearl of Great Price”, Utah Genealogical and Historical Magazine, lipiec 1930, str. 104; zob. także Doctrines of Salvation, 2:48.

  16. W: Conference Report, październik 1950, str. 13.

  17. W: Conference Report, kwiecień 1915, str. 120.

  18. W: Conference Report, październik 1969, str. 109.

  19. „A Warning Cry for Repentance”, Deseret News, 4 maja 1935, Church section, str. 6; zob. także Doctrines of Salvation, 3:44.

  20. The Restoration of All Things, str. 196–197.

  21. The Restoration of All Things, str. 199.

  22. „Repentance and Baptism”, Deseret News, 30 marca 1935, Church section, str. 6.

  23. „My Dear Young Fellow Workers”, New Era, styczeń 1971, str. 5.

  24. „Relief Society Conference Minutes”, Relief Society Magazine, sierpień 1919, str. 473, zob. także Doctrines of Salvation, 2:17.

  25. W: Conference Report, kwiecień 1969, str. 121, 123.

  26. „A Warning Cry for Repentance”, str. 6; zob. także Doctrines of Salvation, 3:35.

  27. W: Conference Report, październik 1966, str. 58.

  28. W: Conference Report, październik 1932, str. 91–92; zob. także Doctrines of Salvation, 3:31–32.

  29. W: Conference Report, kwiecień 1937, str. 59; zob. także Doctrines of Salvation, 3:49.

  30. W: Conference Report, kwiecień 1915, str. 120.

  31. W: Conference Report, październik 1960, str. 51.

  32. W: Conference Report, październik 1919, str. 92.

  33. W: Conference Report, październik 1970, str. 7–8.