Li ak’ob’resiik wulaj wulaj
Tento naq wulaj wulaj taqak’ul li choxahil saqen. Naqaj ru li hoonal re sahob’resiik. Hoonal re ak’ob’resiik sa’ junesal.
Nokoch’utla sa’ li chaq’al ru hilob’aal kutan a’in re aatinak chirix li Kristo, saho’k qach’ool chirix lix evangelio, ut xtenq’ankil ut xwaklesinkil qib’ chiqib’il qib’ sa’ “xb’ehil” li qaKolonel.1
Jo’ komon sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, naqach’utub’ qib’ chi jo’kan rajlal hilob’aal kutan chiru li chihab’. Wi moko komonex ta sa’ li Iglees, naqak’e jun sahil k’ulunik eere ut naqab’antioxi eere eetz’aqonik qik’in re xloq’oninkil li Kolonel ut re tzolok chirix. Jo’ laa’ex, laa’o naqasik’—us ta wan qamajelal—chi chaab’ilo’k jo’ amiiw, ech kab’al, ut kristiaan,2 ut naqasik’ xb’aanunkil a’in rik’in xtaaqenkil laj K’amol qab’e, li Jesukristo.
Naqoyb’eni naq nekereek’a lix anchalil li qach’olob’ahom. Yo’yo li Jesukristo! A’an li Ralal li yo’yookil Dios, ut naxb’eresiheb’ li profeet sa’ ruchich’och’ sa’ li qakutankil. Naqab’oq chixjunil chi chalk, chirab’inkil li raatin li Dios, ut chixk’ulb’al lix chaab’ilal! Ninch’olob’ xyaalal naq li Dios wan sa’ qayanq ut naq tixjilosi rib’ rik’in chixjunil li te’xjilosi rib’ rik’in a’an.3
Sa qach’ool chi b’eek chek’atq sa’ lix b’ehil li Qaawa’ laatz’ ut ka’ch’in ru re li tzolomil.
Li seeb’al chi b’eek chi tiik
Nayeeman naq jun kristiaan li xsach xb’e yoo chi b’eek sa’ jun sirso. Moko najt ta chaq anajwan, eb’ laj tzolonel re li Instituto Max Planck de Cibernetica Biologica ke’xyal ru li na’leb’ a’an. Ke’xk’ameb’ li kristiaan sa’ jun k’iche’ pim ru, ut ke’xye reheb’: “B’ehenqex chi tiik.” Maak’a’ k’a’ru li te’xjayali wi’ rib’. Tento naq xjuneseb’ rib’ te’xyal b’eek chi tiik.
K’a’ru nekek’oxla naq ke’xk’ul?
Eb’ laj tzolonel ke’xye, “Relik chi yaal, jun kristiaan yal naxsutisi rib’ naq moko nak’utun ta xjayal xb’e.”4 Naq ke’xsumeheb’ li patz’om chirix li yalb’a-ix, ke’wan li kristiaan li ke’xye chi anchaleb’ xch’ool naq chi tiik ke’b’eek. Us ta li ke’xk’oxla, li GPS kixk’ut naq ke’b’eek sa’eb’ li sirso, junjunq reheb’ yal 20 metro ke’xsutisi wi’ rib’.
K’a’ut naq jwal ch’a’aj chiqu b’eek chi tiik? Eb’ laj tzolonel ke’xna’leb’a naq maare xmaak xjalajik lix taqenaqil li ch’och’, us ta q’axal ka’ch’in. Wankeb’ chik li neke’xye naq jun reheb’ li qoq nim wi’chik xmetz’ew chiru li jun chik. “A’ut naqak’oxla,” ch’a’aj chiqu li b’eek chi tiik xb’aan naq “naniman xsachik li qana’leb’ chirix li tiikil jayal ut b’ar wan.”5
Maak’a’ naxye k’a’ru xsumenkil, yal ak qe chiqajunilo: chi maak’a’ li k’utul b’e, noko’ok chi jalb’ehiik.
Naq nasach li b’e
Us ta nachal li k’a’ru chanchan naq q’axal ka’ch’in, wan naq naru tixjal li qayu’am chi numtajenaq.
Ninnaw naq yaal a’in rik’in li kink’ul jo’ aj ch’e’ol so’sol ch’iich’. Rajlal sut naq wulak qe sa’ jun li aeropuerto, kinnaw naq lix k’ihal ink’anjel, a’an xjalinkil k’iila sut li qab’e yal chi b’ayatq re naq chi sa sa taawulaq li so’sol ch’iich’ sa’ xna’aj.
Maare ak nekenumsi a’in sa’ xch’e’b’al lee b’eleb’aal ch’iich’. Li iq’, xpo’jik li tz’akanb’il b’e, xmajelal li b’eleb’aal ch’iich’, li palto’k sa’ k’a’uxlej—malaj xb’aanuhom jalan chik aj b’eresinel ch’iich’—chixjunil a’in naru tooxjalb’ehi. Wi ink’a’ naqak’e reetal chixjunil a’in, maare moko sa ta li taqak’ul.6
Yaal a’in sa’ tib’elej.
Yaal ajwi’ sa’ musiq’ej.
Lix k’ihal li jalaak li na’ux sa’ li qamusiq’ejil yu’am—eb’ li chaab’il ut eb’ li ink’a’—na’ux chi timil timil ut chi junjunqil. Jo’eb’ li ke’tz’aq sa’ li tzolok re Max Planck, maare ink’a’ naqak’e reetal naq nasach li b’e chiqu. Ut maare chi anchal qach’ool naqak’oxla naq tiik yooko chi b’eek. A’b’anan, chi maak’a’ nak’utuk qab’e, timil timil nasach li b’e chiqu ut naqataw qib’ sa’eb’ li na’ajej maajun wa xqak’oxla naq toowanq wi’.
Yaal a’in choq’ qe chiqajunjunqal. Yaal ajwi’ choq’ reheb’ li ninqi ch’uut ut tenamit. Wankeb’ k’iila reetalil a’an sa’ li loq’laj hu.
Sa’ li hu Jueces tz’iib’anb’il naq chirix xkamik laj Josue, “jalaneb’ chik ke’yo’laak … ink’a’ neke’xnaw ru li Qaawa’ chi moko xnawomeb’ li kilajxb’aanu sa’ xk’ab’a’eb’ laj Israel.”7
Us ta ke’tenq’aak, ke’ula’aniik, ke’kole’, ut ke’k’ehe’ chi q’axok-u li ralal xk’ajol laj Israel xb’aan li choxa sa’ xq’ehil laj Moises ut laj Josue, moko najt ta chirix a’an ak te’xkanab’ li b’e ut te’ok chi b’eek a’ yaal li rajomeb’ xch’ool a’an. Ut ak re naq sa’ junpaat ajwi’ te’xk’ul xq’ajkamunkil lix b’aanuhomeb’.
Wan naq li t’ane’k a’in naraj k’iila chihab’. Wan naq na’ux sa’ yal wiib’ oxib’ chihab’ malaj po.8 A’b’anan, maajun qe kolb’il chi tz’aqal chiru li t’ane’k. Maak’a’ naxye naq ma ninqeb’ xwankil li qamusiq’ejil numsihom junxil, ak qe naq naqajalb’ehi qib’. Nak’ulman a’in chalen chaq lix kutankil laj Adan toj sa’ li kutan a’in.
A’in li chaab’il esilal
A’b’anan, moko sachenaq ta chixjunil. Maak’a’ k’a’ru ke’xb’eresi wi’ rib’ laj b’ehenel sa’ li tzolok, a’ut laa’o wan li naru taqak’e wi’ qilob’aal re xk’eeb’al reetal b’ar yooko chi xik.
Ut k’a’ru a’an li too’iloq wi’?
Relik chi yaal, a’an li tijok wulaj wulaj, xtz’ilb’al rix li loq’laj hu, ut roksinkil li musiq’anb’il k’anjeleb’aal Kim, Taaqehin. Wulaj wulaj naru tooxaqliiq chiru lix k’ojarib’aal li Dios chi tuulan ut chi anchal qach’ool. Naru taqatz’il rix li xqab’aanu ut li xqak’ul chiru li kutan—ut xtz’ilb’al rix li qajom laa’o chi b’isb’il rik’in rajom li Dios. Wi xqajalb’ehi qib’ chi b’ayatq, naru taqatz’aama chiru li Dios naq tooxsutq’isi sa’ li b’e, ut naru taqak’e qach’ool chi chaab’ilo’k.
Li tz’ilok-ix a’in, a’anaq raj ajwi’ jun ak’ob’resiik. A’in xhoonalil li tz’ilok-ix, naq naru too’aatinaq rik’in li Qaawa’ ut tootzole’q, toowaklesiiq, ut toosantob’resiiq xb’aan lix tz’iib’anb’il ut lix k’utb’esinb’il aatin li qaChoxahil Yuwa’. A’in jun santil hoonal naq naru neke’jultiko’ qe li qasumwank chixtaaqenkil li Kristo q’un xch’ool, naq naru taqatz’il rix li qak’iijik ut taqajayali qib’ rik’in li musiq’ejil aj k’utul b’e naxk’e li Dios re chixjunileb’ li ralal xk’ajol.
K’oxlahomaq a’in jo’ lee ak’ob’resinkil wulaj wulaj. Jo’ aj jalanil tenamit sa’ xb’ehil li loq’alil, naqanaw naq moko ch’a’aj ta xsachb’al qab’e. Li jalb’ehink-ib’ chi b’ayatq naru tooxnajtob’resi rik’in xb’ehil li Kolonel, a’ut li tiikob’resink-ib’ chi b’ayatq naru tooxk’e wi’chik sa’ li b’e. Naq na’aak’ab’o’k ru li qayu’am, jo’ nak’ulman jo’q’ehaq, li ak’ob’resiik wulaj wulaj naxte li qach’ool re tixk’ul choxahil saqen, li naxkutanob’resi li qaam, naralinasi li aak’ab’, li xiw, ut xwiib’al qach’ool.
Kok’ b’eresib’aal, ninqi jukub’
Wi taqasik’, “li Dios tixk’e qe qanawom rik’in lix Loq’laj Musiq’, relik chi yaal, rik’in li maatan re li Santil Musiq’ej li ink’a’ naru chi yeemank.”9 Jo’ k’ihal sut naqapatz’ re, a’an tixk’ut li b’e chiqu ut tooxtenq’a chixtaaqenkil.
A’ut a’in naraj naq junelik yalyooq qaq’e chi k’anjelak. Miqaye naq tz’aqal wanko rik’in li musiq’ejil na’leb’ xqak’ul junxil. Toj naqaj ru xkomon chik.
Ink’a’ naru taqoksi lix nawom xch’ool anihaq chik chi junelik. Tento naq wanq xnawom qach’ool laa’o.
Tento naq wulaj wulaj taqak’ul li choxahil saqen.
Naqaj ru li hoonal re sahob’resiik.10 Hoonal re ak’ob’resiik sa’ junesal.
Ink’a’ najt “naru nawan chi tz’aj lix ha’il li roq ha’.”11 Re naq moko tz’ajaqeb’ ta li qak’oxlahom ut li qab’aanuhom, tento taqeek’asi qib’.
Relik chi yaal, lix k’ojob’ankil wi’chik li evangelio ut li Iglees ink’a’ ki’ux yal jun sut choq’ re chixjunil li kristiaan. Yoo chi uxk—chi junjunqil li kutan, chi junjunqil li aamej.
Jo’ naxik li kutan, naxik ajwi’ li qayu’am. Jun aj tz’iib’anel kixch’olob’: “Jun kutan chanchan xnajtil li yu’am. Nakatikib’ xb’aanunkil jun k’anjel, a’ut sa’ roso’jik nakab’aanu jalan chik; wan li tento taab’aanu, a’ut naxik li hoonal. … Ut sa’ xraqik laa yu’am, chixjunil laa wanjik xnume’ chi jo’kan. Lix jayal aayu’am chanchan xjayal jun ajwi’ laa kutan.”12
Ma taawaj xjalb’al xjayal aayu’am?
Jal lix jayal laa kutan.
Ma taawaj xjalb’al xjayal aakutan?
Jal lix jayal li hoor a’in.
Jal li nakak’oxla, nakaweek’a, ut nakab’aanu sa’ tz’aqal li hoonal a’in.
Jun b’eresib’aal ka’ch’in naru naxb’eresi jun jukub’ jwal nim.13
Eb’ li kok’ xan naru neke’wulak jo’ ninqi ochoch.
Eb’ li kok’ iyaj naru neke’wulak jo’ ninqi xtoonal che’.
Eb’ li kok’ k’asal ut hoor oksinb’ileb’ chi ch’olch’o ru, a’aneb’ xk’ojleb’aal li yu’am chaab’il chi yaal. Neke’xyoob’ li chaab’ilal, nokohe’xwaklesi chiru li qamajelal, ut nokohe’xb’eresi wi’chik sa’ li b’e aj tojol-ix re xkuyb’al li qamaak ut xsantob’resinkil li qu.
Li Dios re tikib’ank wi’chik
Eerochb’een, nintaqsi li waam sa’ xb’antioxinkil li xnimal ru maatan re jun ak’ kutan, jun ak’ yu’am, jun ak’ yo’onihom.
Naqataqsi lix yaab’ qakux chixnimankil ru li qaDios aj k’ehonel ut aj kuyunel maak. Relik chi yaal, a’an jun Dios re tikib’ank wi’chik. Li xchaq’al ru rajom chixjunil lix k’anjel, a’an qatenq’ankil laa’o li ralal xk’ajol, chi numtaak sa’ xb’een li kamk ut chixk’ulb’al li junelik yu’am.14
Naru too’ok choq’ ak’il yo’ob’tesihom rik’in li Kristo, xb’aan naq li Dios kixye, “Jo’ k’ihal sut te’xjal xk’a’uxl lin tenamit laa’in tinkuy li q’etok aatin xe’xb’aanu chiwu”15 ut “ink’a’ chik najultiko’ we.”16
Ex was wiitz’in, ex wamiiw, chiqajunilo naqajalb’ehi qib’ chi jo’q’ehaq.
A’b’an, naru taqataw wi’chik li b’e. Naru taqataw qab’e sa’ xyi li raak’ab’il ut lix ch’a’ajkilal li yu’am, ut toosutq’iiq rik’in li qaChoxahil Yuwa’ li nokoxra wi te’qasik’ ut te’qak’ulub’a li musiq’ejil aj k’utul b’e kixk’e a’an, wi taqataaqe li na’leb’ k’utb’esinb’il chiqu, ut wi taqasik’ ak’ob’resiik wulaj wulaj. Chi jo’ka’in naq too’ok choq’ tz’aqal xtzolom li qaKolonel Jesukristo.
Ut wi taqab’aanu, sahaq xch’ool li Dios chiqix. “Li Qaawa’ … tatrosob’tesi sa’ li ch’och’ tixk’e aawe li Qaawa’ laa Dios. Li Qaawa’ tatxxaqab’ choq’ loq’laj tenamit.”17
Chiqasik’ ak’ob’resiik wulaj wulaj ut choob’eeq sa’ xb’ehil li Jesukristo. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.