Luaku, Undonde
Ngondu wa Tshitema 28–Ngondu wa Dikumi 4. “Ukankamika Bantu Banyi”: Yeshaya 40–49


Ngondu wa Tshitema 28–Ngondu wa Dikumi 4. “Ukankamika Bantu Banyi”: Yeshaya 40–4,” Luaku, Undonde—Bua Dîku ne Ekelezia: Dipungila Dikulukulu 2026 (2026)

Ngondu wa Tshitema 28–Ngondu wa Dikumi 4. ‘Ukankamika Bantu Banyi,’” Luaku, Undonde: Dipungila Dikulukulu 2026

Yezu Kilisto udi ondopa muntu mpofu

Diondopa dia Muntu Mpofu, kudi Carl Heinrich Bloch, ku Frederiksborg Museum of National History

Ngondu wa Tshitema 28–Ngondu wa Dikumi 4: “Ukankamika Bantu Banyi”

Yeshaya 40:49

“Ukankamika” udi muaku wakumpala wa Yeshaya shapita 40. Bidi bileja mbangilu wa tshiona tshishilangana, kashonyi kashilangana mu mukenji wa muambi. Mifundu ya kumpala ya Yeshaya ivua idimuisha Isalela ne Yuda pa dibutuka ne bupika bivua ne bua kulua bua bualu bua mibi yabu. Kadi mambi mashala â avua menza bua Kukankamika bena Yuda munda mua bidimu 150 bitshivua bilua—panyima pa Yelushalema ne ntempelo bishimbudibua ne bantu bakuatshibua bapika kudi babulona. Mêyi a buprofete â, nansha nanku, adi atungunuka ntanta mula mu matuku akalonda kupita bena Isalela batshimuna, ne batekesha. Badi bakula kutudi tuetu, badi kabidi imua misangu tudiumvua batshimuna, batekesha, ne nansha bajimina.

Mukenji wa kudi bantu benda ne kutudi udi muteketa: “Kanutshinyi to” (Yeshaya 43:1). Bionsu ke mbijimina to. Mukalenga ke mmunupua moyo to, ne udi ne bukola pamutu pa malu adi amueneka makupita. Nzambi, udi “mufuka diûlu” (Yeshaya 42:5), kena ne makanda mapita Babulona anyi, mapita mibi anyi, mapita tshionsu tshidi tshikukuata mupika? “Pinganayi kundi,” mudiyi utendakana, “bualu ndi munupikula” (Yeshaya 44:22). Udimua kondopa, kupingajilula, kukolesha, kufuila lusa, ne Kukankamika—nansha tshinyi tshidi tshijinga bueba, mu tshidi tshikutangila, bua kuikala mupikudibua.

ikone wa bia kulonga

Ngenyi bua Dilonga mu Dîku ne mu Ekelezia

Yeshaya 40:49

ikone wa seminaire
Yezu Kilisto udi mua kunkankamika ne kumpa ditekemena.

Pavua bena Isalela ku bupika mu babulona, ba bungi bavua mua kuikala badikonka ne bavua bajimija bua kashidi muaba wabu bu basungula ba Nzambi, bantu ba tshipungidi. Pawudi ubala Yeshaya 40–49, keba bitupa bidi mua kuikala bifila dikankamika ne ditekemena. Bua tshitupa tshionsu tshiwudi upeta, sonsola ne andika tshivua Mukalenga mua kukuambila wewa mu tunungu etu. Etu tudi tukesa tuwudi mua kubanga natu:

  • 40:11, 29–31:

  • 41:10–13, 17–18:

  • 42:6–7:

  • 43:1–7, 25:

  • 44:1–4, 21–24:

  • 46:3–4:

  • 49:7–16:

Tshinyi tshiwudi umvua tshidi Mukalenga ujinga bua umanya pa Yeya?

Udi mua kukuata ne musambu “How Firm a Foundation” (Hymns, no. 85) mupetela pa mêyi a Yeshaya mu Yeshaya 41:10; 43:2–5; 46:4. Ela meji bua kuimba anyi kuteleja musambu ewu, ukeba dituangana pankatshi pa miaku ne tunungu tua mu Yeshaya etu. Mushindu kayi uvua Mukalenga mukumbaja milayi idi mu tunungu etu mu moyo weba?

Tangila kabidi Patrick Kearon, “He Is Risen with Healing in His Wings: We Can Be More Than Conquerors,” Liahona, Ngondu Muitanu 2022, 37–40.

Enzela mifundu mikumbaja. Imua misangu tudi mua kumvua Dipungila Dikulukulu bimpa tuetu basakidila dilonga dietu ne tunungu tua mu Mukanda wa Molomo. Tshilejilu, bambi ba mu Mukanda wa Molomo nefi ne Yakoba ne mifundu ya Yeshaya pa bitata bia kalabi (tangila 1 Nefi 19:22–23), ne mbenzela mambi â bua kulongesha pa Mupandishi. Bua kulonga mushindu kayi Nefi ne Yakoba bavua belakaja Yeshaya 48–49 kudi bantu babu, tangila 1 Nefi 22. Etshi tshidi mua kukuambuluisha bua kuelakaja bitupa ebi ku moyo weba nkayeba?

Musulu munena, muipi

Mu kutumikila Mukalenga, tudi mua kupeta “bupola … bumudi musulu” (Yeshaya 48:18).

Yeshaya 40:49

“Udi musadidi wanyi.”

Kupitshila ku Yeshaya 40–49 Mukalenga udi wakula bua “basadidi” Benda ne “bajadiki.” Benda Mêyi â adi mua kuikala atela Yezu Kilisto (tangila Yeshaya 42:1–7), nzubu wa Isalela (tangila Yeshaya 45:4), ne Mfumu Cyrus, uvua muitabila bena Yuda bua bapingana mu Yelushalema ne bibakulula ntempelo (tangila Yeshaya 44:26–28; 45:1–4). Udi kabidi mua kuela meji mushindu kayi udi mifundu yenzeka kuwudi wewa bu musadidi ne mujadiki wa Mukalenga. Tshilejilu, sonsola konku bu eyi:

Yeshaya 40:1–3, 9–11; 43:9–12. Mu mushindu kayi uwudi mujadiki wa Yezu Kilisto? “Ngumu mimpa” kayi iwudi mua kutangalaja wewa bu mujadiki Wenda? Udi mua kufuanyikija ne bakatu bakubikila ku mulongu wa bajadiki ku tshilumbuluidi. Mu tshilumbuluidi etshi, Yezu Kilisto ukavua mufundibua bua kuamba kua mêyi adi mandika mu Yeshaya 43:11. Bujadiki kayi buwudi mua kufila bua kutua mpanda ku mêyi mamba kudi Yezu Kilisto? Tshintu kayi tshia mu moyo weba tshiwudi mua kutuala?

Yeshaya 41:8–13; 42:6; 44:21. Tshinyi tshidi Mukalenga mukubikila bua kuenza? Angata ne mushinga mabikila a mu Ekelezia momumua ne mishindu mikuabu ya kumusadila . Mushindu kayi uvuayi “mukufuimba” ne mukulongolola bua wikala musadidi wenda? Mushindu kayi udiye Ukutua mpanda pawudi usadila?

Yeshaya 49:1–9. Mikenji kayi iwudi mupeta mu tunungu etu idi mua kukuambuluisha padi budienzeji ne busadidi bieba bimueneka bubidi “bia tshianana, ne mu tshijengu”? (kanungu 4).

Yeshaya 40:3–8, 15–23; 42:15–16; 47:7–11

Bukola bua Nzambi budi bunena butamba bukola bua buloba.

Yeshaya misangu ya bungi uvua muvuluija bantu benda bukola budi kabuyi kufuanyikija bua Nzambi, nansha buelakaja ne bukola butatshishi bua buloba budi bubanyunguluka. Keba mukenji ewu pawudi ubala Yeshaya 40:3–8, 15–23; 42:15–16; ne 47:7–11 (funda ne tshitupa 47 tshidi tshifundila bakuatshi ba Isalela, Babulona). Tshinyi tshidi tshitupa etshi tshikulongesha pa bintu bia buloba? Tshinyi tshidibi bikulongesha pa Nzambi? Sonsola buatshinyi mukenji ewu uvua mua kuikala ne mushinga kudi bena Yuda mu bupika. Buatshinyi tshidi ne mushinga kuwudi?

Yeshaya 48:10; 49:13–16

Mukalenga udi mua kundengeja kupitshila ku ntatu yanyi.

Pawudi ubala Yeshaya 48:10, nana meji pa “tshikutu tshia ntatu.” Mushindu kayi udi Mukalenga “mukulengeja”? Mushindu kayi udi Yeshaya 49:13–16 ukuambuluisha pawudi ukenga ne ntatu?

Tangila kabidi “The Refiner’s Fire” (video), Tshisangi tshia Mikanda ya Lumu Luimpa.

5:2

The Refiner's Fire

Bua ngenyi ya bungi, tangila malu a ngondu ewu a Liahona ne makazina a Bua Dikankamika dia Bansonga .

ikone wa tshitupa tshia bana

Ngenyi bua Kulongesha Bana

Yeshaya 40:3–5

Ndi mua kuambuluisha bua kulongolola “njila wa Mukalenga.”

  • Ela meji bua mishindu kampanda ya kumuenesha tshidi mua kumvuija ku “longolola … njila wa mukalenga,” bu mudibi bileja mu Yeshaya 40:3–5. Tshilejilu, wewa ne bana beba nudi mua kôlola tshintu tshikonyangala, kutokesha buloba bua bukoya, anyi kuenza njila mutoka mu muaba wa bibuebue. Badi mua kuleja kabidi bimfuanyi bia Yone Mubatiza ne Joseph Smith (tangila Mukanda wa Bimfuanyi bia Lumu Luimpa], nos. 3587). Mushindu kayi udibu balongolola njila bua dilua dia Mukalenga? (tangila Luka 3:2–18; Dilongesha ne Bipungidi 135:3). Mushindu kayi utudi mua kuambuluisha? Etshi tshidi mua kuikala mushindu wa kuakula pa mudi bena buakuidi bua Alona bambuluisha bua kulongolola njila wa mukalenga (tangila Dilongesha ne Bipungidi 84:26–28).

Yeshaya 43:10

Ndi mua kuikala mujadiki wa Mukalenga.

  • Panyima pa dibala Yeshaya 43:10 pamua, nudi mua kuakula pa tshidi tshiumvuija kuikala mujadiki. Abanyanganayi umua ne mukuabu bintu biwudi nabi ne dimanya biwudi mua kuikala “mujadiki” wabi—tshilejilu, tshiakudia tshiwudi mulabula, muaba uwukatu muya, anyi muntu uwudi mumanya. Tshinyi tshidi tshiumvuija kuikala mujadiki bua Mukalenga? Tshinyi tshitudi mua kuambila bantu bakuabu pa Yeya?

Yeshaya 44:3–4; 45:8

Mukalenga “neapumuna” mabenesha Enda pa mema.

  • Panyima pa dibala tunungu etu, bana beba badi mua kuela mâyi ku mutshi ne kuakula pa mabenesha adi Mukalenga mupumuna pa bobu. Ntshinyi tshidi tshifikila mutshi patudi tuwela mâyi? Mushindu kayi udi mabenesha a Nzambi atuambuluisha bua tuetu kukola?

divuala dinena dia ocean

“Buakana buetu [budi mua kuikala] bumudi mavuala a mbuwa” (Yeshaya 48:18).

Yeshaya 48:17–18

Kulama kua mikenji ya Nzambi kudi kufila bupola.

  • Bimfuanyi anyi video ya mavuala a misulu ne ocean bidi mua kuambuluisha bana beba bua kumona Yeshaya 48:18 (bu mudi bimfuanyi bidi mu bulongolodi ebu). Bana beba badi mua kusanka bua kukupa maboku ne bianza biabu bu mudi musulu ne mavuala a mbû. Mushindu kayi udi bupola mua kuikala bu mudi musulu? Mushindu kayi udi buakana mua kuikala bu mudi mavuala? Akula pa mushindu kayi udi kulama kua mikenji ya Nzambi kukuambuluisha bua umvua bupole bupita b umudi musulu anyi mukola bu mudi mavuala.

  • Imbayi pamua musambu pa mikenji, bu mudi “Keep the Commandments” (Mukanda wa Misambu ya Bana, 146–47). Tshinyi tshidi musambu ewu ulongesha pa buatshinyi tudi ne bua kulama mikenji ya Nzambi?

Yeshaya 49:14–16

Mukalenga kambakumpua moyo to.

  • Yeshaya 49:14–16 udi mua kuikala dikankamika dinena kudi bana beba bua bidimu bidi bilua. Pawudi ubala kanungu 14, udi mua kuakula pa tshinyi tshidi mua kuenza ne bantu badiumvua bapuibua moyo anyi balekelela. Mushindu kayi utudi tumanya ne Mukalenga kena mutupua moyo?

  • Bua kubanga tunungu 15–16, udi mua kukonka bana beba pa muntu kampanda udibu kabayi bua kupua moyo, bu mudi tshidimba tshia dîku anyi mulunda. Bilondeshila ku Yeshaya 49:15–16, buatshinyi Mukalenga kambakutupua moyo? Pashiya udi mua kuabanyangana ne umua ne mukuabu tshinudi numvua pa Yezu Kilisto.

Bua ngenyi ya bungi, tangila malu a ngondu ewu a makazina a Mulunda .

Yezu ne muntu muluma ne muana wa bakaji

Balm of Gilead, kudi Annie Henrie Nader

Dibeji dia tshibilu tshia bana: Ndi mua kuikala mujadiki mua Mukalenga