Luaku, Undonde
Ngondu wa Dikumi ne Umua 23–29. “Kebayi Mukalenga, ne Nenuikala ne Moyo”:Amosa; Obadaya; Yona


Ngondu wa Dikumi ne Umua 23–29. ‘Kebayi Mukalenga, ne Nenuikala ne Moyo‘:Amosa; Obadaya; Yona,” Luaku, Undonde—Bua mu Dîku ne mu Ekelezia: Dipungila Dikulukulu 2026 (2026)

Ngondu wa Dikumi ne Umua 23–29. ‘Kebayi Mukalenga, ne Nenuikala ne Moyo,‘” Luaku, Undonde: Dipungila Dikulukulu 2026

Bakaluka Yona ku muelelu wa mbû

Yona ku muelelu wa mâyi ku Ninewe, kudi Daniel Lewis

Ngondu wa Dikumi ne Umua 23–29: “Kebayi Mukalenga, ne Nenuikala ne Moyo”

Amosa; Obadaya; Yona

Yona uvua mu buatu buvua buya ku Tâshishi. Kakuena bualu bubi nansha bumua bua kuya ku Tâshishi to, anu kuvua kula ne Ninewe, muaba uvua Yona ne bua kuya bua kumanyisha mukenji wa Nzambi. Pakatuilangana buatu ne tshipepela tshikola, Yona wakamanya ne tshivua tshifumina ku dibenga kutumikila dienda. Bu muvua Yona mubambila, bena buatu bakuabu bakamuimansha mu ndondu wa mbû bua kuimanyikija tshipepela. Bivua bimueneka bu ndekelu wa Yona ne mudimu wenda. Kadi Mukalenga kavua mulekela Yona—anu muvuaye kayi mulekela bena Ninewe, bena Isalele, anyi tuetu bonsu.

Ke bualu kayi udi utungunuka ne kutuma baprofete —bu mudi Yona, Amosa, Obadaya, ne baprofete betu lelu—ne mukenji wa ne tuetu bakudimuna mutsima, kabakutuipata bua kashidi to. Malu onsu “masokoka” adi Nzambi utuleja (tangila Amosa 3:7) ,ebu budi bumua bua ku malu mushinga mukola: bua Yezu Kilisto, ki kuanji kulua panyima pa dîba bua kushintuluka to. Udi anu musua kutuambuluisha bua kukumbaja bipungidi bietu nenda, ne mmusua kutupesha mpunga mukuabu.

Bua biabunyi pa mikanda eyi, tangila “Amosa,” “Obadaya,” ne “Yona” mu Dictionnaire dia Bibliya.

ikone wa bia kulonga

Ngenyi bua Dilonga mu Dîku ne mu Ekelezia

Amosa 3:1–8; 7:10–15

ikone wa seminaire
Mukalenga udi ubuluila bulelela kupitshila ku baprofete Benda.

Mu Amosa 3:3–6, muprofete Amosa wakafila bilejilu bia malu atudi mua kuamba ku diambuluisha dia bimanyinu bitudi tumvua anyi tumona: padi ntambua ukungula, udi ne bua kukuata nyama; bikala nyunyi mukuatshibua mu buteyi, kuvua mua kuikala tshintu tshia kukuata natshi. Mu tunungu 7–8, Amosa wakatela lungenyi elu bua baprofete. Ntshinyi tshitudi mua kumvua padi muprofete wamba mêyi a buprofete? Tshinyi tshikuabu tshiwudi mulonga pa baprofete mu Amosa 7:10–15?

Ntshinyi tshikadi Mukalenga mukubuluila kupitshila kudi baprofete Benda?

Mukulu Ulisses Soares wakamba ne “kuikala ne bambi ntshimanyinu tshia dinanga dia Nzambi” (“Prophets Speak by the Power of the Holy Spirit,” Liahona, Ngondu Muitanu 2018, 99). Ela meji mushindu uwudi mua kujikija tshiambilu etshi: “Ndi mumanya ne Nzambi mmunanga, bualu mmutuma baprofete Benda badi …” Apa padi mifundu idi mua kuambuluisha: Dutelonone 18:18; Yehezekele 3:16–17; Efeso 4:11–14; 1 Nefi 22:2; Dilongesha ne Bipungidi 21:4–6; 84:36–38; 107:91–92.

Tshinyi tshiwudi mua kuambila muntu udi umvua ne katuena dijinga ne baprofete lelu to?

Tangila kabidi Biena Bualu ne Nkonku, “Prophets [Bambi]” Tshisangi tshia Mikanda ya Lumu Luimpa.

Amosa 4–5

”Kebayi Mukalenga, ne nenupeta moyo.”

Bilondeshela Amosa 4:6–13, tshinyi tshivua Mukalenga mutekemena tshivua mua kuenzeka pavua bena Isalela bapeta ntatu? (tangila kabidi Helamana 12:3). Nansha mudi ntatu inudi nupeta kayiyi mituma kudi Nzambi, mushindu kayi udiyi inupesha mpunga wa kupingana kudiye?

Pawudi ubala Amosa 5:4, 14–15, nana meji mushindu udi Mukalenga mukuenzela ngâsa. Mushindu kayi udi kumukeba kukupetesha moyo?

Amosa 8:11–12

Dîyi dia Mukalenga didi mua kujikija nzala ne nyota bia mu nyuma.

Pawudi ubala Amosa 8:11–12, ela meji bua tshinyi nzala idi tshifuanyikijilu tshimpa tshia kuikala ne moyo kakuyi dîyi dia Nzambi (tangila kabidi Yone 6:26–35; 2 Nefi 9:50–51; 32:3; Enosha 1:4–8). Mushindu kayi uwudi umanya ne udi ne nzala ya mu nyuma?

Tunungu etu tudi kabidi mua kukumbanyina Dilenduka Dinena (tangila Biena bualu ne nkonku, “Dilenduka,” Tshisangi tshia Mikanda ya Lumu Luimpa). Mushindu kayi udi “nzala” ya mu nyuma eyi minyanga bana ba Nzambi? Mushindu kayi udi Dipinguluja dijikija nzala yeba ya mu nyuma?

Tangila kabidi “Dilenduka Dinena” (video), Tshisangi tshia Mikanda ya Lumu Luimpa.

16:36

The Great Apostasy

Obadaya 1:21

Banganyi badi “basungidi … ku mukuna wa Siona”?

Pakakulaye bua Obadaya 1:21, Mulombodi Gordon B. Hinckley wakumvuija ne tudi tulua basungidi ku mukuna wa Siona patudi tupeta milulu bua bafua mu ntempelo (tangila “Closing Remarks,” Liahona, Ngondu wa Dikumi ne Umua. 2004, 105). Mushindu kayi udi kuenza mudimu ewu kufuanangana—nansha mu mushindu mukesa—ne tshivua Musungidi mutuenzela? Mushindu kayi udi kuenza mudimu ewu kukuambuluisha bua kudiumvua pabuipi ne Musungidi?

Tangilla kabidi “Holy Temples on Mount Zion,” Misambu, no. 289.

kasumbu ka bansonga pambelu pa ntempelo

Yona 1–4

Mukalenga udi ne lusa kudi bonsu badi bapingana kudiye.

Niniwe uva muena lukuna wa Isalela uvua mumanyika bua tshikisu ne moyo mubi. Kudi Yona, bivua bimueneka ne kabavua pabuipi bua kukudimuna mutshima to. Bidi mua kuikala bimpa bua kufuanyikija kudituala kua Yona (tangila Yona 1; 3–4) ne kudiumvua kua Alama ne bana ba Mosiya (tangila Mosiya 28:1–5; Alama 17:23–25). Tshinyi tshiwudi ulonga mu Yona 3 tshidi tshikusaka bua kuamba lumu luimpa nansha kudi bantu badi bamueneka kabayi mua kushintuluka?

Pawudi ubala Yona, keba bileelu bia lusa lua Mukalenga. Bua tshinyi udi wela meji ne Yona uvua “mubungama” ne “mufika munda bikola” (Yona 4:1) pavua Mukalenga mufila lusa luenda kudi bantu ba mu Ninewe? Tshinyi tshiwudi umvua ne Mukalenga uvua uteta kumulongesha mu shapita 4? Nana meji pa mushindu uwukatu mupeta lusa luenda mu moyo weba. Tshinyi tshiwudi ulonga mu Yona tshidi mua kukuambuluisha bua wikala ne lusa?

ikone wa tshitupa tshia bana

Ngenyi bua Kulongesha Bana

Bualu bua Dialumingu edi nedikala Dialumingu ditanu dia mu Ngondu, badi ba kankamika balongeshi ba mu tshilongelu tshia mbedi bua kukuata mudimu ne bibilu bia malongesha mu “Tshisakidilu Tshia B: Dilongolola Bana bua Matuku a Moyo mu Njila wa Tshipungidi wa Nzambi.”

Amosa 3:7

Baprofetei mbatumibua ba Yezu Kilisto.

  • Bua kuambuluisha bana beba bua kumvua Amosa 3:7, udi mua kuambila umua wa kudibu mêyi makesa ne kubalomba bua kuabanyangana mêyi ne bana bakuabu. Mushindu kayi udi mutumibua mu tshibilu etshi muikala bu muprofete? Bua tshinyi Mukalenga utu utupesha baprofete?

  • Bua kulonga bia bungi pa bitu baprofete benze, wewa ne bana beba nudi mua kutangununa mikenji idi Mulombodi mukulu wa Ekelezia mufila matuku adi panshi â. Nudi kabidi bua kuimba musambu bu mudi “Follow the Prophet” (Mukanda wa Misambu ya Bana, 110–11). Abanyangana ne umua ne mukuabu buatshinyi nudi basungula bua kulonda muprofete wa Nzambi.

Ambuluisha bana bua kukuata mifundu ku moyo. Mukulu Richard G. Scott wakamba: “Kukuata mufundu ku moyo tshidi tshienza bulunda bupia-bupia. Tshidi bu dijandula muntu mupia-mupia udi mua kukuambuluisha diba dia dijinga, kukupesha meji ne busambi, ne kuikala mpokolo wa bukola bua dijinga dia nshitulukilu” (“The Power of Scripture,” Ensign, Ngondu wa Dikumi ne Umua 2011, 6). Bua kuambuluisha bana beba bua kukuata ku moyo bionsu anyi tshitupa tshia Amosa 3:7, nudi mua kufunda ne kuambulula pamua. Pashisha udi mua kukupula anyi kujika miaku mikesa ku musangu tô ne padi bana beba mua kuambulula kanungu kajima ku moyo.

Amosa 8:11–12

Dipinguluja dia Tshiwudi tshia Lumu Luimpa dia kajikija nzala ya dilenduka.

  • Bikila bana beba bua kufuanyikija ne badi ne nzala pawudi ubala Amosa 8:11–12. Tudi tudiumvua bishi patudi ne nzala ya dîyi dia Nzambi? Pamuapa bana beba badi bua kufuanyikija ne badi badia panudi nuambilangana imua ya ku mifundu inudi bananga.

  • Udi mua kuenza mudimu ne Buludiki bua mu Mifunda , “Dilenduka” (Tshisangi tshia Mikanda ya Lumu Luimpa), anyi “Panyima pa Dipungila Dipiadipia” (mu Miyuki ya mu Dipungila Dipiadipia, 167–70) bua kuambuluisha bana beba bua kumvua “nzala” ivua milua mu Dilenduka Dinena ne mushindu uvuayi mijika ne Dipinguluja. Nuambilangana tubingila tudi tunusaka bua kuikala ne dianyisha mudi Mukalenga mupingajilula lumu luimpa luenda mu matuku etu â.

    2:52

    After the New Testament

Yona 1–3

Mukalenga neangambuluisha bua kumutumikila, nansha padibi bikola.

  • Bua kuambuluisha bana beba bua kulonga muyuki wa Yona, udi mua kutangilula “Muprofete Yona” mu Miyuki ya mu Dipungila Dikulukulu; tangila kabidi dibeji dia bibilu bia lumingu elu). Pashisha udi mua kuebeja:

    • Tshinyi tshivua tshifika pavua Yona kayi mutumikila Mukalenga? (tangila Yona 1:4–17).

    • Tshinyi tshivua Yona muenza bua kutonda bubi? (tangila Yona 1:10–12; 2:1–4, 9; 3:1–4).

    • Tshinyi tshivua tshifika pavua Yona mutumikila? (tangila Yona 3:5).

    2:30

    Jonah the Prophet

  • Bana beba badi mua kusanka bua kuambulula muyuki wa Yona anyi kuwenza. Ambilanganayi mamanya anudi bapeta pavua Mukalenga musua bua nuenza bualu kampanda buvua bunukolela. Mushindu kayi uvuaye mukuambuluisha bua kumutumikila?

Yona 1–4

Mukalenga udi ne lusa kudi bonsu badi bapingana kudiye.

  • Pamuapa bana beba badi mua kudifuanyikija bu badi bayukila ne Yona bua malu adiye mupeta. Lukonku kayi ludibu bua kumuela? Bakankamika bua kuela nkonku bua kupeta tshivua Yona mulonga bua Mukalenga. Tshinyi tshivua Yona mua kuamba, tshilejilu, bua lusa lua Nzambi? (tangila, tshilejilu, Yona 2:7–10; 3:10; 4:2).

Yezu udi uya kudi muntu uvuabu bapuekeshela ku malata

Kilisto ne Muntu Mutekeshibua, kudi J. Kirk Richards

  • Ambuluisha bana beba mua kuela meji pa bilejilu misangu ivua Musungidi muleja lusa kudi bakuabu bu mudi Mâko 2:3–12; Luka 23:33–34; ne Yone 8:1–11. Wewa ne bana beba nudi mua kukeba bimfuanyi bia bilejilu ebi. Mpunga kayi itudi nayi ya kuleja bakuabu lusa?

Bua ngenyi ya bungi, tangila malu a ngondu ewu a makazina a Mulunda .

Badi bela Yona mu mbû, muaba udi mundidimbi wa mushipa munena umueneka bikola

Yona ne Balaine, kudi Kevin Carden

Dibeji dia tshibilu tshia bana: Mukalenga neangambuluisha bua kumutumikila, nansha padibi bikola