Laipelí
Vahe 1: Ko ʻEtau Fie Maʻu e Kau Palōfita Moʻuí


Vahe 1

Ko ʻEtau Fie Maʻu e Kau Palōfita Moʻuí

Talateu

‘Oku tau moʻui ‘i ha kuonga ʻoku lahi ai e ngaahi faingamālié, faingataʻá mo e ʻahiʻahí. Neongo ‘e lava ke maʻu ha tokoni lahi ‘i he ngaahi lea ʻa e kau palofita ‘o e kuohilí, ka ʻoku tau fie maʻu e takiekina hokohoko ʻa e ʻEikí ʻoku tuha mo e ngaahi tūkunga ʻoku tau moʻui aí. Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Sione Teila (1808–87) ʻo pehē:

“ʻOku tau fie maʻu ha fuʻu ʻakau ʻoku moʻuí—ha matavai mapunopuna—ha poto ʻoku moʻuí ʻa ē ʻoku haʻu mei he lakanga fakataulaʻeiki moʻui ʻi he langí, ʻo fakafou mai ʻi he lakanga fakataulaʻeiki moʻui ʻoku ʻi māmaní. … Naʻe fie maʻu pē ha ngaahi fakahā foʻou, ʻoku taau mo e ngaahi tuʻunga makehe kuo tuku ki ai ʻa e ngaahi siasí pea mo e kakaí fakafoʻituitui.

“Naʻe ʻikai fakahinohinoʻi ʻe he fakahā ia kia ʻĀtamá ʻa Noa ke ne foʻu ʻa e ʻaʻaké; pe talaange ʻe he fakahā kia Noá kia Lote ke ne siʻaki ʻa Sōtoma; pe ʻi ai ha lau ʻi he ongo fakahaá ni ki he mavahe ʻa e fānau ʻo ʻIsilelí mei ʻIsipité. Naʻa nau taki taha maʻu ha ngaahi fakahā fekauʻaki pē mo kinautolu. … Pea kuo pau ke pehē mo kitautolu” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Sione Teila [2001], 184).

ʻOku fakataumuʻa e vahe ko ʻení ke tokoni ʻi hono fakamahino ki hoʻo kau akó ʻoku nau fie maʻu e kau palōfita moʻuí mo e ngaahi tāpuaki ʻoku tau maʻu ʻi he talangofua ki heʻenau faleʻí.

ʻĪmisi
Ko e ʻUluaki Mata Meʻa-hā-maí

Ko e ʻUluaki Mata Meʻa-hā-maí

Ngaahi Tokāteline mo ha Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni

  • ʻOku fakahā ʻe he ʻEikí ʻa Hono finangaló ki he kau palōfita moʻuí he taimí ni ʻo hangē ko ia naʻá Ne fai ʻi he kuohilí.

  • ʻOku langa e Siasi ʻo e ʻEikí ʻi he fakavaʻe ʻo e kau palōfita mo e kau ʻaposetolo.

  • Ko e Kau Palesitenisī ʻUluakí mo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ko e kau palōfita, kau tangata kikite, mo e kau tangata maʻu fakahā kinautolu.

  • ʻOku tokoni e kau palōfitá ke langaki hake ʻetau tui kia Sīsū Kalaisí.

  • ʻOku maʻu ha malu ʻi hono ʻiloʻi mo fakaʻaongaʻi e ngaahi akonaki ʻa e kau palōfita moʻuí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻOku Fakahā ʻe he ʻEikí Hono Finangaló ki he Kau Palōfita Moʻuí he Taimí Ni ʻo Hangē Ko ia Naʻá Ne fai ʻi he Kuohilí

Vahevahe mo hoʻo kalasí e lea naʻe fai ʻe Palesiteni Hiu B. Palauni (1883–1975) ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo fekauʻaki mo e fie maʻu ke ʻi ai ha kau palōfita moʻuí, mei he konga 1.1 ʻo e Tohi Lēsoni ʻa e Tokotaha Akó ki he Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palōfita Moʻuí.

Lau e ‘Āmosi 3:7 mo e kalasí pea fehuʻi ange:

  • Ko e hā ha founga ʻoku fakamālohia ai ʻe he ʻĀmosi 3:7 e meʻa naʻe akoʻi mai ʻe Palesiteni Palauní?

Tohi e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení ʻi he palakipoé: 1 Nīfai 2:1–3; ʻEkesōtosi 3 fakanounou ʻo e vahé. Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau ha taha ʻo e ngaahi fakamoʻoni fakafolofolá pea tala atu e meʻa naʻe kole ʻe he ʻEikí ke fai ʻe he kakaí pea ko hai naʻá ne maʻu e fakahaá. Mou aleaʻi nounou ʻenau ngaahi talí.

Fakaafeʻi ha taha ʻo e kau akó ke ne lau e lea ʻa Palesiteni Sione Teila (1808–87) ʻi he konga 2.4 ʻo e tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó. Pea mou aleaʻi leva e ngaahi ʻuhinga naʻe ʻomi ʻe Palesiteni Teila ki hono fie maʻu ʻo ha kau palōfita moʻuí.

Ke fakamamafaʻi ʻoku fakahā mai ʻe he ʻEikí ki he kau palōfita moʻuí ʻa e faleʻi mo e fakahinohino ʻoku tau fie maʻu ʻi hotau kuongá, tohiʻi e foʻi lea ko e ponokālafí ʻi he palakipoé. Vahevahe ange ki he kau akó ko e fuofua taimi naʻe fakaʻaongaʻi ai e foʻi lea ko e ponokālafí naʻe fai ia ʻi he konifelenisi lahi ʻo ʻOkatopa 1959. ʻI he taʻu ʻe 10 ka hokó, mei he 1959 ki he 1969, naʻe fakaʻaongaʻi tuʻo 8 ia ʻi he konifelenisí. Ka neongo ia, mei he vahaʻa taʻu ʻe 10 mei he 1999 ki he 2009, naʻe fakaʻaongaʻi pe lea ʻaki tuʻo 81 ia ʻi he konifelenisi lahí. Fai ange ki he kau akó ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • ʻOku mou pehē ko e hā hono ʻuhinga kuo fuʻu liliu lahi ai e tuʻo lahi hono lea ʻaki ʻe he Kau Taki Māʻolungá ʻo kau ki he ponokālafí? (Tokanga ke ʻoua naʻá ke tuku ke hoko ʻeni ko ha meʻa te mou aleaʻi fakaikiiki ai ʻa e ponokālafí; ko ha foʻi sīpinga pē ʻeni ia ʻe taha ʻo e fie maʻu ke ʻi ai ha kau palōfita moʻuí, ʻo fakatatau mo e feliliuaki e ngaahi tūkungá.)

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga kehe ʻo e ngaahi moʻoni mahuʻingá pe faleʻi kuo tau maʻu ʻi hotau kuongá ʻo fakafou ʻi he kau palōfita moʻuí, ka naʻe ʻikai fuʻu fakamamafaʻi ʻe he kau palōfita ʻo e kuohilí? (Tohi e ngaahi tali ʻa e kau akó ʻi he palakipoé ke toki vakai ki ai ʻamuiange ʻi he lēsoní. ‘E lava kau he ngaahi talí ʻa e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí pe ngaahi fakatokanga ki he ngāue hala ʻaki ʻo e faitoʻó pe faitoʻo konatapú, fakatōtamá mo e nonofo fakahomosekisualé.)

Vahevahe ange ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí:

ʻĪmisi
Palesiteni Henry B. Eyring

“Kuo hoko mai ha fakahā mo ueʻi [ʻa Palesiteni Tōmasi S. Monisoni] ʻe he Laumālié ʻo u mātā tonu [ai]. … ʻOku ou fakamoʻoni ki ai” (Henry B. Eyring, “Ko e Siasi Moʻoni mo Moʻuí,” Ensign pe Liahona, Mē 2008, 24).

Fehuʻi ange:

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻilo ʻoku hokohoko atu hono fakahā mai ʻe he ʻEikí ʻa Hono finangaló mo ʻEne fakakaukaú ʻo fakafou ʻi he kau palōfita moʻuí?

Fakamoʻoni ʻo kau ki he fie maʻu ke ʻi ai ha kau palōfita moʻui ʻi he māmaní he ʻaho ní, pea ʻoku kei hokohoko atu pē hono fakahā mai ʻe he ʻEikí Hono finangaló ʻo fakafou ʻi Heʻene kau palōfita kuo filí.

ʻOku Langa e Siasi ʻo e ʻEikí ʻi he Fakavaʻe ʻo e Kau Palōfita mo e Kau ʻAposetolo

ʻĪmisi
fale

Tā e fakatātā ko ʻení ʻi he palakipoé pea fai e fehuʻi ko ʻení ki he kau akó:

  • ʻI hoʻo ʻiloʻi ko ia e mahuʻinga ʻo ha fakavaʻe ʻoku fefeká, ko e hā e faikehekehe ʻoku fai ʻe he faʻahinga nāunau langa ʻoku fakaʻaongaʻí, ʻi hono faʻu ʻo ha fakavaʻé?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau ʻa e Mātiu 7:24–27.

Vahevahe ange lea ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni

“ʻI he meimei taʻu ʻe uofulu kuohilí, ʻi hono langa ʻo ha temipale ʻi Mekisikou Sití, naʻe fehangahangai e kau tā palaní mo ha faingataʻa lahi. Koeʻuhí ʻoku tuʻu ʻa Mekisikou Siti ia ʻi ha feituʻu ʻoku tokaʻanga vai, naʻe faʻa maleʻei e falé ʻo tuʻu fakaheihei he ʻalu ʻa e taimí. Naʻe fie maʻu ha fakavaʻe makehe ki hono langa ʻo ha temipale aí. Naʻe tō leva ha ngaahi foʻi pou sima fefeka ʻe uangeau uofulu mā taha [ko e foʻi pou ʻe tahá naʻe feʻunga hono fālahí mo e ʻinisi ʻe 18], ʻo laka hake ʻi ha fute ʻe 100 tupu hono loloto ʻi he kelekelé. … ʻI he fakavaʻe puli kae pau ko ʻení, ʻoku kei tuʻu mālohi mo hangatonu ai ʻa e temipalé ʻo aʻu mai ki he ʻahó ni.

“ʻOku fie maʻu ha fakavaʻe pau ia ki ha faʻahinga fale, kautaha pe fakafoʻituitui pē kae lava ke ne matuʻuaki e faingataʻá. ʻI heʻetau manatuʻi iá, tau fakakaukau atu muʻa ki he fakavaʻe ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní. Pea tau vakai leva ki he founga ʻoku hanga ai ʻe he fakavaʻe fefeka ʻo e Siasí, ʻo poupouʻi e fakavaʻe ʻo ʻetau tuí, ʻi heʻetau hoko ko ha mēmipa fakafoʻituitui ʻo e Siasí” (Russell M. Nelson, “How Firm Our Foundation,” Ensign, May 2002, 75).

Lau leʻolahi e ʻEfesō 2:19–21 mo e kalasí pea fakaʻaongaʻi e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke tokoni ʻi hono fakahoa ʻe he kau akó e fakavaʻe ʻo e Temipale Mekisikou Sití ki he fakavaʻe ʻo e Siasí ko e kau palōfita mo e kau ʻaposetoló:

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku faitatau ai e fakavaʻe ko e kau palōfita mo e kau ʻaposetoló, pea mo e ngaahi pou lalahi naʻe fakaʻaongaʻi ke fakavaʻe ʻaki e Temipale Mekisikou Sití?

  • Ko e hā ʻe lava ke fai ʻe ha taha ke ne fakapapauʻi ai ʻokú ne langa ha fakavaʻe fefeká?

Fakamatalaʻi ange naʻe ʻomi ʻe he ʻAposetolo ko Paulá ha ngaahi ʻuhinga ki he fakavaʻe ko e kau palōfita mo e kau ʻaposetoló. Kole ki ha taha ako ke ne lau ʻa e ʻEfesō 4:11–14. ʻAi e toenga ʻo e kau akó ke nau kumi e ngaahi ʻuhinga naʻe ʻomi ai ʻe he ʻEikí e kau palōfitá mo e kau ʻaposetoló ke hoko ko hotau fakavaʻé. Mou aleaʻi e ngaahi tali ʻa e kau akó.

Fakaafe‘i ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e lea ‘a ʻEletā Sefilī R. Hōlani ‘o e Kolomu ʻo e kau ‘Aposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá mei he konga 1.4 ‘o e tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó. Fai ange ki he kau akó ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Fakatatau mo e lau ʻa ‘Eletā Hōlaní, ko e hā ʻoku fuʻu mahuʻinga ai he ʻahó ni e fakavaʻe ko e kau palōfita mo e kau ʻaposetoló?

  • Ko e hā ha sīpinga ʻo ha akonaki mei ha taha ʻo e kau palōfitá mo e kau ʻaposetoló ʻi he konifelenisi lahi fakamuimuitahá, kuó ne tokoni ke fakamālohia e fakavaʻe ʻo hoʻo tuí?

  • Ko e hā ha founga ʻe tokoni ai haʻo muimui ki he akonaki ko iá pe ngaahi akonaki kehe ʻokú ke manatuʻi mei he konifelenisí, ke ke fakaʻehiʻehi ai mei hono “felīlīaki mo feʻaveaki fano ʻe he matangi ʻo e akonaki kotoa pē” ( ʻEfesō 4:14) ʻi he māmaní he ʻahó ni?

Ko e Kau Palesitenisī ʻUluakí mo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá Ko e Kau Palōfita, Kau Tangata Kikite, mo e Kau Tangata Maʻu Fakahā Kinautolu

Pukepuke hake ha laʻitā ʻo e Palesiteni ʻo e Siasí.

Fakamanatu ki he kau akó, ʻoku tau hiki hake hotau nimá ke sikuea, lolotonga ʻetau konifelenisi fakauōtí, fakasiteikí pea mo e konifelenisi lahí ke fakahaaʻi ʻetau poupouʻi e Kau Taki Māʻolungá. Fai ange ki he kau akó ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā e fakalea ‘oku ngāue ʻaki ‘i he taimi ʻoku tau poupouʻi ai e Palesiteni ʻo e Siasí? (Palōfita, tangata kikite mo e tangata ma‘u fakahā.)

  • ‘Oku ʻi ai nai ha taha kehe ‘oku tau poupouʻi ʻi he fakalea tatau pē?

  • Ko e hā hono lelei ʻo e ʻikai ko ha tangata pē ʻe toko taha ʻokú ne maʻu e mafai ko iá?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau e lea naʻe fai ʻe Palesiteni Hāloti B. Lī (1899–1973) mei he konga 1.5 ʻo e tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó. Fehuʻi ange:

  • ʻI he taimi ʻoku pekia ai ʻa e palōfitá, ko hai ʻokú ne maʻu e mafai ke hoko ko e Palesiteni hono hoko ʻo e Siasí?

Tohiʻi e foʻi lea ko e palōfita he palakipoé. Kole ki he kau akó ke nau lau e fakamatala ʻi he Fakahinohino ki he Folofolá ki he foʻi lea ko e palōfita. Hili ia pea kole ange ke nau ngāue mo ha taha kehe ‘i he kalasí, ke maʻu ha fakaʻuhinga nounou ʻo e foʻi leá. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi fakaʻuhingá.

‘Ai e kau akó ke nau huke ki he konga 1.6 ʻo e tohi lēsoni ‘a e tokotaha akó pea lau e fakamatala ʻi lalo he ‘uluʻi fakamatala ko e “Palōfitá” (konga 1.6.1). Fakaafeʻi e kau akó ke nau tuhuʻi mai ha ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea tukupau ʻokú ne fakamatalaʻi lahi ange ʻa e palōfitá mo e meʻa ʻokú ne faí.

Vahevahe ʻa e kalasí ki ha kulupu ʻe ua, pea fakahinohinoʻi kinautolu ke kumi ʻi heʻenau tohi lēsoní ʻa e konga 1.6. Vahe ki he kulupu ‘e taha ke nau toe vakaiʻi e fakamatala ‘i lalo he ʻulu‘i fakamatala ko e “Tangata kikite” (konga 1.6.2) pea vakaiʻi ʻe he kulupu kehé e fakamatala ‘i lalo he ʻulu‘i fakamatala ko e “Tangata maʻu fakahā” (konga 1.6.3).

Hili ha taimi fe‘unga ʻenau vakaiʻí mo e akó, kole ki he kulupu takitaha ke fili ha‘anau tokotaha lea. Fakaafeʻi e tokotaha lea ko ʻení ke ne akoʻi ki he toenga ʻo e kalasí, ʻa e founga ʻoku kehe ai e tangata kikité mo e tangata maʻu fakahaá, mei he palōfitá. Poupouʻi kinautolu ke nau vahevahe atu e ngaahi ongo ʻoku nau maʻú mo ʻenau fakamoʻoni ki he ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai he ʻahó ni ʻa e kau tangata kikité mo e kau tangata maʻu fakahaá. Kapau ne feʻiloaki fakatāutaha ha taha ʻo e kau akó, mo ha ʻAposetolo (ko ha palōfita, tangata kikite mo e tangata maʻu fakahā), pe ʻalu ki ha fakataha naʻe lea ai ha ʻAposetolo, poupouʻi kinautolu ke nau vahevahe atu e aʻusia mo e faʻahinga ongo ne nau maʻú.

ʻOku Tokoni e Kau Palōfitá ke Langaki Hake ʻEtau Tui kia Sīsū Kalaisí

Lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1:17 mo ho‘o kalasí pea fehu’i ange:

  • Ko e hā e ʻuhinga naʻe ʻomi ʻe he ʻEikí, ki Heʻene ui ko ia ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá?

Lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1:21 mo ho‘o kalasí pea fehuʻi ange:

  • Ko e hā mo ha toe ʻuhinga naʻe ʻomi ʻe he ʻEikí ki hono fie maʻu ʻo Siosefa Sāmita ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí?

  • Ko e hā ha founga kuo fakatupulaki ai hoʻo tuí ʻe hoʻo ʻilo ki he moʻui mo e ngaahi akonaki ʻa Siosefa Sāmitá?

  • Ko e hā ha founga kuo fakatupulaki ai hoʻo tuí ʻe hoʻo ʻilo ki he moʻui mo e ngaahi akonaki ʻa e kau palōfita kehe ʻo e Siasí?

ʻOku Maʻu ha Maluʻi ʻi Hono ʻIloʻi mo Fakaʻaongaʻi e Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palōfita Moʻuí

Ke tokoni ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he founga ʻoku nau malu ai ʻo fakafou ʻi he talangofua ki he kau palōfita moʻuí, ʻe lava ke ke hulu ʻa e foʻi vitiō ko e “Kau Tangata Leʻo ʻi he Tauá” (4:17), ʻoku maʻu ʻi he Doctrine and Covenants and Church History Visual Resource DVDs pea mo e LDS.org. ‘Oku fakamatala ʻa e foʻi vitiō ko ʻení ki he founga ʻoku maʻu ai e malú ʻi he fakafanongo ki he kau palōfita moʻuí.

‘Omi ha hina fufulu (pe ko ha meʻa pē ʻoku fakapipiki ai ha fakatokanga) pea lau ‘a e fakatokangá ki he kalasí. Fehuʻi ange:

  • Ko e hā ʻe lava ke hoko kapau ʻoku ʻikai ha tohi fakatokanga ʻi he hiná pe naʻe ʻikai talangofua ha taha ki he fakatokangá?

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa faitatau ʻokú ke vakai ki ai ʻi he tohi he hina fufulú mo e ngaahi akonaki ʻa ha palōfitá?

Fakamahino‘i ange ʻe malava ke fakaʻaongaʻi hala ʻe he kakai ʻe niʻihi ʻa e hina fufulú pea nau lavea ai koeʻuhí ʻoku ʻikai ke nau ‘ilo fekauʻaki mo e fakatokangá, ka ʻoku ʻi ai e niʻihi kehe ʻoku nau lavea tatau pē he ʻoku nau ʻilo e fakatokangá kae ʻikai fakaʻaongaʻi e ʻilo ko iá.

  • Ko e hā ha founga ʻe lava ai ʻo fakaʻaongaʻi e fakatātā ʻi ʻolunga ʻo hono ngāue hala ʻaki ha hina fufulú ki heʻetau kau palōfitá he ʻaho ní?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1:2–4. Kole ki he toenga ‘o hoʻo kau akó ke nau feinga ke ‘iloʻi ‘a e founga ʻe fakatokanga mai ai e ʻEikí kiate kitautolu ‘i he ngaahi ʻaho kimui ní. Hili iá pea fai ange ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko hai ‘a e “kau ākonga” ʻa e ʻEikí ʻi hotau kuongá?

  • ‘Oku fakafehoanaki fēfē ʻa e fakatokanga ko ʻení ki he fakatokanga ʻi he hina fufulú?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau e lea naʻe fai ʻe Palesiteni Hāloti B. Lī (1899–1973) mei he konga 1.10 ʻo e tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó. Fehuʻi ange:

  • Fakatatau kia Palesiteni Lī, ko e hā ha meʻa mahuʻinga ke tau malu ai he fehangahangai mo e faingataʻa ʻo e moʻuí?

  • Ko e hā te tau lava ʻo fai ke fakapapauʻi ai ʻoku tau sio ki he “ngaahi fakatokanga” kuo ʻomi ʻe he kau ʻAposetolo he ngaahi ʻaho kimui ní ʻi he ngaahi faingataʻa ʻo e moʻuí he ʻaho ní?

Lau ki hoʻo kau akó ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí:

ʻĪmisi
Palesiteni Henelī B. ʻAealingi

“Tupu mei he angalelei ʻa e ʻEikí, ʻokú Ne uiuiʻi ha kau tamaioʻeiki ke fakatokanga ki he kakaí telia e fakatuʻutāmakí. ʻOku toe faingataʻa mo mahuʻinga ange ʻa e uiuiʻi ke fakatokangá he ʻoku ʻikai fakakaukau e kakaí ia ʻoku moʻoni e ngaahi fakatokanga mahuʻinga taha ki he ngaahi fakatuʻutāmakí” (Henry B. Eyring, “A Voice of Warning,” Ensign, Nov. 1998, 32).

Fehuʻi ange ki he kau akó:

  • Ko e hā e founga ʻoku malava ai e kau palōfitá ke ʻiloʻi e ngaahi fakatuʻutāmaki ʻoku ʻikai ʻiloʻi ʻe he niʻihi kehé? (Kapau ‘oku ʻikai ʻohake ʻe he kau akó, mahalo ko ha feituʻu totonu ʻeni ke fakamoʻoni ai ki he fatongia ʻo e kau tangata kikité—ʻoku nau mamata ki he ngaahi meʻa fakafou ʻi he fakahā ʻa ia ʻoku ʻikai mamata ki ai e niʻihi kehé.)

Lau ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā M. Lāsolo Pālati

“ʻI heʻetau fanongo ki he faleʻi ʻa e ʻEikí naʻe fakahā ʻi he ngaahi lea ʻa e Palesiteni ʻo e Siasí, ʻoku totonu ke fakalotolahi mo vave ʻetau talí. ʻOku mahino pē mei he hisitōliá ʻoku ʻi ai ʻa e malu, nonga, tuʻumālie, mo e fiefia ʻi hono tali e faleʻi fakapalōfitá” (“His Word Ye Shall Receive,” Ensign, Mē 2001, 65).

Fai ange ki he kau akó ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ha ngaahi ʻuhinga ʻoku ʻomi ʻe he kakai ʻe niʻihi ki hono tukunoaʻi e ngaahi fakatokanga ʻoku tau maʻu mei he Kau Taki Māʻolungá?

  • Ko e hā ha faikehekehe ʻe hoko ʻi hono tali e ngaahi fakatokanga mo e faleʻi ʻa e kau palōfitá mo e kau ʻaposetoló ʻi he founga naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Pālatí?

Kole ki ho‘o kau akó ke nau vakai ki he lisi ʻi he palakipoé naʻe ʻai ʻe he kalasí kimuʻá ki he ngaahi moʻoni mahuʻinga naʻe fakahā mai ʻe hotau kau palōfita moʻuí. Na‘e fakaʻaongaʻi ʻe he Kau Taki Māʻolungá ha taimi, ngāue, mo e paʻanga lahi ke ʻomi e konifelenisi lahí; ko ʻenau taumuʻá ke tokoni e ngaahi pōpoakí, lotú, mo e hivá ke fakaleleiʻi ʻetau moʻuí. Fehuʻi ki he kalasí:

  • Ko e hā kuo pau ke fai ʻe he Kau Taki Māʻolungá ke fakapapauʻi ʻe hoko ʻení? (‘E malava ke kau he ngaahi talí ʻa e mateuteu leleí, ueʻi fakalaumālie fekauʻaki mo e ngaahi kaveinga ke lea aí, mo e lea ʻi he malumalu ʻo e tākiekina ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní.)

  • Ko e hā hoku fatongia ʻi he founga ko ʻení? (‘E lava ke kau he ngaahi talí ʻa e fakafanongo, lotua e Kau Taki Māʻolunga ʻoku leá, lotua ke ke ongongofua, hiki ha ngaahi fakamatala, ʻataʻatā mei hano fakahohaʻasi lolotonga e konifelenisí, mo e moʻui taau ke maʻu e Laumālie Māʻoniʻoní.)

Tuku ha taimi fe‘unga ki he kau akó ke fakakaukau ki heʻenau ngaahi talí mo fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa.

Fokotuʻutuʻu e kau akó ke nau tauhoa. ʻAi ke ako ʻe he hoa takitaha ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 21:4–6 pea alea‘i leva e ngaahi fehuʻi ko ʻení (te ke lava ʻo hiki e ngaahi fehuʻi ko ʻení he palakipoé kimuʻa he taimi kalasí):

  • Ko e hā e tokāteline ʻoku akoʻi mai ʻi he ngaahi veesi ko ʻení?

  • Ko e hā nai ʻoku faʻa fie maʻu ai e tuí mo e kātakí ke talangofua ki he faleʻi ʻa ha palōfita?

  • Ko e hā e ngaahi talaʻofa ʻoku fai kiate kinautolu ʻoku tokanga ki he ngaahi lea mo e ngaahi fekau ʻa e palōfitá?

Vahevahe mo hoʻo kalasí e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí:

ʻĪmisi
Palesiteni Henelī B. ʻAealingi

“ʻOku ʻuhinga mālie kiate kinautolu ʻoku tui mālohí ʻa e fekumi ki he hala ʻoku malú, ʻi he enginaki ʻa e kau palōfitá. ʻI he taimi ʻoku lea ai ha palōfitá, mahalo ʻe fakakaukau ʻa kinautolu ʻoku siʻisiʻi ʻenau tuí ʻoku nau fanongo pē ki ha tangata poto ʻokú ne fai ha akonaki lelei. …

“… Ka ko e fili ke ʻoua ʻe fakaʻaongaʻi e akonaki fakapalōfitá, ʻokú ne liliu e fakavaʻe ʻoku tau langa aí. ʻOku fakatuʻutāmaki ange ia. ʻOku holoki hotau mālohi ke tali ʻa e faleʻi fakalaumālie ʻi he kahaʻú ʻi he ʻikai ke tau tokanga ki he faleʻi fakapalōfitá” (“Finding Safety in Counsel,” Ensign, May 1997, 25).

Fai ange ki he kau akó ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ka “fakatuʻutāmaki ange ai” ʻa e “fai ki he meʻa ʻoku tau loto ki aí” kapau te tau fakafisingaʻi ʻa e faleʻi ʻa e palōfitá?

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻe niʻihi ʻo e enginaki kuo ʻomi ʻe he palōfitá lolotonga hoʻo moʻuí ʻoku talanoa ki he ngaahi hohaʻa ʻo e kuonga fakaonopōní? (Hiki e tali ʻa e kau akó he palakipoé. ‘E kau he ngaahi talí e ponokalafí, vaʻinga kumi monū‘iá, vete malí, fakamolemoleʻi e niʻihi kehé, loto-hīkisiá, ko hono lau e Tohi ʻa Molomoná, pe ko ha fale‘i kehe.)

ʻOange ki he tokotaha ako takitaha ha laʻipepa. Fakaafe‘i kinautolu ke nau fili ha taha ʻo e ngaahi tali ne hiki ʻi he palakipoé pea tohi ha palakalafi ʻo fakamatalaʻi e founga ʻe ʻomi ai ʻe he talangofua ki he faleʻi ko ʻení ʻa e malu fakalaumālié mo “fakamovetevetea atu … ʻa e ngaahi mālohi ʻo e fakapoʻulí” (T&F 21:6) ‘i heʻenau moʻuí. Fakaafeʻi ha kau ako tokolahi ke nau vahevahe e meʻa ne nau tohí. Fakakaukau ke fakahoko ki he kau ako ko ia ʻoku vahevahe ʻenau talí ha fehuʻi vakaiʻi hangē ko ʻení:

  • Ko e fē taimi kuó ke ongoʻi ai e moʻoni ʻo e akonaki ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí?

  • Te ke lava fēfē ʻo akoʻi mo fakamoʻoni ki he tefitoʻi moʻoni ko ʻení ki ha mēmipa ʻo e fāmilí pe kaungāmeʻa?

Tokoni ke mahino ki he kau akó ko e taimi pē ʻoku tau fakatokangaʻi ai e mahuʻinga ʻo e kau palōfita moʻuí ʻi heʻetau moʻuí, kuo pau ke tau ngāue mālohi ke moʻui ʻaki ʻenau ngaahi akonakí. Kuo fekau‘i mai ʻe he ʻEikí ʻa e kau palōfitá ke tokoni ke tau malu fakalaumālie.