Seminelí
2 Nīfai 9:27–49: “Ko e Fakakaukau Fakalaumālié ko e Moʻui Taʻengatá Ia”


“2 Nīfai 9:27–49: ʻKo e Fakakaukau Fakalaumālié ko e Moʻui Taʻengatá Ia,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“2 Nīfai 9:27–49,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

2 Nīfai 9:27–49

“Ko e Fakakaukau Fakalaumālié ko e Moʻui Taʻengatá Ia”

ʻĪmisi
kau finemui ʻoku malimali mo luelue

Ko e hā hono tuʻo lahi hoʻo fakakaukau ki he tūkunga te ke iku ki ai ʻi hoʻo ngaahi ngāué mo e tōʻongá? Hili hono fakahā ʻe Sēkope ʻoku maʻu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e mālohi ke fakahaofi e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá mei he Hingá, naʻá ne fakatokanga fekauʻaki mo e ngaahi ngāue mo e tōʻonga ʻokú ne tohoakiʻi kitautolu mei he ʻEikí. Naʻá ne fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi mo e meʻa te tau lava ʻo fai ke tau haʻu ai kiate Ia pea ke fakahaofi ai kitautolú. ʻE lava ke tokoni e lēsoni ko ʻení ke ke fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tōʻonga ʻoku iku ki he loto-mamahí pea fakamavaheʻi ai koe meia Sīsū Kalaisí.

Ko hono ʻeke ʻo e ngaahi fehuʻi ʻokú ne fakaafeʻi ʻa e vakavakaiʻi fakatāutahá. ʻE lava ke hoko ʻa e fakakaukau mo e vakavakaiʻi fakatāutahá ke fakaafeʻi ai e Laumālie Māʻoniʻoní ke tokoni ki he tokotaha ako takitaha ke ne ʻilo e ngaahi meʻá “ʻo hangē ko honau anga moʻoní, pea … hangē ko honau angamoʻoni ʻe ʻi aí” (Sēkope 4:13). ʻOku tokoni ʻa e vakavakaiʻi fakataautaha ʻoku leleí ke fakakaukau ai e kau akó ki he mahino ʻoku nau lolotonga maʻu kau ki he ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí pea mo ʻenau ngaahi holí pe taumuʻá.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke tokanga pe ko e fē ʻi heʻenau ngaahi ngāue ʻi he vahaʻa ʻo e taimí ni mo e kalasi hokó te ne tokoniʻi kinautolu ke nau ongoʻi ofi ange ai ki he ʻOtuá pea ko e ngaahi ngāue fē te ne ʻai ke nau ongoʻi mamaʻo ange ai meiate Iá.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Mamaʻo mei he ʻOtuá

Kimuʻa pea kamata e kalasí, fakakaukau ke fufuuʻi ha ngaahi foʻi lole (pe ko ha meʻa kehe ʻe fiefia e kau akó ʻi hono kumí) ʻi ha feituʻu ʻi he lokí. Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke nau fekumi ki he ngaahi meʻá. Fai ha tokoni ʻaki e ngaahi lea hangē ko e māfana mo e māfana ange ʻi he fakaʻau ke ofi ange ʻa e kau akó ki he feituʻu ʻoku fūfuuʻi ai ʻa e meʻá pea fakaʻaongaʻi e lea hangē ko e momoko mo e momoko angé ʻi he fakaʻau ke nau mamaʻo angé. Hili hono maʻu e foʻi lolé pe ngaahi meʻa kehé, fakakaukau ke fakahoko ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Naʻe tokoniʻi fēfē koe ʻe he ngaahi ueʻi ne ke ongoʻí ke maʻu ʻa e ngaahi meʻá?

  • Ko e hā ka ʻikai muimui ai ha taha ki ha ngaahi ueʻi naʻe fakataumuʻa ke tokoniʻi kinautolu ke maʻu ha meʻa leleí?

Fakaafeʻi e kau akó ke fakalaulauloto fakalongolongo pē ki he palakalafi ko ʻení:

Fakakaukau ki ha ngaahi taimi ʻi hoʻo moʻuí naʻá ke ongoʻi ofi ai ki he ʻOtuá pea mo ha ngaahi taimi naʻá ke ongoʻi mamaʻo ai meiate Ia. Ko e hā ha ngaahi angafai naʻe iku ai ki he ngaahi ola ko ʻení?

  • Ko e hā e meʻa naʻá ke maʻú?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe tokoni kia Sēkope ke ne ongoʻi e meʻa naʻá ne fakamatalaʻi ʻi he 2 Nīfai 9:49?

Fakakaukau ki hoʻo moʻuí pea mo e tuʻunga ʻokú ke lolotonga ongoʻi ofi ai ki he ʻOtuá. ʻI hoʻo ako lahi ange ki he malanga ʻa Sēkope ʻi he 2 Nīfai 9, kumi e ngaahi akonaki ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke ʻunuʻunu ke ofi ange ai ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

“Mou fanongo ki heʻeku ngaahi leá”

Hili hono akoʻi ʻe Sēkope ʻa e fatongia ʻo Sīsū Kalaisi ʻi hono tokoniʻi kitautolu ke ikunaʻi e angahalá mo e maté (vakai ki he 2 Nīfai 9:1–26), naʻá ne fakatokanga ki he kau Nīfaí fekauʻaki mo e ngaahi tōʻonga mo e ʻulungaanga te ne taki kinautolu ke mamaʻo ai mei he Fakamoʻuí.

Fakakaukau ke vaeua e kalasí pea vahe kehekehe ʻa e laukonga ko ʻení. (ʻE lava ke lau ʻe he vaeua ʻe taha ʻo e kalasí ʻa e 2 Nīfai 9:27–30, pea lau ʻe he vaeua ʻe tahá ʻa e 2 Nīfai 9:31–38.)

Lau ʻa e 2 Nīfai 9:27–38, ʻo kumi e ngaahi tōʻonga fakakaukau mo e ngaahi ngāue naʻe fakatokanga ki ai ʻa Sēkopé. Mahalo te ke fakakaukau ke lisi ia lolotonga hoʻo laú.

Fakakaukau ki he founga ʻoku fakaʻaongaʻi ki ai e ngaahi tōʻonga takitaha naʻe fakatokanga ki ai ʻa Sēkopé ki he toʻu tupu ʻo e ʻaho ní. Hangē ko ʻení, neongo ʻoku ʻikai kau ha tokolahi ʻo e toʻu tupú ʻi he fakapoó, ka ʻe lava ʻe he veesi 35 ʻo tokoniʻi koe ke ke manatuʻi ke fakaʻehiʻehi mei he ngaahi fakakaukau, ongo, mo e tōʻonga fakamamahí (vakai, Mātiu 5:21–22, 38–42).

Ko e founga ʻe taha ke tokoniʻi ai ʻa e kau akó ke vakai ki he founga ʻoku fekauʻaki ai e ngaahi akonaki ʻa Sēkopé mo ʻenau moʻuí ko hono fakaafeʻi ke nau kumi ha ngaahi akonaki mei he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú (tohi tufa, 2022) ʻa ia ʻoku fekauʻaki mo e 2 Nīfai 9. Te ke lava ʻo kole ki he kau akó ke ako pea vahevahe mo e kalasí ha niʻihi ʻo e faleʻi ʻoku nau maʻú. ʻOku kau ʻi he ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi akonakí ʻa e ngaahi moʻoni, ngaahi fakaafe, mo e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa mai ʻi he peesi 31–32 (fekauʻaki mo e veesi 28–29, 34) pea mo e ngaahi akonaki fekauʻaki mo e fono ʻo e angamaʻá ʻi he peesi 23–28 (fekauʻaki mo e veesi 36).

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻo e founga ʻoku fekauʻaki ai e ngaahi akonaki ʻa Sēkopé mo e toʻu tupu ʻo e ʻaho ní?

  • ʻE lava fēfē ʻe he ngaahi tōʻonga fakakaukau mo e ngaahi ʻulungaanga naʻe lisi ʻe Sēkopé ʻo liliu hotau vā fetuʻutaki mo e ʻOtuá?

ʻE lava ke fakamatalaʻi ha taha ʻokú ne fakahaaʻi e ngaahi ʻulungaanga mo e ngaahi tōʻonga fakakaukau naʻe fakatokanga ki ai ʻa Sēkopé ʻoku “fakakaukau fakakakano” (2 Nīfai 9:39).

Lau ʻa e 2 Nīfai 9:39, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe Sēkope kau ki he ngaahi nunuʻa ʻo e fakakaukau fakakakanó mo e fakakaukau fakalaumālié.

Ke tokoniʻi e kau akó ke moʻui ʻaki e ngaahi akonaki ʻa Sēkope ʻi he 2 Nīfai 9:39, fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke faʻu ha fakatātā pe ko ha kiʻi kupuʻi lea (meme) ʻokú ne fakatātaaʻi e kupuʻi lea “ko e fakakaukau fakalaumālié ko e moʻui taʻengatá ia.”

  • Ko e hā e meʻa naʻá ke ʻiló?

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ke fakakaukau fakalaumālié?

ʻOku tau ako mei he veesi ko ʻení ʻoku iku ʻa e fakakaukau fakakakanó ki he mate fakalaumālié. ʻOku iku ʻa e fakakaukau fakalaumālié ki he moʻui taʻengatá.

  • Ko e hā ha ngaahi ngāue fakaʻaho te ke lava ʻo fai ke tukutaha fakalaumalie ai hoʻo fakakaukaú kia Sīsū Kalaisi?

 

  •  

Haʻu ki he Tokotaha Māʻoniʻoni ʻo ʻIsilelí

Fakaafeʻi e kau akó ke fakalaulauloto fakalongolongo ki he founga ʻoku kaunga ai e meʻa ʻoku nau akó kiate kinautolú. Mahalo te ke fie ʻeke ha ngaahi fehuʻi hangē ko ia ʻoku hiki atu ʻi he palakalafi ko ʻení, kae ʻoua naʻa vahevahe ia ʻe he kau akó.

Fakakaukau ki he ngaahi tōʻonga fakakaukau fakakakano naʻe hiki ʻe Sēkope ʻi he 2 Nīfai 9:27–38. Ko e fē ʻi he ngaahi fakatokangá ni ʻokú ke pehē ʻoku faingataʻa tahá? ʻOku ʻi ai nai ha ngaahi liliu te ke lava ʻo fai ʻe tokoni atu ke ke ʻunu ke ofi ange ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi? Fakakaukau ki he ngaahi sitepu te ke ala fakahokó.

ʻI hoʻo fakakaukau ki ho ngaahi tūkungá, lau e ngaahi lea ʻa Sēkope ʻi he 2 Nīfai 9:40–45. Fekumi ki heʻene ngaahi akonakí, tautautefito ki he ngaahi akonaki fekauʻaki mo e Fakamoʻuí, ʻe ala tokoni atu ʻi hoʻo tuʻunga lolotongá.

  • Ko e hā e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea naʻá ke maʻu ne ʻuhingamalie tahá? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • ʻE tokoni fēfē hono manatuʻi e “māfimafi ʻo e Tokotaha Māʻoniʻoni ʻo ʻIsilelí” (veesi 40) ke ke fakakaukau fakalaumālie lahi ange aí?

ʻOange ha taimi ki he kau akó ke fakalaulauloto ai ki he meʻa kuo nau ako mo ongoʻi mei he lēsoni ʻo e ʻaho ní. Fakaafeʻi ke hiki ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e ongó ʻi heʻenau tohinoa akó. ʻI he ʻosi ʻenau ngāué, fakakaukau ke fakaafeʻi ha niʻihi ʻe loto-fiemālie ke vahevahe ha niʻihi ʻo e meʻa ne nau tohí kapau ʻoku ʻikai ke fuʻu fakataautaha ia. Fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni kuo mou aleaʻí.