Seminelí
Mātiu 14:22–33


Mātiu 14:22–33

“ʻOua ‘E Manavahē”

ʻĪmisi
Jesus Christ depicted walking on the sea of Galilee toward a small fishing boat. The Apostles are in the fishing boat and are watching Christ walk toward them. There are storm clouds in the sky.

Naʻe hāʻele ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he fukahi vaí pea fakaafeʻi ʻa Pita ke ne fai pehē foki. ʻI he mamata ʻa Pita ki he matangí mo e ngaahi peaú, naʻe kamata ke ngoto pea tangi ki he Fakamoʻuí ki ha tokoni. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke muimui ʻi he sīpinga ʻa Pitá ʻo tafoki ki he Fakamoʻuí lolotonga e ngaahi tūkunga manavahē pe taulōfuʻú.

ʻE lava ke fakanonga kitautolu ʻe Sīsū lolotonga e ngaahi matangi ʻo e moʻuí

ʻĪmisi
Jesus Christ depicted walking on the water of the Sea of Galilee. The Apostle Peter is in the water. Christ is extending His hand to Peter to prevent Peter from sinking.

ʻOku fakahaaʻi ʻe he ʻīmisi ko ʻení ha momeniti fakailifia ʻi he moʻui ʻa e ʻAposetolo ko Pitá. ‘Oku pehē mai ‘e Mātiu 14:30, “Naʻe manavahē [‘a Pita]; pea kamata ngalo hifo, pea tangi ia, ʻo pehē, ʻEiki, fakamoʻui au.”

  • Ko e hā ha ngaahi tūkunga fakaonopooni te ne lava ʻo fakatupu ke ongoʻi ʻe he toʻu tupu ʻo e ʻaho ní ʻo hangē ko Pitá?

  • ʻOku ʻi ai nai ha faʻahinga meʻa ʻi hoʻo moʻuí ʻokú ne fakatupu ke ke ongoʻi manavasiʻi pe ongoʻi ʻokú ke hinga?

Fakalaulauloto ʻi ha momeniti pe ko hai ʻokú ke faʻa tafoki ki ai ke maʻu ha tokoni mo ha nonga ʻi he taimi ʻokú ke ongoʻi pehē aí.Hili hono fafanga ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e kakai ʻe toko nima afe tupu ʻi he mana, naʻá Ne kole ki Heʻene kau ākongá ke nau “ʻalu ki ha vaka, pea ke muʻomuʻa ʻiate ia ki he tafaʻaki ʻe tahá” ʻo e Tahi Kālelí ( Mātiu 14:22).

Lau ʻa e Mātiu 14:23–33, ʻo kumi ki he ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e Fakamoʻuí ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke tafoki kiate Ia ʻi he taimi ʻokú ke ongoʻi manavahē pe ongoʻi hangē ʻokú ke ngatá. Tokanga ki he ngaahi fakakaukau mo e ngaahi ongo ʻoku maʻu mei he Laumālie Māʻoniʻoní. Te Ne lava ʻo tokoniʻi koe ke ke ʻiloʻi ʻa e founga ʻoku fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení ki he meʻa ʻokú ke aʻusia ʻi hoʻo moʻuí. Hiki ʻa e ngaahi moʻoni ʻokú ke ʻiló ʻi hoʻo tohinoa akó pe ʻi hoʻo folofolá. (Nouti: “Ko e le’o hono fā” naʻe mei he 3:00 ki he 6:00 hengihengi)

Answer the following questions in your study journal:

1.

  • Ko e hā naʻá ke ako mei he aʻusia ko ʻení?

  • Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi ʻe ala tokoni ke ke tafoki kiate Ia ʻi he taimi ʻokú ke ongoʻi manavahē pe lōmekina aí?

Tokanga taha pē ki he Fakamoʻuí

ʻOku akoʻi mai ʻe he sīpinga ʻa Pitá ʻa e meʻa ʻoku totonu ke tau tokanga taha ki aí. Manatuʻi e meʻa naʻe hoko kia Pita ʻi heʻene tokanga taha kia Sīsū Kalaisí mo e meʻa naʻe hoko ʻi he taimi naʻe liliu ai ʻene tokangá ki he matangi mālohi naʻá ne ʻākilotoa iá (vakai ki he ngaahi veesi 28–31). Hiki ʻi ha laʻipepa ha meʻa ʻi hoʻo moʻuí pe kahaʻú ʻe ngali ongoʻi lōmekina ai koe. Tuku ʻa e laʻipepa ko ʻení ʻi ho tafaʻaki toʻohemá. Tuku leva ha fakatātā ʻo Sīsū Kalaisi pe ko ha meʻa kehe ʻokú ne fakamanatu atu Ia ʻi ho tafaʻaki toʻomataʻú. Fetongitongi ʻi he vahaʻa ʻo e tukutaha hoʻo fakakaukaú mo e matá ʻi he tūkunga mafatukituki ko ʻení pea ʻi he fakatātā ʻo Sīsū Kalaisí.

2.

  • ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe hoʻo tokanga taha ki hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí mo Hono mālohi mo e ʻofa kiate koe lolotonga e ngaahi tūkunga faingataʻá?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ke tokanga taha ai ki he Fakamoʻuí lolotonga e ngaahi faingataʻá?

Mahalo te ke fie mamata ʻi he foʻi vitiō “Fekumi ki a Kalaisi lolotonga e ngaahi Taimi Faingataʻa” (4:35), ʻoku tuʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, ʻo kumi e meʻa naʻe fai ʻe he talavou ʻi he vitioó ke fakatafoki ʻene tokangá kia Sīsū Kalaisi lolotonga hono ngaahi faingataʻaʻiá.

Ke fakaʻosi e lēsoni ko ʻení, lekooti e ngaahi ongo kuó ke maʻú. Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi pea mo e ʻuhinga ʻoku totonu ke tau tafoki ai kiate Ia ʻi he taimi ʻoku tau angahala aí? Ko e hā ʻokú ke palani ke fai ke tokoni kiate Iá?

Fili pē: Fie Ako Lahi Ange?

ʻOku liliu fēfē ʻetau moʻuí ʻi he taimi ʻoku tau tokanga taha ai kia Kalaisí?

Na’e akonaki ‘a Palesiteni Howard W. Hunter (1907–95) ʻo pehē:

ʻĪmisi
Howard W. Hunter

Ko ʻeku tui moʻoní, kapau ʻe tatau kitautolu kakai fakafoʻituituí, ngaahi fāmilí, tukuikoló, mo e ngaahi puleʻangá, mo Pita, ʻo tukutaha hotau matá ʻia Sīsū, ʻe lava mo kitautolu ʻo ʻaʻeva fakaʻeiʻeiki ʻi he “ngaahi kau-peau lalahi ʻo e taʻetuí” tau kei “taʻe-manavahē ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi matangi taulōfuʻu ʻo e veiveiuá.” Ka, kapau ʻe mavahe hotau matá meiate Ia kuo pau ke tau tui ki aí, he ʻoku fuʻu faingofua ke fai ia, pea ʻoku ʻahiʻahiʻi lahi ʻa e māmaní ke nau fai, kapau te tau sio ki he mālohi mo e haʻahaʻa ʻo e ngaahi matangi fakaʻauha ʻoku tau ʻi aí kae ʻikai kiate Ia te Ne lava ʻo tokoniʻi kitautolú, pea ta kuo pau ke tau melemo ʻi he tahi ʻo e moveuveú mo e mamahí pea mo e lotofoʻí.

(Howard W. Hunter, “Ko e Maama taki ‘i he Taulanga ‘o e Melino,” Ensign, Nōvema. 1992, 19)

Mātiu 14:27 . ʻE lava fēfē ke tau “fiefia” ʻi he taimi ʻoku tau aʻusia ai e ngaahi faingataʻá?

Na’e fakamatala ‘a ʻEletā Ronald A. Rasband ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá (Quorum of the Twelve Apostles) ‘o pehē:

ʻĪmisi
Official Portrait (as of June 2016) of Elder Ronald A. Rasband of the Quorum of the Twelve Apostles.

He ʻikai lava ke tau maʻu ʻa e “fiefia” [ Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 68:6 ] pea faʻao ʻi he manavahē. Ko e fiefiá mo e ilifiá—ʻoku ʻikai haʻana fekauʻaki. …

ʻOku ʻuhinga ʻa e fiefiá ke falala kiate Ia ʻi he taimi ʻoku ʻikai hoko ai ʻetau palaní. ʻOku ʻuhinga ke lototoʻa ʻi he ngaahi taʻau ʻo e moʻuí, pea ʻi he uesia ʻe he ngaahi fakatamakí mo e faingataʻá ʻetau ngaahi fakaʻamú. Ka ʻoku fakamanatu mai ʻe he ʻEikí, “ʻOku ʻikai ke kakato ʻa hoʻomou fiefiá ʻi he māmani ko ʻení, ka ʻoku kakato ʻa hoʻomou fiefiá ʻiate au” [ Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 101:36 ].

(Ronald A. Rasband, “Ko Sīsū Kalaisi ‘a e Talí” [efiafi mo ha Taki Fakalukufua, Fepueli. 8, 2019], 1–2)

ʻE fakatupu fēfē ʻe he ilifiá ke mole meiate kitautolu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻoku foaki mai ʻe he Fakamoʻuí?

Naʻe vahevahe mai ʻe ʻEletā Jeffrey R. Holland ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá (Quorum of the Twelve Apostles) ‘a e ngaahi fakakaukau ko ʻení:

ʻĪmisi
Official Portrait of Elder Jeffrey R. Holland. Photographed January 2018.

ʻOku fakamanatu mai ʻe he fakamatala fakafolofola ko ʻení ko e ʻuluaki sitepu ʻi he haʻu kia Kalaisí—pe ko ʻEne hāʻele mai kiate kitautolú—ʻe lava ke fakafonu kitautolu ʻaki ha meʻa ʻokú ne fakatupu ha ngaahi ongo ʻo e manavahē. ʻOku ʻikai totonu ke pehē, ka ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku pehē. Ko e taha ʻo e ngaahi heliaki fungani ʻo e ongoongoleleí, ʻa ʻetau mei hola mei he meʻa pē ʻokú ne ʻomi e maʻuʻanga tokoní mo e malú kiate kitautolú, ʻi heʻetau sio nounou fakamatelié. Tatau ai pē pe ko e hā ʻa e ʻuhingá, ka kuó u mamata ki he kau fie-fanongo kuo nau hola mei he papitaisó, kau faifekau kuo nau hola mei he uiuiʻi ke ngāue fakafaifekaú, ngaahi ʻofaʻanga kuo nau hola mei he malí, pea kuó u mamata ki he ngaahi hoa mali kei talavou kuo nau hola mei he manavahē he fāmilí pea mo e kahaʻú. Kuo tā tuʻo lahi e hola hotau tokolahi mei he ngaahi meʻa tonu pē te ne tāpuakiʻi, fakahaofi mo fakafiemālieʻi kitautolú. Ko e taimi lahi ʻoku tau fakakaukau ki he ngaahi tukupā ʻi he ongoongoleleí ko ha meʻa ia ke tau manavahē ki ai pea liʻaki.

(Jeffrey R. Holland, “Ha’u kiate Au” [lotu ‘a e Brigham Young University, Mā’asi. 2, 1997], 8, speeches.byu.edu)