Leksyon 9

“Ang mga Anak Mao ang Kabilin sa Ginoo”

Mga Ideya alang sa Paggamit

Sumala sa imong kaugalingong mga panginahanglan ug mga kahimtang, sunda ang usa o duha niining mga sugyot.

Paghimo og pasalig aron sa paggahin og tinagsa nga panahon sa matag usa sa inyong mga anak o sa usa ka bata diha sa imong paryente nga banay. Samtang ikaw makigsulti sa matag bata, paninguha nga makat-on og usa ka butang nga bag-o mahitungod sa iyang mga kaikag, mga panginahanglan, ug mga hagit.
Paggahin og panahon sa pagpakigsulti mahitungod sa imong mga anak uban sa imong kapikas. Hunahunaa ang mga kalig-on ug mga hagit sa matag bata. Tinoa kon unsa ang imong mabuhat aron sa pagtubag sa mga panginahanglan sa matag bata.

Buluhaton sa Pagbasa

Tun-i ang mosunod nga artikulo. Kon ikaw minyo, basaha ug hisguti ang artikulo uban sa imong kapikas.

Bililhon nga mga Anak, usa ka Gasa gikan sa Dios

Presidente Thomas S. Monson
Unang Magtatambag sa Unang Kapangulohan

Gikan sa basahon sa Mateo atong nakat-unan nga human manaog si Jesus ug ang mga Iyang mga tinun-an gikan sa Bukid sa Transpigurasyon, sila mipahulay sa Galilea, dayon miadto sa Capernaum. Ang mga tinun-an miingon ngadto ni Jesus, Nan kinsa man ang labing dako sa gingharian sa langit?

“Ug gitawag ni Jesus ang usa ka gamayng bata ngadto kaniya, ug iyang gipatindog kini sa ilang taliwala,

“Ug kanila miingon siya, Sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo nga gawas kon mangausab kamo ug mangahimong sama sa mga gagmayng bata, dili gayud kamo makasulod sa gingharian sa langit.

“Busa, bisan kinsa nga magpakaubos sa iyang kaugalingon sama niining gagmayng bata, siya mao ang labing dako sa gingharian sa langit.

“Bisan kinsa nga tungod sa akong ngalan magadawat sa usa ka gamayng bata nga sama niini, magadawat kanako.

“Apan bisan kinsa nga makaangin aron makasala ang usa niining mga gagmay nga nagasalig kanako, maayo pa lang unta hinoon alang kaniya nga gikahigtan siyag dakong galingan nga bato diha sa iyang liog ug gikalumsan siya sa kahiladman sa dagat.”¹

Ako naghunahuna nga mahinungdanon nga si Jesus nahigugma niining gagmay nga mga bata kinsa sa dili pa dugay mibiya sa kinabuhi sa wala pa dinhi sa kalibutan aron sa pag-anhi sa yuta. Ang mga bata kaniadto ug mga bata karon makapanalangin sa atong mga kinabuhi, mohaling sa atong gugma, ug mopadali sa atong maayo nga mga buhat.

Ikahibulong ba kini nga ang magbabalak nga si WilliamWordsworth nagsulti bahin sa atong pagkatawo: “Nagsubay nga mga panganod sa himaya kita moabut/ Gikan sa Dios, kinsa mao ang atong pinuyahan.”²

Kadaghanan niining gagmay nga mga bata miabut sa mga ginikanan kinsa mahinamon nga nagpaabut sa ilang pag-abut, mga inahan ug mga amahan kinsa nagmaya nga mahimo nga kabahin niana nga milagro nga atong gitawag og pagkatawo. Walay sakripisyo nga dako kaayo, walay kasakit nga malisud kaayo, walay pagpaabut nga dugay kaayo.

Dili ikahibulong nga kita nakugang kon ang usa ka sugilanon sa pamantalaan gikan sa usa ka dakbayan sa America nga nagpahibalo nga usa ka bag-o nga natawo nga batang babaye kinsa giputos diha sa papel nga bag ug gilabay diha sa basurahan anaa sa makuti nga pag-atiman diha sa ospital. Ang bata maayo ra. Siya tinuod nga matahum, mahimsog nga bata, ang tigpamababa sa ospital misulti niadtong Miyerkoles. Ang kapolisan miingon nga ang masuso nga bata napalgan human gibubo sa mga basurero ang sulod sa basurahan ngadto sa luyo nga tumoy sa truck sa basura ug nakakita og usa ka butang nga milihok diha sa mga dinugmok. Ang mga awtoridad nangita sa inahan.”

Kini ang atong maligdong nga katungdanan, atong bililhon nga katungod—gani atong sagrado nga kahigayunan—sa pag-abiabi ngadto sa atong mga panimalay ug nganha sa atong mga kasingkasing sa mga bata kinsa midayandayan sa atong mga kinabuhi.

Ang atong mga anak adunay tulo ka mga lawak klasehan diin mao ra og lahi gikan sa usag usa. Ako nagsulti sa lawak klasehan sa tulunghan, ang lawak klasehan sa simbahan, ug ang lawak klasehan nga gitawag og panimalay.

Ang Lawak Klasehan sa Tulunghaan

Ang Simbahan sa kanunay adunay mahinungdanon nga kaikag sa pangpubliko nga edukasyon ug nag-awhag sa mga sakop sa pagsalmot diha sa mga kalihokan ginikanan-magtutudlo ug ubang mga panghitabo nga giplano aron sa pagpalambo sa edukasyon sa atong mga batan-on.

Walay labaw pa ka mahinungdanon nga bahin sa pangpubliko nga edukasyon kaysa magtutudlo kinsa adunay kahigayunan sa paghigugma, sa pagtudlo, ug sa pagdasig sa matinguhaon nga batang mga lalaki ug batang mga babaye ug batan-ong mga lalaki ug batan-ong mga babaye. Si Presidente David O. McKay miingon: “Ang pagtudlo mao ang labing halangdon nga tawag sa kalibutan. Diha sa tukma nga edukasyon sa mga batan-on nag-agad ang pagkamakanunayon ug kaputli sa panimalay, ang kaluwasan ug sa pagpadayon sa nasud. Ang ginikanan naghatag sa anak sa usa ka kahigayunan sa pagpakabuhi; ang magtutudlo mopahimo sa bata sa pagpakabuhi og maayo.”³ Ako misalig nga kita moila sa ilang kamahinungdanon ug ang ilang mahinungdanon nga misyon pinaagi sa paghatag og igo nga mga kahimanan, ang labing maayo nga mga libro, ug mga sueldo diin nagpakita sa atong pasalamat ug sa atong pagsalig.

Matag usa kanato makahinumdom uban sa pagbati sa mga magtutudlo sa atong kabatan-on. Ako naghunahuna nga makalingaw nga ang akong magtutudlo sa musika sa tulunghaan sa elementarya mao ang usa ka Gining Sharp. Siya adunay kasarang sa paghatag sa iyang mga tinun-an sa gugma alang sa musika ug mitudlo kanamo sa pag-ila sa mga instrumento sa musika ug sa ilang mga tunog. Ako mopahinumdon sa impluwensya sa usa ka Gining Ruth Crow kinsa mitudlo kanamo sa hilisgutan sa panglawas. Bisan pa kon kini mga panahon sa Depression, siya misiguro nga ang matag ikaunom ka ang-ang nga estudyante adunay tsart sa kahimsog sa ngipon. Siya ang personal nga motan-aw sa matag estudyante sa kahimsog sa ngipon ug mipiho nga pinaagi sa pangpubliko o pribado nga mga kapanguhaan, walay bata nga mogawas nga walay tukma nga pag-atiman sa ngipon. Ingon kang Gining Burkhaus, kinsa nagtudlo sa hiyograpiya, mobukhad sa mga mapa sa kalibutan ug, uban sa iyang igtutudlo, motimaan sa kaulohan sa mga dakbayan sa mga nasud ug ang nagkalahi nga mga dagway sa matag nasud, pinulongan, ug kultura, bisan wala kaayo ako magpaabut o magdamgo nga usa ka adlaw ako makahimo sa pagduaw niining mga yuta ug mga katawhan.

O, ang kamahinungdanon diha sa mga kinabuhi sa atong mga anak sa mga magtutudlo kinsa mibayaw sa ilang mga espiritu, mibaid sa ilang mga salabutan, ug miawhag sa ilang mga kinabuhi!

Ang Lawak Klasehan sa Simbahan

Ang lawak klasehan sa simbahan nakadugang og usa ka mahinungdanon kaayo nga sukod sa edukasyon sa matag bata ug batan-on. Niini nga pagkabutang matag magtutudlo makahatag usa ka pagdasig sa pagpadayon ngadto niadtong maminaw sa iyang mga leksyon ug mobati sa impluwensya sa iyang pagpamatuod. Diha sa mga tigum sa Primarya, Pang-Domingo nga Tulunghaan, sa Batan-ong mga Babaye, ug ngadto sa Aaronic nga Pagkapari, ang maayo nga pagkaandam nga mga magtutudlo, gitawag ubos sa pagdasig sa Ginoo, makatandog sa matag bata, matag batan-on, ug makaaghat sa tanan sa “pagtinguha … gikan sa labing maayo nga mga basahon sa mga pulong sa kaalam; sa pagtinguha sa pagtulun-an, gani pinaagi sa pagtuon ug usab pinaagi sa hugot nga pagtuo.”⁴ Usa ka pulong sa pagdasig dinhi ug usa ka espirituhanon nga panghunahuna didto mahimo nga makaapekto sa usa ka bililihon nga kinabuhi ug makabilin og usa ka dili mapapas nga timailhan diha sa usa ka immortal nga kalag.

Daghang mga katuigan nga milabay, diha sa salosalo sa paghatag og mga ganti sa magasin sa Simbahan, kami naglingkod uban ni Presidente ug Sister Harold B. Lee. Si Presidente Lee miingon ngadto sa among tin-edyer nga anak nga babaye, si Ann: “Ang Ginoo mipanalangin kanimo uban sa usa ka matahum nga dagway ug lawas. Himoa ang sulod nga ingon ka matahum sama sa gawas, ug ikaw pagapanalanginan sa tinuod nga kalipay.” Kining batid nga magtutudlo nagbilin kang Ann og usa ka dinasig nga giya ngadto sa celestial nga gingharian sa atong Langitnong Amahan.

Ang mapainubsanon ug dinasig nga magtutudlo diha sa lawak klasehan sa Simbahan makasilsil diha sa iyang mga estudyante og gugma alang sa mga kasulatan. Ngano, ang magtutudlo makadala sa mga Apostoles sa karaan ug sa Manluluwas sa kalibutan dili lamang diha sa lawak klasehan apan usab ngadto sa mga kasingkasing, mga hunahuna, ug sa mga kalag sa atong mga anak.

Ang Lawak Klasehan nga Gitawag og Panimalay

Tingali ang labing mahinungdanon sa tanang mga lawak klasehan mao ang lawak klasehan sa panimalay. Dinhi sa panimalay nga kita mihulma sa atong mga kinaiya, ang atong lawom kaayo nga gihuptan nga mga tinuohan. Dinhi sa panimalay nga ang paglaum giamuma o gilaglag. Ang atong panimalay mao ang mga laboratoryo sa atong mga kinabuhi. Kon unsa ang atong gibuhat didto mao ang motino sa tumong sa atong mga kinabuhi kon kita mobiya sa panimalay. Si Dr. Stuart E. Rosenberg misulat dinha sa iyang libro The Road to Confidence, “Bisan pa sa tanan nga bag-ong mga namugna ug moderno nga mga plano, mga urog ug mga pahibagay, wala pay usa nga nakamugna, o dili gayud makamugna, og usa ka makatagbaw nga puli alang sa kaugalingong banay.”⁵

Ang malipayon nga panimalay mao ang usa apan sayo nga langit. Si President George Albert Smith nangutana: “[Buot] ba kita nga ang atong mga panimalay mahimong malipayon[?] Kon kita buot, himoa kini nga puy-anan nga dapit sa pag-ampo, pagpasalamat ug pagtamud.”⁶

Adunay mga sitwasyon diin ang mga anak moabut sa pagkamortal nga may kakulangan sa panglawas o salabutan. Maningkamot kita, dili posible nga makahibalo og ngano o sa unsa ang sama nga mga panghitabo nahinabo. Ako mosaludo niadtong mga ginikanan kinsa sa walay pagreklamo modawat sa ingon nga anak ngadto sa ilang mga bukton ug ngadto sa ilang mga kinabuhi ug mohatag sa dugang nga sukod sa sakripisyo ug gugma ngadto sa usa sa mga anak sa Langitnong Amahan.

Usa ka ting-init sa Aspen Grove Family Camp, ako nagtan-aw sa usa ka inahan nga sa mapailubon nga paagi nagpakaon sa usa ka tin-edyer nga anak nga babaye nga nadaot diha sa pagkatawo ug hingpit nga nagsalig diha sa Inahan. Ang inahan mipahiga-yon sa matag puno sa kutsara nga pagkaon, matag tulon sa tubig, samtang nagkupot kanunay sa ulo ug liog sa iyang anak nga babaye. Sa hilom nga paagi ako naghunahuna sa akong kaugalingon, Sulod sa 17 ka mga tuig, ang Inahan naghatag sa iyang pangalagad ug sa tanan ngadto sa iyang anak nga babaye, wala gayud maghunahuna sa kaugalingong kahayahay, iyang kaugalingong kalingawan, sa iyang kaugalingong pagkaon. Unta ang Dios mopanalangin sa ingong nga mga inahan, sa ingon nga mga amahan, sa ingon nga mga anak. Ug Siya mohimo.

Ang Pagkainosente sa mga Anak

Ang mga ginikanan bisan asa nakaamgo nga ang labing gamhanan nga kombinasyon sa mga pagbati diha sa kalibutan wala tawaga sa bisan unsa nga dagko nga langitnong panghitabo, ni kini makita sa mga nobela o libro sa kasaysayan, apan diha lamang sa ginikanan nga nagsud-ong diha sa natulog nga bata.

Sa pagbuhat sa ingon, ang kamatuoran sa mga pulong ni Charles M. Dickinson miabut sa hunahuna:

Sila mga idolo sa mga kasingkasing ug sa panimalay!
Sila mga anghel sa Dios nga nagtakuban;
Ang silaw sa adlaw sa gihapon natulog diha sa ilang mga lugas sa buhok,
Ang Iyang himaya sa gihapon misanag sa ilang mga mata;
Kining mga laagan gikan sa panimalay ug gikan sa Langit,
Sila mihimo kanako nga labaw pa ka malumo ug maaghup;
Ug ako nasayud na karon kon sa unsa nga paagi gipahisama ni Jesus ang
Ang gingharian sa Dios ngadto sa usa ka bata.7

Sa atong matag adlaw nga mga kasinatian uban sa mga anak, kita nakakaplag nga sila labing masinabtanon ug sa kasagaran nagsulti ug tulugkaron nga mga kamatuoran. Charles Dickens, ang tigsulat sa usa ka inila nga buhat A Christmas Carol, naglarawan niini nga kamatuoan sa diha nga siya mihulagway sa mapainubsanon nga banay ni Bob Cratchit nagkatipon alang sa gamay apan dugay na nga gipaabut nga Noche Buena. Si Bob, ang amahan, mipauli sa panimalay uban sa iyang niwang nga anak si Tiny Tim diha sa iyang abaga. Si Tiny Tim “nagpas-an og gamay nga sungkod, ug ang iyang mga bukton giabagan sa puthaw nga dugukan.” Ang asawa ni Bob nangutana kaniya,“ ‘Ug nagbinuotan ba si little Tim?’

“ `Ingon ka maayo sa bulawan,’ miingon si Bob, `ug labaw pa. Sa laing paagi siya nagmahunahunaon, naglingkod nga nag-inusara sa makadaghan, ug naghunahuna sa labing makahibulong nga mga butang nga sukad imong madungog. Siya misulti kanako, inig-abut sa panimalay, nga siya naglaum nga ang mga tawo makakita kaniya sa simbahan, tungod kay siya bakol, ug tingali kini makahimuot ngadto kanila sa paghinumdom diha sa Adlaw sa Pasko kinsa makapalakaw sa bakol nga mga makililimos, ug sa buta nga mga tawo nga makakita.’ ”⁸

Si Charles Dickens sa iyang kaugalingon miingon, “ako nahigugma niining gagmay nga mga tawo, ug kini dili gamay nga butang, sa diha nga sila, kinsa bag-o pa kaayo gikan sa Dios, nahigugma kanato.”

Ang mga bata mopahayag sa ilang gugma diha sa tinuod ug mabalhinon nga mga paagi. Sa akong adlaw nga natawhan pipila ka panahon ang milabay, usa ka bililhon nga gamayng bata nga babaye mihatag kanako sa iyang sinulat nga kard sa adlaw nga natawhan ug gisulod diha sa sobre usa ka gamay nga dulaan nga kandado nga iyang gusto ug naghunahuna nga ako mahimuot sa pagdawat niini isip usa ka gasa.

“Sa tanang mahal nga talan-awon sa kalibutan, walay lain nga matahum kaayo ingon sa usa ka bata kon kini mohatag og usa ka butang. Bisan unsa nga gamayng butang nga ihatag. Ang bata mohatag sa kalibutan kanimo. Kini mobukas sa kalibutan kanimo maingon kini og usa ka libro nga wala nimo sukad mabasa. Apan kon ang gasa kinahanglan gayud nga makit-an, kini sa kanunay pipila ka katawanan nga butang, hiwi nga gipapilit,…usa ka anghel nga kumedyante nga tan-awon. Ang bata adunay dyutay kaayo nga ikahatag, tungod kay kini wala gayud masayud nga gihatag na kanimo ang tanan nga butang.”⁹

Ang ingon mao ang gasa ni Jenny ngari kanako.

Ang mga bata ingon og gitugahan uban sa makanunayon nga hugot nga pagtuo sa ilang Langitnong Amahan ug sa Iyang kasarang ug tinguha sa pagtubag sa ilang matam-is nga mga pag-ampo. Kini ang kanunay nakong personal nga kasinatian nga kon ang bata mag-ampo ang Dios maminaw.

Tuguti ako ninyo sa pagpakigbahin sa kasinatian ni Barry Bonnell ug Dale Murphy, inila nga propesyonal nga mga tigdula sa bisbol kanhi uban sa kapunongan sa bisbol sa Atlanta Braves. Ang matag usa kinabig sa Simbahan, si Dale Murphy nga gibunyagan ni Barry Bonnell.

“Usa ka kasinatian ang nahinabo sulod sa 1978 nga panahon nga gihulagway ni Barry isip ‘makapausab sa kinabuhi.’ Siya naglisud sa pagpakigbisog, sa pag-igo sa bola. Tungod sa iyang dili maayo nga pagpakita, siya nawad-an og pagsalig sa iyang kaugalingon ug mibati og kaalaot. Siya dili buot mouban sa diha nga si Dale Murphy mihangyo sa pagkuyog ngadto sa ospital, apan bisan pa niana siya miuban. Didto iyang gikasugat si Ricky Little, usa ka maisog nga dumadapig sa [Atlanta] Braves, apan usa ka batan-on nga nasakit og leukemia. Kini makita dayon nga si Ricky hapit na mamatay. Si Barry mibati og hugot nga tinguha sa paghunahuna og usa ka butang nga makahupay nga isulti apan ingon og walay usa ka butang nga anagay. Sa katapusan siya nangutana kon adunay bay bisag unsa nga butang nga ilang mahimo. Ang batan-on nagduhaduha, ug unya mihangyo kon sila sa tinagsa makapuntos og home run alang kaniya sa sunod nga dula. Si Barry miingon [sa kaulahian], ‘Kana nga hangyo dili kaayo lisud nga butang alang kang Dale, kinsa sa pagkatinuod nakaigo ug duha ka home run niana nga gabii, apan ako nakigbisog diha sa sukaran [plate] ug wala makaigo og homer sa tibuok tuig. Dayon ako mibati og kainit nga miabut kanako ug misulti ni Ricky sa paglaum niini.’ “Niana nga gabii, si Barry miigo sa iyang bugtong home run niana nga panahon.¹⁰ Ang pag-ampo sa bata natubag, ang pangandoy sa usa ka bata natuman.

Ang Panginahanglan alang sa Kaluwasan

Kon ang tanang mga bata lamang adunay mahigugmaon nga mga ginikanan, luwas nga mga panimalay, ug maamumahon nga mga higala, unsa ka matahum nga kalibutan ang ilang maangkon. Sa walay palad, ang tanang mga bata wala kaayo mapanalangini. Pipila ka mga bata nakasaksi sa ilang mga amahan nga bangis kaayo nga mibukbok sa ilang mga inahan, samtang ang uban mao ang gipahimungtan sa ingon nga pang-abuso. Unsa ka tinalawan, unsa ka tampalasan, unsa ka makauulaw!

Ang lokal nga mga ospital bisan asa nakadawat niining gagmay nga mga bata, napangos ug nabunog, inubanan sa baga nga nawong sa mga bakak nga ang bata “nabangga sa pultahan” o “nahulog sa hagdan.” Mga bakakon, mga madaugdaugon kinsa miabuso sa mga bata, moabut ang adlaw, nga sila moani sa alimpulos sa ilang mangil-ad nga mga buhat. Ang nagpakahilom, ang nasakitan, ang gipakasad-an nga bata nga biktima sa abuso, ug usahay hilabtan sa duol nga kabanay, kinahanglan gayud nga makadawat og tabang.

Usa ka distrito nga maghuhukom, sa usa ka sulat ngari kanako, mipahayag: “Ang pangabuso sa panghilawas sa mga bata mao ang usa sa labing tampalasan, makadaut, ug makapaluya nga mga krimen sa sibilisado nga katilingban. Adunay makapaalarma nga pagtubo sa gitaho nga pisikal, saykolohikal, ug panghilawas nga pag-abuso sa mga bata. Ang atong mga husgado nahimong gisanapan uban niining mangil-ad nga pamatasan.”

Ang Simbahan dili mopasaylo niining dautan kaayo ug malaw-ay nga panglihok. Hinoon, kita manghimaraut sa labing bangis nga mga pulong ang ingon nga pagtagad sa bililhon nga mga anak sa Dios. Kinahanglan nga luwason ang bata, amumahon, higugmaon ug ayohon. Kinahanglan nga dadon sa hukmanan ang nakasala, aron manubag, sa iyang mga aksyon ug makadawat sa propesyonal nga pagtagad aron maputol ang ingon ka dautan ug yawan-on nga panglihok. Kon ikaw ug ako mahibalo sa ingon nga kinaiya ug mapakyas sa paghimo ug buhat aron sa pagwagtang niini, kita mahimong kabahin sa problema. Kita nakigbahin sa kabahin sa sala. Kita nakasinati sa kabahin sa silot.

Ako misalig nga ako wala makasulti og bangis kaayo, apan ako nahigugma niining gagmayng mga bata ug nasayud nga ang Ginoo nahigugma usab kanila. Walay labaw pa nga makatandog nga asoy niini nga gugma ang makit-an kay sa kasinatian ni Jesus nga mipanalangin sa mga bata ingon sa gihulagway sa 3 Nephi. Kini nag-asoy ni Jesus nga nag-ayo sa masakiton, natudlo sa mga katawhan, ug nag-ampo sa Langitnong Amahan alang kanila. Apan unya tuguti ako nga mokutlo sa bililhon nga mga pulong:

“[Si Jesus] mikuha sa ilang gagmay nga mga bata, sa tinagsa, ug mipanalangin kanila, ug nag-ampo ngadto sa Amahan alang kanila.

“Ug sa diha nga siya nakahimo na niini siya mihilak pag-usab;

“Ug siya namulong ngadto sa pundok sa mga katawhan, ug miingon ngadto kanila: Tan-awa ang inyong gagmay nga mga anak.

“Ug samtang sila mipunting sa ilang mga mata paingon sa langit, ug sila nakakita sa langit nga naabli, ug sila nakakita sa mga anghel nanaog gikan sa langit ingon og diha taliwala sa kalayo;…ug ang mga anghel nangalagad ngadto kanila,”¹¹

Kamo mahimong mangutana, Ang ingon nga mga butang mahinabo ba bisan karon? Tuguti ako sa pagpakigbahin uban kaninyo sa maanindot nga asoy sa usa ka apohan nga babaye ug sa apohan nga lalaki kinsa nag-alagad sa usa ka misyon pipila ka tuig na ang milabay ug sa paagi diin ang ilang gamay nga apo nga lalaki gipanalanginan. Ang misyonaryong apohan nga lalaki misulat:

“Ang akong asawa, si Deanna, ug ako karon nag-alagad sa usa ka misyon sa Jackson, Ohio. Usa sa among dako nga kabalaka samtang kami midawat sa tawag sa misyon mao ang among banay. Kami wala diha kon sila adunay mga problema.

“Sa wala pa kami molakaw sa among misyon, ang among apo nga lalaki, si R. J., kinsa duha ug tunga ka tuig ang edad, kinahanglan nga operahan aron pagtarung sa pagkalibat sa mata. Ang iyang inahan mihangyo kanako sa pag-uban kanila tungod kay si R. J. ug ako tinuod nga managhigala. Ang pag-opera maayo ra, apan si R. J. mihilak sa wala pa ang operasyon ug pagkahuman tungod kay walay usa sa banay ang makasulod sa lawak operahanan, ug siya mahadlok.

“Mga unom ka mga bulan ang milabay, samtang kami diha pa gihapon sa among misyon, si R. J. nagkinahanglan sa laing mata nga opeahan. Ang iyang inahan mitelepono ug mipahayag sa iyang tinguha kanako sa pag-adto aron mouban kanila sa ikaduhang operasyon. Sa pagkatinuod, ang gilay-on og ang misyon nagpugong kanako nga makauban niya. Si Deana ug ako nagpuasa ug nag-ampo sa Ginoo aron paghupay sa among apo nga lalaki sa panahon sa operasyon.

“Kami mitawag dayon human sa operasyon ug nakita nga si R. J. nakahinumdom sa nangagi nga kasinatian ug dili buot mobiya sa iyang mga ginikanan. Apan sa diha nga siya misulod sa lawak operahanan, siya nahilum. Siya mihigda sa operahanan nga lamesa, mikuha sa iyang antipara alang kanila ug mipadayon sa operasyon uban sa malinawon nga espiritu. Kami mapasalamaton kaayo; ang among mga pag-ampo gitubag.

“Duha ka mga adlaw ang milabay, kami mitawag sa among anak ug nangutana mahitungod kang R. J. Siya maayo ra, ug siya misugilon niining hitabo kanamo: Sa hapon human sa operasyon, si R. J. nagmata ug misulti sa iyang inahan nga si Lolo diha sa panahon sa operasyon. Siya miingon, `si Lolo diha ug mihimo niini nga maayo.’ Makita nimo, ang Ginoo mihimo sa tigbutang sa anestisya nga tanawon sa gamay nga batang lalaki nga ingon og siya ang iyang lolo, apan ang iyang lolo ug lola didto sa misyon mga 2,897 ka mga kilometro ang gilay-on.

Si Lolo mahimong wala sa kiliran sa imong higdaanan, R. R. apan ikaw diha sa iyang mga pag-ampo ug sa iyang mga hunahuna. Ikaw giduyan sa mga kamot sa Ginoo ug gipanalanginan sa Amahan natong tanan.

Akong minahal nga mga kaigsoonan, unta ang katawa sa mga bata molipay sa atong mga kasingkasing. Unta ang hugot nga pagtuo sa mga bata mohupay sa atong mga kalag. Unta ang gugma sa mga bata mopadali sa atong mga binuhatan. “Ang mga bata mao ang panulundon ni Jehova.”¹² Unta ang atong Langitnong Amahan mopanalangin sa hangtud niining matam-is nga mga kalag, kining linain nga mga higala sa Magtutudlo.

Gikan sa Hunyo 2000 Ensign, mga pahina 2–5