Maungatabu ni Kabuta
E Riaon riki te Aomata ae Kamoamoaaki
Okitobwa 2023 maungatabu ni kabuta


E Riaon riki te Aomata ae Kamoamoaaki

Tiaki bon ti ara kamoamoa Iesu Kristo, Bon ara Uea ao ara Kiing, te tia Kamaiu, ao te tia Kabooi Maiuia aomata nako.

Man 1856 nakon 1860 ngaa aomata Aika Itiaki aika bwaeoniia ake a katikitika aia bwai i aon te aenika ae kokooki n te raroa ae riaan 1,000 te maire (1,600 km) ni mwanangaia nako Salt Lake Valley. Tebubua onobwi ma itiua te ririki n nako n te wiiki aei, n Okitobwa 4, 1856, e reiakinna ma te kubanako Beretitenti Brigham Young bwa uakoraki kaain te mwananga ni kokooki kaa, are a kairaki iroun Edward Martin ao James Wille, a bon tiku naba tebubua te maire raroaia ma Salt Lake, ma rokon te tai ni mwaitoro ae waekoa n riki.1 N te bong are i mwiina, n aki raroa ma te tabo ae ti mena ngkai iai n te bong aei, e tei Beretitenti Young i mataia Aika Itiaki ao n taku, “A mwaiti tarira ma mwanera aika a mena ngkai n te marenaua ma kaa are a kokokia, ao a riai ni karokoaki ikai .… Nako ao uotiia mai koraki ake a mena ngkai n te marenaua.”2

E mwananga te moan koraki ni kamaiu n ukoriia baeonia aikai ma aia kaa ae kokokaki, uoua te bong i mwiina.

Temanna man te kurubu ae te Willie e kabwarabwara te bwai ae riki i mwaain rokon te tiim ni kamaiu. E tibwaia, “[Ngke] kanga e a taraa n ae ai akea te bwai ae konaa ni karaoaki, ao n uarereke te kaantaninga ibukin te maiu, … e kaekai ara tataro te Atua n ai aron rebwen te baa mai karawa ae e itiaki. A roko, taan karaoa te mwakuri ni kamaiu, ao ni uotii amarake ao bwaai ake a kainnanoaki. … Ti rangi ni karabwaa te Atua ibukin kamaiuara.”3

Taan kamaiu aikai bon aomata aika a kamoamoaaki irouia bwaeoniia, ngke aki ongea buan maiuia n tain te angibuaki ae korakora ni kairiia aika mwaiti nakon mweengaia. Temanna ae kamoamoaaki bon Ephraim Hanks.

N nukan Okitobwa, e okira mweengana Hanks i Salt Lake, n akea ataakin te kangaanga irouia taan kokoki aenika ngke e a uti n te tairiki teuana ngke e ongo te bwanaa ae kangai, “A reke n te kangaanga aomata ake a kokoki aia aenika, ao ko kainanoaki; ko konaa n nako ao ni buokiia?”

N tabetaben ana iango n te titiraki anne, e waekoa n okirikaaki nako Salt Lake. Ao n ongona ana wewete Beretitenti Heber C. Kimball ibukin tangiraia riki taan anganano, E mwananga n te bong are i mwiina Hanks n ti ngaia, ni buoka te mwakuri ni ibuobuoki. E rangi ni kawaekoa, ao e rimoaia taan kamaiu ake tabeman, ao ngke e roko irouia kaain te Martin company, e ururing Hanks: “Te bwai are I noria ngke I roko n aia kaembwa e aki kona ni bua man au iango … [ao] tiku n riinga te nano ae korakora.”4

E waaki i nanon boong Ephraim ni kakabwaiaia aoraki man umwa n rianna teuana nakon teuana. E kairekerekea bwa, “n taai aika mwaiti, ngkana ti ibuobuoki nakoia aoraki, ao ni katoka te aoraki n aran te Uea Iesu Kristo, a waekoa; n te tai naba anne ni marurung ake a rootaki.”5 E na ururingaki Ephraim Hanks bwa te aomata ae kamoamoaaki n aki toki irouia bwaeoniia ake a kokokii aenika.

N aron naba te kamaiu are e rangi n tikiraoi anne, taai ake a rootii maiura ao ake a riki ngkoa bon mwiin aia babaire ao aia tokanikai mwaane ao aine—taan korobanna, taan rabakau n bwain te aonaaba, taan kairiiri ni bitineti, ao kaain te tautaeka. Koraki aika a rianako aikai a kaa karineaki bwa “aomata aika ninikoria” ma katean bannaia ni kauringa aroia.

Ngke te kairake ngai, moan aomata aika I kamoamoaia bon taan takakaro. Au ururing rimoa bon rikoan kaatin te baitiboro ae tamneia ao rongorongoia taan takakaro n taian Kaitira ni Kaboo n te Baitiboro. “Neboakiia aomata ake a kamoamoaaki” bon te bwai ae kona ni kaunga ao n aki bure iroun te ataei, n ai aroia ataei n kunikainiia n aroia aomata ake a mamate nanoia irouia n tain te Halloween. E ngae ngke ti mataaiakiniia ao ni karineia mwaane ao aine ake a rangi n tarena n aia konabwai ao ni baike a anga, maanin te tai ni karineaki, ngkana e nooraki, e kona ni katitabooaki ma tibun Iteraera ngke a taromauria te kao te koora ae kaaraki n te rereua i Tinai.

Ngkai ti a ikawai, te bwai are e kaunga ngkoa n akea burena iroun te ataei e a riki bwa te totoko ngkana “neboakiia aomata aika kamoamoaaki” n aroia kaain te tautaeka, taan koro rongorongo n te intanete, taan anai nano, taan takakaro, ke taan anene e karikiira n tarai bwaai aika “akea manenaia”6 ao ni kabuaa te taratara n te bwai ae moan te kakawaki.

Irouia tibun Iteraera, te kakaewenako bon tiaki te koora are a uotia ni mwanangaia nakon te aba ni berita ma aroia ni karika te koora nakon: te boua ae kaaraki, are e a riki bwa te bwai ae a neboia, ni katanakoi nanoia mai iroun Iehova, are e bwenaua Tari ae Uraura ao ni kainaomataia man te tautoronaki. Kabotoan aia taratara iaon te boua e roota aia konabwai n neboa te Atua ae koaua.7

Te aomata ae kamoamoaaki—ae ti kamoamoaa, ngkai ao n taainako—bon Iesu Kristo, ao bwaai tabeua ke temanna are e katabetabeira man Ana reirei, ake a kuneaki ni booki aika tabu ao rinanon aia taeka burabeti aika maiu, a kona ni korakora buakakaia nakon rikirakera n kawain te berita ae tabu. I mwaain karikan te aonaaba aei, ti taraa Iesu Kristo ngke e a mataata raoi bwa te babaire are e anga Tamara ae i Karawa, are e raonaki ma te tai ae kakawaki n rikirakera n riki n Ai arona, e a kaitaraaki.

Iesu Kristo tiaki ti te tia kairiiri ni kamanoa ana babaire te Tama, ma bon Ngaia ae iai tabena ae kakawaki ae E na karaoia n te babaire anne. E kaeka nakon te Tama ao ni kukurei n anga Ngaia bwa “unoraia aomata ni kabane,”8 ni kabwarai ara tarau are ti na karikii rinanon te bure ae ti aki kona ni kabwaraa ibon iroura.

E reirei Beretitenti Dallin H. Oaks, “E a tia [Iesu Kristo] ni karaoi bwaai ni kabane aika a kakawaki ibukin mwanangara rinanon te maiu aei nakon te tabo are e taekinaki n ana babaire Tamara are i Karawa.”9

N te Onaroka are Ketetemwane, ngke E kaitaraaki ma te mwakuri ae rawawata, e ninikoria te Tia Kamaiu n taekinna, “Akea au taeka, ma e na tauaki am taeka,” ao e reitinako ni katoka Iaona maraki ni kabane, aoraki, ao te korakai ibukin bureia aomata ni kabane ake a na roko nakon te aonaaba.10 N te mwakuri ae kororaoi n te ongotaeka ao n te motinnano, e katiaa te mwakuri ae kakanato Iesu Kristo te mwakuri ae kamoamoaaki ibuakon karikibwai ni kabane, n roko n korakorana n Mangautina ae mimitong.

N ara maungatabu ni kabuta ae e a tibwa nako, e kauringiira Beretitenti Russell M. Nelson: Tao tera am titiraki ke am kangaanga, te kaeka e aki toki ni kuneaki ni maiun ao n ana reirei Iesu Kristo. Reiakina riki aron Ana Mwakuri ni Kamaiu, Ana tangira, Ana nanoanga, ao Ana euangkerio ni kamarurung ae kaokaki, ao n rikirake. Rairaki Nakoina! Iriiria!”11 Ao N na reitia, “Rineia”

N ara aonaaba ae mwaiti arona, e kona n reke te kaririaki n tan nakoia ake a kamoamoaaki n arora ni karekea ae te kamataataa maiura ngkana e a tara ni mangaongao ke ni kangaanga. Ti kabooi kunikai ake a mwanenii, butimwaai kaetieti man te tua ake a katei, ao ni iriiri baike a tibwai iaon bwaai n reitaki. E na tara n tamaroa aio n te tai ae uarereke, ma ti riai n tarataraira man te waaki n neboiia aomata ake a kamoamoaaki bwa e na aki riki bwa ara boua ae kaaraki. Rinean te aomata ae kamoamoaaki ae bon ngaia araoi iai mwiina ae e na reke ae akea tokina.

Ngke e roko ara utu i Tibein ni moana ara beku bwa taan kairiiri n te mition, ti kunea te kibu n taeka mai iroun Unimwaane Neal A. Maxwell ae iai rekerekena nakoia aomata ake kamoamoaaki are ti rineia bwa ti na iriria. E taku, “Ngkana ko tuai ni karimoaa rinean abanuean te Atua, n tokina e na akea kaokorona ma n te bwai are ko a tia n rineia.”12 Tariu ao mwaneu, bon man rinean Iesu Kristo, ai a Uea Uea, are ti rinea iai Abanuean te Atua. Taian rinerine riki tabeua bon ti te arona ma rinean ana mwakuri te rabwata, ke te boua ae kaaraki, ao n tokina e na aki buokiira.

N te O Tetemanti n ana Boki Taniera, ti wareka rongorongoia Tateraka, Metiaka, ao Abetenoko, ake a ataia raoi bwa antai te Aomata ae Kamoamoaaki ae a na rineia—ao bon tiaki mai ibuakoia atuan te Uea are Nebukaneta. A taekinna ma nanoia:

“Atuara are ti toro irouna e konaa ni kamaiura man te nnenikanaiai ae ura m’aka te ai iai. …

Ma ngkana tao e aki, ke e ataaki aei i roum, O te uea, bwa ti na aki toro irouia antim ao n aki neboia tamnei aika koora.”13

N aron are e reireia te Abotoro ae Bauro, “Iai anti aika bati,”14 ao, N a karina, ae atongaki bwa aomata aika kamoamoaaki are ti kaoaki bwa ti na bobaraaki i mataia, n taromauriia, ao ni butimwaiia. Ma n aron ae a ataia raoraon Taniera ake teniman, bon iai Temanna ae e na bon anga te inaomata—ibukina bwa E a tia n anga, ao e na aki toki ni karaoia.

N mwanangara n oki rikaaki nakon te Atua, nakon abara ni beritanaki, tiaki te tia kairiiri n te tautaeka, te tia anene, te tia takakaro, ke te tia anga rongorongo te kangaanga, ma, rineia n anganiia te kariaia bwa a na riki bwa bwaai aika a katika nanora ao ara taratara n onea mwiin ara Tia Kamaiu ao ara Tia Kabooira.

Ti Rineia, Iesu Kristo, ngkana ti karinea Ana bong ngkana tao ti mena ni mweengara ke n tain ara motirawa. Ti Rineia ngkana ti tau Ana taeka rinanon koroboki aika tabu ao aia reirei burabeti aika a maiu. Ti Rineia ngkana ti taua te rekomente n te tembora ao tau ni kabonganaana. Ti Rineia ngkana ti riki bwa taan raoi ao n aki kariaia te kakauntaeka, “riki ngkana e kakaokoro ara iango.”15

Akea te tia kairiiri ae e a tia ni kaota riki te ninikoria, akea te mwakuri ni buoka nakoia aomata ae aki kaota te akoi, akea riki te taokita ae e a tia ni katoki aoraki, ao akea te tia korotamnei ae e a tia ni karaoi karikibwai nakon Iesu Kristo.

N aia aonaaba aika a kamoamoaaki, bannaia ake a karaoaki ao auti ni kaotibwai ake a kateaki ibukin kaotakiia mwaane ao aine, bon iai temanna ae e tei i aoia aikai ni kabane. I kakoaua bwa Iesu Kristo bon tiaki ti te aomata ae kamoamoaaki iroura; bon Ngaia ara Uea ao ara Kiing, te Tia Kamaiu ao te Tia Kabooi Maiuia aomata ni kabane. N aran Iesu Kristo, amen.

Bwaai aika a na taraaki

  1. Te kamatebwai ae boboto iaon Willie and Martin handcart companies include LeRoy R. Hafen and Ann W. Hafen, Handcarts to Zion: The Story of a Unique Western Migration, 1856–1860 (1960); Rebecca Cornwall and Leonard J. Arrington, Rescue of the 1856 Handcart Companies (1981); Howard K. Bangerter and Cory W. Bangerter, Tragedy and Triumph: Your Guide to the Rescue of the 1856 Willie and Martin Handcart Companies, 2nd ed. (2006); and Andrew D. Olsen, The Price We Paid: The Extraordinary Story of the Willie Martin Handcart Pioneers (2006).

  2. Brigham Young, “Remarks,” Deseret News,, Okitobwa 15, 1856, 252.

  3. John Oborn, “Brief History of the Life of John Oborn, Pioneer of 1856,” 2, in John Oborn reminiscences and diary, circa 1862–1901, Church History Library, Salt Lake City.

  4. Ephraim K. Hanks’s narrative, in Andrew Jenson, “Church Emigration,” The Contributor, Maati. 1893, 202–3.

  5. Hanks, in Jenson, “Church Emigration,” 204.

  6. Iakobwa 4:14.

  7. Taraa Te Otinako 32.

  8. 1 Timoteo 2:6; taraa naba Mataio 20:28.

  9. Dallin H. Oaks, “Tera ae E a Tia Ni Karaoia te Uea Ibukira?,” Riaona, Meei 2021, 75.

  10. Taraa Ruka 22:39–44.

  11. Russell M. Nelson, “Te Kaeka n Taainako Bon Iesu Kristo,” Riaona, Meei 2023, 127.

  12. Attributed to 18th-century English clergyman William Law; quoted in Neal A. Maxwell, “Response to a Call,” Ensign, Meei 1974, 112.

  13. Taraa Taniera 3:13–18.

  14. 1 I-Korinto 8:5.

  15. Russell M. Nelson, “A Kainnanoaki Taan Raoi,” Riaona, Meei 2023, 98.