Seminelí
Sione 14:15-31; 15:10–14


Sione 14:15-31; 15:10–14

“Kapau ʻOku Mou ʻOfa Kiate Au, Fai ʻEku Ngaahi Fekaú”

ʻĪmisi
Jesus teaches about forgiveness to Peter.

ʻI hono vakaiʻi ʻe he Fakamoʻuí mo ʻEne kau ʻAposetoló ʻa e Laka Atú ʻi he loki ʻi ʻolungá, naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ʻAposetoló ha ngaahi moʻoni mahuʻinga. ʻI he teʻeki ke hoko mai ʻEne mamahi ʻi Ketisemani mo Kalevalé, naʻe fakahinohino ʻe Sīsū ʻa e kau tangata ko ʻeni naʻá Ne ʻofa lahi aí, “Kapau ʻoku mou ʻofa kiate au, fai ʻeku ngaahi fekaú” (Sione 14:15). ʻE lava ke tokoni atu ʻa e lēsoni ko ʻení ke ke fakahā hoʻo ʻofa ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻaki hoʻo talangofua ki Heʻena ngaahi fekaú.

ʻOkú ke fakahā fēfē nai ʻa e ʻofá?

  • Te ke lava fēfē ʻo tala pe ʻoku ʻofa ha taha ʻiate koe? Ko e hā ʻa e ngaahi lea, ngāue, pe tōʻonga fakakaukau ʻokú ne fakahā ʻenau ʻofá?

  • ʻOkú ke fakahā fēfē nai hoʻo ʻofa ki he niʻihi kehé?

  • Fēfē kapau ʻokú ke ʻofa ʻi ha taha, ka ʻoku ʻikai fakahā maʻu pē ʻa e ʻofa ko iá ʻi hoʻo fakafōtungá pe tōʻongá? Ko e hā ha meʻa te ke lava ʻo faí?

ʻI he hokohoko atu hono fakahinohino ʻe he Fakamoʻuí ʻEne kau ʻAposetoló lolotonga e ʻOhomohe Fakaʻosí, naʻá Ne akoʻi ʻEne ʻofa kiate kitautolú mo akoʻi e founga te tau lava ai ʻo fakahā ʻetau ʻofa kiate Iá.

Ako ʻa e Sione 14:15, 21, 23–24 mo Sione 15:10–14, ʻo kumi ki he meʻa naʻe folofola ʻa e Fakamoʻuí te tau lava ʻo fakahoko ke fakahā ai ʻetau ʻofa kiate Ia mo e Tamai Hēvaní.

  • Ko e hā naʻe fakamamafaʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻi he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e founga te tau lava ai ʻo fakahā ʻa e ʻofa kiate Iá?

  • Ko e hā e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi veesi ko ení fekauʻaki mo e ‘ofa ʻa e Fakamoʻuí kiate koé?

  • Ko e hā ha ngaahi tūkunga ʻe niʻihi ʻe ʻaonga ai ʻa e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻi he ngaahi veesi ko ʻení?

Naʻe akoʻi ʻe Sisitā Kalo M. Sitīveni, naʻe kau kimuʻa ʻi he Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Fineʻofá, fekauʻaki mo e taumuʻa ʻa e ʻOtuá ki hono ʻomi kiate kitautolu ʻa e ngaahi fekaú mo ʻetau taumuʻa ʻi heʻetau talangofua kiate kinautolú.

Kapau ʻe lava, mamataʻi ʻa e vitiō “Kapau ʻOku Mou ʻOfa Kiate Au, Fai ʻEku Ngaahi Fekau” mei he taimi 0:00 ki he 4:31, ʻoku lava ke maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org. ʻI he vitioó ni ʻoku vahevahe ʻe Sisitā Kalo M. Sitīveni, naʻe kau kimuʻa ʻi he Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Fineʻofá, haʻane aʻusia mo hono mokopuna fefine ko Kolouií.

ʻĪmisi
Official portrait of Carole M. Stephens, sustained at the April 2012 general conference as first counselor in the Relief Society general presidency, October 2012. Released April 2017 General Conference.

Mahalo te tau ongoʻi he taimi ʻe niʻihi ʻoku fakangatangata ʻe he ngaahi fono ʻa e ʻOtuá ʻetau tauʻatāina fakatāutahá, toʻo meiate kitautolu ʻa ʻetau tauʻatāina ke filí mo fakangatangata ʻetau tupulakí. Ka ʻi heʻetau fekumi ki ha mahino lahi angé, mo fakaʻatā ʻetau Tamaí ke akoʻi kitautolú, ʻe kamata ke tau mātā ko ʻEne ngaahi fekaú ko hano fakahaaʻi mai ia ʻo ʻEne ʻofa kiate kitautolú, pea ko e talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú ko hano fakahaaʻi ia ʻo ʻetau ʻofa kiate Iá.

(Carole M. Stephens, “Kapau ʻOku Mou ʻOfa Kiate Au, Fai ʻEku Ngaahi Fekau,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2015, 119)

Hiki ha ngaahi fono mo ha ngaahi fekau ʻokú ke ongoʻi ʻokú ne fakahā e ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní kiate koé. Ke tokoni atu ke ke fakakaukau ki ha niʻihi ʻo e ngaahi fekaú, te ke lava ʻo toe vakaiʻi ʻa e Ngaahi Fekau ʻe Hongofulú (vakai, ʻEkesōtosi 20:3–17) pe Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú [kiʻi tohi, 2011].

  • Ko e hā ha founga ʻoku hoko ai ʻe he ngaahi fekaú ko ha “fakafōtunga ʻo e ʻofa [ʻa e ʻOtuá] kiate kitautolú”?

  • ʻE lava fēfē ke hoko hoʻo talangofua ki he ngaahi fekau ko ʻení ko hano “fakahā [hoʻo] ʻofa kiate Iá”?

Fili ha taha ʻo e ngaahi fekau mei hoʻo lisí. ʻE lava pē ko ha fekau ʻokú ke lolotonga feinga ke tauhi pe ko ha fekau kuo ʻahiʻahiʻi koe ke ke maumauʻi ka kuó ke fili ke ke talangofua.

ʻE tokoni atu ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke ke fakafuofuaʻi hoʻo ngaahi taumuʻa ki hono tauhi e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá. ʻI hoʻo fakakaukau ki hoʻo ngaahi talí, ʻoku mahuʻinga ke ke ʻiloʻi mahalo ʻoku kehekehe pē ʻa e ngaahi ʻuhinga ki hono tauhi ʻo e ngaahi fekaú. Neongo pe ko e hā hoʻo ngaahi taumuʻa lolotongá, hokohoko atu hoʻo talangofuá, pea ʻe lava ke tupulaki hoʻo holi ke talangofua tuʻunga ʻi he ʻofá.

1. Tali e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

  • Ko e hā ʻokú ne fakaʻaiʻai koe ke ke tauhi ʻa e fekau ko ʻení?

  • Ko e hā hoʻo ongo fekauʻaki mo hoʻo ngaahi ʻuhinga ki hono tauhi ʻo e ngaahi fekaú ʻi hono fakafehoanaki ki he sīpinga ʻa e ʻEikí ʻi he talangofua ki ai koeʻuhi ko e ʻofá?

  • Ko e hā nai ha mahuʻinga ʻo e ngaahi ʻuhinga ki hoʻo talangofuá (ko hoʻo ngaahi taumuʻá)?

  • Ko e hā ha faleʻi te ke fai ki ha taha ʻoku fakaʻamu ke talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá ʻi he ʻofa?

Ko e sīpinga ʻo e ʻofa ʻa hotau Fakamoʻuí

Naʻe ʻomi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e sīpinga haohaoa ʻo e founga ke talangofua ai ki he ngaahi fono mo e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá mei he ʻofa haohaoá. Hili e ʻOhomohe Fakaʻosí, naʻá Ne folofola, “Ka koeʻuhí ke ʻilo ʻe māmani ʻoku ou ʻofa ki he Tamaí; pea mo ʻeku fai ʻo hangē ko e fekau ʻa e Tamaí kiate aú” ( Sione 14:31). Naʻe hāʻele leva ʻa Sīsū ke mamahi koeʻuhí ko ʻetau ngaahi angahalá pea mo ʻetau “ngaahi mamahí mo e ngaahi faingataʻá pea mo e ngaahi ʻahiʻahi kehekehe kotoa pē” ( ʻAlamā 7:11) ʻi he Ngoue ʻo Ketisemaní pea pehē ki he funga kolosí.

  • Ko e hā naʻe loto-fiemālie ai ʻa e Fakamoʻuí ke talangofua ki he Tamai Hēvaní? (Vakai, Sione 15:13 ; Hepelū 12:2 .)

Naʻe fakaafeʻi kitautolu ʻe ʻEletā D. Toti Kulisitofāsoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ke tau fakakaukau fakalelei ki he meʻa ʻe lava ke fakaʻaiʻai kitautolu ʻe he ʻofa ʻa Sīsū Kalaisí ke tau faí. Mahalo te ke fie mamata ʻi he foʻi vitiō “Nofomaʻu ‘i Heʻeku ‘Ofá”, ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 14:27 ki he 14:50, pe lau ʻa e fakamatala ko ʻení:

ʻĪmisi
Official portrait of Carole M. Stephens, sustained at the April 2012 general conference as first counselor in the Relief Society general presidency, October 2012. Released April 2017 General Conference.

ʻE ʻikai nai ke ke ʻofa ʻiate Ia naʻe tomuʻa ʻofa ʻiate koé? [vakai, 1 Sione 4:19 ]. Pea tauhi ʻEne ngaahi fekaú [vakai, Sione 14:15 ]. ʻE ʻikai ʻapē te ke hoko ko ha kaumeʻa kiate Ia naʻe tuku hifo ʻEne moʻuí maʻa Hono ngaahi kaumeʻá? [vakai, Sione 15:13 ]. Pea tauhi ʻEne ngaahi fekaú [vakai, Sione 15:14 ]. ʻE ʻikai ʻapē te ke maʻu ʻEne ʻofá pea maʻu kotoa ʻa e meʻa kuó Ne foaki atu kiate koé? Pea tauhi ʻEne ngaahi fekaú [vakai, Sione 15:10 ].

(D. Todd Christofferson, “Nofomaʻu ʻi Heʻeku ʻOfá,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2016, 51)

2. Tali ‘a e fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

  • ʻE lava fēfē ʻe hoʻo tukupā ke talangofua lahi ange, ʻo makatuʻunga ʻi he ʻofá, ʻo tākiekina ho vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí? (Vakai, Mōsaia 5:13 .)

ʻI hoʻo feinga ke tauhi e ngaahi fekaú ʻo fakafou ʻi he ʻofa ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí, te ke ongoʻi ai ha tupulaki ʻo ʻEna ʻofá ʻi hoʻo moʻuí (vakai, Sione 14:21). Kapau ʻokú ke faingataʻaʻia ke talangofua, pe holi ke talangofua, ʻe lava ke tokonia koe ʻe he Tamai Hēvaní kapau te ke kole kiate Ia ʻi he loto-fakatōkilalo ki ha liliu ʻi ho lotó. Manatuʻi foki, ko e taha ʻo e ngaahi fekaú ko e fakatomala, pea te tau lava ʻo tauhi e fekau ko ʻení lolotonga ʻetau ngāue ke ikunaʻi ‘etau ngaahi vaivaí.

Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange?

Ko e hā ʻoku finangalo ai ʻa e ʻOtuá ke tau talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú?

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ‘o pehē:

ʻĪmisi
Official Portrait of President Dallin H. Oaks taken March 2018.

ʻOku finangalo ʻa e ʻOtuá ke tau tauhi ʻEne ngaahi fekaú he ʻoku fakafou ʻi he talangofua pē ko iá, kau ai ʻa e fakatomalá, ʻa ʻetau lava ko ia ke toe foki hake ʻo nofo ʻi Hono ʻaó pea hoko ai ʻo haohaoa ʻo hangē pē ko Iá.

(Dallin H. Oaks, “Fekau Lalahi ʻe ,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2019, 74)

ʻOku mahuʻinga nai e ʻuhinga ʻoku ou talangofua ai ki he ngaahi fekaú?

ʻOku totonu ke tau takitaha fehuʻi loto pē kiate kitautolu pe ko e hā ʻoku tau talangofua ai ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá. Koeʻuhí nai ko ʻetau ilifia ki he tauteá? Koeʻuhí nai ko ʻetau fie maʻu e ngaahi pale ʻo e moʻui ʻoku leleí? Koeʻuhí nai ko ʻetau ʻofa ki he ʻOtuá mo Sīsū Kalaisí pea ʻoku tau fie tauhi kiate Kinaua?

ʻOku lelei ange ke talangofua ki he ngaahi fekaú koeʻuhí he ʻoku tau ilifia ki he tauteá, ʻi ha ʻikai pē ke tau talangofua ki ai. Ka te tau fiefia ange kapau te tau talangofua ki he ʻOtuá koeʻuhí ʻoku tau ʻofa ʻiate Ia mo fie talangofua kiate Ia. ʻI he taimi ʻoku tau talangofua tauʻatāina ai kiate Iá, te Ne lava ʻo tāpuakiʻi tauʻatāina kitautolu. Naʻá Ne folofola, “Ko au, ko e ʻEikí, ʻoku ou … fiefia ke fakalāngilangiʻi ʻa kinautolu ʻoku tauhi kiate au ʻi he māʻoniʻoní pea ʻi he moʻoní” [ Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:5 ]. ʻOku toe tokonia foki kitautolu ʻe he talangofuá ke tau fakalakalaka pea hoko ʻo hangē ange ko ʻetau Tamai Hēvaní. Ka ko kinautolu ʻoku ʻikai ke nau fai ha meʻa kae ʻoua kuo fekauʻi kinautolú pea nau tauhi taʻe loto-fiemālie ʻa e ngaahi fekaú, [ʻe] mole meiate kinautolu honau palé [vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 58:26–29 ].