Mga Kapanguhaan

“Unsay Iyang Gipangita? Bahin I

Pagpili og mga tahas ug i-drama ang mosunod.

SETTING: Si Jose (agalon) nag-interbyu ni Miguel (nangita og trabaho). Kini nahitabo sa tunga-tunga sa interbyu.

JOSE: Okey, maayo. Karon, mahimo ba nimong ihulagway ang katapusan nimong nabuhat nga dako nga sayop, nganong nahitabo kini, ug unsay imong gibuhat kabahin niini?

MIGUEL: [Naghunahuna] Unsa man kana nga matang sa pangutana? Unsa man ang iyang gusto? Unta nasayud ko kon unsay iyang gipangita.

JOSE: [Naghunahuna] Gusto lang nako makita kon siya ba nakasabut sa sayop nga iyang gibuhat, ug kon iya bang gisulbad ang problema.

MIGUEL: [Naghunahuna] Nasayud na ko kon unsay iyang gipangita. Kinahanglan nga ang negatibo himoon nakong positibo!

MIGUEL: [Madungog] Nan, nakahinumdom ko kausa nga abi sa akong manager milapas ko sa deadline. Ang tinuod gayud nga nahitabo kay wala nako masulti ang pipila ka kausaban gikan sa kliyente. Sukad niadto, akong gisiguro nga ang tanan mahibalo kon unsay nahitabo!

JOSE: Morag nindot kana, Miguel. Morag naa kay nakat-unan!

Balik sa pahina 56

Unsay Iyang Gipangita? Bahin II

Pagpili og mga tahas ug i-drama ang mosunod. Pahinumdom sa facilitator: Kon nakasulat nga hisguti, patubaga una ang grupo sa dili ka pa mopadayon.

NARRATOR: Kauban nato karon sila si Jose (ang tig-interbyu) ug si Miguel (ang potensyal nga empleyado). Si Jose mangutana og upat ka komon nga mga pangutana. Kita maghisgot kon unsaon kini pagtubag ni Miguel. Andam na ba mo?

JOSE: Hello. Unsay imong masulti ngari nako kabahin sa imong kaugalingon?

Hisguti: (1) Unsay gustong masayran sa tig-interbyu? (2) Sa unsang paagi nga gamiton ni Miguel ang “pagpresentar sa akong kaugalingon sa 30 segundo” sa pagtubag? (Tan-awa ang outline sa tuo.)

“Pagpresentar sa Akong Kaugalingon sa 30 Segundo”

1. Pangalan

2. Tumong

3. Mga Kwalipikasyon

4. Mga Kinaiya

5. Tapusa uban sa usa ka pangutana

NARRATOR: Okey, mao gyud ni ang gihunahuna sa agalon.

JOSE: Makahatag ba siya og klaro nga tubag? Siya ba kwalipikado?

NARRATOR: Busa, si Miguel kinahanglang mogamit sa “pagpresentar sa akong kaugalingon sa 30 segundo.”

MIGUEL: Ako si Miguel Fuentes. Nag-apply ko para mahimo ninyong bag-ong manager sa accounting. Aduna akoy unom ka tuig nga kasinatian ug nangulo ko og accounting team nga may lima ka tawo. Among napaubos ang among gasto sa miaging tuig og 15% ug napasaka ang output og 23%. Migradwar ko nga may sertipiko sa accounting ug ako adunay lisensya sa gobyerno. Kada tapos sa semana, ganahan kaayo ko og dula sa football. Unsa pay gusto ninyong mahibaloan?

JOSE: Nindot kana, salamat. Karon, unsa ang imong mga kalig-on?

Hisguti: (1) Unsay gustong masayran sa tig-interbyu? (2) Sa unsang paagi nga gamiton ni Miguel ang power statement sa pagtubag? (Tan-awa ang outline sa tuo.)

Power Statement

1. Pag-ila og usa ka kahanas, o kalig-on.

2. Partikular nga example.

3. Resulta

4. Pagtakdo sa mga panginahanglan

NARRATOR: Mao kini ang gustong madunggan ni Jose.

JOSE: Anaa ba kaniya ang kahanas nga among gikinahanglan? Makaprubar ba siya niini uban sa mga resulta?

NARRATOR: Tungod mao kini ang gusto ni Jose, mahimong gamiton ni Miguel ang power statement sa pagtubag.

MIGUEL: Tuguti ko sa paghatag kaninyo og example. Kanunay ko nga nangita og paagi aron mapaubsan ang mga gasto. Sama pananglit, tulo ka bulan angmilabay miduol ko sa akong manager ug mipasabut nga alkansi mi og 3000 kada semana tungod sa ulahi nga mga pagbayad. Nagduha-duha siya sa sinugdanan, apan akong gipakita kaniya ang mga numero. Busa iya kong gihangyo sa pagsulbad sa problema. Sobra sa 10 ka semana, napaubsan nako ang ulahi nga mga pagbayad og 30 ka adlaw kada invoice, nga nakatigom og liboan. Akong magamit kining kahanas sa pagsulbad og problema aron makatabang dinhi sa Sport Corporation.

NARRATOR: Aniay usa pa ka pangutana—nga dili nato gustong madunggan!

JOSE: Unsa ang pipila sa imong mga kahuyang?

Hisguti: (1) Unsay gustong masayran sa tig-interbyu? (2) Unsaon kini pagtubag ni Miguel pinaagi sa paghimo sa negatibo nga mahimong positibo? (Tan-awa ang outline sa tuo.)

Paghimo sa mga Negatibo nga himoong Positibo

1. Pagpakigbahin og kahuyang nga komon sa daghang tawo.

2. Ihulagway kon sa unsang paagi nga imong nabuntog kini nga kahuyang.

3. Idugang ang impormasyon gikan sa power statement.

NARRATOR: Okey, mao gyud ni ang gihunahuna sa tig-interbyu.

JOSE: Siya ba nasayud sa iyang kahuyang? Aduna ba siyay gibuhat sa pagsulbad niini?

NARRATOR: Tungod mao kini ang gusto nga madungog ni Jose, si Miguel makatubag pinaagi sa paghimo sa negatibo nga himoong positibo.

MIGUEL: Daghang tawo miingon nga sobra ra kaayo ko nga motabang sa mga kustomer nga mabayaran ang ilang mga invoice sa saktong oras. Busa, nagkugi ko sa pagbalanse sa resulta sa mga pagbayad ug sa customer service. Ug daghan ko og nakat-unan. Pinaagi sa pag-asikaso sa tanang kustomer ug sa ilang mga panginahanglan, sa tinuoray nakatabang ko nga daling mabayaran ang kompaniya. Ug akong nadawat ang award isip top customer service sa miaging bulan.

NARRATOR: Okey, ania ang katapusang komon nga pangutana.

JOSE: Maayo kaayo, Miguel. Salamat. Karon, nganong gusto nimo nga motrabaho ngari namo?

Hisguti: (1) Unsay gustong masayran sa tig-interbyu? (2) Sa unsang paagi nga gamiton ni Miguel ang power statement sa pagtubag? (Tan-awa ang outline sa tuo.)

Power Statement

1. Pag-ila og usa ka kahanas, o kalig-on.

2. Partikular nga example.

3. Resulta

4. Pagtakdo sa mga panginahanglan

NARRATOR: Mao gyud ni ang gihunahuna sa tig-interbyu.

JOSE: Anaa ba kaniya ang among gikinahanglan? Siya ba magpakabana?

NARRATOR: Tungod mao kini ang gusto sa tig-interbyu, mahimong gamiton ni Miguel ang power statement sa pagtubag.

MIGUEL: Nan, Mr. Martinez, ang pagsiksik nga akong gibuhat sa Sport Corporation makalingaw kaayo. Kamo nag-focus sa pagbaligya og mga sport equipment ug kamo nagmalampuson. Nakadungog ko nga nagsugod mo og pipila ka bag-o, gipanindot nga mga produkto. Gusto ko nga motrabaho sa malampusong kompaniya nga nagtubo. Ug ubay-ubay pud ang akong nahibaloan sa sports ug pag-ehersiyo. Sa miaging tuig, miboluntaryo ko isip football trainer, ug akong gitabangan ang team nga molambo sa paglahutay ug sa pagdula. Ako nakasabut kon unsay inyong gustong maabut ug makatabang ko ninyo nga matuman kini.

Balik sa pahina 57

Pagpraktis og Tubag sa Komon nga mga Pangutana

Sa dili pa ang sunod nga miting, uban sa imong action partner, pamilya, o mga higala, pagpraktis og tubag og mga pangutana.

KOMON NGA MGA PANGUTANA	UNSAY GUSTONG MAHIBALOAN SA TIG-INTERBYU KABAHIN NIMO	MGA TOOL SA PAGTUBAG
Unsay imong masulti ngari nako kabahin sa imong kaugalingon?	Makaistorya ba siya og tarung? Siya ba kwalipikado?	“Pagpresentar sa Akong Kaugalingon sa 30 segundo”
Unsay imong mga kalig-on?	Ang iyang kasinatian makatubag ba sa among mga panginahanglan?	Power statement
Unsa ang imong mga kahuyang?	Siya ba matinuoron? Siya ba milambo?	Paghimo sa negatibo nga mahimong positibo
Nganong gusto nimo nga motrabaho ngari namo?	Siya ba nakahimo og pagsiksik? Siya ba adunay mga tumong?	Power statement
Ihulagway ang imong katapusang dako nga sayop.	Ang iyang rason ba makahuluganon sa paghimo sa sayop? Siya ba nakakat-on gumikan niini?	Paghimo sa negatibo nga mahimong positibo
Unsay imong hunahuna sa imong kinaulahian nga agalon?	Siya ba motahud sa mga lider?	Power statement
Unsaon nimo pag-atubang ang pressure?	Iya ba nga angkunon ang mga problema?	Power statement
Ikaw ba may mga ideya nga wala dawata?	Siya ba maunungon? Siya ba positibo?	Paghimo sa negatibo nga mahimong positibo
Unsa ang imong mga tumong sa imong career?	Siya ba motabang nato nga molampus? Siya ba naka-focus?	“Pagpresentar sa Akong Kaugalingon sa 30 segundo”
Unsay imong ekspektasyon sa pag-sweldo nimo?	Resonable ba ang iyang mga ekspektasyon?	Tubaga og usa ka pangutana
Aduna ka bay mga pangutana para nako?	Siya ba magpakabana? Siya ba adunay interes?	Tubaga og usa ka pangutana

Unsaon Nako Pag-Negotiate og Trabaho nga Makatubag sa Akong mga Panginahanglan? (Opsyonal nga Kalihokan)

Basaha:Kon ang employer nagdesisyon sa pagtanyag nato og trabaho, mahimo natong hisgutan ang kasabutan [terms] sa atong pagpanarbaho. Kini nga kasabutan maglakip sa atong sweldo, kanus-a ug unsa ka dugay kita motrabaho, mga kondisyon sa pagtrabaho, o ubang mga isyu. Ang tumong mao nga mahimong bukas ug matinuoron ug nga ang tanan mobati nga maayo sa mga resulta.

Hisguti:Unsay nakalisud sa pag-negotiate? Nganong mo-negotiate ka?

Basaha:Ania ang lima ka lakang nga atong magamit sa pagpangandam niini nga matang sa panaghisgot:

• Pag-ila daan sa atong mga panginahanglan.

• Pagdesisyon kon unsay pinaka importante ug ang pinakaubos nga madawat nga kasabutan.

• Sayri unsay mahatag sa employer ug unsay importante ngadto kanila.

• Pagtinguha og inspirasyon; paghunahuna og pamaagi nga kita ug ang employer mahimong “magmadaugon.”

• Pagpraktis sa panaghisgot ngadto sa usa ka sakop sa pamilya o higala.

Praktisa:Gamita ang mosunod nga tsart sa paghunahuna sa imong mga panginahanglan nga may kalabutan sa trabaho.

Naka-gray ang mga example; sapawi lang kini.

1. Numerohi ang matag panginahanglan sumala sa imong prayoridad. Gamita ang “1” isip pinakataas nga prayoridad.

2. Desisyuni basi sa imong hunahuna kon unsa ang minimum level sa kada panginahanglan.

3. Hisguti kini uban sa imong kapikas o pamilya. Tuguti sila nga ipakita ang ilang mga prayoridad ug dungan nga mag-set og mga minimum level. Kon adunay kalahian, pagsabut kamo.

AKONG MGA PANGINAHANGLAN (Pagdugang og uban pa)	AKONG MGA PRAYORIDAD (numeruhi ang kada usa; 1 ang pinakataas)	MGA PRAYORIDAD SA PAMILYA (sila ang monumero sa kada usa; 1 ang pinakataas)	PINAKAUBOS NGA MADAWAT (kinaubsang limit sa kada panginahanglan)	MGA PRAYORIDAD SA EMPLOYER (ilang mga tinguha/panginahanglan nga naka-prayoridad kon kahibalo ka)
Sweldo	1	2	3000 kada bulan	Posible nga sweldo 2200–3200
Oras sa Pagtrabaho	5	1	Walay Dominggo	Motrabaho sa katapusan sa semana kon gikinahanglan
Limpyo ang Palibut	6	5	Walay makadaut nga mga kemikal	Mga kemikal nga makapadali sa trabaho
Kaubanan sa trabaho	3	6	Matinuoron	Sayo nga motunga, kugihan
Oportunidad	2	4	90 ka adlaw nga ma-promote	Magkasabut sa team
Pag-atiman sa Panglawas	4	3	-----

Hisguti:Unsa ang imong nakat-unan niining kalihokan?

Praktisa:Karon paghunahuna og employer nga gusto nimong trabahoan. Unsa ang ilang mga prayoridad? Imo bang masayran kon unsa ang pinakaimportante ngadto kanila? Isulat ang mga prayoridad sa imong employer sa tsart sa ibabaw sa dili pa ang imong interbyu.

Hisguti:Gikan sa imong mga kasinatian, unsaon nimo pagtakdo ang imong mga panginahanglan sa mga tinguha sa employer?

Tip:

Kon ubos ra kaayo ang tanyag, sulayi sa paghilom. Paabut og 10 segundo sa dili pa motubag. Kasagaran ang tawo nga imong ka-negotiate mohatag og mas dakong tanyag aron pagputol sa kahilom.

Praktisa:Uban sa sakop sa pamilya o higala, buhata kining role play.

1. Basaha kining sitwasyon: Sa iyang unang interbyu, nasayran ni Kofi nga ang posible nga sweldo kay 95 hangtud 105 kada adlaw. Karon, ikaduha na niya nga interbyu. Ang employer nagtanyag kaniya og trabaho nga tag 96 kada adlaw. Si Kofi nagkinahanglan og dili moubos 100 kada adlaw. Makatabang usab kaniya nga may transportasyon ug mihukom nga dili motrabaho og Dominggo.

2. Usa ninyo modala sa role sa employer ug ang usa modala sa role ni Kofi. Ang employer nagsugod pinaagi sa pagtanyag ni Kofi og trabaho nga tag 96 kada adlaw. Siya naghangyo kaniya nga motrabaho og duha ka Dominggo kada bulan. Si Kofi kinahanglang mo-negotiate og solusyon nga dawaton nilang duha.

3. Dayon mag-ilis og role ug buhaton kini pag-usab.

Hisguti:Kumusta kini? Gitubag ba nimo ang mga pangutana og mga pangutana? Naghunahuna ka ba sa pag-negotiate sa ubang mga benepisyo?

Basaha:Ania ang usa sa posibleng mahitabo sa negosasyon ni Kofi. Atong basahon kining table. Kinsa ang nakadaug? Nasulbad ba nila ang isyu sa pagtrabaho og Dominggo?

ORIHINAL NGA TANYAG	IMPORTANTE SA KOMPANIYA	IMPORTANTE KANG KOFI	UNSAY GI-NEGOTIATE NI KOFI	GIBAG-O NGA TANYAG
Sweldo nga 96 kada adlaw	Ang kompaniya makasweldo og 98 kada adlaw para sa usa ka tawo nga may sama og lebel sa kasinatian ni Kofi.	Si Kofi nagkinahanglan og 100 kada adlaw. 3 nianang 100 ibayad para sa transportasyon padulong sa trabaho.	Si Kofi naghangyo sa kompaniya og 97 kada adlaw ug sa pagbayad sa iyang plite sa bus nga 3 kada adlaw.	Ang kompaniya misugot nga ang sweldo ni Kofi kay 97 kada adlaw ug maoy mobayad sa iyang plite sa bus. Ang kompaniya adunay sabut sa kompaniya sa bus. Mobayad lang sila og 1 kada adlaw para sa plite ni Kofi.

Hisguti:Unsa kaha kon dili kamo magkasabut? Imo bang talikdan ang oportunidad kon kini wala makatubag sa imong mga panginahanglan?

Basaha:Pinaagi sa pagpraktis sa imong kahanas sa pagsabut-sabut, kamo kanunay magkasabut para sa ikaayo sa tanan. Bisan unsa ang inyong nasabutan, pangayo og kumpirmasyon nga nakasulat sa partikular nga petsa. Kana makaprotekta sa tanan!

EXAMPLE sa Application

Job Application

Pangalan: ApelyidoPullagari PangalanAmit

Petsa:Disyembre 6, 2013

Address:1234 Any Street, Hyderabad

Telepono:1234567890

Email: [e-mail]

Posisyon:Trainer

Gitinguha nga Sweldo:70000

Petsa nga Mahimo nang Motrabaho:Enero 2014

Ikaw ba nakatrabaho na niining kompaniya?

• Oo

• Wala X

Kon oo, kanus-a?

Ikaw ba nakonbikto sa usa ka krimen?

• Oo

• Wala X

Kon oo, ipasabut:

Edukasyon

High School:Bisan unsang Public School

Address:1234 Another Street, Hyderabad

Gikan sa:2002

Ngadto sa:2007

Nakagradwar ka ba?

• Oo X

• Wala

Diploma:Sertipiko

Kolehiyo:Bisan Unsa Technical College

Address:4321 Any Street, Gangtok

Gikan sa:2011

Ngadto sa:2013

Nakagradwar ka ba?

• Oo X

• Wala

Degree:Sertipiko

Mga Reference

Tibuok Pangalan:Vivek Singh

Relasyon:Magtutudlo

Telepono:1234567891

Tibuok Pangalan:Shrati Patel

Relasyon:Agalon

Telepono:1234567892

Tibuok Pangalan:Kavita Ram

Relasyon:Kauban sa trabaho

Telepono:1234567893

Mga Trabaho Kaniadto

Job Title:Superbisor

Sinugdanan nga Sweldo:40000

Katapusan nga Sweldo:45000

Mga Responsibilidad:Modumala sa mga trabahante

Gikan sa:2010

Ngadto sa:2011

Hinungdan sa Pagbiya:Mieskwela og balik

Kompaniya:Bisan Unsang Company

Telepono:1234567894

Job Title:Job Trainer

Sinugdanan nga Sweldo:30000

Katapusan nga Sweldo:32000

Mga Responsibilidad:Magbansay sa mga trabahante diha sa linya [sa produksyon]

Gikan sa:2008

Ngadto sa:2010

Hinungdan sa Pagbiya:Bag-ong trabaho

Kompaniya:Bisan unsang Company

Telepono:1234567895

Ako mopamatuod nga ang akong mga tubag tinuod ug kompleto sumala sa tanan nakong nahibaloan.

Kon kini nga application makapadawat nako sa trabaho, nakasabut ko nga ang dili tinuod o dili husto nga impormasyon diha sa akong application o interbyu moresulta sa akong pagkatangtang sa trabaho.

Pirma:Amit Pullagari

Petsa:Disyembre 6, 2013

EXAMPLE sa Resume

William Owusu Address: 1234 Any Street, Accra, Ghana Tel: [phone] E-mail: [e-mail]

Personal nga Impormasyon
Tibuok Pangalan	William Owusu
Sekso	Lalaki
Petsa sa Pagkatawo	Abril 16, 1980
Dapit sa Pagkatawo	Kumasi, Ghana
Kahimtang sa Kaminyoon	Dili Minyo

Background sa Edukasyon
2007–2011	Sertipiko sa Bisan Unsang Technical School
2000	Migradwar sa Bisan Unsang High School

Mga Kasinatian sa Trabaho
2004–2006	miserbisyo isip full-time nga misyonaryo
2007–2011	nagserbisyo isip team leader sa Bisan Unsang Restaurant
2011–	nagtrabaho sa Bisan Unsang Limousine isip booking agent

Mga Training Course
2009	Nakahuman og spreadsheet training course
2013	Nakahuman og customer service training course
2012	Nakahuman og small business training course

Makamao sa Computer
2003	Spreadsheets, database, Internet / e-mail

Mga Pinulongan
Ashanti Twi	Lumad nga pinulongan
English	Maayo

Interes ug mga Kalingawan
	Magbasa og mga libro, magdula, mag-Internet

Mga Reference
1. Sandra Osei	Tel: [phone]
2. Eric Katoka	Tel: [phone]

Mubo nga mga Sulat