2021
Ko ha ʻĀngelo ʻoku Sū Puti Lanu Moli
Tīsema 2021


“Ko ha ʻĀngelo ʻoku Sū Puti Lanu Moli,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, Tīsema 2021.

Ko ha ʻĀngelo ʻoku Sū Puti Lanu Moli

Ko e hā ʻe lava ʻe ha ʻāngelo ʻoku sū puti palakū ʻo foaki maʻá e ʻEikí?

ʻĪmisi
ʻāngelo ʻi he tulama ʻo e ʻAloʻí

Tā fakatātā ʻa Dean MacAdam

ʻOku ou kau au he kakai ko ia ʻoku saiʻia ʻi he faʻahitaʻu momokó. Ka ʻoku ʻikai ke u saiʻia ke u ongoʻi mokosia.

Ko e meʻa pango, he naʻe fokotuʻutuʻu ʻe hoku siteikí ke toe fakatātaaʻi e ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí. ʻI tuʻa. ʻI he poʻulí. Lolotonga e Kilisimasi momoko taha hili ha ngaahi taʻu lahi. ʻI Kānata. Naʻá ku fakafofongaʻi ha ʻāngelo ʻi he talanoa ko ʻeni ʻo e ʻAloʻí, pea koloa naʻe lava ʻe hoku pulupulu matolú ʻo fakapuliki hoku talausese sinoú, ongo kofu nimá, mo e sikaafí.

Ka naʻe ʻikai ha meʻa, naʻa mo e pulupulu matolú, te ne lava ʻo fakamāfanaʻi hoku vaʻé. Ne u ʻalu mo ʻeku fineʻeikí ke fakatau mai ha sū puti matolu ange, pea ne ma fakatau mai ʻa e sū māfana taha ne ma lava ʻo maʻú: ko ha sū puti lanu moli naʻe tepi kulokula. Naʻe hangē ne feʻunga ʻa e sū putí ni ia mo ha fononga ʻi he ʻAnitātiká—pea naʻá ku fie maʻu ia ʻi he faʻahitaʻu momoko taha ko ʻení. Ka naʻá ku ongoʻi ko e ʻāngelo taʻu 17 ngalivale taha au ʻi he ʻAloʻí. Ko hai ha talafekau fakalangi ʻoku tui sū puti lanu moli?

Ko ha ʻĀngelo Ongoʻi Mā

Ko e pō naʻa mau ʻahiʻahi fakaʻosi aí, ne u lue atu ki he funga siteisí mo feinga ke fusi hifo hoku pulupulú ke puli hoku sū putí. Neongo pe ko e hā ʻeku meʻa ne faí, ka naʻe kei ʻasi hake pē ia mei hoku teunga ʻāngelo matolú.

Ko e meʻa mālié, he naʻá ku tuʻu mo e kau ʻāngelo kehé ʻo mei puli ʻi mui ʻi he puipuí he konga lahi ʻo e fakaʻaliʻalí, ʻa ia naʻe ʻuhinga ia ne ʻikai lava ha taha ʻo sio mai ki hoku suú.

Ka ne ʻi ai ha konga ʻi he fakaʻosí ne omi kotoa e niʻihi ne kau ʻi he fakatātaaʻi e talanoa ʻo e ʻAloʻí—kau tauhisipí, kau sōtia Lomá, Kau Tangata Potó, kakai ʻo e koló, mo e kau ʻāngeló—ke tūʻulutui ʻi he ʻao ʻo e Fakamoʻuí.

Naʻe totonu ke hoko e konga ko ʻeni ʻo e fakaʻaliʻalí ko ha momeniti ʻo e nonga ki he haʻofangá mo e niʻihi ne kau he tulamá ke nau fakakaukau ki he ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí. Ka ʻi he ʻuluaki pō ʻe uá, naʻá ku manavasiʻi. Ko e meʻa pē ne u fakakaukau ki aí ko e ʻai ke u tūʻulutui ʻi muʻa he haʻofanga kakaí, pea te nau lava ʻo sio ki hoku sū puti lanu moli palakuú. ʻI he momeniti ko iá, ne lahi ange e ongoʻi mā ʻa e ʻāngeló ʻi he ongoʻi māʻoniʻoní.

Ko e Pilinisi ʻo e Melinó

ʻI he pō hono tolú, naʻá ku tatali ʻi mui mo e toenga ʻo e kau ʻāngeló, pea fakafokifā ne u ongoʻi fiefia ke vahevahe ʻa e konga fakaʻosi ko ʻeni ʻo e ʻAloʻí mo e haʻofangá. Ne u pehē, ko e ʻosí ʻeni—ʻe mamata e haʻofangá ki he omi e kau ʻāngeló mei he tafaʻaki kotoa pē ke tūʻulutui ʻi he ʻao ʻo e Fakamoʻui kei valevalé. Hono ʻikai ke fakaofo moʻoni ia?

Naʻe ngalo ʻaupito ʻiate au hoku sū putí ʻi hono lau mai ʻe he tokotaha fakamatalá ʻa e ʻĪsaia 9:5, ʻa ia ko e taimi ia ke u hū aí: “He kuo fanauʻi kiate kitautolu ʻa e tamasiʻi, kuo foaki kiate kitautolu ʻa e foha: pea ʻe ʻi hono umá ʻa e pule: pea ʻe ui hono huafá ko Fakaofo, ko Akonaki, ko e ʻOtua Māfimafi, ko e Tamai Taʻengata, ko e [Pilinisi] ʻo e Melinó.”

ʻI heʻeku lue ki tuʻá, ne ngalo e meʻa kotoa. Naʻá ku ongoʻi ʻo hangē ko e kau ʻāngelo fakalangí—ʻa e niʻihi mālohi mo nāunauʻia ko ia naʻa nau ʻi he ʻaloʻi ʻo Kalaisí.

Ne u tūʻulutui mo e toenga ʻo e kau ʻāngeló ʻi he tafaʻaki ʻo e kau sōtiá mo hili e nima fakafiemālie ʻi he uma ʻo e kau tauhisipí. Naʻa mau fakahaaʻi kotoa ʻemau loto-fakatōkilaló, ʻapasiá, mo e ʻofá ki he kiʻi pēpē valevale ne toki ʻaloʻi ko ʻení. Pea naʻá ku ongoʻi ia—ʻa e ʻofa taʻefakangatangata naʻe maʻu ʻe hoku Fakamoʻuí ki he kakai ʻo e koló, ko e kau tānaki tukuhaú, pea mo aú. Naʻá ku ʻiloʻi ko e Tamasiʻí ni—mo e huhuʻi naʻá Ne fakahokó—ko e meʻaʻofa mahuʻinga taha ia kuo faifai angé pea maʻu ʻe he māmaní.

Ko e Fakamoʻoni kia Kalaisí

ʻI heʻeku hū atu ki he funga siteisí lolotonga e fakaʻaliʻali hono hokó, naʻe ʻikai ke u ongoʻi ko ha kiʻi taʻahine pē au ne tui pulupulu matolu mo ha sū puti lanu moli. Ne u kau ʻi he “tauhi mai ʻa e kau ʻāngeló” ʻa ia ʻoku fakamoʻoni ki he Fakamoʻuí (Molonai 7:25), naʻa mo ʻeku kiʻi founga siʻisiʻi pē ʻaʻakú. Naʻe ʻikai ke u toe tokanga pe ʻe lava ʻa e haʻofangá ʻo sio ki hoku suú—koeʻuhí kapau naʻe ʻasi hoku sū puti lanu molí, naʻe ʻuhinga ia naʻá ku tūʻulutui ʻi he ʻao ʻo hoku Fakamoʻuí.