Seminelí
Fakataukei Fakatokateline: ʻAlamā 7:11–13—“Pea Te Ne Hāʻele Atu, ʻo Kātakiʻi ʻa e Ngaahi Mamahi mo e Ngaahi Faingataʻá pea mo e Ngaahi ʻAhiʻahi Kehekehe Kotoa Pē”


“Fakataukei Fakatokāteliné: ʻAlamā 7:11–13—ʻPea Te Ne Hāʻele Atu, ʻo Kātakiʻi ʻa e Ngaahi Mamahi mo e Ngaahi Faingataʻá pea mo e Ngaahi ʻAhiʻahi Kehekehe Kotoa Pē,’” Tohi ʻa Molomoná - Tohi Lēsoni ʻa e Tokotaha Akó (2024).

“Fakataukei Fakatokāteliné: ʻAlamā 7:11:-13,” Tohi ʻa Molomoná - Tohi Lēsoni ʻa e Tokotaha Akó

Fakataukei Fakatokāteliné: ʻAlamā 7:11–13

“Pea Te Ne Hāʻele Atu, ʻo Kātakiʻi ʻa e Ngaahi Mamahi mo e Ngaahi Faingataʻá pea mo e Ngaahi ʻAhiʻahi Kehekehe Kotoa Pē”

ʻĪmisi
ko e faingataʻaʻia ʻa e Fakamoʻuí ʻi Ketisemaní

ʻI hoʻo ako ʻa e ʻAlamā 7:1–13, naʻá ke ako ai kau ki ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa naʻe mamahi ai ʻa e Fakamoʻuí ko ha konga ʻo ʻEne Fakaleleí koeʻuhí “ke ne ʻafioʻi ʻo fakatatau ki he kakanó ʻa e founga ke tokoniʻi ai ʻa hono kakaí” (ʻAlamā 7:12). ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke ke ako maʻuloto ai ʻa e potufolofola fakataukei fakatokāteline mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻinga ki he ʻAlamā 7:11–13, fakamatalaʻi ʻa e tokāteline ʻoku akoʻi ʻi he potufolofolá ni, pea fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ʻi ha tūkunga moʻoni ʻo e moʻuí.

Ako maʻuloto pea fakamatalaʻi

Ko e kupuʻi lea folofola mahuʻinga ki he ʻAlamā 7:11–13 ko e “Pea te naʻe hāʻele atu, ʻo kātakiʻi ʻa e ngaahi mamahi mo e ngaahi faingataʻá pea mo e ngaahi ʻahiʻahi kehekehe kotoa pē.” Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi e kupuʻi lea ko ʻení kapau kuo teʻeki ke ke fai ia.

ʻE lava ke tokoni ʻa e ʻekitivitī ko ʻení ke ke ako maʻuloto e potufolofola ko ʻení mo e kupuʻi lea mahuʻinga ʻo e folofolá. Hiki ki he lahi taha te ke lavá ʻa e ngaahi potufolofola mo e kupuʻi lea mahuʻinga ʻo e folofolá mei hoʻo manatú. Kapau he ʻikai te ke lava ʻo fai ia ʻi he ʻuluaki feingá, toe lau ʻa e potufolofolá mo e kupuʻi leá, pea toe feinga leva ke hiki ia. Toutou lau pē mo tohi kae ʻoua kuó ke lava ʻo hiki kakato ʻa e potufolofolá mei hoʻo manatú.

Naʻá ke ako ʻi ha lēsoni kimuʻa mei he ʻAlamā 7:11–13 naʻe mamahi ʻa Sīsū Kalaisi ke fakamoʻui koe mei he angahalá mo e maté pea mo tokoniʻi koe ʻi he ngaahi faingataʻa ʻo e moʻui fakamatelié.

Tau pehē pē naʻe text atu ha kaungāmeʻa fekauʻaki mo ha meʻa faingataʻa ʻokú ne foua. ʻOkú ke pehē ʻe ʻaonga e pōpoaki ʻi he ʻAlamā 7:11–13 ki ho kaungāmeʻá ka ʻokú ke hohaʻa he ʻikai ke ne lau ia kapau te ke ʻoange pē ʻa e potufolofolá kiate ia.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti
  1. Tali ‘a e fehuʻi ko ‘ení:

    • Te ke fakamatalaʻi fakanounou fēfē ʻa e ʻAlamā 7:11–13 ʻi ha founga ʻe ala tokoni ki ho kaungāmeʻá ʻi heʻene faingataʻaʻiá?

Akoako hono fakaʻaongaʻí

Kumi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ʻi he konga “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié” ʻi he Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné (2022). Hiki e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ko ha ngaahi ʻuluʻi tohi ʻi hoʻo tohinoa akó, pea fakaʻatā ha feituʻu ʻi he vahaʻa ʻo e tefitoʻi moʻoni takitaha ke ke lava ʻo tali ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo kinautolu ʻamui ange ʻi he lēsoní.

Fakakaukau ki he founga ʻe lava ke tokoni ai e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié mo e tokāteline ʻoku akoʻi ʻi he ʻAlamā 7:11–13 ʻi he tūkunga ko ʻení.

Talu mei he vete mali ʻa e ongomātuʻa ʻa Pitá ʻi he ngaahi taʻu siʻi kuohilí, mo ʻene ongoʻi hangē kuo fakaʻau ke faingataʻa ange ʻene moʻuí. Kuó ne faingataʻaʻia ʻi he akó, pea ʻoku ʻi ai ha niʻihi ʻo hono ngaahi kaungāmeʻá ʻoku hangē ʻoku ʻikai ke nau fakakau ia ʻo hangē ko ia naʻa nau faʻa fakahokó. Kuo tātaaitaha foki ke toe ʻalu ʻa Pita ki he lotú, lau ʻene folofolá, mo lotu ki he ʻOtuá. ʻI ha ʻaho ʻe taha, naʻe vahevahe tauʻatāina ai ʻe Pita ki ha taha ʻo hono ngaahi kaungāmeʻá fekauʻaki mo ʻene ngaahi faingataʻaʻiá. Naʻá ne pehē, “ʻOku ou fiemaʻu e ngaahi tūkungá ke lelei ange, ka ʻoku ʻikai ke u ʻilo pe te u tafokí ki fē. ʻOku ou ongoʻi tuenoa ʻaupito mo fihia ʻi hoku tūkungá.”

Fakakaukauloto ko koe ʻa e kaungāmeʻa naʻe lea ki ai ʻa Pitá pea naʻá ne toe kole atu foki ha faleʻi fekauʻaki mo e founga ke ikunaʻi ai hono tūkunga faingataʻá. Fakaʻaongaʻi e ngaahi akonaki ʻi he ʻAlamā 7:11–13 mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ke tokoni kia Pita mo ʻene faingataʻaʻiá.

Ngāue ʻi he tuí

Lau ʻa e palakalafi 5–7 ʻi he konga “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālie” ʻi he Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke maʻu ʻoku ngali ʻaongá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti
  1. Tali ha fehuʻi ʻe taha pe lahi ange mei he ongo fehuʻi ko ʻení:

    • Ko e hā te ke lava ʻo akoʻi kia Pita fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí ʻa ia ʻe ala tokoni kia Pita ke ngāue ʻi he tuí?

    • Ko e hā ʻe lava ke fai ʻe Pita ke maʻu ai e tokoni ʻe lava ke foaki ʻe Sīsū Kalaisí?

Sivisiviʻi ʻa e ngaahi fakakaukaú pe ngaahi fehuʻí ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá

Lau ʻa e palakalafi 8 ʻi he konga “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié” ʻi he Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke maʻu ʻoku ngali ʻaongá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti
  1. Tali ha fehuʻi ʻe taha pe lahi ange mei he ongo fehuʻi ko ʻení:

    • ʻOkú ke pehē ko e hā e founga ʻe finangalo e Tamai Hēvaní ke fakakaukau ai ʻa Pita ki hono tūkungá?

    • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻe ala tokoni ai kia Pita ke vakai ki hono tūkungá ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá?

Fekumi ki ha mahino lahi ange ʻo fakafou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí

Lau ʻa e palakalafi 11–12 ʻi he konga “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālie” ʻi he Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné, ʻo kumi ha ngaahi akonaki ʻe ala tokoni kia Pita.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti
  1. Tali ha fehuʻi ʻe ua pe lahi ange mei he ngaahi fehuʻi ʻi he konga ko ʻení:

    • Ko e hā ʻa e faʻahinga maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangi te ke lava ʻo fakahinohino kia Pita ʻa ia te ne lava ʻo ʻoange kiate ia ʻa e tokoni ʻokú ne fiemaʻú?

    Ko ha maʻuʻanga tokoni fakalangi mahuʻinga ʻe lava ke tokoni ʻi he tūkunga ko ʻení ko e ʻAlamā 7:11–13. Toe lau e ngaahi veesi ko ʻení, ʻo kumi e ngaahi akonaki ʻe ala tokoni kia Pitá.

    • Ko e hā te ke fiemaʻu ke mahino mo ongoʻi ʻe Pita mei he ngaahi veesi ko ʻení?

    • Te ke lava nai ʻo fakakaukau ki ha ngaahi potufolofola kehe ʻokú ne akoʻi ʻa e meʻa ʻoku finangalo ʻa e Tamai Hēvaní ke ʻilo ʻe Pitá?