2010–2019
Te i’oa ti’a o te ’Ēkālesia
’Ātopa 2018


Te i’oa ti’a o te ’Ēkālesia

’Ua fa’aue mai Iesu Mesia ia tātou ’ia pi’i i te ’Ēkālesia i tōna i’oa nō te mea nāna teie ’Ēkālesia, tei ’ī i tōna mana.

E au mau taea’e, e mau tuahine here, i teie mahana sābati nehenehe te ’oa’oa ’āmui nei tātou i roto i tō tātou mau ha’amaita’ira’a e rave rahi nō ō mai i te Fatu ra. Tē māuruuru nei mātou nō tō ’outou mau ’itera’a pāpū nō ni’a i te ’evanelia a Iesu Mesia i fa’aho’i-fa’ahou-hia mai, nō te mau tusia tā ’outou i rave nō te fa’aea noa ’aore ra, nō te ho’i i ni’a i tōna ’ē’a nō te fafaura’a, ’e nō tā ’outou tāvinira’a itoito i roto i tāna ’Ēkālesia.

I teie mahana ’ua mana’o vau e paraparau atu ia ’outou i te hō’ē mea faufa’a roa. Tau hepetoma i ma’iri a’e nei, ’ua nene’i au i te hō’ē fa’ahitira’a parau nō ni’a i te fa’atītī’aifarora’a i te i’oa o te ’Ēkālesia.1 ’Ua rave au i te reira nō te mea, ’ua tūra’i pāpū te Fatu i roto i tō’u ferurira’a i te faufa’a rahi o te i’oa tāna i hōro’a mai nō tāna ’Ēkālesia, ’oia ho’i Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a Nei.2

Mai tā ’outou i feruri, e piti huru pāhonora’a tei tupu mai nō ni’a i teie fa’ahitira’a parau ’e nō ni’a i te style guide3. E rave rahi mau melo tei fa’atītī’aifaro ’oi’oi i te i’oa o te ’Ēkālesia i ni’a i tā rātou tahua itenati ’e tā rātou mau ’api tūreiara’a. ’Ua uiui te tahi pae nō te aha, ’ia au i te mau mea ato’a e tupu nei i roto i te ao nei, nō te aha e mea faufa’a ’ia ha’apāpū i te hō’ē mea « e ’ere i te mea fifi ». ’E ’ua parau te tahi pae ē, e’ita e nehenehe, nō reira, nō te aha e tāmata ai ? Tē fa’ata’a atu nei au nō te aha mātou e ha’ape’ape’a rahi ai nō te reira tumu parau. Terā rā, nā mua roa, e fa’a’ite atu vau nō te aha teie tauto’ora’a :

  • E ’ere nō te tauira’a i te i’oa.

  • E ’ere nō te fa’anehenehe atu ā.

  • E ’ere te ’ohipa nā ni’a ’ē noa.

  • E ’ere i te mea feruri-’ore-hia.

  • ’E, e ’ere i te ’ohipa fifi ’ore.

E fa’atītī’aifarora’a rā. E fa’auera’a nā te Fatu. ’Aita Iosepha Semita i hōro’a i te i’oa o te ’Ēkālesia i fa’aho’i-fa’ahou-hia mai nā roto noa iāna ; ’aita ato’a o Moromona. O te Fa’aora iho tei parau mai ē, « nō te mea o teie te i’oa e topahia i ni’a i tā’u ’Ēkālesia i te mau mahana hope’a nei, ’oia Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei ».4

I muta’a iho ato’a, matahiti 34 i muri a’e i te pohera’a Iesu, ’ua hōro’a ato’a tō tātou Fatu tei ti’afa’ahou i te arata’ira’a mai teie i te mau melo o tāna ’Ēkālesia ’a fā atu ai ’oia ia rātou i Amerika. I tāua taime ra nā ō atu ra ’oia :

« Nō reira e parauhia ai te ’ēkālesia i tō’u ra i’oa.

« E nāhea ïa te ’ēkālesia nā’u, ’ia ’ore ’ia parauhia i tō’u i’oa ? ’Ia parauhia ho’i te ’ēkālesia i te i’oa nō Mose, ’ua riro ’ei ’ēkalesia nā Mose ; ’e ’ia parauhia ïa i te i’oa nō te ta’ata, ’ua riro ïa ’ei ’ēkālesia nō taua ta’ata ra i reira ; ’ia parauhia rā ïa i tō’u ra i’oa, ’e ’ia patu-mau-hia i ni’a i tā’u ra ’evanelia, e ’ēkālesia nā’u ïa i reira ».5

Nō reira, ’aita e mārōra’a i ni’a i te i’oa o te ’Ēkālesia. ’A fa’a’ite mai ai te Fa’aora e aha te i’oa o tāna ’Ēkālesia, ’e ma te parau ato’a mai nā mua ē, « ’o teie te i’oa e topahia i ni’a i tā’u ’Ēkālesia », e mea pāpū tāna parau. ’E mai te mea ē, e fa’ati’a tātou ’ia fa’a’ohipahia te mau i’oa pi’i noa ’e e fāri’i ’aore rā, e pāturu roa tātou iho i te reira mau i’oa pi’i noa, e ’ino’ino ’oia.

E aha tō roto i te hō’ē i’oa, ’aore rā, i roto i te i’oa pi’i noa ? Nō ni’a i te mau i’oa pi’i noa o te ’Ēkālesia, mai te « ’Ēkālesia LDS », te « ’Ēkālesia momoni », ’aore rā, te « ’Ēkālesia a te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei », te fa’a’orera’a rahi mau o te ma’irira’a ïa te i’oa o te Fa’aora. ’Ua riro te ’īritira’a i te i’oa o te Fatu i rāpae i te ’Ēkālesia a te Fatu ’ei rē rahi nā Sātane. ’Ia tāpū ana’e tātou i te i’oa o te Fa’aora, tē ha’amo’e ra ïa tātou i te mau mea ato’a tā Iesu Mesia i rave nō tātou—e tae roa i tāna tāra’ehara.

’A feruri na i teie i roto i tāna hi’ora’a : Hou te tāhuti nei, o Iehova ’oia, te Atua nō te Faufa’a Tahito. I raro a’e i te arata’iraa a tōna Metua, nāna i hāmani i teie ao ’e te tahi atu mau ao.6 ’Ua mā’iti ’oia ’ia fa’aha’eha’a iāna i mua i te hina’aro o tōna Metua ’e ’ia rave i te hō’ē mea nō te mau tamari’i pā’āto’a a te Atua tā te hō’ē ta’ata ’ē atu e ’ore roa e nehenehe e rave ! ’Ua fāri’i ’oia ’ia haere mai i te fenua nei ’ei Tamaiti Fānau Tahi nā te Metua i roto i te tino nei, ’ua parau-’ino-hia ’oia, ’ua tāhitohitohia, ’ua tūtuhahia ’e ’ua ta’irihia. I roto i te ō nō Getesemane, ’ua rave ’oia i ni’a iāna iho i te mau māuiui ato’a te mau hara ato’a ’e te mau hepohepo ato’a ’e te mamae ’aore ā i ’itehia a’e nei e ’outou ’e o vau nei ’e nā te mau ta’ata ato’a tei ora na ’e o tei ora a muri a’e. I raro a’e i te teimaha o tāua hōpoi’a mamae rahi ra, ’ua tahe tōna toto nā te mau poa ato’a.7 Tōna mau māuiui ato’a ’ua hau ïa i te pūai i te taime a fa’asātaurohia ai ’oia i ni’a i te sātauro nō Kalavaria.

Nā roto i teie mau ’ohipa māuiui rahi ’e tōna ti’afa’ahoura’a—tāna tāra’ehara hope ’ore—’ua hōro’a mai ’oia i te tāhuti ’ore i te ta’ata ato’a, ’e ’ua fa’aora ia tātou tāta’itahi i te mau ’ino o te hara, mai te mea ē, e tātarahapa tātou.

I muri a’e i te ti’afa’ahoura’a o te Fa’aora ’e i te pohera’a o tāna mau ’āpōsetolo, ’ua topa te ao nei i roto e rave rahi tenetere nō te tau pōiri. ’E i te matahiti 1820, ’ua fā mai te Atua te Metua ’e tāna Tamaiti, ’o Iesu Mesia, i te peropheta Iosepha Semita nō te ha’amata i te fa’aho’i-fa’ahou-ra’a mai o te ’Ēkālesia a te Fatu.

I muri a’e i te mau mea ato’a tāna i fa’a’oroma’i—i muri a’e i te mau mea ato’a tāna i rave nō te ta’ata nei—tē ’ite nei au ma te tātarahapa rahi ē, ’ua fāri’i tātou ma te ’ōpua ’ore, ’ia pi’ihia te ’Ēkālesia a te Fatu i fa’aho’ihia mai i te tahi atu mau i’oa, tei fa’a’ore i te i’oa mo’a o Iesu Mesia !

I te mau sābati ato’a, ’a rave ai tātou ma te ti’amā i te ’ōro’a mo’a, tē rave fa’ahou nei tātou i tā tātou fafaura’a mo’a i te Metua i te ao ra ē, e hina’aro tātou e rave i ni’a iho ia tātou i te i’oa o tāna Tamaiti, o Iesu Mesia.8 E fafau tātou ’ia pe’e iāna, ’ia tātarahapa, ’ia ha’apa’o i tāna mau fa’auera’a, ’e ’ia ha’amana’o noa iāna.

’Ia ’īriti ana’e tātou i tōna i’oa i tāna ’Ēkālesia, tē ’īriti ra ānei tātou iāna ma te ’ōpua ’ore ’ei fa’atumura’a nō tō tātou orara’a ?

Te ravera’a i te i’oa o te Fa’aora i ni’a iho ia tātou ’o te paraura’a ’e te fa’a’itera’a ïa ia vetahi ’ē—nā roto i tā tātou mau ’ohipa ’e tā tātou mau parau ē—o Iesu te Mesia. ’Ua ri’ari’a rahi ānei tātou ’ia ino’ino mai te hō’ē ta’ata tei pi’i mai ia tātou « momoni » ’o tā tātou i ’ore i manuia i te pāruru i te Fatu iho, ’ia ti’a nōna i roto ato’a i te i’oa i pi’ihia tāna ’Ēkālesia ?

Mai te mea ē, ’ua tītauhia ia tātou ’ia fāri’i i te mana o te tāra’ehara a Iesu Mesia—nō te tāmā ’e nō te fa’aora ia tātou, nō te ha’apūai ’e nō te fa’arahi ia tātou, ’e i te pae hōpe’a nō te fa’ateitei ia tātou—tītauhia ia tātou ’ia ’ite pāpū iāna ’ei tumu nō taua mana ra. E nehenehe tātou e ha’amata nā roto i te pi’ira’a i tāna ’Ēkālesia i te i’oa tāna i fa’aoti.

Nō te hō’ē pae rahi o te ao nei, ’ua fa’ahuru-’ē-hia te ’Ēkālesia i teienei ’ei « ’Ēkālesia momoni ». Terā rā, tātou te mau melo o te ’Ēkālesia a te Fatu, ’ua ’ite tātou ē, ’o vai tē ti’a ra i te upo’o : ’o Iesu Mesia iho. Tē fifi rā ho’i, e rave rahi o te fa’aro’o i te ta’o ra Mormon [Moromona] o te feruri ē, te ha’amori nei tātou ia Moromona. ’Aita roa ! Tē fa’ahanahana nei ’e tē fa’atura nei tātou i te reira peropheta rahi nō tahito ra nō Amerika.9 E ’ere rā tātou i te mau pipi a Mormon [Moromona]. E mau pipi tātou a te Fatu.

I te mau mahana mātāmua o te ’Ēkālesia tei fa’aho’i-fa’ahou-hia mai, pinepine te mau ta’o mai te ’Ēkālesia momoni ’e te mau Momoni 10 i te fa’a’ohipahia ’ei mau i’oa pi’i—’ei mau ta’o ri’ari’a, ’ei mau parira’a fa’a’ino—fa’ata’ahia nō te huna i te rima o te Atua i roto i te fa’aho’i-fa’ahou-ra’a mai i te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i teie mau mahana hope’a nei.11

E te mau taea’e ’e te mau tuahine, e rave rahi mau mana’o o te ao nei nō te pāto’i i te fa’aho’ira’a mai i te i’oa ti’a o te ’Ēkālesia. Nō teie ao rorouira tā tātou e ora nei, ’e nō te mau mātini mā’imi ’aravihi ’o tē tauturu nei ia tātou pā’āto’a ’ia ’imi i te mau ha’amāramaramara’a tā tātou e hina’aro fātata i terā iho taime—tae noa atu i te ha’amāramaramara’a nō ni’a i te ’Ēkālesia a te Fatu—tē parau ra te mau reo fa’a’ino ē, e ’ere i te ferurira’a pa’ari te fa’atītī’aifarora’a i teie taime. Tē feruri nei te tahi pae ē, nō te mea ’ua ’ite-rahi-hia tātou ’ei mau « momoni » ’e ’ei « ’Ēkālesia momoni », e mea ti’a ïa ia tātou ’ia fa’a’ohipa maita’i i te reira.

’Āhiri teie ’āparaura’a ē nō ni’a i te fa’a’āpīra’a i te hō’ē fa’anahora’a nā te ta’ata, e tano maita’i ïa te reira mau mana’o. I roto rā i teie ohipa faufa’a rahi, e hi’o tātou iāna, nāna teie ’Ēkālesia ’e e fa’a’ite pāpū tātou ē, e ’ere, ’e e’ita roa te ravera’a a te Fatu e riro ’ei ravera’a nā te ta’ata. Mai te mea ē, e fa’a’oroma’i tātou ’e e rave maita’i tātou i tā tātou tuha’a, e arata’i te Fatu ia tātou i roto i teie ’ohipa faufa’a roa. ’Ua ’ite ho’i tātou ē, e tauturu te Fatu i te feiā e ’imi ’ia ha’apa’o i tōna hina’aro, mai tāna i tauturu ia Nephi ’ia fa’aoti i te ’ohipa hāmanira’a i te hō’ē pahī nō te tere nā ni’a i te miti.12

E fa’a’ite tātou i te fa’atura ’e te fa’a’oroma’i i roto i tā tātou mau tauto’ora’a ’ia fa’atītī’aifaro i teie mau hape. E fa’a’ite mai te mau ve’a i te here ’ia pāhono mai i tā tātou anira’a.

I roto i te hō’ē ’āmuira’a rahi i tahito ra, ’ua paraparau o Elder Benjamín De Hoyos i teie huru ’ohipa. Nā ō mai ra ’oia :

« Tau matahiti i ma’iri a’e nei, tē tāvini ra vau i roto i te piha tōro’a nō te mau ’Ohipa ha’apararera’a parau a te ’Ēkālesia i Mehiko, ’ua anihia mai au e te hō’ē hoa ia ’āmui atu i roto i te hō’ē fa’anahora’a ’āparaura’a i roto i te ratio. ’Ua ani mai ra hō’ē o te mau ra’atira fa’anahora’a ia māua ē, « nō te aha teie huru i’oa roa o te ’Ēkālesia ?

’Ua ’ata’ata a’e ra māua o tō’u hoa i taua uira’a nehenehe mau, ’e ’ua ha’amata māua i te fa’ata’a ē, e ’ere nā te ta’ata i mā’iti i te i’oa o te ’Ēkālesia. Nā te Fa’aora i hōro’a mai. ’Ua pāhono ’oi’oi mai ra te ta’ata fa’atere ma te fa’atura ē, ‘nā reira, e fa’ahiti ïa mātou i te reira ma te ’oa’oa rahi’ ».13

Tē hōro’a mai nei teie parau fa’a’ite i te hō’ē hōho’a. Hō’ē ’e hō’ē, e tītauhia tā tātou tauto’ora’a maita’i roa nō te fa’atītī’aifaro i te mau hape tei fāri’ihia i te roara’a o te mau matahiti.14 E pe’e ’aore ra, e’ita paha te ao nei e pe’e i tā tātou arata’ira’a nō te pi’i ia tātou i te i’oa ti’a. Terā rā, mai te mea ē, e ’ino’ino tātou ’ia pi’i te ao nei i te ’Ēkālesia ’e i tōna mau melo i te mau i’oa hape, ’e tē nā reira ato’a nei tātou, ’ua riro ïa tātou ’ei feiā ha’avare.

E riro tā tātou Style Guide i hi’opo’ahia, ’ei tauturu. Tē nā ō ra ē : « I roto i te fa’ahorora’a mātāmua, te i’oa tā’āto’a o te ’Ēkālesia te mea au a’e : Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a Nei.’ Mai te mea e hina’arohia te hō’ē i’oa poto ri’i a’e, tē fa’aitoitohia nei ’ia fa’a’ohipahia te mau parau ‘Te ’Ēkālesia’ ’aore rā ‘Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia’. ’Ua tano ato’a te parau ‘Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i fa’aho’i-fa’ahou-hia mai’, ’e tē fa’aitoito-ato’a-hia ra te reira ».15

Mai te mea ē, e ani mai te hō’ē ta’ata, « e momoni ānei ’oe ? » e nehenehe ’outou e pāhono, « mai te mea ē, tē ani mai nei ’oe ē, e melo nei au nō te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei, ’oia, e melo vau ! »

Mai te mea ē, e ani mai te hō’ē ta’ata ē, « e Feiā mo’a ānei ’oe nō te mau mahana hope’a nei ? »16 e nehenehe ’outou e pāhono « ’ē, tē ti’aturi nei au ia Iesu Mesia ’e e melo vau nō tāna ’Ēkālesia tei fa’aho’i-fa’ahou-hia mai ».

E au mau taea’e ’e mau tuahine here, tē fafau atu nei au ia ’outou ē, mai te mea ē, e rave tātou mai te maita’i roa nō te fa’aho’i i te i’oa ti’a o te ’Ēkālesia a te Fatu, te ta’ata nāna teie ’Ēkālesia, e nini’i mai ’oia i tōna mana ’e te mau ha’amaita’ira’a i ni’a i te upo’o o te Feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei,17 i te fāito ’aore ā tātou i ’ite a’e nei. E roa’a ia tātou te ’ite ’e te mana o te Atua nō te tauturu ia tātou ’ia hopoi i te mau ha’amaita’ira’a o te ’evanelia a Iesu Mesia i fa’aho’i-fa’ahou-hia mai i te mau fenua ato’a, te mau ’ōpū ato’a, te mau reo ato’a, ’e i te mau ta’ata ato’a ’e ’ia fa’aineine i te ao nei nō te tae-piti-ra’a mai o te Fatu.

Nō reira, e aha tō roto i te hō’ē i’oa ? Mai te mea ē, nō te i’oa o te ’Ēkālesia a te Fatu, te pāhonora’a, « te mau mea ato’a ! » ’Ua fa’aue mai Iesu Mesia ia tātou ’ia pi’i i te ’Ēkālesia i tōna i’oa nō te mea nāna teie ’Ēkālesia, tei ’ī i tōna mana.

’Ua ’ite au ē, tē ora nei te Atua. O Iesu te Mesia. Tē arata’i nei ’oia i tāna ’Ēkālesia i teie mahana. Tē fa’a’ite pāpū nei au i te reira i te i’oa mo’a o Iesu Mesia, ’āmene.

Fa’ata’ara’a

  1. « ’Ua tūra’i pāpū te Fatu i roto i tō’u ferurira’a i te parau nō te faufa’a rahi o te i’oa tāna i heheu mai nō tāna ’Ēkālesia, ’oia ho’i Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a Nei. E ’ohipa ri’i ā tei tītauhia ia tātou ’ia rave nō te tū’ati roa i tōna hina’aro. I te mau hepetoma i ma’iri a’enei, e rave rau feiā fa’atere o te ’Ēkālesia ’e te mau tuha’a fa’atere tei ha’amata i te mau ta’ahira’a tītauhia nō te rave i te reira. E hōro’ahia atu te tahi atu mau ha’amāramaramara’a nō ni’a i teie ’ohipa faufa’a roa i roto i te mau ’āva’e i muri nei » (Russell M. Nelson, « Te i’oa o te ’Ēkālesia » [official statement, 16 nō ’Ātete 2018], mormonnewsroom.org).

  2. ’Ua tu’u ato’a te mau peresideni o te ’Ēkālesia i tahito ra i te reira mau anira’a. ’Ei hi’ora’a, ’ua parau te peresideni George Albert Smith : « ’Eiaha e fa’aru’e i te Fatu nā roto i te pi’ira’a i teie, te ’Ēkālesia momoni. ’Aita ’oia i pi’i i te reira te ’Ēkālesia momoni » (i roto i te Conference Report, ’Ēperēra 1948, 160).

  3. Hi’o « Style Guide—Te i’oa o te ’Ēkālesia », mormonnewsroom.org.

  4. Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 115:4.

  5. 3 Nephi 27:7-8.

  6. Hi’o Mose 1:33.

  7. Hi’o Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 19:18.

  8. Hi’o Moroni 4:3 ; Te Parau Ha’api’ira’a e Te mau Parau Fafau 20:37, 77.

  9. O Moromona te hō’ē o nā ta’ata pāpa’i rahi e maha o te Buka a Moromona, o Nephi, Iakoba ’e o Moroni te tahi atu. E mau ’ite tino roa rātou pā’āto’a nō te Fatu, mai te au i tōna ta’ata ’īriti parau, te peropheta Iosepha Semita.

  10. Tei roto ato’a te ta’o ra Mormonites’ i te mau ta’o tāhitohito tei fa’a’ohipahia (hi’o History of the Church,2:62–63, 126).

  11. Mai te huru ra ē, ’ua tupu te tahi atu mau i’oa i te ’anotau nō te Faufa’a ’Āpī. I roto i te tāmatara’a o te ’āpōsetolo Paulo i mua ia Felix, ’ua parauhia o Paulo « e arata’i ho’i i te pupu Nazareta ra » (Te mau ’Ohipa 24:5). Nō ni’a i te fa’a’ohipara’a i te parau ra « te pupu Nazareta ra », ’ua pāpa’i te hō’ē ta’ata ē : « Teie te i’oa mātarohia e hōro’a nō te keresetiano nō te fa’a’ino. ’Ua pi’ihia rātou mai te reira te huru nō te mea nō Nazareta o Iesu » (Albert Barnes, Notes, Explanatory and Practical, on the Acts of the Apostles [1937], 313).

    Mai te reira ato’a te tahi atu pāpa’ira’a : « Ia Iesu o Nazareta ato’a ra teie nei ta’ata’ (Mataio 26:71), nō reira, ’ua parau a’era te ’āti Iuda i tāna mau pipi ‘te Nazareta.’ E’ita rātou e fāri’i ē, e keresetiano rātou, e mau pipi nā te Mesia » (The Pulpit Commentary: The Acts of the Apostles, ed. H. D. M. Spence and Joseph S. Exell [1884], 2:231).

    I roto noa ā i te reira tumu parau, ’ua parau ato’a o Elder Neal A. Maxwell : « I roto i te mau ’ā’amu o te pāpa’ira’a mo’a, tē ’ite nei tātou i te mau tauto’ora’a tāmau nō te fa’a’ino i te mau peropheta nō te pāto’i ia rātou—’ia tāpa’o ia rātou nō te ha’afaufa’a ’ore ia rātou. Terā rā, te rahira’a o te taime, ’ua ha’amo’ehia rātou nā te mau ta’ata nō tō rātou iho ’anotau ’e nā te mau ’ā’amu o te ao nei. Inaha, ’ua pi’ihia te keresetiano i tahito ra ‘te pupu Nazareta.’(Te mau ’Ohipa 24:5), (« Out of Obscurity », Ensign, Novema 1984, 10).

  12. Hi’o 1 Nephi 18:1-2.

  13. Benjamín De Hoyos, « Pi’ihia ’ia riro ’ei Feiā Mo’a », Liahona, Mē 2011, 106.

  14. ’Aita tō tātou e mana nō te arai i te pi’ira’a a te tahi mau ta’ata ia tātou, terā rā, e nehenehe tātou e arai maita’i i te huru nō tā tātou pi’ira’a ia tātou iho. Nāhea e nehenehe ai ia tātou ’ia tītau ia vetahi ’ē ’ia fa’atura i te i’oa ti’a o te ’Ēkālesia mai te mea ē, tātou te mau melo, ’aita tātou iho e fa’atura ?

  15. Hi’o « Style Guide—Te i’oa o te ’Ēkālesia », mormonnewsroom.org.

  16. Pinepine te ta’o feiā mo’a i te fa’a’ohipahia i roto i te Bibilia mo’a. I roto i te ’episetole a Paulo i tō Ephesia, ’ei hi’ora’a, ’ua fa’a’ohipa ’oia i te ta’o feiā mo’a hō’ē taime i roto i te mau pene ato’a. Hō’ē feiā mo’a e ta’ata ïa ’o te ti‘aturi ia Iesu Mesia ’e ’o te tauto’o ’ia pe’e iāna.

  17. Hi’o Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 121:33.