Historia świątyń
Zarówno w czasach starożytnych, jak i współczesnych lud przymierza z Panem uważał i uważa wznoszenie świątyń za pracę, której się szczególnie od nich wymaga.
Wyznaczenie miejsca
Zasadniczą ideą świątyni jest i zawsze było wyznaczenie szczególnego miejsca do wykonywania służby, która była uważana za świętą; w węższym znaczeniu świątynia jest budynkiem wzniesionym po to, by wykonywać święte rytuały i ceremonie oraz przeznaczona jest wyłącznie do tego celu.
Łacińskie słowo templum było odpowiednikiem hebrajskiego wyrażenia beth Elohim i oznaczało miejsce zamieszkania Boga, a więc dosłownie oznacza dom Pana.
Tego typu budowle wznoszono w różnych czasach — zarówno przez czcicieli bożków, jak i przez wyznawców prawdziwego i żyjącego Boga. Podczas gdy zewnętrzne dziedzińce takich świątyń wykorzystywano jako miejsce powszechnych zgromadzeń, zawsze istniały wewnętrzne obszary, do których wstęp mieli wyłącznie wyświęceni kapłani i w których, jak twierdzono, objawiała się obecność boska. Świątynie nigdy nie były traktowane jako miejsca zwyczajnych publicznych zgromadzeń, lecz jako święte budynki poświęcone na najbardziej uroczyste ceremonie tego określonego systemu wierzeń.
Tabernakulum starożytnego Izraela
Dawnymi czasy lud Izraela wyróżniał się spośród innych narodów jako budowniczowie sanktuariów dla imienia żyjącego Boga. Tej służby w szczególny sposób wymagał od nich Jehowa, któremu, jak utrzymywali, służyli. Historia Izraela jako narodu datuje się od czasów exodusu. Ledwie uciekli z otoczenia, w którym Egipcjanie oddawali się bałwochwalstwu, gdy otrzymali nakaz przygotowania sanktuarium, w którym Jehowa mógłby manifestować Swoją obecność i oznajmiać Swą wolę, jeśli tylko przyjmą Go jako Pana i Króla.
Tabernakulum było święte dla Izraela, gdyż było to sanktuarium Jehowy. Zostało wybudowane zgodnie z objawionym planem i szczegółowymi wymaganiami (zob. II Ks. Mojżeszowa 26–27). Była to niewielka, przenośna struktura i choć wykonana była w formie namiotu, zrobiono ją z najlepszych, najkosztowniejszych i najbardziej drogocennych materiałów, jakie były w posiadaniu tego ludu. Ów przejaw doskonałości był ofiarą narodu dla Pana. W każdym swym aspekcie była czymś najlepszym, co ludzie mogli dać, a Jehowa uświęcił złożony dar poprzez Swą boską akceptację.
Po tym, jak Izrael osiadł w ziemi obiecanej, kiedy po czterech dekadach wędrówki po pustyni lud przymierza posiadł w końcu na własność Kanaan, tabernakulum znalazło swe miejsce w Sylo; i tam przychodziły plemiona, by poznawać wolę i słowo Boże (zob. Ks. Jozuego 18:1; 19:51; 21:2; Ks. Sędziów 18:31; I Ks. Samuela 1:3, 24; 4:3–4). Potem przeniesione zostało do Gibeonu (zob. I Ks. Kronik 21:29; II Ks. Kronik 1:3), i w końcu do miasta Dawidowego, czyli do Syjonu (zob. II Ks. Samuela 6:12; II Ks. Kronik 5:2).
Świątynia Salomona
Dawid, drugi król Izraela, zapragnął i zaplanował wybudowanie domu Pana, mówiąc, że czymś niewłaściwym jest fakt, że król mieszka w pałacu z cedru, podczas gdy sanktuarium Boga to zaledwie namiot (zob. II Ks. Samuela 7:2). Jednakże Pan przemówił ustami proroka Natana, odrzucając proponowaną ofiarę, ponieważ Dawid, król Izraela — choć pod wieloma względami był człowiekiem mającym Boga w sercu — zgrzeszył; a jego grzech nie został wybaczony (zob. II Ks. Samuela 7:1–13; I Ks. Kronik 28:2–3). Niemniej pozwolono Dawidowi zgromadzić materiały na dom Pana, którego gmach miał wybudować nie on, lecz jego syn, Salomon.
Niedługo po swoim wstąpieniu na tron Salomon rozpoczął budowę. W czwartym roku swych rządów położył fundamenty, a cała budowla została zakończona w ciągu siedmiu i pół roku. Wzniesienie Świątyni Salomona było wydarzeniem epokowym, nie tylko w historii Izraela, ale też w historii całego świata.
Zgodnie z powszechnie przyjętą chronologią świątynia została ukończona ok. 1005 r. p.n.e. Pod względem architektonicznym i budowlanym, wziąwszy pod uwagę projekt i poniesione koszty, uważana jest za jedną z najniezwyklejszych budowli w historii. Uroczystości poświęcenia trwały siedem dni — był to tydzień świętej radości w Izraelu. Łaskawe przyjęcie świątyni przez Pana objawiło się w obłoku, który wypełnił świętą komnatę, aż wycofali się kapłani, „gdyż świątynię Bożą napełniła chwała Pana” (II Kronik 5:14; zob. także II Ks. Mojżeszowa 40:35; II Ks. Kronik 7:1–2).
Profanacja Świątyni Salomona
Nieziemski prymat tej wspaniałej budowli nie trwał długo. Trzydzieści cztery lata po jej poświęceniu, a pięć lat po śmierci Salomona, rozpoczął się jej upadek; a ów upadek wkrótce przekształcił się w powszechną grabież i ostatecznie nastąpiła rzeczywista profanacja tego miejsca. Salomon został sprowadzony na manowce przez sztuczki bałwochwalczych kobiet, a jego krnąbrność wzbudziła niegodziwość w Izraelu. Wkrótce świątynia straciła swą świętą naturę, a Jehowa wycofał Swą ochronną obecność z miejsca, które już nie było święte.
Egipcjanom, z których niewoli lud został wyzwolony, ponownie pozwolono prześladować Izrael. Szyszak, król Egiptu, podbił Jerozolimę „i zabrał skarby świątyni Pańskiej” (I Ks. Królewska 14:25–26). Na przestrzeni wieków pogłębiał się proces profanacji. Dwieście szesnaście lat po grabieży egipskiej Achaz, król Judy, usunął ołtarz i chrzcielnicę, pozostawiając jedynie mury w miejscu, w którym kiedyś stała świątynia (zob. II Ks. Królewska 16:7–9, 17–18; zob. także II Ks. Kronik 28:24–25). Później Nebukadnesar, król Babilonu, dokończył plądrowanie świątyni i zniszczył budynek ogniem (zob. II Ks. Kronik 36:18–19; zob. także II Ks. Królewska 24:13; 25:9).
Świątynia Zerubabela
Tak oto około 600 lat przed przyjściem na ziemię naszego Pana Izrael pozostał bez świątyni. Lud zaczął oddawać się bałwochwalstwu i stał się całkiem niegodziwy, a Pan odrzucił ich i ich sanktuarium. Królestwo Izraela, obejmujące około 10 z 12 plemion, dostało się w niewolę asyryjską ok. 721 r. n.e., a w następnym stuleciu królestwo Judy zostało podbite przez Babilończyków. Przez 70 lat lud Judy — potem zwany Żydami — pozostawał w niewoli, co zostało przepowiedziane (zob. Ks. Jeremiasza 25:11–12; 29:10).
Następnie, pod sprzyjającymi im rządami Cyrusa (zob. Ks. Ezdrasza 1, 2) i Dariusza (zob. Ks. Ezdrasza 6), zezwolono im na powrót do Jerozolimy i na ponowne wzniesienie świątyni, zgodnie z ich wiarą. Na pamiątkę tego, który kierował pracą, odbudowana świątynia jest znana na kartach historii jako Świątynia Zerubabela. Choć świątynia nie mogła się nawet równać z bogactwem wykończenia i wyposażenia wspaniałej Świątyni Salomona, tym niemniej była najlepszą, jaką ludzie byli w stanie zbudować, a Pan przyjął ją jako ofiarę, będącą przejawem miłości i oddania dzieci przymierza.
Świątynia Heroda
Na ok. 16 lat przed narodzeniem Chrystusa Herod I, król Judei, rozpoczął odbudowę wówczas już znajdującej się w stanie rozpadu i bardzo zniszczonej Świątyni Zerubabela. Przez pięć wieków ta budowla ostała się i bez wątpienia w dużej mierze została nadgryziona zębem czasu.
Wiele wydarzeń z ziemskiego życia Zbawiciela ma związek ze Świątynią Heroda. Z pisma świętego jasno wynika, że choć Chrystus sprzeciwiał się degradacji i handlowemu wykorzystaniu świątyni — a do tego tam dochodziło — uznawał i potwierdzał świętość terenów świątyni. Bez względu na nazwę, jaką nosiła świątynia, była dla Niego domem Pana.
Całkowite zniszczenie świątyni zostało zapowiedziane przez naszego Pana, kiedy żył jeszcze w ciele (zob. Ew. Mateusza 24:1–2; Ew. Marka 13:1–2; Ew. Łukasza 21:6). W 70 r. n.e. świątynia została całkowicie zniszczona przez ogień w wyniku podbicia Jerozolimy przez Rzymian pod wodzą Tytusa.
Świątynie w starożytnej Ameryce
Świątynia Heroda była ostatnią świątynią wzniesioną na wschodniej półkuli w czasach starożytnych. Od chwili zniszczenia owej wspaniałej budowli do czasu ponownego ustanowienia Kościoła Jezusa Chrystusa w XIX wieku, jedyne zapiski na temat budowania świątyń możemy znaleźć w Księdze Mormona, która potwierdza, że wznoszono świątynie w miejscu zwanym obecnie kontynentem amerykańskim, lecz znamy niewiele szczegółów dotyczących konstrukcji, a jeszcze mniej faktów na temat obrzędów dokonywanych w owych zachodnich świątyniach. Lud wzniósł świątynię ok. 570 r. p.n.e. i, jak się dowiadujemy, była ona wzorowana na Świątyni Salomona, choć nie da się jej porównać ze wspaniałością i kosztownością tamtej budowli (zob. 2 Nefi 5:16).
Kiedy zmartwychwstały Pan ukazał się Nefitom na kontynencie zachodnim, byli oni zebrani wokół świątyni (zob. 3 Nefi 11:1–10).
Księga Mormona nie wspomina jednakże o świątyniach, nawet tych późnych z czasów zburzenia świątyni w Jerozolimie; a co więcej, naród Nefitów przestał istnieć około czwartego stulecia po Chrystusie. Zatem oczywiste jest, że na obu półkulach świątynie przestały istnieć we wczesnym okresie Odstępstwa, a ludzkość zatraciła samo pojęcie świątyni w jego charakterystycznym znaczeniu.
Odstępstwo i Przywrócenie
Przez wiele stuleci nie ofiarowano Panu żadnego sanktuarium; wydaje się, że tak naprawdę nie widziano takiej potrzeby. Co prawda, wzniesiono wiele budowli, a większość z nich było kosztownych i wspaniałych. Niektóre z nich dedykowane były Piotrowi i Pawłowi, Jakubowi i Janowi; inne jeszcze Magdalenie i Dziewicy; lecz żadna z nich nie została wzniesiona w imieniu i poprzez upoważnienie Jezusa, który jest Chrystusem. Wśród mnóstwa kaplic i kapliczek, kościołów i katedr, Syn Człowieczy nie miał miejsca, które mógłby nazwać Swym własnym.
Pośród ludzi nie było świętego kapłaństwa aż do chwili, gdy w XIX wieku przywrócona została ewangelia wraz ze starożytnymi mocami i przywilejami. I niech zawsze będzie w pamięci, że upoważnienie do mówienia i działania w imię Boga jest niezbędne w przypadku świątyni, a ona sama jest nieważna bez uświęconego upoważnienia świętego kapłaństwa. Poprzez Józefa Smitha ewangelia z dawnych czasów została przywrócona na ziemię, a starożytne prawa zostały ponownie ustanowione. Z biegiem czasu, dzięki służbie Proroka i poprzez objawienia boskiej mocy został zorganizowany i ustanowiony Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich.
Świątynie w dniach ostatnich
Ten Kościół na samym początku swego istnienia miał zapewnić wzniesienie świątyni (zob. Nauki i Przymierza 36:8; 42:36; 133:2). Pierwszego dnia czerwca 1833 roku w objawieniu danym Prorokowi Józefowi Smithowi Pan nakazał natychmiastową budowę świętego domu, w którym obiecał nadać Swym wybranym sługom moc i upoważnienie (zob. Nauki i Przymierza 95). Ludzie z chęcią i poświęceniem zareagowali na to wezwanie. Pomimo strasznej biedy i w obliczu niesłabnących prześladowań praca została ukończona i w marcu 1836 roku poświęcono pierwszą współczesną świątynię w Kirtland, w stanie Ohio (zob. Nauki i Przymierza 109). Uroczystości poświęcenia towarzyszyły boskie oznaki obecności porównywalne z tymi, które towarzyszyły ofiarom w pierwszej świątyni dawnych czasów, a potem stało się, że niebiańskie istoty pojawiały się w świętych wnętrzach, by przekazać człowiekowi objawienia boskiej woli. W tym miejscu ponownie ujrzano i usłyszano Pana Jezusa (zob. Nauki i Przymierza 110:1–10).
W ciągu dwóch lat od poświęcenia Świątyni Kirtland została ona porzucona przez ludzi, którzy ją wybudowali; zostali oni zmuszeni do ucieczki na skutek prześladowania, a wraz z ich odejściem święta świątynia stała się zwyczajnym budynkiem.
Najpierw Święci w Dniach Ostatnich udali się do Missouri, a potem do Nauvoo, w stanie Illinois. Ledwie osiedlili się w nowym miejscu, kiedy usłyszano głos objawienia wzywający lud do ponownego wybudowania świętego domu dla imienia Bożego.
Choć jasne było, że ludzie ponownie będą zmuszeni do ucieczki, i chociaż wiedzieli, że porzucą świątynię wkrótce po jej ukończeniu, pracowali pilnie ze wszystkich sił, by ukończyć i odpowiednio wyposażyć tę budowlę. Została ona poświęcona 30 kwietnia 1846 roku, lecz jeszcze przed jej ukończeniem rozpoczął się exodus tego ludu.
Świątynia została opuszczona przez tych, którzy wznosili ją w biedzie i z poświęceniem. W listopadzie 1848 roku strawił ją podłożony celowo ogień, a w maju 1850 roku tornado zniszczyło pozostałą resztę osmalonych ogniem murów.
24 lipca 1847 roku mormońscy pionierzy założyli osadę, która przekształciła się w obecnie Salt Lake City. Kilka dni później Brigham Young, prorok i przywódca, wskazał ziemię, na której rosła bylica, i uderzając swą laską w jałową ziemię ogłosił: „Tutaj będzie świątynia naszego Boga”. Na owym miejscu wznosi się teraz bryła świątyni, a wokół niej wyrasta miasto. Budowa Świątyni Salt Lake trwała 40 lat; kamień wieńczący położono 6 kwietnia 1892 roku, a ukończoną świątynię poświęcono rok później.
Boski nakaz
Zarówno w czasach starożytnych, jak i współczesnych lud przymierza z Panem uważał i uważa wznoszenie świątyń za pracę, której się szczególnie od nich wymaga. Jasne jest, że świątynia to coś więcej niż kaplica czy kościół, więcej niż synagoga czy katedra; jest to budowla wzniesiona jako dom Pana, święte miejsce przeznaczone na najbliższą komunikację pomiędzy Panem a świętym kapłaństwem i poświęcone na najwyższe i najświętsze obrzędy. Co więcej, aby naprawdę była świętą świątynią — przyjętą przez Boga i uznaną przez Niego jako Jego dom — musi pojawić się wezwanie do złożenia takiej ofiary, i zarówno dar, jak i dający muszą być godni.
Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich głosi, że jest w posiadaniu świętego kapłaństwa ponownie przywróconego na ziemię i że posiada boski nakaz wznoszenia i utrzymywania świątyń poświęconych imieniu prawdziwego i żyjącego Boga oraz służbie Jemu, a także sprawowania w tych świętych budowlach obrzędów kapłaństwa — czego skutki będą wiążące zarówno na ziemi, jak i poza grobem.
Wnętrze Świątyni Kirtland na zdjęciu z początków XX wieku.
Mojżesz namaścił Aarona, by służył w tabernakulum jako kapłan.
W czasach wędrówki Izraela po pustyni tabernakulum służyło jako przenośna świątynia.
Ukończona w 1005 r. p.n.e. Świątynia Salomona jest jednym z najbardziej niezwykłych budynków w historii.
Uroczystości poświęcenia Świątyni Salomona trwały siedem dni — był to tydzień świętej radości w Izraelu.
Podczas niewoli babilońskiej Żydom pozwolono wrócić do Jerozolimy i odbudować świątynię.
Wiele wydarzeń w ziemskim życiu Zbawiciela pokazuje, że uznawał On świętość świątyni.
Kiedy zmartwychwstały Zbawiciel ukazał się na kontynencie amerykańskim, przybył do świątyni.
Po latach odstępstwa, poprzez Józefa Smitha przywrócone zostało upoważnienie potrzebne do oddawania czci w świątyni.
Pierwsza świątynia w dniach ostatnich została poświęcona w Kirtland, w stanie Ohio, w marcu 1836 roku.
Niedługo po przybyciu do Doliny Jeziora Słonego Brigham Young ogłosił: „Tutaj będzie świątynia”.
Od 1893 roku do czasów obecnych na całym świecie zbudowano i poświęcono ponad 130 świątyń.
Świątynia Tampico w Meksyku. Poświęcona 20 maja 2000 roku.
Świątynia Apia Samoa. Poświęcona 5 sierpnia 1983 roku. Ponownie poświęcona 4 września 2005 roku.
Świątynia Madryt w Hiszpanii. Poświęcona 19 marca 1999 roku.