Seminelí
Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié, Konga 2


Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié, Konga 2

Ko hono Sivisiviʻi ʻo e Ngaahi Fakakaukaú mo e Ngaahi Fehuʻí ʻaki ha Fakakaukau ʻoku Taʻengatá

ʻĪmisi
Looking through gospel glasses. The focus is on the Temple and family.

Ko e taha ʻo e ngaahi taumuʻa ʻo e fakataukei fakatokāteliné ke tokoniʻi koe ke ke ako mo fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ke hoko ʻo hangē ange ko Sīsū Kalaisí. ʻE lava ke tokoni atu e lēsoni ko ʻení ke ke ako ke sivisiviʻi e ngaahi palopalemá ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá kae lava ke ke toe sio lelei ange ai kiate kinautolu.

Ngaahi fehuʻí mo e ngaahi fakafeʻātungiá

ʻOku tau aʻusia he taimi ʻe niʻihi ha ngaahi faingataʻa pe ngaahi ʻahiʻahi ʻe lava ke siviʻi ai ʻetau tuí. Naʻe vahevahe mai ‘e Palesiteni Russell M. Nelson ha faingataʻa pehē naʻe aʻusia ʻe hono mokopuna fefine ʻi he fonó.

Mamataʻi ʻa e “Let God Prevail” (“Tuku ke Lāngilangiʻia ʻa e ʻOtuá”) mei he taimi 5:50 ki he 6:39, pe lau ʻa e fakamatala ko ʻení:

ʻĪmisi
Official portrait of President Russell M. Nelson taken January 2018

‘I he taimi nounou pē kuo toki ‘osi atú, na’e faingataʻaʻia fakalaumālie ha uaifi ʻo ha taha ʻi homa makapuna tangatá. Te u ui pē ia ko “Sila.” Neongo ʻa e ʻaukaí, lotú, mo e ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, ka naʻe tei mate siʻi tangataʻeiki ʻa Silá. Naʻá ne fuʻu manavahē naʻa fakatou mole ʻene tangataʻeikí fakataha mo ʻene fakamoʻoní.

Ne fakamatala mai kiate au ʻe hoku uaifi ko Sisitā Uenitī Nalesoní, ʻi ha pō ʻe taha, ʻa e tūkunga ʻo Silá. Naʻe ongoʻi ʻe Uenitī ʻi he pongipongi hono hokó ke ne fakahā kia Sila ʻa ʻeku tali ki heʻene palopalema fakalaumālié, ʻa ia ko ha foʻi lea pē ʻe taha! Ko e foʻi leá ko e sio-nounou.

(Russell M. Nelson, “Tuku ke Lāngilangiʻia ʻa e ʻOtuá,” Ensign pe Liahona, Nōvema. 2020, 93)

ʻOku ʻuhinga ʻa e foʻi lea myopic ki he sio pē ki he meʻa ʻoku ofi maí pe sio nounou.

  • Ko e hā ha ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e ʻOtuá mo ʻEne palaní naʻe mei lava ʻo tokoni ke ʻoua naʻa fuʻu ilifia ʻa Sila ki he meʻa ʻe ala hoko ʻi he kahaʻú?

Fakakaukau ki ha faingataʻa pe fehu’i ʻokú ke lolotonga fehangahangai mo iá. Mahalo ko e meʻa tatau pē ʻeni naʻá ke ʻilo ʻi he lēsoni “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié, Konga 1”.

  • Ko e hā ‘a e ‘uhinga ʻokú ke fie maʻu mo fie maʻu vivili ai e tokoni ki he fehuʻi pe faingataʻa ko ʻení?

Manatuʻi ʻoku SAI PĒ ke aʻusia ʻa e loto mamahí mo e mamahí. Naʻa mo Sīsū, naʻá Ne mamahi koeʻuhí ko kinautolu naʻá Ne ʻofa aí (vakai, Sione 11:32–36). ʻI he taimi ʻoku tau vakai ai ki hotau tūkungá ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá, ʻe lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ke tau matuʻuaki e ngaahi ongo ko ʻení. Kumi ki ha ngaahi moʻoni ʻi he lēsoni ko ʻení ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke fakahoko ʻeni ʻaki hoʻo ngaahi fehuʻí mo e ngaahi faingataʻá.

Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié

ʻI he taimi ʻoku tau aʻusia ai e ngaahi faingataʻa pe ngaahi fehuʻi taʻetali ʻo e moʻuí, ʻe lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻeni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié:

1. Ngāue ʻi he Tui2. Vakaiʻi e ngaahi fakakaukau mo e ngaahi fehuʻí, ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá.3. Fekumi ki ha mahino lahi ange ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni fakalangi kuo ʻoatú.

Te tau nofotaha ʻi he lēsoni ko ʻení ʻi he moʻoni ko ia ko e taimi ʻoku tau vakaiʻi ai ʻa e ngaahi palopalemá ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá, ʻe lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke tau vakai lelei ange kiate kinautolu.

Ako ʻa e palakalafi 8 ʻi he konga “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié” ʻi he Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné pea mo ha potufolofola ʻe taha pe lahi ange meihe ngaahi potufolofola ko ʻení. Fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻe lava ʻo tokoni ke vakai ʻa Sila ki hono ngaahi ʻahiʻahí, ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá.

2 Kolinitō 4:17–18

Mōsaia 4:9

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 58:2–4

Tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

1.

  • Makatuʻunga ʻi he meʻa naʻá ke laú, ko e hā te ke fie maʻu ke ʻilo ʻe Sila fekauʻaki mo hono maʻu ha fakakaukau ʻoku taʻengatá?

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa kuó ke aʻusia (pe niʻihi kehé) ʻi hoʻo maʻu ha fakakaukau ʻoku taʻengatá te ke lava ʻo vahevahe mo Sila?

Founga ke vakaiʻi ʻaki e ngaahi fehuʻí pe hohaʻá, ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá

ʻI he taimi ʻoku ʻi ai ai haʻatau ngaahi fehuʻi pe hohaʻá, ko e founga ʻe taha ʻe lava ke tau muimui ki ai ke tokoni ke tau vakai ki he ngaahi meʻá mei ha fakakaukau ʻoku taʻengatá ko e:

1. Feinga ke ʻiloʻi ha faʻahinga fakamahamahalo pē ʻoku tau fai ʻe ala iku ki ha maʻuhala ki he Tamai Hēvaní pe ko ʻEne palaní.2. Feinga ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní pe ko ʻEne palani ke fakatonutonu ʻa e ngaahi fakamahamahalo ko ʻení.3. Toe fakalea ʻa e fehuʻí ʻaki hano fakakaukauʻi ia ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá pe ʻi hono toe fakaleleiʻi ʻa e fehuʻí ke fakahaaʻi ai ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí.

Mamata ʻi he “Examining Questions with an Eternal Perspective” (“Vakaiʻi e Ngaahi Fehuʻí ʻaki ha Fakakaukau ʻoku Taʻengatá”) (2:56), ʻoku ʻi he ChurchofJesusChrist.org, ke sio ai ki he founga naʻe fakaʻaongaʻi ʻe ha finemui ko Lauleni ke tokoniʻi hono kaungāmeʻá.

  • Ko e hā ‘a e me’a naʻe tokoni atu ʻa e vitiō ko ʻení ke mahino ai kiate koe fekauʻaki mo hono vakaiʻi e ngaahi fakakaukau mo e ngaahi fehuʻí ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá?

  • Naʻe fakaʻaongaʻi fēfē nai ʻe Lauleni ʻa e sitepu ʻe tolu ne tau toki ʻiloʻí?

Fakakaukau ki he founga ʻe lava ke tokoni ai ʻa e founga tatau ko ʻení kia Sila, ko e mokopuna fefine mei he talanoa naʻe vahevahe ʻe Palesiteni Nalesoní.

Tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

2.

  • Ko e hā ha ngaahi fakamahamahalo ʻe ala maʻu ʻe Sila ʻe iku ai ki he veiveiuá pe manavasiʻí?

ʻOku faʻa fakatupu ʻe he faʻa fakamahamahalo peheé ha mamahi pe mamahi lahi ange ʻi he meʻa kuo tau ʻosi aʻusiá. ʻE lava ke tokoni hono ʻiloʻi e ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo ʻEne palaní.

  • Ko e hā ha ngaahi moʻoni ‘okú ke ʻilo kau ki he Tamai Hēvaní mo ʻEne palaní ʻe lava ke tokoni?

  • Ko e hā ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo toe fulihi ha fakakaukau ʻoku taʻengatá ki he ngaahi meʻa ʻe ala hohaʻa ki ai ha taha ʻoku ʻi he tūkunga ʻo Silá? (Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fai ha ngaahi fehuʻi ʻoku nau fakahaaʻi ha fakakaukau ʻoku taʻengata, hangē ko e “Te u lava fēfē nai ʻo ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá lolotonga ʻeku aʻusia e mole fakamamahi ko ʻení neongo ʻoku ou ʻiloʻi ʻoku fakataimi pē ia?” pe “Te u fakafalala fēfē ki heʻeku tui ki he Fakamoʻuí, ke u falala ai te u toe mamata ki hoku ʻofaʻangá?”)

Naʻe vahevahe ʻe Palesiteni Nalesoni ʻa e founga naʻe tāpuekina ai ʻa Sila ʻi heʻene fakatupulaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá ʻi hono taimi faingataʻaʻiá.Mamataʻi ʻa e “Tuku ke Lāngilangiʻia ʻa e ʻOtuá,” ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 6:58 ki he 8:24, pe lau ʻa e fakamatala ʻi laló:

ʻĪmisi
Official portrait of President Russell M. Nelson taken January 2018

Hili e mālōlō ʻa e tangataʻeiki ʻa Silá, naʻe kei haʻu pē ‘a e foʻi lea sio-nounoú ki heʻene fakakaukaú. Naʻá ne fakaava hono lotó ke mahino lelei ange ko e myopic ʻoku ʻuhinga ia ko e “sio-nounou.” Pea kamata leva ke liliu ʻene fakakaukaú. Naʻe toki pehē leva ʻe Sila, “Naʻe fakatupu ʻe he sio-nounoú ke u kiʻi tuʻu, kiʻi fakakaukau, pea fakaakeake. ʻOku fakafonu au he taimí ni ʻe he foʻi lea ko iá ʻaki ‘a e nongá. ʻOkú ne fakamanatu mai ke fakalahi ʻeku fakakaukaú ʻo fekumi ki he taʻengatá. ʻOkú ne fakamanatu mai ʻoku ʻi ai ha palani fakalangi pea ʻoku kei moʻui mo ʻofa, pea mo tokanga mai kiate au ʻeku tangataʻeikí. Kuo taki au ‘e he sio-nounoú ki he ʻOtuá.”

ʻOku ou mātuʻaki laukau ʻaki homa mokopuna fefine ʻi he fonó. Lolotonga e taimi fakamamahi ko ʻeni ki he moʻui ʻa Silá, naʻá ne ako ke ne tali ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá maʻa ʻene tangataʻeikí, ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengata ki heʻene moʻui ʻaʻaná. ʻI heʻene fili ke tuku ke lāngilangiʻia ʻa e ʻOtuá, ʻokú ne maʻu ai ʻa e nongá.

(Russell M. Nelson, “Tuku ke Lāngilangiʻia ʻa e ʻOtuá,” 93)

  • Naʻe tāpuekina fēfē nai ʻa Sila ʻi heʻene maʻu ha fakakaukau ʻoku taʻengatá?

Fakakaukau ki he faingataʻa pe fehuʻi naʻá ke ʻiloʻi kimuʻa ʻi he lēsoni ko ʻení. Ngāueʻi hoʻo fehuʻí pe faingataʻá ʻi hoʻo tohinoa akó ʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi sitepu ʻe tolu naʻá ke toki akó.

3. Hiki ʻi hoʻo tohinoa akó ʻa e founga naʻe tokoniʻi ai koe ʻe hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi sitepu ko ʻení. Fakakau ha faʻahinga fehuʻi pē ʻokú ke kei maʻu fekauʻaki mo e founga ke vakaiʻi ʻaki e ngaahi fehuʻí pe hohaʻá, ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá.

Fili pē: Fie Ako Lahi Ange?

ʻE tokoniʻi fēfē nai au ʻe heʻeku tauhi ha fakakaukau ʻoku taʻengatá ʻi he taimi ʻoku ou aʻusia ai ʻa e mamahí pe molé?

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni hono tokoniʻi ia ʻe heʻene tauhi ha fakakaukau ʻoku taʻengatá ʻi he taimi naʻe mālōlō fakafokifā ai hono uaifi ko Taniselá pea mo e mālōlō hono ʻofefine ko Uenitií hili haʻane fefaʻuhi fuoloa mo e kanisaá:

ʻĪmisi
Official portrait of President Russell M. Nelson taken January 2018

ʻI he 2005, hili ha meimei taʻu ʻe 60 ʻo ʻema nofo-malí, naʻe taʻeʻamanekina siʻono ui atu ki ʻapi ʻa hoku ʻofaʻanga koTaniselá. Ne ʻi ai ha taimi naʻe ʻikai ke u toe mei lava ʻo fai ha meʻa, tupu mei heʻeku mamahí. Ka naʻe fakamālohia au ʻe he pōpoaki mo e talaʻofa ʻo e toetuʻú.

(Russell M. Nelson, “Fakahā maʻá e Siasí, Fakahā ki Heʻetau Moʻuí,” Ensign pe Liahona, Mē 2018, 94)

ʻĪmisi
Official portrait of President Russell M. Nelson taken January 2018

ʻOkú ma ʻofa lahi ki homa ʻofefiné. Ka, koeʻuhí ko e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisi kuo fakafoki maí, ʻoku ʻikai ke ma hohaʻa ki ai. ʻI he hokohoko atu hono tauhi ʻema ngaahi fuakava mo e ʻOtuá, ʻokú ma moʻui ʻo nofo ʻamanaki ke toe fakataha mo ia. Lolotonga iá, ʻokú ma ngāue heni maʻá e ʻEikí pea ʻokú ne ngāue ki he ʻEikí ʻi ai—ʻi palataisi.

(Russell M. Nelson, “Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au,” Ensign pe Liahona, Mē 2019, 88)

Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻetau ngaahi fakamahamahaló?

Naʻe vahevahe mai ‘e Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:

ʻĪmisi
Official Portrait of President Dallin H. Oaks taken March 2018.

Koeʻuhí ʻoku ʻilo ʻe he Kāingalotu ‘i he Ngaahi ‘Aho Kimui Ní ‘a e palani ʻa ʻetau Tamai Hēvaní maʻa ʻEne fānaú, ʻoku tau ʻiloʻi ko e moʻui fakamatelie ko ʻení ʻoku ʻikai ko ha tulama konga taha ia ʻi he vahaʻa ʻo ha kuohili taʻeʻiloa mo ha kahaʻu taʻepau. Ko e moʻuí ni ʻoku hangē ia ko e konga ua ʻi ha faiva tulama konga tolu. Ko hono taumuʻá ʻoku fakaʻuhingaʻi ia ʻe he ngaahi meʻa kuo fakahā mai fekauʻaki mo ʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié ʻi he Konga 1 pea mo hotau ikuʻanga taʻengatá ʻi he Konga 3. Koeʻuhí ko ʻetau ʻiloʻi e Palani ko ʻení mo e ngaahi moʻoni kehe kuo fakahā mai ʻe he ʻOtuá, ʻoku tau kamata ʻaki ai ha ngaahi fakamahamahalo ʻoku kehe meiate kinautolu ʻoku ʻikai ke tatau ʻetau ʻiló. Ko hono olá, ʻoku tau aʻusia ha ngaahi fakamāʻopoʻopo kehekehe ʻi ha ngaahi kaveinga mahuʻinga ʻoku fakamāuʻi ʻe he niʻihi kehé ʻo fakatatau mo ʻenau vakai ki he moʻui fakamatelié.

(Dallin H. Oaks, “As He Thinketh in His Heart” [evening with a General Authority, Feb. 8, 2013], 3–4)

Te u toe fokotuʻutuʻu fēfē nai e ngaahi fehuʻí mo e ngaahi meʻa ʻoku fai ki ai ʻa e tokangá koeʻuhí ke u lava ʻo tali kinautolu mei ha fakakaukau ʻoku taʻengatá?

Naʻe pehē ‘e Brother Chad H. Webb, Pule ʻo e Seminelí mo e ʻInisititiuti ʻo e Lēsoni Fakalotú:

ʻĪmisi
Portrait of Chad Webb

Kapau te tau kamata ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengata, te tau fakaiku pē ki he meʻa ʻoku hāsino ai e foʻi moʻoni taʻengatá. Ka ʻo kapau te tau kamata ʻaki e fakamahamahalo ʻa e māmaní, ʻe ngalingali te tau fakaʻosi ʻaki pē e fakakaukau fakamāmaní. Ko ia mahalo ʻe fie maʻu ke tau toe fakalea foʻou ha ngaahi fehuʻi he ʻoku ʻikai ke tau tali e meʻa ʻoku fakatefito aí.

Hangē ko ʻení, mahalo kuo ʻeke atu ʻe ha taha, “ʻIkai ʻoku totonu ke lava ʻo mali ha ongo meʻa ʻokú na feʻofaʻaki?” Mei he fakakaukau ʻa e tokolahi ‘o e māmaní, ko e tali ki aí ‘oku mahalo ko e ʻio. Ka ke fakakaukau ki he ʻilo ʻokú ke maʻu ki he palani ʻo e fakamoʻuí mo e taumuʻa ʻa e Tamai Hēvaní ki he nofomalí. ʻOku ʻomi ʻe he palani ʻo e fakamoʻuí ha fakakaukau ʻoku taʻengata mo ha ʻilo ki he ongoongoleleí ke ne fakalea foʻou mai e fehuʻí. Te ke ala fakakaukau ki he ngaahi fehuʻí ni, “Ko e hā naʻe tuʻutuʻuniʻi ai ʻe he ʻOtuá ʻa e fāmilí?” pe “Ko e hā kuo fokotuʻu ai ʻe he ʻEikí ‘a e malí ʻi he vahaʻa ʻo ha tangata mo ha fefiné?” Fakakaukau ki he ʻilo ʻokú ke maʻu ki he fānau fakalaumālie ʻa e Tamai Hēvaní—ʻa e feituʻu ʻoku nau omi mei aí mo Hono finangalo maʻanautolu ʻi he taimí ni mo e taʻengatá. Fakakaukau ki he ʻuhinga kuó Ne tāpuekina ʻaki kitautolu e mālohi ke silaʻi e ngaahi fāmilí he temipalé. Ko e hā ha founga ʻoku hanga ai ʻe he mahino ʻokú ke maʻu ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení, ʻo fakalea foʻou atu e fehuʻí mo ʻoatu ke ke vakai ki he kaveingá ʻi he maama ʻo e ongoongoleleí ?

(Chad H Webb, “Koeʻuhí Ke Nau ʻIlo ʻa e Founga ke Haʻu ai kiate Ia pea Moʻuí” [ ʻUnivēsití Brigham Young– fakataha lotu ʻa Hauaiʻi, 22 Māʻasi 2016], byuh.edu)