tobu ni papitaiso

28.

Cakacaka Vakalotu ni Valetabu me Baleti Ira na Mate

28.0

Ai Vakamacala Taumada

Na vakaduavatataki ni matavuvale me tawamudu e tiki ni nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou (raica na 1.2). Na cakacaka vakalotu e vakayacori ena veivaletabu e rawa kina me ra duavata na matavuvale me tawamudu ka me ra sotava na taucoko ni reki ena iserau ni Kalou.

Me baleta na nodra lesu tale na luvena na Tamada Vakalomalagi ki Vua, sa dodonu vei ira yadua me ra veivutuni, ka yaco me ra kilikili mera ciqoma na cakacaka vakalotu ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei, ka rokova na veiyalayalati e salavata kei na veicakacaka vakalotu yadua. Na cakacaka vakalotu ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei sa ikoya na:

• Papitaiso.

• Veivakadeitaki kei na isolisoli ni Yalo Tabu.

• Vakatikori ni Matabete i Melikiseteki kei na veitabaki kina kena itutu (me baleti ira na tagane).

• Na edaumeni ni valetabu (oka kina na inisitori).

• Veivauci ni valetabu.

Sa kila tu na Tamada Vakalomalagi ni vuqa vei ira na Luvena era na sega ni ciqoma na veicakacaka vakalotu oqo ena nodra bula oqo. E sa vakarautaka kina o Koya e dua tale na sala me ra ciqoma kina na cakacaka vakalotu ka veiyalayalati kei Koya. Ena valetabu, e rawa ni vakayacori na cakacaka vakalotu ena veisosomataki. Sa kena ibalebale oqo ni dua na tamata e bula tiko ena ciqoma na cakacaka vakalotu ena vukuna e dua e sa mate. Ena vuravura ni yalo, sa rawa ni ra digitaka na tamata sa mate me ra ciqoma se kakua ni ciqoma na cakacaka vakalotu sa vakayacori ena vukudra (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 138:19, 32–34, 58–59).

Na cakacaka vakalotu ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei e sega ni gadrevi vei ira era sega ni vakatulewa vakataki ira ena bula oqo (raica na 18.1, 28.3.2, kei na 28.3.3).

Era vakayaloqaqataki na lewe ni Lotu me ra kunei ira na wekadra era sa mate ka ra se bera ni ciqoma na cakacaka vakalotu ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei. Mera na vakayacora na lewenilotu na cakacaka vakalotu ena vukudra na wekadra oqori. (Raica na Malakai 4:5–6; 1 Korinica 15:29; Vunau kei na Veiyalayalati 2:1–3; 128:15–18; raica talega na 25.1 ena ivoladusidusi oqo.)

Kevaka era se bera ni vakarautaka na lewenilotu na yaca ni matavuvale me baleta na nodra cakacaka ni valetabu (raica na 28.1.1), na yacadra na tamata era sa mate era gadreva na cakacaka vakalotu ena vakarautaki ena valetabu.

Era sa vakauqeti na lewenilotu me ra dau lako ki na valetabu ena kena levu ga e rawa, kevaka era vakayacora tiko na cakacaka vakalotu veisosomitaki me baleti ira na wekadra se vei ira na tamata sa vakarautaki tu ena valetabu na yacadra.

Era na vakalougatataki na lewe ni Lotu ni ra vakayacora na cakacaka vakalotu ni valetabu me baleti ira na mate. Ni ra vakayacora tiko na cakacaka vakalotu veisosomitaki, sa rawa ni ra vakananuma talega na nodra veiyalayalati ni valetabu kei na nodra yalayala me ra na maroroya tiko na veiyalayalati oqori.

Era na veivuke na peresitedi ni iteki kei ira na bisopi vei ira na lewenilotu me ra ciqoma e dua na ituvaki ni vakasama vinaka ena nodra vakayacora na veicakacaka vakalotu ni valetabu. Era vakayacora oqo ena nodra vakavulica na yavu vakaivunau ni cakacaka ni valetabu ka vakadeitaka me ra kila vinaka na lewenilotu na idusidusi me baleta na cakacaka oqo. Raica na wase 25 me baleta na ikuri ni ivakamacala.

28.1

iDusidusi Raraba ni Kena Vakayacori na Cakacaka Vakalotu Veisosomataki

O ira era sa mate era yabaki 8 se qase cake ena gauna era a mate kina sa rawa ni vakayacori na cakacaka vakalotu veisosomitaki ena vukudra. Vakavo ga me vaka sa volai tu ena 28.3, na cakacaka vakalotu veisosomitaki e rawa ni vakayacori me baleti ira kece na tamata sa mate ena gauna ga sa sivi kina e 30 na siga mai na tikinisiga ni mate kevaka e yaco e dua vei ira oqo:

• E dua na wekana voleka i koya sa mate (watina sega ni sere, gone qase cake, itubutubu, se tacina) a vakacuruma na yaca me baleta na cakacaka vakalotu ni valetabu.

• Na veivakadonui me vakayacori na cakacaka vakalotu e dodonu me tauri mai vua e dua na wekana voleka o koya ka sa mate (watina sega ni sere, luvena uabula, itubutubu, se tacina).

Kevaka e sega ni yaco e dua na ituvaki e cake, sa rawa ni vakayacori na cakacaka vakalotu veisosomitaki ni valetabu ni oti e 110 na yabaki mai na gauna a sucu kina na tamata a mate.

Me baleta na ikuri ni ivakamacala, raica na itukutuku FamilySearch.org (na raici ni itukutuku e gadrevi me curu ki na FamilySearch.org):

• “Na tamata yadua au rawa ni kerea na nona cakacaka vakalotu ni valetabu”

• “Na cava na lawatu ni yabaki 110, kei na cava na vuna a vakavurei mai kina?”

28.1.1

Vakarautaki ni Yacadra na Tamata sa Mate me Baleta na Cakacaka Vakalotu ni Valetabu

E vuqa na ivurevure esa vakarautaki tu me vukei ira na lewenilotu me ra raici ira na wekadra era sa mate ka ra gadreva tu na cakacaka vakalotu me vakayacori ena vukudra (raica na 25.4 kei na 28.3). O ira na iliuliu oqo era na vukei ira na lewenilotu mera vulica na ivakarau ni kena vakarautaki ni yacadra na lewe ni matavuvale era sa mate me baleta na cakacaka vakalotu ni valetabu:

• Mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei ena tabanalevu (raica na 25.2.2)

• iLiuliu ni valetabu kei na tuva kawa ni tabanalevu (raica na 25.2.3)

• Daunivakasala ni valetabu kei na tuva kawa ni tabanalevu (raica na 25.2.4)

Na vanua e rawa kina, na itukutuku e kunei kina na lewe ni matavuvale sa mate e dodonu me vakacurumi ki na FamilySearch.org ni bera ni vakayacori na cakacaka vakalotu ni valetabu (raica na 25.4.2).

28.1.1.1

Vakacurumi ni Yacadra na Lewe ni Matavuvale

Ni vakacurumi na yaca me baleta na cakacaka vakalotu vakaveisosomitaki ni valetabu, sa dodonu me ra dau vakacuruma ga na lewenilotu na yacadra na tamata era veiwekani kaya.

28.1.1.2

Vakacurumi ni Yacadra na Tamata Rogo kei na iLawalawa Sega ni Vakadonui

Vakararaba, e sega ni dodonu vei ira na lewe ni Lotu me ra vakacuruma na yaca ni tamata ki na FamilySearch.org mai na ilawalawa oqo:

• Tamata rogo

• Na yaca e tauri mai na veivanua sega ni vakatarai

• O ira na Jiu era vakaleqai ena Veivakamatei Levu ni karua ni Valu Levu kei Vuravura

Me baleta na ikuri ni ivakamacala, raica na itukutuku oqo ena FamilySearch: “E rawa beka ni‘u vakayacora na cakacaka ni valetabu ena vukudra o ira ka ra vakaleqai ena Veivakamatei Levu ni Jiu?”

28.1.2

O Cei e Rawa ni Vakaitavi ena Cakacaka Vakalotu me Baleti Ira na Mate

O ira kece na lewenilotu e tiko na nodra ivolatara vakabau ni valetabu e rawa ni ra vakaitavi ena papitaiso kei na veivakadeitaki me baleti ira na mate. O ira na lewenilotu sa edaumeni oti ka tiko na nodra ivolatara vakabau ni valetabu e rawa nira vakaitavi ena veicakacaka vakalotu kece sara me baleti ira na mate. Raica na 26.3.

28.1.3

Nodra Vakaitavi na Lewenilotu era Vakaleqai Tu Vakayago se ena Vakasama

O ira na lewenilotu era vakaleqai tu vakayago e rawa ni ra vakayacora na cakacaka ni valetabu me baleti ira na mate kevaka:

• E dua tiko na nodra ivolatara vakabau ni valetabu (raica na 28.1.2).

• E tu vei ira na ituvaki ni vakasama donu me ra kila vinaka kina na cakacaka vakalotu.

• E rawa ni ra qarauni ira vakai ira se ra tomani mai vei ira na wekadra se itokani e yalewa se tagane vakataki koya e tiko na nodra ivolatara ni valetabu ka rawa ni ra veivuke kevaka e gadrevi.

Raica na 27.1.3 kei na 27.2.1.3.

28.1.4

Lokuci ni Gauna

Ena gadrevi me ra lokuca na gauna na lewenilotu ni bera ni ra vakayacora na cakacaka vakalotu me baleti ira na mate. Raica na temples.ChurchofJesusChrist.org me baleta na gaunisala ni veitaratara ki na vei valetabu yadua.

28.1.5

Veivuke ni Vakadewa se Vakadewa Vosa

Raica na 27.1.4.

28.1.6

iSulusulu me Daramaki ena Valetabu

Raica na 27.1.5.

28.1.7

Nodra Taqomaki na Gone

Raica na 27.1.6.

28.2

Qaravi ni Cakacaka Vakalotu ni Valetabu me Baleti Ira na Mate

Na veiwase e tarava e vakamacalataka na cakacaka vakalotu era vakayacori vakaveisosomitaki ena valetabu me baleti ira na sa mate. Ni vakayacori na cakacaka vakalotu veisosomitaki, sa rawa vua e dua na lewenilotu me cakacaka vakaveisosomitaki walega vua e dua na tamata sa mate ka tagane se yalewa me vaka na nona yago ni sucu o koya na lewenilotu.

Na cakacaka vakalotu ni valetabu me baleti ira na mate e dau vakayacori vakararaba ena ituvatuva oqo:

• Papitaiso

• Veivakadeitaki

• Veitabaki kina Matabete i Melikiseteki (vei ira na tagane)

• Inisitori

• Edaumeni

• Veivauci

Kevaka e sega ni vakamuri na kena veitaravi oqo na veicakacaka vakalotu, e sega ni na gadrevi me ra vakayacori tale. Era na yaco me mana ni sa vakacavari na cakacaka vakalotu taumada.

28.2.1

Papitaiso kei na Veivakadeitaki me Baleti ra na Mate

E rawa ni sureti e dua na lewenilotu e tiko na nona ivolatara vakabau ni valetabu me veiqaravi ena dua se sivia na ilesilesi ena vanua ni papitaiso. Eso na ilesilesi e rawa ni oka kina na:

• Veisosomitaki ena papitaiso.

• Me ivakadinadina ena papitaiso veisosomitaki.

• Veisosomitaki ena veivakadeitaki.

• Vukei ira na petereni.

• Veisoliyaka na isulu kei na tauwelu.

• Veivuke ena kena volaitukutukutaki na cakacaka vakalotu ni papitaiso kei na veivakadeitaki ena kompiuta.

Kevaka era vinakata, sa rawa vei ira na lewenilotu era veiqaravi vakaveisosomitaki me ra vakayacora ga na papitaiso se veivakadeitaki.

E rawa nira sureti na lewe ni Matabete i Melikiseteki kei ira na bete ena Matabete i Eroni mera veipapitaisotaki ena vukudra na mate. Sa rawa talega nira sureti o ira na lewe ni Matabete i Melikiseteki me ra vakaitavi ena veivakadeitaki vei ira na mate.

O ira ga na tagane era sa edaumeni oti e rawa nira sureti mera:

• Veiqaravi vaka-vunivola ni tobu.

• Veiqaravi vaka-vunivola ni veivakadeitaki.

O ira na ilawalawa, me vaka na matavuvale, tabanalevu, kei na iteki ka ra gadreva mera vakaitavi ena cakacaka vakalotu ena vanua ni papitaiso e dau kena ivakarau me ra lokuca taumada kei na valetabu na nodra gauna (raica na 28.1.4). E dua se sivia na uabula e tiko na nodra ivolatara vakabau ni valetabu e dodonu me na salavata kei ira na ilawalawa oqo.

28.2.2

Edaumeni (Oka kina na Inisitori)

Ni qaravi na edaumeni veisosomitaki ena vukudra na sa mate, ena vakayacori ga na iwase ni inisitori ni edaumeni ka katoni yadudua (raica na 27.2). Na lewenilotu sa edaumeni oti ka tiko na nona ivolatara vakabau ni valetabu e rawa ni veisosomataki me ciqoma na veicakacaka vakalotu oqo.

28.2.2.1

Vakadeitaki ni Cakacaka Vakalotu e Gadrevi me Baleta na Ciqomi ni Edaumeni

E dodonu me na papitaiso ka vakadeitaki e dua na tamata sa mate, ena bula oqo se ena veisosomitaki, ni bera na edaumeni, ka oka kina na iwase ni inisitori, ena vakayacori ena vukuna.

Ena so na gauna, ni sa ciqoma oti na nona edaumeni ena veisosomitaki e dua ka sa mate, ka qai kila e muri ni nona papitaiso kei na vakadeitaki e a ciqoma ena nona gauna ni bula e sega ni rawa ni vakadeitaki. Ena kisi vakaoya, sa dodonu mena papitaiso ka vakadeitaki na tamata oya ena veisosomitaki. E sega ni gadrevi me vakayacori tale na edaumeni ni sa oti na papitaiso kei na veivakadeitaki veisosomitaki.

28.2.3

Vauci vei Watina kei na Vauci ni Gone vei Rau na iTubutubu

Ena valetabu, e rawa nira vauci na tamata mate vei ira na watidra era a vakamau kaya ena bula oqo (raica na 38.4.1.3 kevaka e sa bula tiko e dua vei rau na veiwatini ka raica na 38.4.1.7 kevaka e rau sa mate ruarua na veiwatini). O ira na tamata sa mate e rawa talega ni vauci vei ira na luvedra era bula tiko se sa mate (raica na 38.4.2.2). Sa rawa vua e dua na lewenilotu sa edaumeni oti ka vakaivolatara vakabau ni valetabu me veisosomataki me baleta na cakacaka vakalotu ni veivauci.

Na cakacaka vakalotu ni papitaiso, veivakadeitaki, inisitori, kei na edaumeni e dodonu me caka, ena bula oqo se vakaveisosomitaki, ni bera ni vauci e dua na tamata vei watina se vei rau na nona itubutubu (raica na 28.2). Ia, e sega ni gadrevi vua e dua na tamata e a mate ni se bera ni yabaki 8 se a sega ni rawa ni vakatulewa vakataki koya ena nona bula oqo me ciqoma e dua tale na cakacaka vakalotu ni bera ni vauci vei rau na nona itubutubu (raica na 18.1, 28.3.2kei na 28.3.3).

rumu ni veivauci

28.3

iTuvaki Vakamareqeti Eso

Na iwase oqo e vakamacalataka na ituvaki eso e sega ni rawa ni vakayagataki kina eso na idusidusi ena 28.1 .

28.3.1

Ira na Gone era Mate ni Bera ni ra Sucu (Gone Sucumate kei na Lutudole)

Na cakacaka vakalotu ni valetabu e sega ni gadrevi se vakayacori me baleti ira na gone era mate ni bera ni ra sucu. Me baleta na ikuri ni ivakamacala, raica na 38.7.3

28.3.2

Gone era Mate ni Bera ni ra Yabaki Walu

Era na vueti na gonelalai ena Veisorovaki i Jisu Karisito ka “vakabulai ena matanitu silesitieli vakalomalagi” (Vunau kei na Veiyalayalati 137:10). Ena vuku ni ka oqo, ena sega ni vakayacori e dua na papitaiso se edaumeni me baleta na gone ka a mate ni sa bera ni yabaki 8. Ia, na veivauci vei ira na itubutubu e rawa ni vakayacori me baleti ira na gone era a sega ni sucu ena loma ni veiyalayalati se era a sega ni ciqoma na cakacaka vakalotu oya ena bula oqo (raica na 18.1).

28.3.3

Tamata sa Mate ka a Vakaleqai tu na Nona Vakasama

E rawa ni vakayacori na cakacaka vakalotu ni valetabu me baleti ira na mate ka ra kilai ni ra a saumi taro rawa (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 20:71). E rawa talega ni vakayacori na cakacaka vakalotu ni valetabu me baleti ira na tamata ka sega ni kilai na nodra saumi taro vakai ira.

Kevaka e kilai vakamatata ni dua na tamata sa mate a vakaleqai tu na nona vakasama ka sega ni rawa ni saumi taro vakai koya, na cakacaka vakalotu duadua ga e vakayacori sa ikoya na veivauci vei rau na itubutubu (raica na 38.2.4). Ena caka ga oqo kevaka a sega ni sucu ena loma ni veiyalayalati na tamata oqo se a sega ni vauci vei rau na nona itubutubu ni se bula tiko. Eso tale na cakacaka vakalotu ni valetabu era sega ni gadrevi se vakayacori kevaka mada ga a bula tiko o koya me yacova na yabaki 8 se qase cake.

28.3.4

O Ira e Nanumi ni ra sa Mate

E rawa ni vakayacori na cakacaka vakalotu ni valetabu ena vukuna e dua e nanumi ni sa mate. Ena sega ni rawa ni vakayacori na cakacaka vakalotu me yacova ni sa oti e 10 na yabaki mai na gauna a nanumi taumada kina ni sa mate na tamata o ya se sa vakadinadinataki vakalawa ni sa mate. Na lawatu oqo e baleti ira na tamata era:

• A yali tu ena buca ni valu se yali tu e wasawasa.

• Yali ena vuku ni ituvaki e kilai kina ni sa mate ia e sega ni dua na yago e laurai.

Me baleti ira kece na tamata era yali tiko, sa rawa ni vakayacori na cakacaka vakalotu ni valetabu ni oti e 110 na yabaki mai na gauna e sucu kina na tamata oya.

E rawa ni veitaratara na peresitedi ni iteki ki na Tabacakacaka ni Valetabu kevaka e tiko na nona vakatataro me baleta na lawatu oqo:

Imeli: [e-mail]

28.3.5

O Ira era a Bokoci na Nodra Lewena na Lotu se era a Kerea me ra sa Vakagalalataki mai na Lewe na Lotu

Kevaka e dua e a bokoci na nona lewena na Lotu se sa vakagalalataki koya mai na nona lewena na Lotu ni bera ni mate, sa gadrevi na veivakadonui ni Mataveiliutaki Taumada ni bera ni vakayacori na cakacaka vakalotu ni valetabu ena vukuna. Sa rawa vua e dua na lewe ni matavuvale me kerea na veivakadonui oqo ena dua na ivola ki na Valenivolavola ni Mataveiliutaki Taumada ni oti e dua na yabaki mai na gauna a mate kina na tamata oya. E dodonu me vakamacalataka na ivola na veika e yaco tiko. E sega ni gadrevi kina e dua na fomu. Me qai veivuke o bisopi se o peresitedi ni iteki ena kerekere oqo ke gadrevi vakakina.

28.3.5.1

Vakacurumi Lesu ni Tamata sa Mate era a Sega ni Vakaedaumeni

O ira na tamata sa mate ka ra sega ni vakedaumeni ia ka sa vakasukai na nodra lewena na Lotu se o ira era sa vakagalalataka na nodra lewena na Lotu e rawa ni ra vakacurumi tale ena papitaiso kei na veivakadeitaki. E gadrevi na veivakadonui ni Mataveiliutaki Taumada, e tukuni tiko ena 28.3.5 O ira na tamata sa mate oqo e sega ni gadrevi me ra na vauci tale vei ira na nodra itubutubu kevaka era sucu ena loma ni veiyalayalati se vauci vei ira na nodra itubutubu ena bula oqo.

28.3.5.2

Vakalesui Mai ni Veivakalougatataki ni Valetabu vei Ira na Tamata era Sa Vakaedaumeni

O ira na tamata era sa mate era a vakaedaumeni ia a vakasuka na nodra lewena na Lotu se era a kerea me sa vakagalalataki na nodra lewena na Lotu ka qai vakacurumi tale ena papitaiso kei na veivakadeitaki sa rawa me ra ciqoma na nodra veivakalougatataki ni matabete kei na valetabu ena cakacaka vakalotu walega ni vakalesui mai ni veivakalougatataki. O ira oqo era na sega ni tabaki ki na dua na itutu ena matabete se edaumeni tale, me vaka ni na vakalesui tale na veivakalougatataki oqori ena cakacaka vakalotu oqo.

Me vaka sa volai tu ena 28.3.5, sa gadrevi na veivakadonui ni Mataveiliutaki Taumada me vakayacori kina na cakacaka vakalotu oqo me baleti ira na mate. Ena itukutuku me baleta na kena vakayacori na cakacaka vakalotu oqo vei ira na bula, raica na 32.17.2