Leksyon 10

Ang Sagrado nga mga Tahas sa mga Amahan ug mga Inahan

Bahin 1: Mga Tahas sa Amahan

Mga Ideya alang sa Paggamit

Sumala sa imong kaugalingon nga mga panginahanglan ug mga kahimtang, sunda ang usa o duha niini nga mga sugyot.

Tun-i pag-usab ang mga tahas sa mga amahan ug mga inahan ingon sa gilatid diha sa ikapito nga parapo sa “Ang Banay: Usa ka Pamahayag sa Kalibutan”¹(tan-awa sa pahina iv).²Sa mainampoon nga paagi susiha kon sa unsa nga paagi nga ang tambag magamit sa imong panimalay ug unsa ang imong buhaton aron sa pagsunod niini.
Pagsulat og usa ka sulat ngadto sa imong amahan o apohan nga lalaki.

Buluhaton sa Pagbasa

Tun-i ang mosunod nga artikulo. Kon ikaw minyo, basaha ug hisguti ang artikulo uban sa imong kapikas.

Ngadto sa mga Amahan sa Israel

Presidente Ezra Taft Benson
Ika 13 nga Presidente sa Simbahan

Akong minahal nga mga kaigsoonan, ako mapasalamaton nga ania uban kaninyo niining mahimayaon nga katiguman sa mga pagkapari sa Dios. Ako nagampo nga ang Espiritu sa Ginoo magauban kanako ug kaninyo samtang ako makigsulti kaninyo sa usa ka mahinungdanon kaayo nga hilisgutan. Karong gabhiona ako buot makigsulti ngadto sa mga amahan nga nagpundok karon ug sa tibuok Simbahan mahitungod sa sagrado nga balaan nga mga tawag.

Ako nanghinaut kaninyo mga batan-ong mga lalaki nga maminaw usab sa mainampingon nga paagi, sa ingon nga kamo karon nag-andam nga mahimong umaabut nga mga amaham sa Simbahan.

Usa ka Mahangturon nga Balaan nga Tawag

Mga amahan, inyo ang mahangturong balaan nga tawag diin kamo dili gayud paluwaton. Balaan nga mga tawag sa Simbahan, ingon ka mahinungdanon niini, pinaagi sa ilang kinaiya gayud sulod lamang sa tagal sa panahon, ug dayon usa ka angay nga pagpaluwat mahitabo. Apan ang balaang tawag sa amahan mao ang mahangturon, ug ang kamahinungdanon niini molabaw pa sa panahon. Kini usa ka balaang tawag alang sa panahon ug sa kahangturan.

Si Presidente Harold B. Lee matinud-anon nga namahayag nga “ang labing mahinungdanon sa buhat sa Ginoo nga kamo [mga amahan] nga inyong buhaton mao ang buhat nga inyong himoon sulod sa mga bongbong sa inyong kaugalingon nga panimalay. Pagtudlo sa banay, trabaho sa kaobispohan, ug ubang mga katungdanan sa Simbahan ang tanan mahinungdanon, apan ang labing mahinungdanon nga trabaho mao ang sulod sa mga bongbong sa inyong panimalay” (Strenghtening the Home [gamay nga basahon, 1973], 7).¹

Dayon, unsa, ang piho nga kapangakohan sa amahan sulod sa sagrado nga mga bongbong sa iyang panimalay? Mahimo ba nga ako mosugyot sa duha ka sukaranan nga mga kapangakohan sa matag amahan sa Israel.

Pagsangkap alang sa Materyal nga mga Panginahanglan

Una, ikaw adunay sagrado nga kapangakohan sa pagsangkap alang sa materyal nga mga panginahanglan sa imong banay.

Ang Ginoo tin-aw nga mitino sa mga tahas sa pagsangkap alang ug pagmatuto sa usa ka matarung nga kaliwat. Sa sinugdanan, si Adan, dili si Eva, ang gimandoan sa pag-ani sa pan pinaagi sa singot sa iyang agtang.

Ang Apostol Pablo mitambag sa mga bana ug mga amahan, “Ug kon adunay tawo nga wala magtagana alang sa mga iya, ilabina alang sa mga sakop sa iyang kaugalingong banay, kini siya nagalimod sa iyang pagtoo ug labi pa siyang dautan kay sa dili magtotoo” (1 Timoteo 5:8).

Sayo sa kasaysayan sa gipahiuli nga Simbahan, ang Ginoo piho nga mimando sa mga lalaki uban sa ilang obligasyon sa pagsangkap sa ilang mga asawa ug banay. Sa Enero sa 1832 Siya miingon, “Sa pagkatinuod Ako moingon nganha kaninyo, nga ang matag tawo kinsa adunay katungdanan sa pagsangkap alang sa iyang nga banay, himoa nga siya makasangkap, ug siya dili gayud mawad-an sa iyang korona” (D&P 75:28). Mga tulo ka bulan ang milabay ang Ginoo miingon pag-usab, “Ang mga babaye adunay katungod diha sa ilang mga bana alang sa ilang kabuhian, hangtud nga ang ilang mga bana kuhaon” (D&P 83:2). Kini mao ang balaanon nga katungod sa usa ka asawa ug inahan. Samtang siya mag-atiman ug mag-amuma sa iyang mga anak sa panimalay, ang iyang bana mangita og kabuhian alang sa banay, nga makahimo niining pag-amuma nga posible.

Diha sa panimalay diin adunay usa ka maayo og lawas nga bana, siya gipaabut nga maoy tigpangita og pagkaon. Usahay kita makadungog og mga bana kinsa, tungod sa ekonomikanhon nga mga kahimtang, mawad-an sa ilang mga trabaho ug magpaabut sa ilang mga asawa nga mogawas sa panimalay ug motrabaho, bisan pa kon ang bana aduna gihapoy kasarang sa pagsangkap alang sa ilang banay. Dinhi niini nga mga hitabo, kami moawhag sa bana sa pagbuhat sa tanan diha sa iyang gahum sa pagtugot sa iyang asawa sa pagpabilin diha sa panimalay nga mag-atiman sa mga anak samtang siya magpadayon sa pagsangkap alang sa iyang banay sa labing maayo nga iyang mahimo, bisan kon ang trabaho nga iyang makuha mahimo nga dili angayan ug ang pagbadyet sa banay mahimo nga dugangan.

Usab, ang panginahanglan alang sa edukasyon o materyal nga mga butang dili makahatag og katarungan sa paglangan sa pagpanganak aron ang asawa motrabho isip tigpangita og pagkaon sa banay.

Ang Tambag ni Presidente Kimball

Ako nakahinumdom sa tambag sa atong hinigugma nga propeta si Spencer W. Kimball ngadto sa minyo nga mga estudyante. Siya miingon: “Ako misulti sa mga napulo nga mga kaliboan ka batan-on nga kon sila magminyo sila kinahanglan nga dili maghulat sa pagpanganak hangtud sila makatapos sa ilang pag-eskwela ug mga tinguha sa panalapi. …Kinahanglan nga sila maghiusa nga magpuyo sa normal nga paagi og himoon nga ang mga anak moabut. …

“Ako nasayud nga walay mga kasulatan,” Si Presidente Kimball mipadayon, “diin ang pagtugot gihatag sa batan-on nga mga asawa sa pagpugong sa ilang mga banay ug motrabaho ug mopahiluna sa ilang mga bana sa tulonghaan. Adunay mga kaliboan ka mga bana kinsa mitrabho sa ilang kaugalingong paagi sa pag-eskwela ug mimatuto sa ilang mga banay sa sama nga higayon” (“Marriage is Honorable,” sa Speeches of the Year, 1973 [1974], 263).

Ang Tahas sa Inahan diha sa Panimalay

Mga kaigsoonan sa pagkapari, ako mopadayon sa paghatag og gibug-aton sa kamahinungdanon sa mga inahan sa pagpabilin sa panimalay aron sa pag-amuma, pag-atiman, ug pagbansay sa ilang mga anak diha sa mga baruganan sa pagkamatarung.

Samtang ako nagbiyahe sa tibuok Simbahan, Ako mibati nga kadaghanan sa mga inahan sa Ulahing mga Adlaw nga matinguhaon nga mosunod niini nga tambag. Apan kita nasayud nga usahay ang mga inahan motrabaho gawas sa panimalay sa awhag , o gani sa pagpamugos sa iyang bana. Siya mao ang nagbuot sa mga butang sa kahayahay nga mapalit sa kapin nga kinitaan. Dili lamang ang banay ang mag-antus sa ingon nga mga higayon, mga kaigsoonan, apan ang inyong kaugalingon nga espirituhanon nga pagtubo ug paglambo ang naapektohan. Ako moingon ngadto ninyong tanan, ang Ginoo mimando sa tanang mga lalaki uban sa kapangakohan sa pagsangkap alang sa ilang mga banay sa ingon nga paagi nga ang asawa gitugotan sa pagtuman sa iyang tahas isip inahan diha sa panimalay.

Ang Pagpangandam sa Banay Labaw pa nga Dinalian Karon

Mga amahan, laing labing mahinungdanon nga bahin sa pagsangkap sa materyal nga mga panginahanglan sa inyong banay mao ang sangkap nga kinahanglan nga imong pagahimoon alang sa imong banay sa higayon nga adunay kalit nga hitabo. Ang pagpangandam sa banay dugay na kaayo nga gitukod nga barugbanan sa kaayohan. Gani kini labaw pa nga dinalian karon.

Ako naghangyo kaninyo nga matinguhaon kaayo, nakasangkap ba kamo alang sa inyong banay og usa ka tuig nga kinahanglanon sa pagkaon, sinina, ug, diin kon mahimo, sugnod? Ang pagpadayag sa paghimo ug pagpundo og pagkaon mahimo nga ingon ka mahinungdanon sa atong temporal nga kaayohan karon sama sa pagsakay sa arka sa mga katawhan sa mga adlaw ni Noe

Usab, nagpuyo ba kamo subay sa inyong kinitaan ug nagtigum og gamay?

Matinuoron ba kamo sa Ginoo sa pagbayad sa inyong mga ikapulo? Ang pagsunod nining balaan nga balaod makahatag sa espirituhanon ug materyal nga mga panalangin.

Oo, mga kaigsoonan, isip mga amahan sa Israel ikaw adunay mahinungdanon nga kapangakohan sa pagsangkap alang sa materyal nga mga panginahanglan sa imong banay ug sa pagbaton sa gikinahanglan nga mga sangkap sa panahon sa kalit nga hitabo.

Pagsankap sa Espirituhanon nga Pagpangulo

Ikaduha, ikaw adunay sagrado nga kapangakohan sa pagsangkap sa espirituhanon nga pagpangulo sa inyong banay.

Sa usa ka gamay nga basahon nga gimantala pipila ka mga tuig nga milabay sa Konseho sa Napulog Duha, kami miingon sa mosunod: “Ang Pagkaamahan mao ang pagkapangulo, ang labing mahinungdanon nga matang sa pagkapangulo. Kini sa kanunay mao gayud; kini sa gihapon mao. Ang amahan, uban sa panabang ug tambag ug pagdasig sa inyong mahangturong kauban, ikaw modumala diha sa panimalay” (Father, Consider Your Ways [pamphlet, 1973], 4–5).

Bisan pa niana, uban nianang katungdanan sa pagdumala moabut ang mahinungdanong mga obligasyon. Usahay kita makadungog og mga asoy sa mga lalaki, bisan diha sa Simbahan, kinsa naghunahuna nga ang pagkapangulo sa panimalay sa ingon nagbutang kanila sa superyor nga tahas ug makapahimo kanila sa pagmando ug paghimo og mga demanda diha sa ilang banay.

Ang Apostol Pablo nagtudlo nga “ang bana mao ang ulo sa asawa, maingon usab nga si Cristo ulo sa iglesia” (Mga Taga-Efeso 5:23; mga italik gidugang). Kana mao ang sumbanan nga atong pagasundon sa atong tahas sa pagdumala diha sa panimalay. Kita wala makakita sa Manluluwas nga nagdumala sa Simbahan uban sa usa ka mabangis o dili mabination nga kamot. Kita wala makakita sa Manluluwas nga nagtagad sa Iyang Simbahan uban sa walay pagtahud o pagpasagad. Kita wala makakita sa Manluluwas nga naggamit og kusog o pagpamugos aron sa paghingpit sa Iyang mga katuyoan. Wala bisag asa kita makakita sa Manluluwas nga nagbuhat og bisag unsa nga butang gawas niana nga nagbalaan, nagbayaw, naghupay, ug naghimaya sa Simbahan. Mga kaigsoonan, ako moingon nganha kaninyo uban sa tanang kaligdong, Siya mao ang sumbanan nga kinahanglan gayud atong sundon samtang kita mohimo sa espirituhanon nga pagdumala sa atong mga banay.

Ilabi na kini tinuod sa inyong relasyon uban sa inyong asawa.

Higugmaa ang Inyong Asawa

Ania na usab ang tambag gikan sa Apostol Pablo mao ang labing maanindot ug ngadto sa punto. Siya miingon sa yano nga paagi, “Kamong mga bana, higugmaa ninyo ang inyong masigka-asawa, maingon usab nga si Kristo nahigugma sa Iglesia” (Mga Taga-Efeso 5:25).

Sa pagpadayag sa ulahing mga adlaw ang Ginoo nagsulti pag-usab niini nga obligasyon. Siya miingon, “Higugmaa ang inyong asawa sa inyong tibuok nga kasingkasing, ug unong ngadto kaniya ug wala nay lain” (D&P 42:22). Nganha sa akong kahibalo adunay usa ka laing butang lamang sa tibuok kasulatan nga kita gimandoan sa paghigugma uban sa atong tibuok nga mga kasingkasing, ug kana mao ang Dios sa Iyang kaugalingon. Hunahunaa kon unsa ang gipasabut niana!

Kini nga matang sa gugma mahimong ipakita sa inyong mga asawa sa daghan kaayo nga mga paagi. Una ug labaw sa tanan, wala gawas sa Dios sa Iyang kaugalingon ang mag-una ibabaw sa imong asawa ug kinabuhi—dili trabaho, dili kalingawan, dili ang gikalingawan. Ang imong asawa mao ang imong bililhon, mahangturon nga katabang— imong kauban.

Unsa ang ipasabut sa paghigugma sa usa ka tawo uban sa tibuok nimong kasingkasing? Kini nagpasabut sa paghigugma uban sa imong emosyonal nga mga pagbati ug uban sa imong tanan nga debosyon. Sa pagkatinuod kon ikaw nahigugma sa imong asawa uban sa tibuok nimo nga kasingkasing, ikaw dili mopaubos kaniya, mosaway kaniya, mangita og sayop uban kaniya, o moabuso kaniya pinaagi sa mga pulong, mug-ot nga kinaiya, o mga lihok.

Unsa ang ipasabut niini sa “pag-unong ngadto kaniya”? Kini nagpasabut sa pagpabilin duol kaniya, matinud-anon ug maunungon ngadto kaniya, sa pagpakigsulti uban kaniya, ug sa pagpahayag sa imong gugma alang kaniya.

Ang paghigugma nagpasabut nga sensitibo ngadto sa iyang mga pagbati ug mga panginahanglan. Siya buot nga paminawon ug mahalon. Siya buot nga sultihan nga imo siyang tan-awon ingon ka matahum ug madanihon ug mahinungdanon alang kanimo. Ang paghigugma nagpasabut sa paghimo sa iyang kaayohan ug kaugalingon nga pagtamud isip usa ka labing nag-una sa imong kinabuhi.

Ikaw kinahanglan nga mapasalamton nga siya mao ang inahan sa imong mga anak ug ang rayna sa inyong panimalay, mapasalamaton nga siya mipili sa pag-atiman sa panimalay ug pagkainahan—sa pagdala, sa pag-amuma, sa paghigugma, ug sa pagbansay sa inyong mga anak—isip usa ka labing halangdon nga balaang tawag sa tanan.

Mga bana, ilha ang kaalam sa imong asawa ug sa iyang abilidad sa pagtambag uban kanimo isip usa ka tinuod nga kauban kabahin sa mga pagplano sa banay, mga kalihokan sa banay, ug pagbadyet sa banay. Ayaw pagdaginot sa imong panahon o uban sa imong mga kapanguhaan.

Hatagi siya og kahigayunan sa pagtubo sa maalamon, sa emosyon, ug katilingbanon ingon man usab sa espirituhanon nga paagi.

Hinumdumi, mga kaigsoonan, ang gugma mahimong maamomahan ug maalimahan pinaagi sa gagmay nga gasa. Mga bulak sa espesyal nga mga higayon ang talagsaon, apan ingon usab sa imong pagkaandam sa pagtabang paghugas sa mga plato, pag-ilis sa mga lampin, mobangon kon maghilak ang gamayng bata sa gabii, ug biyaan ang telebisyon o pamantalaan aron pagtabang uban sa paniudto. Kadto ang hilom nga mga paagi nga kita moingon “Ako nahiguma nimo”uban sa atong mga aksyon. Kini makahatag og buhong nga mga ganansya alang sa ingon ka gamay nga paninguha.

Kini nga matang sa mahigugmaon nga pagkapangulo sa pagkapari magamit sa inyong mga anak ingon man usab ngadto sa inyong asawa.

Ang Tahas sa Amahan diha sa Panimalay

Ang mga inahan nagdala sa usa ka mahinungdanon nga tahas isip usa ka kasingkasing sa panimalay, apan dili sa ingon niini nga paagi makapakunhod sa tugbang nga mahinungdanong tahas nga kinahanglan nga dad-on sa mga amahan, isip pangulo sa panimalay, sa pag-amuma, pagbansay, ug sa paghigugma sa ilang mga anak.

Isip usa ka patriyarka sa inyong panimalay, kamo adunay seryoso nga kapangakohan sa pagsagubang sa pagkapangulo sa pagtudlo sa imong mga anak. Kinahanglan gayud ikaw motabang sa paghimo og usa ka panimalay diin ang Espiritu sa Ginoo makapuyo. Ang imong dapit mao ang paghatag og direksyon sa tibuok kinabuhi sa banay. Ikaw kinahanglan nga mohimo og aktibo nga bahin sa pagtukod sa mga lagda sa banay ug disiplina.

Ang inyong mga panimalay kinahanglan nga mahimong pinuy-anan sa kalinaw ug hingpit nga kalipay uban sa inyong banay. Sa pagkatinuod walay anak nga mahadlok sa iyang kaugalingon nga amahan—ilabi na usa ka amahan nga pagkapari. Ang katungdanan sa usa ka amahan mao ang paghimo sa iyang panimalay nga usa ka dapit sa kamaya ug hingpit nga kalipay. Siya dili makahimo niini kon adunay panaglalis, panag-away, panagbangi, o dili matarung nga pamatasan. Ang gamhanan nga sangputanan sa matarung nga mga amahan mao ang paghatag og usa ka panig-ingnan, pagdisiplina ug pagbansay, pag-amuma ug paghigugma mao ang labing mahinungdanon ngadto sa espirituhanon nga kaayohan sa iyang mga anak.

Paghatag og Espirituhanon nga Pagpangulo

Uban sa gugma sa akong kasingkasing alang sa mga amahan sa Israel, mahimo bang ako mosugyot og napulo ka tino nga mga pamaagi nga ang amahan makahatag og espirituhanon nga pagpangulo ngadto sa ilang mga anak:

Hatag og mga panalangin sa amahan ngadto sa inyong mga anak. Bunyag ug kumpirmahi ang inyong mga anak. I-orden ang inyong anak nga mga lalaki ngadto sa pagkapari. Kini mahimo nga espirituhanon nga mga hitabo sa mga kinabuhi sa inyong mga anak.
Sa personal nga paagi dumalaha ang mga pag-ampo sa banay, pagbasa sa kasulatan matag adlaw, ug senimana nga mga gabii sa banay. Ang imong personal nga pag-apil makapakita sa inyong mga anak sa kamatuoran kon unsa ka mahinungdanon niini nga mga kalihokan
Bisan kanus-a kon mahimo, tambong sa mga tigum sa Simbahan isip usa ka banay. Banay nga pagsimba ubos sa imong pagpangulo mao ang labing mahinungdanon ngadto sa espirituhanon nga kaayohan sa imong mga anak.
Paghimo og papa-anak nga babaye nga date ug amahan-anak nga mga lalaki nga pagpanuroy uban sa inyong mga anak. Isip usa ka banay, pangadto sa mga kamping ug mga piknik, mga dula sa bola ug recitals, ngadto sa mga programa sa tulunghaan, ug uban pa. Ang pagkaanaa sa Papa makahimo sa tanang kalainan.
Paghimo og mga tradisyon sa mga pagbakasyon sa banay ug mga pagbiyahe ug mga pagpanggawas. Kini nga mga handumanan dili gayud makalimtan sa inyong mga anak.
Paghimo og naandan nga tinagsa ka pagpakigsulti sa inyong mga anak. Pasultiha sila mahitungod kon unsa ang buot nila. Tudloi sila sa mga baruganan sa ebanghelyo. Tudloi sila sa tinuod nga hiyas. Sultihi sila nga ikaw nahigugma kanila. Personal nga panahon uban sa imong mga anak makasulti kanila kon asa ibutang ni Papa ang iyang unang mga kalihokan.
Tudloi ang inyong mga anak sa pagtrabaho, ug ipakita kanila ang bili sa pagtrabaho ngadto paingon sa takus nga tumong. Pagpasiugda og mga pundo alang sa misyon ug mga pundo sa edukasyon magpakita kanila kon unsa ang gihunahuna ni Papa nga mahinungdanon.
Iawhag ang maayo nga musika ug arte ug literatura diha sa inyong mga panimalay. Ang panimalay nga adunay espiritu sa kahapsay ug katahum makapanalangin sa mga kinabuhi sa inyong mga anak sa kahangturan.
Kon adunay templo nga dili kaayo layo gikan sa inyong gipuy-an, tambong kanunay sa templo uban sa inyong asawa. Ang inyong mga anak mahimo unya nga labaw pa nga makasabut sa kamahinungdanon sa kaminyoon sa templo ug mga panaad sa templo ug sa mahangturon nga yunit sa banay.
Ipakita sa inyong mga anak ang inyong hingpit nga kalipay ug katagbawan sa pag-alagad sa Simbahan. Kon mahimong makatakod kanila, aron sila, usab, buot nga moalagad ug mahigugma sa gingharian.

Ang Inyong Labing Mahinungdanon nga Balaan nga Tawag

O, mga bana ug mga amahan sa Israel, kamo makahimo og daghan kaayo alang sa kaluwasan sa inyoug mga banay! Ang inyong mga kapangakohan mahinungdanon kaayo.

Hinumdumi ang inyong sagrado nga balaan nga tawag isip amahan sa Israel-ang inyong labing mahinungdanon nga balaan nga tawag karon ug sa kahangturan—usa ka tawag diin ikaw dili gayud makaluwat.

Unta sa kanunay kamo mosangkap sa materyal nga mga panginahanglan sa inyong banay ug, uban sa inyong mahangturon nga kauban diha sa inyong kiliran, unta kamo motuman sa inyong sagrado nga kapangakohan aron sa paghatag sa espirituhanon nga pagpangulo diha sa inyong panimalay.

Gikan sa pakigpulong ni Presidente Benson didto sa sesyon sa pagpakapari sa Oktubre 1987 kinatibuk-an nga komperensya sa Simbahan (tan-awa sa Conference Report, Okt. 1987, 59–63; o Ensign, Nob. 1987, 48–51).