“24. Vakatutu kei na Veiqaravi Vakadaukaulotu,” iVoladusidusi Raraba: Veiqaravi e Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai (2020).
“24. Vakatutu kei na Veiqaravi Vakadaukaulotu,” iVoladusidusi Raraba: Veiqaravi e Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.
iVakatakilakila
era taubale tiko na daukaulotu
24.
Vakatutu kei na Veiqaravi ni Daukaulotu
24.0
Ai Vakamacala Taumada
Ena gauna e liu, a solia na Turaga na ilesilesi me vakasoqoni ira vata na Isireli ena kedra maliwa na “veivanua kecega, ka papitaisotaki ira ena yaca ni Tamada, kei na Luvena, kei na Yalo Tabu” (Maciu 28:19; raica talega na tikina e 20). Sa vakavouya na Turaga na ilesilesi oya ena iotioti ni gauna oqo (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 39:11; 68:6–8; 112:28–30). O ira kece na lewe ni Lotu era veiyalayalati ena gauna ni papitaiso me ra ivakadinadina ni Kalou ka qaravi ira na tamata (raica na Mosaia 18:8–10).
Na qarava na Turaga vakadaukaulotu e dua na madigi tabu. E kauta mai na veivakalougatataki tawamudu kivua na tamata o ya kei ira e qarava (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 18:14–16).
Na veikacivi ni kaulotu e oka kina e dua na ilesilesi me vakavulici kina na kosipeli, tokona na cakacaka ni tabacakacaka ni Lotu se tabanilotu, se veiqaravi ena itikotiko raraba.
Sa kerea na Turaga vei ira yadua na cauravou bula kilikili ka kaukauwa me ra vakavakarau ka laki veiqaravi vakadaukaulotu. Vei ira na cauravou Yalododonu Edaidai, na veiqaravi vakadaukaulotu e itavi ni matabete (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 36:1, 4–7).
Na Turaga e kidavaki ira talega na goneyalewa bula kilikili, ka kaukauwa me ra veiqaravi vakadaukaulotu kevaka era gadreva. Vei ira na goneyalewa, na kaulotu e dua na madigi kaukauwa, ia na digidigi e vakatau ga vei ira. Na vakavakarau ki na kaulotu ena vakalougatataka e dua na goneyalewa se sa lewa me veiqaravi vakadaukaulotu se sega.
Era sa gadrevi talega na daukaulotu qase ka ra sa vakayaloqaqataki me ra vakavakarau ki na veiqaravi.
24.1
Na Kaci ni Veiqaravi
Era sa kacivi yadua na daukaulotu me ra vukea na Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito ena Nodrau cakacaka. O ira na daukaulotu era matataki Jisu Karisito kei na Nona Lotu vakalesuimai. Era qarava na Turaga ena lomadra taucoko ena cakacaka ni loloma ena kedra maliwa na Luvena. Na kaulotu ni veivakatavulici kei na kaulotu ni veiqaravi e rau vakalougatataki ruarua kina na daukaulotu kei ira na tani. (Raica na Maciu 16:25; 22:36–40.)
E dau soli na veikacivi ni kaulotu vei ira na lewenilotu era gadreva me ra veiqaravi, ni ra sa bula kilikili, ka ra sa gugumatua. O ira na lewenilotu oqo era na segata me ra qarava na Turaga ena taucoko ni “yalomudou, igu, vakasama kei na kaukauwa.” Era tara cake na “vakabauta, inuinui, na loloma uasivi kei na loloma.” Na matadra me sa “mata sa vakatabakidua ki na lagilagi ni Kalou.” Ni ra vakayacora na veika oqo, ena vakadonui ira na Turaga ki na cakacaka oqo. (Vunau kei na Veiyalayalati 4:2, 5; raica na tikina e 1–7.)
O ira na daukaulotu era matataka na Turaga ka sa dodonu me ra kacivi maivei ira sa taura tu na lewa dodonu (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 42:11; Yavu ni Vakabauta 1:5). Na veikacivi me veiqaravi vakadaukaulotu e dau vakayacora ga na Peresitedi ni Lotu. Vei ira na daukaulotu qase, ena vakayacora na veikacivi o peresitedi ni iteki.
24.2
iLesilesi Vakadaukaulotu
Na veikacivi me veiqaravi vakadaukaulotu e okati kina e dua na ilesilesi vakatabakidua. E rabailevu na veilesilesi oqo. E dau okati talega kina:
E dua na ivakarau ni veiqaravi.
E dua na vanua.
Na balavu ni gauna ni veiqaravi.
Na ilesilesi yadua ena dusimaki ena ivakatakila me ganiti ira na daukaulotu kei na nodra gagadre na luve ni Kalou.
E rawa ni veisau e dua na ilesilesi ena kena tomani tiko mai na ivakatakila ni sa veisau na ituvaki. Sa ka bibi e dua na ilesilesi e vakatabakiduataki. Ia, e sa ikarua ki na veikacivi me veiqaravi vakadaukaulotu. (Raica na Vunau kei na Veiyalayalati 80:3.)
24.2.1
Daukaulotu iTabagone Dauveivakavulici
E vuqa na daukaulotu itabagone era sa lesi me ra vakavulica na kosipeli vakayawa mai vale. Na veilesilesi oqo e soli ena ivakatakila vei ira na iApositolo. O ira na dakaulotu oqo era veiqaravi ena ruku ni veidusimaki ni dua na peresitedi ni kaulotu.
O ira na tagane sega ni vakawati yabaki 18–25 e rawa ni ra veiqaravi vakadaukaulotu. Era dau veiqaravi me 24 na vula.
O ira na marama sega ni vakawati yabaki 19–29 e rawa ni ra veiqaravi vakadaukaulotu. Era dau veiqaravi me 18 na vula.
24.2.2
Daukaulotu iTabagone Veiqaravi
Eso na daukaulotu itabagone era sa lesi me ra veiqaravi ena Lotu kei na itikotiko raraba ni ra tiko e vale. Na ilesilesi oqo ena soli mai na ivakatakila vei ira na iApositolo ka soli vei ira era sa vakarau tu ena nodra ituvaki ni bula e ganita vinaka me ra veiqaravi vakadaukaulotu (raica na 24.3.3).
O ira yadua oqo e tautauvata na nodra ivakatagedegede ni vakavakarau kei na bula kilikili me vakataki ira era lesi ki na dua na kaulotu ni veivakavulici. O ira kece na itabagone era na laki kaulotu era na vakaturi ena iwalewale vata ga.
O ira na daukaulotu veiqaravi era veiqaravi ga ena nodra vanua ena ruku ni veidusimaki nei peresitedi ni iteki. O ira yadua era na ciqoma na ilesilesi e veiraurau kei na nodra bula raraba ka yavutaki ena veimadigi ni veiqaravi (raica na 24.7.1). Era na veiqaravi ena taucoko ni nodra gugumatua.
O ira na tagane sega ni vakawati yabaki 18–25 e rawa ni ra cakacaka vakadaukaulotu veiqaravi. Era dau veiqaravi me 6–24 na vula.
O ira na marama sega ni vakawati yabaki 19–29 e rawa ni ra veiqaravi vakadaukaulotu veiqaravi. Era dau veiqaravi me 6–18 na vula.
Na veiqaravi vakadaukaulotu baleti ira na daukaulotu itabagone e se bera tiko ni vakarautaki ena veivanua kecega e vuravura. Me baleta na yacadra na veivanua e tiko kina na veiqaravi vakadaukaulotu, raica na ChurchofJesusChrist.org/service-missionary. Na mataveilawa oqori e vakarautaka talega eso tale na itukutuku me baleta na veiqaravi ni kaulotu. Ena vanua e sega kina na veiqaravi ni kaulotu, sa rawa ni ra veiqaravi na lewenilotu itabagone ena parokaramu ni kaulotu ni qase (raica na 24.2.4).
24.2.3
Daukaulotu Qase
O ira na lewenilotu vakawati yabaki 40 ka sivia e rawa ni ra kacivi me ra daukaulotu qase vakaveiwatini kevaka e sega na luvedra mera qarava.
O ira na marama sega ni vakawati yabaki 40 ka sivia e rawa talega ni ra kacivi me ra daukaulotu qase kevaka e sega na luvedra era tiko e nona vale.
O ira na tagane sega ni vakawati yabaki 40 ka sivia ena sega ni rawa mera na daukaulotu qase. Ia, e rawa ni ra veiqaravi vakadaukaulotu qase veiqaravi. (Raica na 24.2.4.)
Era sa vakauqeti na daukaulotu qase taucoko me ra vaqarai ira na tamata me ra vakavulici ira ka vukei ira ena nodra vakavakarau ki na papitaiso. E rawa talega ni ra lesi na daukaulotu qase me ra veitokoni vei ira na:
Lewenilotu kei ira na iliuliu ni iwasewase kei na nodra vanua.
Tabacakacaka ni Lotu kei na iyauqaqa.
iSoqosoqo ni loloma.
O ira na daukaulotu qase era dau veiqaravi vakayawa mai vale me 6–23 na vula. O ira era veiqaravi ena taudaku ni nodra vanua era vakaitikotiko kina era dau veiqaravi me 18 na vula kevaka e lailai.
Era na sega ni kerei na daukaulotu qase me ra cakacakataka na veiauwa vata ga, vakayacora na itaviqaravi vata ga, se rawata na veika vata ga e namaki tiko vei ira na daukaulotu itabagone. Ia, e gadrevi tikoga me gumatua na nodra veiqaravi. Ena vuku ni ka oqo, sa dodonu me ra bulabula vinaka mera veiqaravi rawa kina. E dodonu me ra rawata talega na veika vakailavo sa lavaki (raica na 24.3.4.2).
Era na dau vakasamataka ena masumasu na bisopi, peresitedi ni iteki, kei ira na iliuliu tale eso se o cei e rawa ni veiqaravi. E rawa ni ra veivakatarogi vei ira na lewenilotu oqo o bisopi se peresitedi ni iteki me vakadeitaki kina na nodra sa galala tu ka sureti ira mera vakavakarau me ra veiqaravi.
Na nodra ilesilesi na daukaulotu qase e soli mai ena ivakatakila vei ira na iApositolo. Sa rawa vei ira na iliuliu me ra vakatura eso na mataqali ilesilesi me baleti ira na daukaulotu qase. Ia, me ra kakua ni yalataka e dua na ka me baleta na ilesilesi ena lesi kina e dua na tamata. E rawa ni ra vakaraitaka o ira sa vakarau tu na nodra digidigi baleta e dua na ilesilesi ia sa dodonu mera na ciqoma ga na ilesilesi sa soli mai.
Me ikuri ni veikacivi ena nodra tabanalevu se iteki era tiko kina, sa rawa vei ira na lewenilotu mera qarava na Turaga vakadaukaulotu qase veiqaravi. O ira na daukaulotu oqo era dau veiqaravi yaga sara ena veitabacakacaka ni Lotu, iyauqaqa, kei na tabana ni kaulotu (raica na 24.7.1). Era vakaitikotiko ga e vale.
O ira na tagane kei na yalewa yabaki 26 lako cake e rawa ni ra kacivi me ra daukaulotu qase veiqaravi.
Me kena ikuri, o ira na cauravou yabaki 18–25 kei na goneyalewa yabaki 19–25 e rawa ni ra veiqaravi ena parokaramu ni daukaulotu qase veiqaravi kevaka era vakaitikotiko ena vanua e sega kina na kaulotu veiqaravi me baleti ira na daukaulotu itabagone. E rawa talega ni ra veiqaravi kevaka era sa vakawati se sa veiqaravi oti vakacauravou ni veivakavulici se daukaulotu dauveiqaravi.
O ira na daukaulotu qase veiqaravi era sa kacivi maivei peresitedi ni iteki. Era veiqaravi ena ruku ni nona veidusimaki. Na levu ni gauna era veiqaravi kina ena veimacawa ena vakatau ki na nodra gugumatua, madigi ni veiqaravi ena nodra iwasewase, kei na veidusimaki mai na Mataveiliutaki ni iWasewase.
O ira na daukaulotu qase veiqaravi ena soli vei ira na nodra ilesilesi maivei peresitedi ni iteki. Ena veivakasalataki vei daukaulotu kei ira eso ka vakasaqara ena masumasu na ivakatakila me baleta na ilesilesi yadua. Sa rawa vua me raica na SeniorMissionary.ChurchofJesusChrist.org ena gauna me vakadeitaka kina na ilesilesi.
Me baleta na ikuri ni ivakamacala baleta na daukaulotu qase veiqaravi, raica na 24.7.
24.2.5
iVakaleka ni iLesilesi Vakadaukaulotu
Na ituvatuva oqo e ivakaleka ni veimataqali ilesilesi vakadaukaulotu.
Daukaulotu iTabagone Veivakavulici (raica na 24.2.1)
Daukaulotu iTabagone Veiqaravi (raica na 24.2.2)
Daukaulotu Qase (raica na 24.2.3)
Daukaulotu Qase Veiqaravi (raica na 24.2.4)
Ena kacivi mai vei
Daukaulotu iTabagone Veivakavulici (raica na 24.2.1)
Peresitedi ni Lotu
Daukaulotu iTabagone Veiqaravi (raica na 24.2.2)
Peresitedi ni Lotu
Daukaulotu Qase (raica na 24.2.3)
Peresitedi ni Lotu
Daukaulotu Qase Veiqaravi (raica na 24.2.4)
Peresitedi ni iteki
Ena lesi mai vua e
Daukaulotu iTabagone Veivakavulici (raica na 24.2.1)
Dua na iApositolo
Daukaulotu iTabagone Veiqaravi (raica na 24.2.2)
Dua na iApositolo
Daukaulotu Qase (raica na 24.2.3)
Dua na iApositolo
Daukaulotu Qase Veiqaravi (raica na 24.2.4)
Peresitedi ni iteki
Ena tabaki mai vei
Daukaulotu iTabagone Veivakavulici (raica na 24.2.1)
Peresitedi ni iteki
Daukaulotu iTabagone Veiqaravi (raica na 24.2.2)
Peresitedi ni iteki
Daukaulotu Qase (raica na 24.2.3)
Peresitedi ni iteki
Daukaulotu Qase Veiqaravi (raica na 24.2.4)
Peresitedi ni iteki se daunivakasala
E vakaitikotiko
Daukaulotu iTabagone Veivakavulici (raica na 24.2.1)
Vakayawa mai vale
Daukaulotu iTabagone Veiqaravi (raica na 24.2.2)
Ena nona vale
Daukaulotu Qase (raica na 24.2.3)
Vakayawa mai vale se ena nona vale
Daukaulotu Qase Veiqaravi (raica na 24.2.4)
Ena nona vale
iLiuliu vakalotu
Daukaulotu iTabagone Veivakavulici (raica na 24.2.1)
Peresitedi ni kaulotu se peresitedi ni vanua makawa vakairogorogo
Daukaulotu iTabagone Veiqaravi (raica na 24.2.2)
Peresitedi ni iteki
Daukaulotu Qase (raica na 24.2.3)
Peresitedi ni tabana ni kaulotu, valetabu, se vanua makawa vakairogorogo; se Pereitedi ni iWasewase
Daukaulotu Qase Veiqaravi (raica na 24.2.4)
Peresitedi ni iteki
Ripote vei
Daukaulotu iTabagone Veivakavulici (raica na 24.2.1)
Peresitedi ni tabana ni kaulotu se peresitedi ni vanua makawa vakairogorogo
Daukaulotu iTabagone Veiqaravi (raica na 24.2.2)
iLiuliu ni kaulotu veiqaravi
Daukaulotu Qase (raica na 24.2.3)
Peresitedi ni tabana ni kaulotu, valetabu, se vanua makawa vakairogorogo; Peresitedi ni iWasewase; dairekita ni vale ni vulagi; se dua na manidia ni tabacakacaka ni Lotu se iyauqaqa
Daukaulotu Qase Veiqaravi (raica na 24.2.4)
Manidia ni ilesilesi ni veiqaravi
Yabaki ni bula e gadrevi.
Daukaulotu iTabagone Veivakavulici (raica na 24.2.1)
18–25 (tagane) 19–29 (yalewa)
Daukaulotu iTabagone Veiqaravi (raica na 24.2.2)
18–25 (tagane) 19–29 (yalewa)
Daukaulotu Qase (raica na 24.2.3)
Yabaki 40 se qase cake kevaka e vakawati se dua na marama sega ni vakawati
Daukaulotu Qase Veiqaravi (raica na 24.2.4)
26 se qase cake
24.3
Vakavakarau kei na Rawati ni Veiqaravi ena Kaulotu
Era sa vakayaloqaqataki na vakavakarau me ra laki kaulotu baleta ni ra lomana na Turaga kei ira na Luvena. E dodonu me ra kila vinaka tu na taro ni veivakatarogi ni vakaturi ni daukaulotu.
24.3.1
Saumaki vei Jisu Karisito
O ira era vakarau laki kaulotu era segata me ra vaqaqacotaka na nodra saumaki mai vei Jisu Karisito kei na Nona kosipeli vakalesuimai. Era na:
Cakacaka me ra vaqaqacotaka na nodra vakabauta na Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito.
Vaqaqacotaka na nodra ivakadinadina ni kosipeli vakalesui mai i Jisu Karisito (raica na Alama 5:45–47).
Bulataka na ivunau i Karisito ena nodra “digitaka me ra veivutuni ka ivalavala dodonu” (Alama 13:10; raica talega na 2 Nifai 31:9–21).
Masu, vulica na ivolanikalou (vakabibi na iVola i Momani) kei na nodra ivakavuvuli na parofita bula, ka muria na ivakaro (raica na Alama 17:2–3).
Vakaitavi ena semineri se inisitute (me baleti ira na itabagone kei na itabagone qase cake).
24.3.2
Rawati na iVakatagedegede ni Bula Kilikili
O ira era vakarau laki kaulotu era saga mera bula kilikili kaya ki na veitokani ni Yalotabu. E gadrevi sara oqo me baleta na veiqaravi vakadaukaulotu e mana (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 42:13–14). Na rawati ni veitokani ni Yalotabu e okati kina na bula savasava mai na ivalavala ca (raica na Ilamani 4:24; Vunau kei na Veiyalayalati 38:42).
24.3.2.1
Veivutuni
Na veivutuni kei na veivosoti ni ivalavala ca sa isolisoli vei ira kece na luve ni Kalou. Na isolisoli oqori e rawa mai na kaukauwa veivueti i Jisu Karisito. Na veivutuni e gadrevi kina na cakacakataki ni vakabauti Karisito, ena kena inaki dina, ka muria na ivakaro. E oka kina na vakatutusa kei na vakanadakui ni ivalavala ca. Me baleta na ivalavala ca bibi, na veivutuni e gadrevi kina na vakatutusa vei bisopi se peresitedi ni iteki.
O ira na lewenilotu era gadreva me ra laki kaulotu e dodonu me ra gole vua na iVakabula ni ra sa veivutuni ka vakavakarau me ra veiqaravi. E rawa talega ni ra vakasaqara na veivuke loloma ni lewe ni matavuvale kei ira na iliuliu ni Lotu ena nodra vanua.
Sa dodonu me sa veivutunitaka na nona ivalavala ca o koya me laki kaulotu ni bera ni vakauta na nona vakatutu o peresitedi ni iteki (raica na 32.6–32.8; raica talega na 24.4.4). Na iwalewale ni veivutuni e okati kina na gauna veirauti me vakaraitaka kina na tamata oqo ena bula dodonu ni sa ciqoma o koya na yalo i Karisito me bokoci kina na ivalavala ca.
24.3.2.2
Vakatutusa Bera
Na tamata sa ciqoma na veikacivi ni kaulotu se sa tekivu veiqaravi vakadaukaulotu ka sega ni veivutunitaka na ivalavala ca bibi ena gadrevi me tiko ga e vale se lesu i vale. Vakatau ena ituvaki o ya, sa na rawa ni veiqaravi o koya ni oti nona veivutuni (raica na 24.6.3.2).
24.3.3
Na Bula Vakayago, Vakasama kei na Yalo
E dau veibolei na cakacaka ni kaulotu. Na gagadre vakayago, vakasama, kei na yalo e rawa ni vakalomaocaoca. Era dau cakacaka na daukaulotu ena veituvaki sega ni matata. E rawa ni veisau na tiko bulabula ena dua na veisau ni kana, draki, se ituvaki ni bula. Ena dau veigutaki tale tikoga na tuvatuva ni daukaulotu. (Raica na Alama 17:5; 26:27–28, 30.) Sa dodonu vei ira na daukaulotu itabagone veivakavulici me ra yalodina sara ka gugumatua na yagodra, vakasama, kei na yalodra mera cakacakataka rawa na nodra veigauna taucoko ni kaulotu. (Raica na iVakatagedegede ni Daukaulotu Vei Ira na Tisaipeli i Jisu Karisito [2019], 2.4.)
O ira era vakarau tu me ra laki kaulotu era na vakavakarau mera laki veiqaravi ena nodra vaqaqacotaka na nodra tiko bulabula vakayago, vakasama, kei na lomadra. Era cakacaka talega me ra taracake na valulesu kei na bula rawati koya.
Era na gadreva talega na iliuliu me ra veivakasalataki vakaveiqarauni kei na dua e vakarau kaulotu me baleta na veibolebole eso ni nona tiko bulabula ni bera ni vakauta e dua na vakatutu. Eso vei ira era vakarau laki kaulotu tiko ena gadrevi me ra ciqoma na veiqaravi mai vei ira na kenadau ena vuku ni bolebole era sotava tiko me baleta na ituvaki ni nodra bula (raica na 31.3.6). Sa dodonu vei koya e vakarau laki kaulotu sa soli oti vua na mena wainimate se vunikau me na yalataka me na taura ena gauna taucoko ni nona veiqaravi me vaka a dusimaki maivei kenadau ni veiqaravi vakavuniwai cecere.
iVakatakilakila
vakavulica tiko na matavuvale na daukaulotu
24.3.4
Veika vakailavo
Na solibula vakailavo e tiki ni veiqaravi vakadaukaulotu (raica na Marika 1:17–18; Alama 15:16). Sa nodra itavi taumada na daukaulotu kei na nodra matavuvale me ra cau vakailavo ki na veiqaravi vakadaukaulotu. E dodonu me ra vakavakarau vakavinaka ka solibula kina. E dodonu me ra bula rawati ira vakailavo ki na kena levu me rawati kina na veiyalayalati ni cau vakailavo.
24.3.4.1
Nodra Vakailavotaki na Daukaulotu iTabagone Era Veiqaravi Vakayawa mai Vale
O ira na itabagone era sa vakarau laki kaulotu era sa vakarau tu ena kena era sa rawata rawa me kakua ni vakataotaka na nodra laki kaulotu ena vuku ga ni leqa vakailavo. O ira era gadreva na veivuke vakailavo me ra rawata kina na yalayala ni cau namaki e rawa ni ra ciqoma maivei ira na isema ni matavuvale kei na itokani.
Kevaka e gadrevi, sa rawa vei bisopi se peresitedi ni iteki me kerei ira na lewenilotu ena tabanalevu se iteki mera cau ki na ilavo ni kaulotu ni tabanalevu.
Me na kakua ni vakayagataki na ilavovakarau ni tabanilotu kei na isolisoli ni lolo.
Yalayala ni cau vakavula. O ira na daukaulotu itabagone veivakavulici kei na nodra matavuvale era na cau ki na dua na ilavo lavaki digitaki ena veivula me vukea na isau ni parokaramu ni kaulotu. Na levu ni ilavo ena vakarautaki ena dua vei rau na sala:
O ira na daukaulotu mai na so tale na vanua era vakaitavi ena parokaramu ni cau vakatautauvatataki. Sa kena ibalebale oqo na levu ni ilavo sa cau vei daukaulotu yadua veitalia ga na vanua e kaulotu tiko kina. Na levu ni ilavo ena laurai tiko ena itikotiko liu ni Lotu. Sa rawa vei ira na iliuliu mera veitaratara ki na Tabacakacaka ni Kaulotu (raica na 24.9.3) se na valenivolavola ni iwasewase me baleta e dua na lisi ni veimatanitu ena parokaramu oqo kei na kena levu vakatautauvatataki.
Ena veimatanitu tale eso, era dau veivakasalataki vata na bisopi, peresitedi ni iteki, daukaulotu, kei na matavuvale me baleta na levu ni cau ena veivula. Me rau raica na bisopi kei peresitedi ni iteki na veidusimaki mai na Mataveiliutaki ni iWasewase. Erau na vakauqeta na solibula vakailavo kei na bula rawati koya ka yavutaki ena ituvaki ni bula raraba nei daukaulotu kei na nona matavuvale. Erau na duavata ena dua na levu ni cau vakailavo ka vola ena vakatutu ni daukaulotu. Eratou na yalataka na daukaulotu kei na nona matavuvale me ratou na vakamuria. Eso tale era rawa ni cau mai ki na levu ni ilavo oqo kevaka ga era vakaitikotiko ena vanua nei daukaulotu (raica na “iLavo ni Daukaulotu ni Tabanalevu” ena mua ni wase oqo).
Na cau vakailavo ena vakacurumi ki na ilavo ni daukaulotu ni tabanalevu. Me na vakadeitaka tiko o bisopi ni ra sa soli tiko na ilavo oqo ena veivula. Na ilavo e sivia na iwiliwili vakavula e sega ni dodonu me sa soli rawa tu e liu. Na ilavo sa soli rawa tu e liu ena sega ni rawa me soli lesu mai kevaka sa lesu totolo mai vale o daukaulotu.
Vakayagataki ilavo ena gauna ni kaulotu. Ena veivula, era dau ciqoma na daukaulotu itabagone na ilavo mai na tabana ni kaulotu me vakarautaki kina na kakana, sala ni veilakoyaki, kei na vakayagataki ilavo ni veika ni bula tale eso. Era sa ka tabu na ilavo oqo. Era na vakayagataka ga na daukaulotu me baleta na inaki kece vakadaukaulotu. Me ra kakua ni vakayagataki ena veika e baleti ira ga, maroroi tiko, se vakau ki na lewe ni matavuvale se so tale. Era na vakalesuya tale na daukaulotu ki na tabana ni kaulotu e dua na ilavo ni kaulotu era sega ni gadreva.
Era na vakayagataka na daukaulotu na nodra ilavo ga me saumi kina eso tale na ka. Na vakayagataki ni nodra ilavo ga vakataki ira e dodonu me lailai sara. (Raica na iVakatagedegede ni Daukaulotu Vei Ira na Tisaipeli i Jisu Karisito, 4.8.)
24.3.4.2
Vakailavotaki ni Daukaulotu Qase Era Veiqaravi Vakayawa mai Vale
Yalayala ni cau vakavula. O ira na daukaulotu qase era veiqaravi vakayawa mai vale era na cau ki na nodra ilavo ni daukaulotu ni tabanalevu ena veivula. Na cau oqo ena vukea na kena saumi na icili kei na isau ni motoka (raica talega na “iKuri ni Vakayagataki ilavo” ena mua ni wase oqo). Na cau e rawa ni levu cake mai na isau ni veivakavaletaki se lori e vakarautaka na Lotu.
O ira na daukaulotu qase mai na veimatanitu era vakaitavi ena parokaramu ni cau vakatautauvatataki era cau ki na dua na ilavo e volai tiko ena pakete ni veikacivi.
Ena veimatanitu tale eso, era na veivakasalataki vata na bisopi, peresitedi ni iteki, kei na daukaulotu me baleta na levu ni ilavo ni cau ena veivula. Era vakauqeta na iliuliu na solibula vakailavo me vakatau ena ituvaki ni bula raraba nei daukaulotu. Era na duavata ena dua na levu ni ilavo ka vola ena vakatutu ni daukaulotu. Na levu ni ilavo oqo e dodonu ke lailai me tautauvata kei na ilavo era yavutaki kina na daukaulotu qase maivei iratou na Mataveiliutaki ni iWasewase (ena veivakasalataki vata kei na Tabacakacaka ni Kaulotu). O ira era vakaitikotiko ena nona vanua na daukaulotu e rawa talega ni ra cau ki na levu ni ilavo oqo.
Me na vakadeitaka tiko o bisopi ni ra sa soli tiko na ilavo oqo ena veivula. Na ilavo e sivia na iwiliwili vakavula e sega ni dodonu me sa soli rawa tu e liu.
iKuri ni vakayagataki ilavo. Me ikuri ni yalayala ki na cau vakavula, ka na vukea na kena saumi na veivakavaletaki kei na motoka, sa dodonu vei ira na daukaulotu qase me ra na sauma taucoko na veika kece tale eso, oka kina na kakana.
24.3.4.3
Vakailavotaki ni Daukaulotu Veiqaravi e Vale
O ira na daukaulotu era veiqaravi tiko e vale sa nodra itavi ga na nodra gagadre vakailavo taucoko. O ira era gadreva na veivuke vakailavo e rawa ni ra ciqoma mai vei ira na lewe ni matavuvale kei na itokani. Me kakua ni vakayagataki na ilavo ni tabanalevu se iteki me baleta na gagadre ni kaulotu.
24.3.4.4
Inisua ni Veiqaravi Vakavuniwai kei na Vakayagataki iLavo
Era sa vakauqeti vakaukauwa sara na daukaulotu me ra inisua tiko vakavuniwai kevaka e rawa, oka kina o ira na daukaulotu itabagone veivakavulici.
O ira na daukaulotu era veiqaravi e vale e dodonu me ra vakarautaka ga na nodra inisua ni tiko bulabula vakai ira kei na inisua veitaqomaki tale eso. Sa dodonu talega vei ira na daukaulotu qase era veiqaravi vakayawa mai vale mera na vakarautaka talega na veitaqomaki oqo. O ira na daukaulotu qase era na laki veiqaravi ena taudaku ni nodra vanua era na rawa ni inisua ena iTuvatuva ni Veiqaravi Vakavuniwai ni Qase Veiqaravi.
24.3.5
Nodra iTavi na Lewe ni Matavuvale kei na iLiuliu ena Nodra Vakarautaki na Daukaulotu
Era na vukei ira na itabagone mera vakavakarau ki na kaulotu o ira na lewe ni matavuvale, o bisopi, kei ira na iliuliu tale eso. O ira na bisopi era sureti ira yadua na cauravou me ra daukaulotu, vakakina o ira yadua na goneyalewa era gadreva me ra laki kaulotu.
Vukei ira me yaco me ra lewenilotu daukaulotu mana ena kena wasei na kosipeli ni bera ni ra ciqoma e dua na veikacivi me ra veiqaravi.
Vakarautaka na madigi vei ira me ra veiqaravi ka veivakavulici.
Vakarautaka na madigi vei ira me ra salavata kei ira na daukaulotu tudei.
Sureti ira sa kaulotu tiko ena gauna oqo se o ira tale eso era sa kaulotu oti me ra wasea na veika era sotava ena veivakavulici kei na veiqaravi.
Lomana ka vakauqeti ira na tamata yadua me ra vakavakarau me ra laki kaulotu.
Vakayaloqaqataki ira me ra vagoleya vakalevu nodra gauna me ra masu ka vulica na ivolanikalou, vakabibi na iVola i Momani.
Vakarautaka e dua na vuli ni vakavakarau ki na kaulotu.
Era na veivakayaloqaqataki na lewe ni matavuvale kei na iliuliu vei ira na lewenilotu qase me ra vakasamataka nodra rawa ni daukaulotu qase veiqaravi. Oqo e rawa ni oka kina na nodra vukei me ra:
Railesuva na nodra rawaka vakayago kei na veika vakailavo me ra laki kaulotu, vakayawa mai vale se ni ra tiko ga e vale.
Raica na veimadigi eso ni kaulotu era rawa ni vakayacora.
Yaco me ra lewenilotu daukaulotu mana ena kena wasei na kosipeli ni bera ni ra ciqoma e dua na veikacivi mera veiqaravi.
Kila vinaka na veivakalougatataki ni veiqaravi vakadaukaulotu ena yaco ki na nodra matavuvale (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 31:5–6).
Era na veivakayaloqaqataki na lewe ni matavuvale kei na iliuliu vei ira kece na vakarau laki kaulotu mera na vulica:
Era na veivuke na lewe ni matavuvale kei na iliuliu vei ira kece era vakarau laki kaulotu mera yalataka mera muria na ivakatagedegede ni kaulotu. Era na vakayaloqaqataki ira na vakarau laki kaulotu me ra vulica na ivoladusidusi ni ivakatagedegede ni kaulotu e baleta na nodra ilesilesi sa yaco tiko mai:
Me baleti ira na daukaulotu itabagone veiqaravi: Na iVakatagedegede ni Daukaulotu vei ira na Tisaipeli i Jisu Karisito—Kaulotu Veiqaravi
24.4
Vakatututaki ni Daukaulotu
Eso vei ira era vakarau laki kaulotu era a sega ni tiko vakadua ena tabanalevu me dua mada ga na yabaki. Ena ituvaki vakaoqo, ena veivosaki taumada o bisopi ena ituvatuva ni veivakaturi vata kei na nona bisopi na nona tabanalevu e liu na tamata oya.
24.4.1
Vakadikevi ni Bula
Na cakacaka ni kaulotu e ka ni yago, vakasama, kei na veigutaki ni lomada. O ira kece na vakarau laki kaulotu e gadrevi me ra vakadikeva vakavuniwai na tu vakarau ni nodra bula.
Na dikevi vakavuniwai ni tiko bulabula ena railesuva na valenivolavola ni iwasewase kei na Tabacakacaka ni Kaulotu. Ena so na gauna, na vakaleqai tiko ni tiko bulabula e rawa ni vakadredretaka na nona rawa ni laki veiqaravi vakayawa mai vale. Ena so na ituvaki, ena rawa ni vakasukai mai na vakatutu vata kei na ivakasala me rawa ni vakavinakataka kina na tamata oya na tu vakarau ni nona tiko bulabula.
24.4.2
Veivakatarogi kei na Fomu ni Veivakaturi
Ena vakayacora vakavinaka sara o bisopi kei peresitedi ni iteki na veivakatarogi matata, e veidigovi vakayalo, ka veilaveti vei ira yadua era vakarau laki kaulotu tiko. Erau na vakayagataka na taro ni veivakatarogi ni vakaturi ni daukaulotu. Erau na veivosakitaka na:
iVakadinadina nei koya e vakarau laki kaulotu baleti Jisu Karisito kei na Nona kosipeli vakalesuimai (raica na 24.3.1).
Sotava na ivakatagedegede ni bula kilikili (raica na 24.3.2).
Tu vakarau ni tiko bulabula vakayago, vakasama, kei na lomana (raica na 24.3.3).
Erau na railesuva talega o bisopi kei peresitedi ni iteki na itukutuku me baleta na ivakatagedegede ni bula kilikili kei na tu vakarau ni tiko bulabula ena Parokaramu ni Vakaturi ni Daukaulotu ena Onolaini. Kevaka e dua na peresitedi ni iteki e Amerika se Kenada e vakatataro, ena veitaratara ki na Tabacakacaka ni Kaulotu (raica na 24.9.3). Ena veivanua tale eso, ena veitaratara ki na valenivolavola ni iwasewase. Na bisopi kei na peresitedi ni iteki rau na sega ni vakuria e dua na ivakatagedegede ni veivakadonui. Erau na sega talega ni veisautaka na taro ni veivakatarogi.
Na itukutuku ena fomu ni veivakaturi ena cau ki na ivakarau ni ivakatakila ni veikacivi ni kaulotu. Era na vakadeitaka na iliuliu ni sa vakatakilai taucoko na itukutuku e kerei.
Kevaka erau kauwai na bisopi kei na peresitedi ni iteki me baleta na ivakatagedegede ni bula kilikili se nona tu vakarau ni tiko bulabula o koya e vakarau laki kaulotu, erau na veivakasalataki vata kei koya na tamata oya. Ena nona veivakadonui e dua na itabagone vakarau laki kaulotu, e rawa talega ni rau veivakasalataki vata kei rau na nona itubutubu. Na bisopi kei na peresitedi ni iteki rau na sega ni vakauta e dua na vakatutu me yacova ni sa veivutunitaka na tamata oya na nona ivalavala ca bibi (raica na 24.3.2.1). Vakatau ki na ituvaki ni yagona, vakasama, se lomana na tamata oya, e rawa ni rau veivosakitaka na kena rawa ni lesi me daukaulotu veiqaravi.
Ena veikisi vakatotolotaki eso ni sega ni tiko rawa na bisopi se peresitedi ni iteki, sa rawa ni vakadonuya e dua vei rau na nona daunivakasala me vakayacora na veivakatarogi oqo.
Ena tikina, na peresitedi ni kaulotu se dua na daunivakasala sa lesi ena veivakatarogi ka vakaturi ira mera laki kaulotu. Era na sega ni dau vakayacora na veivakatarogi oqo o ira na peresitedi ni tikina.
iVakatakilakila
na daukaulotu vosa tiko vua e dua na tagane
24.4.3
Vakau ni Vakatutu
E rawa ni vakauta o peresitedi ni iteki e dua na vakatutu vua e dua na daukaulotu itabagone me na laki kaulotu ni vo toka e 120 na siga ni bera ni taura na nona tikinisiga ni sa tu vakarau. Sa rawa ni vakauta o peresitedi ni iteki e dua na vakatutu vua e dua na daukaulotu qase me na laki kaulotu me ciwa na vula ni bera ni taura na nona tikinisiga ni sa tu vakarau. Na tikinisiga ni sa tu vakarau e dodonu me yaco ena gauna sa rawati na veika kece oqo:
Sa yacova yani na tamata oqo na yabaki ni bula me rawa ni veiqaravi kina.
Sa vakadeitaki oti o koya me dua na lewe ni Lotu ena dua na yabaki sa oti ke lailai.
Sa vakacavara na tamata oya se sa sega tale ni vuli tiko ena koronivuli torocake, sekandri, se kena e tautauvata. (Oqo e baleti ira na vakarau laki daukaulotu itabagone era sa yabaki 18.)
Na nodra vakaturi na daukaulotu ena dau vakau mai ena tabanalevu kei na iteki e tiko kina. Sa rawa vei ira na bisopi ni tabanalevu ni tu tani mai vale, me vaka e dua na tabanalevu ni itabagone qase cake, sa rawa me ra cakacakataka na vakaturi ni daukaulotu. E dodonu me ra dau veitaratara taumada kei na bisopi mai na tabanalevu mai vale. Na tabanalevu e vale e dodonu me volai tiko me tabanalevu ni veivakailavotaki.
24.4.4
O Ira Era Sega ni Rawa ni Veiqaravi Vaka-Daukaulotu Tudei
Eso na gauna o ira na lewenilotu era gadreva me ra kaulotu ena sega ni rawa ni ra kacivi me ra daukaulotu tudei. Oqo e rawa ni baleta na bolebole ni tiko bulabula, sega ni rawata na ivakatagedegede ni bula kilikili, leqa vakalawa, se so tale na ituvaki. Erau vakaraitaka na bisopi kei peresitedi ni iteki na loloma kei na vakavinavinaka me baleta na nona lomasoli na lewenilotu me laki kaulotu. Sa rawa vei peresitedi ni iteki me vakuwai koya mai na veiqaravi vakadaukaulotu tudei.
Na peresitedi ni iteki kei na bisopi erau na vakauqeta na lewenilotu o ya me toso ki liu ena salatu ni veiyalayalati ni sa tisaipeli ni bula taucoko i Jisu Karisito. Erau na vakayaloqaqataka talega me sasagataka eso tale na sasaga bibi, me vaka na vuli se na cakacaka vei ira na lewenilotu itabagone.
24.5
Ni Sa Ciqoma oti na Veikacivi ni Kaulotu
Sa dodonu talega vei ira na kacivi vou mera daukaulotu me ra wilika se wilika tale na iVola i Momani ni se bera ni tekivu na nodra kaulotu. Era muria na ivakasala nei Tui Penijmini “mo dou qarauni kemuni vinaka, kei na nomuni vakanananu, kei na nomuni vosa, kei na nomuni cakacaka” (Mosaia 4:30).
Era na cakacakataka vakatotolo na ivakasala e soli ena veikacivi oya. E dodonu mera railesuva talega na ivolalailai na Veisau ki na Bula Vakadaukaulotu se Veisau ki na Bula Vakadaukaulotu Veiqaravi: iVolalailai ni iVurevure. O ira kei na nodra lewe ni matavuvale e dodonu me ra vulica talega na ituvaki era na veiqaravi kina.
Era tokoni ira na daukaulotu na lewe ni matavuvale kei na iliuliu ena veisasaga oqo. Era vakamatatataka talega na bibi ni caka vinaka ka bula kilikili tikoga kei na Yalotabu.
24.5.1
Edaumeni ni Valetabu kei na Veiqaravi ena Valetabu
Kevaka era se bera ni ciqoma na cakacaka vakalotu ni edaumeni ni valetabu o ira na daukaulotu kacivi vou, e dodonu me ra vakayacora vakakina ni bera ni ra tekivu veiqaravi vakadaukaulotu ni sa gadrevi vakakina (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 43:15–16; 105:33). Oqo e okati kina na daukaulotu veiqaravi kevaka e ganita na ituvaki ni nodra bula. Me baleta na ivakamacala ni kena ciqomi na edaumeni, raica na 27.2.
O ira na daukaulotu kacivi vou era sa vakaedaumeni e rawa ni ra veiqaravi vakaliganicakacaka vakalotu ni valetabu ni bera ni ra tekivu veiqaravi vakadaukaulotu ni sa gadrevi vakakina (raica na 25.5).
24.5.2
Soqoni ni Sakaramede
Sa rawa vei ira na matabisopi mera sureti ira na daukaulotu kacivi vou mera vosa ena soqoni ni sakaramede ni bera ni ra laki tekivu kaulotu. Oqo na soqoni ni sakaramede e veigauna. Me vakanamata ga ki na sakaramede kei na iVakabula. E dodonu me sureti na daukaulotu me vosa me baleti Jisu Karisito, na Nona kosipeli vakalesui mai, kei na reki ni kena wasei na kosipeli kei na nodra qaravi na tamata.
Era sega ni dau sureti me ra vosa na lewe ni nona matavuvale kei na itokani na daukaulotu. Ena sega ni balavu cake na gauna tudei ni soqoni ni sakaramede.
Sa dodonu me ra kakua ni malele na lewenilotu kei ira na iliuliu ena veika eso ena vakavuna na golei tani ni vakasama mai na inaki bibi ni veikacivi ni kaulotu se vakavurea na vakayagataki ilavo sega ni yaga. Me vakataka, e sega ni dodonu me ra:
Tabaki na parokaramu digitaki ni soqoni ni sakaramede.
Yatuni ni tamata mera veikidavaki ni oti na soqoni ni sakaramede.
Vakayacori ni siga ni dola raraba, vakavo ga na soqoni vakamatavuvale. Kevaka e vakayacori e dua na soqoni vakamatavuvale, e vakaturi me kakua ni veisaqasaqa kei na soqoni ena Sigatabu.
24.5.3
Nodra Tabaki na Daukaulotu
Sa itavi nei peresitedi ni iteki me tabaki ira na daukaulotu yadua ena gauna e voleka sara ki na tikinisiga me sa laki kaulotu kina. Ena veikisi vakatotolotaki ena gauna e sega ni tiko kina na peresitedi ni iteki, e rawa vua me vakadonuya e dua vei rau na nona daunivakasala me tabaki ira na daukaulotu. Sa rawa talega vua me lesia na itavi ni nodra tabaki na daukaulotu qase veiqaravi ki vua e dua na daunivakasala.
Na peresitedi ni kaulotu se dua vei rau na nona daunivakasala ena tabaki ira na daukaulotu era kacivi mai na tikina ena loma ni nona tabana ni kaulotu. E sega ni dau tabaki ira na daukaulotu na peresitedi ni tikina.
Vua e dua na tagane ena laki kaulotu vakayawa mai vale e dodonu me sa ciqoma oti na Matabete i Melikiseteki ni bera ni tabaki me daukaulotu. Na tagane ena laki cakacaka vakadaukaulotu veiqaravi e dodonu me sa lewe tiko ni Matabete i Melikiseteki kevaka e ganita na kena ituvaki raraba. Me baleta na ivakamacala ni veitabaki ki na dua na itutu ena Matabete i Melikiseteki, raica na 18.10.
Ni voleka toka me tabaki e dua na daukaulotu, ena vakatarogi koya o peresitedi ni iteki se dua na daunivakasala sa lesi. Kevaka sa sega tale ni tiko vei daukaulotu na ivakatagedegede ni bula kilikili se me lomatarotarotaki tiko na nona tiko bulabula, sa na sega ni tabaki o koya. Ena veitaratara o peresitedi ni iteki ki na Tabacakacaka ni Kaulotu (raica na 24.9.3) se na valenivolavola ni iwasewase me baleta na veidusimaki.
Na veitabaki oqo e dodonu me dua na gauna bibi. Sa rawa mera tiko kina na nona matavuvale kei na itokani voleka. Na peresitedi ni iteki ena vukei ira me ra kila vinaka ka vakila na vakalou kei na bibi ni veikacivi me ra veiqaravi ni ra sa dua e matataki Jisu Karisito kei na Nona Lotu vakalesuimai.
E sega ni dodonu me volaitukutukutaki na veitabaki kei na veivakalougatataki e salavata kaya. Ia, sa vakauqeti na daukaulotu me vola ena nona ivolaniveisiga na veika e yaco vua ka vola eso na tiki ni veivakalougatataki e vakaibalebale cake.
Ena vakamacalataka na peresitedi ni iteki ni dodonu vua na tamata oya me muria na ivakatagedegede ni kaulotu ni oti na nona tabaki.
Na veitabaki vua e dua na daukaulotu sa baleta na veikacivi ni veiqaravi, sega ni ilesilesi vakatabakidua ni kaulotu. Kevaka sa veisau na ilesilesi ni dua na daukaulotu, ena sega ni tabaki tale o koya. Kevaka e sa vagalalataki e dua na daukaulotu ka qai vakadonui e muri me lesu tale me kaulotu (raica na 24.6.3.2), ena tabaki tale me dua na daukaulotu.
24.6
Veiqaravi Vakayawa mai Vale
24.6.1
Biubiu ki na Vanua ni Kaulotu
Ena sauma na Lotu na nodra ilakolako na daukaulotu itabagone veivakavulici ki na koronivuli ni kaulotu (KNK) ka lesu mai vakakina ena ilesilesi ni kaulotu. E sauma talega na Lotu na isau oqo me baleti ira na daukaulotu qase era veiqaravi vakayawa mai vale e sivia e dua na yabaki.
Sa rawa vei ira na lewe ni matavuvale voleka me ra kauta mai e dua na daukaulotu ki na dua na KNK. Ia, e sega ni namaki me ra vakayacora sara. Na KNK e sega ni na vakasoqoni ira vata na matavuvale me ra laki veitalatala vei ira na nodra daukaulotu.
Me baleta na veitaqomaki ena rara ni waqavuka kei na vuna tale eso, era na sega ni vakayaloqaqataki na matavuvale kei ira tale eso mera sotavi ira na daukaulotu ena rara ni waqavuka ni ra biuta mai na KNK ka me ra gole yani ki na nodra ilesilesi ni kaulotu.
iVakatakilakila
na veiwatini daukaulotu vakavulici ira tiko na marama
24.6.2
Ena Vanua ni Kaulotu
24.6.2.1
Veilesiyaki ni Daukaulotu
Era na veivakasalataki na peresitedi ni iteki kei na kaulotu me baleta na nodra gadrevi na daukaulotu ena tabanalevu kei na tabana digitaki eso. E sega ni gadrevi vei ira na daukaulotu me ra lesi ki na veitabanilotu yadua. Eso na tabanilotu e rawa ni levu cake na iwiliwili ni veitokani daukaulotu. Ena lewa na peresitedi ni kaulotu na nodra veilesiyaki na daukaulotu.
24.6.2.2
Veiqaravi ki na Lewenilotu kei na iTikotiko Raraba
Erau na veivakasalataki na peresitedi ni iteki kei na kaulotu ena sala e rawa ni ra veiqaravi kina na daukaulotu vei ira na lewenilotu kei na itikotiko raraba. E rawa ni ra vakayagataka na JustServe.org ena vanua e tiko kina.
24.6.2.3
Veivakavaletaki, Kakana, kei na Veilakoyaki
Erau na vakadeitaka na peresitedi ni iteki kei na peresitedi ni kaulotu na iwalewale cava era na vakarautaka kina na lewenilotu na nodra vakavaletaki kei na nodra vakani na daukaulotu. Na kena vakarautaki na veivakavaletaki se kakana me ra kakua ni vakacolati vakabibi kina na lewenilotu e kea.
E sega ni namaki vei ira na lewenilotu me ra vakarautaka na nodra veilakoyaki na daukaulotu, vei ira era vakavulica tiko, se vei ira se qai papitaiso walega.
Sa rawa vei iratou na Mataveiliutaki ni iWasewase me ratou veidusimaki ena kena vakarautaki na nodra vakavaletaki, kakana, veilakoyaki na daukaulotu ena iwasewase.
E dau yaco vakavudua, vei ira na daukaulotu era veiqaravi vakayawa mai vale era na lesi me ra veiqaravi ena itutu eso ena tabana. Kevaka e dua na tabana e tiko ena dua na iteki, ena tabaki o daukaulotu ena nodratou veidusimaki na mataveiliutaki ni iteki, ena veivakadonui nei peresitedi ni kaulotu.
Kevaka e tiko e dua na tabana ena dua na tikina, ena sega ni tabaki o daukaulotu. Na veivakadonui me veiqaravi ena dua na tabanilotu e lesi ki na tabana ni kaulotu sa oka tiko ena veitabaki ni daukaulotu. Kevaka era qarava na italatala qase e dua na cakacaka e gadrevi kina na idola ni matabete, era na vakayacora vakakina ena lewa sa lesi mai vua na peresitedi ni kaulotu.
24.6.2.5
Kerekere me Ra Tokoni Vakailavo Eso na Tamata se ena Vuli se BiuVanua
Me ra kakua ni vakarautaka na daukaulotu kei na nodra matavuvale na veitokoni vakailavo vei ira era vakaitikotiko ena vanua era veiqaravi tiko kina na daukaulotu, oka kina na veitokoni vakailavo me baleta na vuli. E sega talega ni dodonu vei ira na daukaulotu kei na nodra matavuvale me ra tokoni ira era vinakata me ra toki ki na veimatanitu tale eso (raica na 38.8.19).
24.6.2.6
Na iWali ni Mate
Sa nodra itavi na daukaulotu me ra taura na wainimate vakavuniwai cava ga era na gadreva. E sega ni dodonu vei ira na matavuvale se so tale mera vakauta se kauta na wainimate vakavuniwai vei ira na daukaulotu. Kevaka e sega ni tiko na wainimate vakavuniwai ena vanua ni kaulotu, ena kere ivakasala o daukaulotu vei peresitedi ni kaulotu.
24.6.2.7
Nona Mate e Dua na Lewe ni Matavuvale Voleka
Kevaka e mate e dua na lewe ni nona matavuvale voleka e dua na daukaulotu, e rawa ni digitaka o daukaulotu me lesu vakalekaleka i nodratou me baleta na veibulu. Ia, era dau vakasalataki na daukaulotu mera tiko ga ena vanua ni kaulotu. Kevaka e rawa, e rawa ni raica vakaiyaloyalo o koya ena initaneti na qaravi ni veibulu.
Kevaka e vinakata e dua na daukaulotu me lesu ki vale me baleta na veibulu, ena veitaratara na peresitedi ni kaulotu ki na Tabacakacaka ni Kaulotu.
24.6.2.8
iVolatukutuku ni Lewenilotu kei na iKatini
Na nona tabanalevu e dua na daukaulotu ena maroroya tiko na ivolatukutuku ni lewenilotu. Na tabanalevu e vale ena volaitukutukutaka talega na nona ituvaki ni soli ikatini. O ira na daukaulotu era na sega ni sauma na ikatini ena ilavo veitokoni era ciqoma mai na tabana ni kaulotu. Ia, era na saumi ikatini kevaka e dua na nodra ilavo e rawati mai.
24.6.3
Lesu ki Vale mai Na Kaulotu
24.6.3.1
iTuvatuva ni Lesu i Vale me Vaka sa Tuvai Taumada
Me ra kakua ni kerea na daukaulotu kei ira na nodra lewe ni matavuvale na veivagalalataki totolo se na toso ni veiqaravi me baleti ira ga.
Sa dodonu me ra lako vakadodonu sara ki vale mai na nodra tabana ni kaulotu o ira na daukaulotu itabagone. Ena vakatarai walega na veilakoyaki tale eso kevaka e salavata kei daukaulotu e dua na nona itubutubu se dauveisusu.
Era na sega ni vagalalataki na daukaulotu me yacova ni ra sa soli itukutuku oti vei nodra peresitedi ni iteki. Era na vakamuria tiko na ivakatagedegede ni kaulotu me yacova na gauna o ya.
24.6.3.2
Lesu Totolo mai ki Vale
Eso na daukaulotu era sa vagalalataki vakatotolo ena vuku ni nodra tiko bulabula, bula kilikili, se so tale na vuna. Era na veitokoni na bisopi kei na peresitedi ni iteki vei ira na daukaulotu sa lesu mai. O ira na iliuliu ena vukei ira mera bula vinaka tale se lesu tale ki na kaulotu ke rawa.
Vei ira na daukaulotu era sa vakarau tu me ra lesu tale ki na kaulotu, ena veitaratara na peresitedi ni iteki ki na Tabacakacaka ni Kaulotu me vakatura oqo (raica na 24.9.3). Eso na daukaulotu era lesu tale ki na kaulotu e rawa ni ra lesi tale ki na dua tale na tabana ni veivakavulici se ki na dua na tabana ni kaulotu veiqaravi.
Ni sega ni rawa na lesu tale ki na kaulotu, era na vakayaloqaqataki na lewenilotu maivei ira na iliuliu me ra toso ki liu ena salatu ni veiyalayalati ni ra sa tisaipeli ni bula taucoko i Jisu Karisito. Era na veivakayaloqaqataki talega na iliuliu me ra sasagataka eso tale na sasaga bibi, me vaka na vuli se na cakacaka vei ira na daukaulotu itabagone.
24.7
Kaulotu Veiqaravi.
24.7.1
Raici ni Madigi Eso me Baleti Ira na Daukaulotu Veiqaravi
Eratou na veivosaki vata na bisopi, peresitedi ni iteki, kei na daukaulotu veiqaravi me kilai kina na madigi eso me ra veiqaravi kina ena nodra vanua. Me baleti ira na daukaulotu itabagone veiqaravi, e dua na iliuliu ni kaulotu dauveiqaravi kei ira na nona itubutubu se dauniveisusu era na vakaitavi ena veivosaki.
Na madigi vei ira na daukaulotu itabagone veiqaravi era na kilai ni oti na nodra kacivi me ra veiqaravi. Na madigi vei ira na daukaulotu qase veiqaravi e rawa ni kilai ni se bera se ni ra sa kacivi oti.
E rawa ni vakarautaki na veiqaravi mai vua na tamata se vakatikitiki ena kena vakayagataki na tekinolaji. E rawa ni ra vakayagataka na iliuliu na ivurevure eso oqo me ra kunea kina na itukutuku me baleta na madigi ni veiqaravi:
O ira na daukaulotu veiqaravi era vakaitikotiko ena nodra dui vale se kei na dua tale na lewe ni matavuvale e vakadonuya na Valenivolavola ni Kaulotu Veiqaravi. Era na vakarautaka se tuvanaka na nodratou ilakolako vakai ira ki na vanua ni veiqaravi kevaka e gadrevi.
24.7.3
Veituberi kei na Veiliutaki
Era na tuberi ka liutaki na daukaulotu veiqaravi ena vanua era veiqaravi kina. E rawa talega ni ra tuberi ka liutaki mai vua na iliuliu ni veiqaravi ni kaulotu. Era na ciqoma na veidusimaki ni veisiga me baleta na nodra itavi mai vua na iliuliu ni kaulotu veiqaravi (me baleti ira na daukaulotu itabagone) se na manidia ni nodra ilesilesi ni veiqaravi (me baleti ira na daukaulotu qase).
O peresitedi ni iteki sa iliuliu vakalotu nei daukaulotu. Ena vukea talega na daukaulotu me kila vakavinaka ka muria na ivakatagedegede ni veiqaravi vakadaukaulotu (raica na iVakatagedegede ni Daukaulotu Vei Ira na Tisaipeli i Jisu Karisito-Kaulotu Veiqaravi).
24.7.4
Daukaulotu Veiqaravi ena Veikacivi ni Tabanalevu se iTeki
Sa rawa vei bisopi se peresitedi ni iteki me solia na veikacivi ni tabanalevu se iteki kivei ira na daukaulotu veiqaravi kevaka e sega ni veivakataotaki na veikacivi ena ilesilesi ni kaulotu se ituvatuva. Me baleti ira na daukaulotu itabagone veiqaravi, o ira na iliuliu oqo era na cakacaka vata kei na iliuliu ni kaulotu ena veiqaravi.
24.7.5
Vakacavari ni Kaulotu Veiqaravi
Ena veivosaki vata o peresitedi ni iteki, iliuliu ni kaulotu veiqaravi (baleti ira na daukaulotu itabagone), kei na daukaulotu veiqaravi me vakadeitaki kina na gauna ena vakacavara kina na daukaulotu na nona veiqaravi.
Na kaulotu veiqaravi me baleti ira na daukaulotu itabagone ena sega ni sivia e 24 na vula vei ira na tagane. Na kaulotu oqo ena sega ni sivia e 18 na vula vei ira na yalewa.
O ira na daukaulotu qase veiqaravi e rawa ni ra tosoya na gauna ni nodra veiqaravi ki na dua na tikinisiga e vakadonuya na peresitedi ni iteki kei daukaulotu.
iVakatakilakila
na marama e vosa tiko mai na itutu ni vunau
24.8
Ni Oti na Cakacaka ni Kaulotu
24.8.1
iVolatara ni Valetabu
24.8.1.1
O Ira na Daukaulotu iTabagone Era Veiqaravi Vakayawa Mai Vale
Me baleta na idusidusi ni ivolatara ni valetabu baleti ira na daukaulotu itabagone era sa lesu mai vale, raica na 26.5.3.
24.8.1.2
O Ira na Daukaulotu Qase Era Veiqaravi Vakayawa mai Vale
E rawa ni vakayacora na peresitedi ni kaulotu e dua na veivakatarogi ni ivolatara ni valetabu ena gauna e gadrevi kina. Kevaka e bula kilikili tu na daukaulotu, ena solia o peresitedi ni kaulotu e dua na ivolatara vou ka na cava tiko ena loma ni rua na yabaki.
24.8.1.3
Daukaulotu Veiqaravi
E dodonu vei ira na daukalotu veiqaravi me ra lokuca vata kei ira na iliuliu ena vanua era tiko kina na veivakatarogi ni vakavoutaki ni ivolatara ni valetabu (raica na 26.3.1).
24.8.2
Veivakatarogi ni Veivagalalataki vei Daukaulotu
Ena vagalalataki ira na daukaulotu o peresitedi ni iteki ka vakayacora e dua na veivakatarogi ni veivagalalataki. Sa rawa vua e dua na nona daunivakasala me vagalalataki ira na daukaulotu qase veiqaravi. Ena tikina, sa kena ivakarau vei peresitedi ni kaulotu se dua na daunivakasala e lesi me vagalalataki ira na daukaulotu. Me baleta na veivakadonui, raica na 6.3.
Ena rawa ni veivuke na idusidusi eso oqo ni veivakatarogi oqo.
Vakacaucautaki ira ena nodra veiqaravi vakaulotu.
Sureti ira me ra wasea na veika era sa sotava ena kaulotu.
Vakayaloqaqataki ira me ra tomana tikoga ni ra sa dua na tisaipeli ni bula taucoko i Jisu Karisito.
Vakasalataki ira me ra tara cake na itovo vinaka era a tauyavutaka vakadaukaulotu.
Vakayaloqaqataki ira me ra muria na Yalo e veisiga ka bula ena vakarokoroko.
Vakayaloqaqataki ira mera vakasamataka ka vakavakarau ki na veisiga ni mataka, oka kina na vuli kei na cakacaka baleti ira na daukaulotu itabagone. Vukei ira me ra tuva na takete ka tuva-ka me vaka e gadrevi. Railesuva na toso ena Noqu iTuvatuva vata kei ira na daukaulotu itabagone.
Levea na yalataki ni veivakalougatataki vakatabakidua me isau ni veiqaravi vakadaukaulotu.
Vakayaloqaqataki ira mera bula kilikili tikoga ki na ivolatara ni valetabu.
24.8.3
Ripote ni Daukaulotu kei na Vosa ena Soqoni ni Sakaramede
O ira na peresitedi ni iteki kei na tikina era na sureti ira na daukaulotu se qai vagalalataki wale tikoga oqo me ra ripotetaka na nodra veiqaravi ena dua na matabose e cake se matabose ni tikina. Oqo era oka kina na daukaulotu veiqaravi. E rawa talega vei ira na bisopi me ra sureti ira na daukaulotu era se qai vagalalataki walega mai me ra ripote ena dua na bose ni matabose ni tabanalevu.
Ena vanua e veidonui kina na yawa ni vanua se so tale na ituvaki, sa rawa vei ira na daukaulotu era se qai vagalalataki wale toka ga me ra solia nodra ripote ena vakayagataki ni tekinolaji se ena dua ga na bose ni matabose ni tabanalevu.
Eratou na tuvalaka na matabisopi na gauna me ra vosa kina na daukaulotu se qai suka mai ena soqoni ni sakaramede. Oqo era oka kina na daukaulotu veiqaravi. Na soqoni oqo e dua na soqoni ni sakaramede. Me ratou raica na matabisopi me vakamuri na ivakavuvuli e tiko ena 24.5.2. .
E rawa ni ra vosa ena soqoni ni sakaramede ena veitabanalevu tale eso na daukaulotu sa vagalalataki mai ena veisureti ni dua na lewe ni mataveiliutaki ni iteki se tikina. E rawa talega ni ra sureti mai vua e dua na lewe ni matabose e cake se matabose ni tikina.
24.8.4
Veikacivi
Era dau solia vakatotolo na veiliutaki na ilesilesi kei na veikacivi kivei ira na daukaulotu se qai vagalalataki wale toka ga. Oqo e okati kina na nodra okati me ra liganicakacaka vakalotu ni valetabu kevaka e ganita (raica na 25.5).
24.9
iVurevure baleta na Vakatutu kei na Veiqaravi ni Daukaulotu