Ngaahi Tohi Tuʻutuʻuní mo e Ngaahi Uiuiʻí
19. Mūsiká


“19. Mūsiká,” Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá: Ko e Ngāue ʻi he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní (2020).

“19. Mūsiká,” Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá.

ʻĪmisi
fefine mo ha tamasiʻi ʻoku tā piano

19.

Mūsiká

19.1

Taumuʻa ʻo e Mūsiká ʻi he Siasí

ʻI ha fakahā ki he Palōfita ko Siosefa Sāmitá, naʻe folofola ai ʻa e ʻEikí, “ʻOku fiefia ʻa hoku laumālié ʻi he hiva ʻo e lotó; ʻio, ko e hiva ʻa e kau māʻoniʻoní ko e lotu ia kiate au, pea ʻe tali ia ʻaki ʻa e tāpuaki ki honau ʻulú” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 25:12). Naʻá Ne toe folofola foki, “[Ko e] kau māʻoniʻoní … te nau haʻu ki Saione, ʻoku nau hiva ʻaki ʻa e ngaahi hiva ʻo e fiefia taʻengatá” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:71).

ʻOku fakatupulekina ʻe he ngaahi mūsika toputapú ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí. ʻOkú ne fakaafeʻi ʻa e Laumālié mo akoʻi ʻa e tokāteliné. ʻOkú ne toe fakatupu foki ha ongoʻi ʻapasia, fakauouangatahaʻi e kāingalotú, mo ʻomi ha founga ke hū ai ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi.

19.2

Hivá ʻi he ʻApí

Kuo poupouʻi ʻe he ʻEikí ʻa e fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí ʻo fakafou ʻi Heʻene kau palōfitá, ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi mūsika langaki moʻuí ʻi heʻenau moʻui fakaʻahó. ʻE lava ʻe he hivaʻi mo e fakafanongo ki he ngaahi mūsika toputapú ʻo fakaafeʻi mai ha ongo fakaʻofoʻofa mo ha nonga. Te ne toe lava foki ke fakatupulekina ʻa e ʻofá mo e uouangatahá ʻi he kau mēmipa ʻo e fāmilí. ʻE lava ke tokoniʻi ʻe he ngaahi himí ʻa e fakafoʻituituí ke ne maʻu ha loto-toʻa mo matuʻuaki ʻa e ʻahiʻahí.

ʻOku maʻu e ngaahi hiva ʻo e Siasí kuo ʻosi lekōtí ʻi he ngaahi feituʻu ko ʻení:

ʻOku ʻomi ʻe he Siasí ha ngaahi maʻuʻanga tokoni ke tokoniʻi ʻa e fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí ke nau ako ʻa e ngaahi tefitoʻi taukei fakamūsiká. ʻE lava ke maʻu kinautolu ʻi he music.ChurchofJesusChrist.org (vakai foki, 19.6). ʻOku fakalahi ʻe hono fakatupulaki ʻo e ngaahi taukei fakamūsiká ha ngaahi faingamālie ki he kāingalotú ke nau tokoni ai ʻi ʻapi pea ʻi he Siasí.

19.3

Mūsika ʻi he Ngaahi Fakatahaʻanga ʻo e Siasí

ʻOku hoko ʻa e ngaahi mūsika toputapú ko ha konga mahuʻinga ʻo e houalotu sākalamēnití mo e ngaahi houalotu kehe ʻa e Siasí. ʻOkú ne maʻu ʻa e mālohi ke fakaafeʻi ʻa e Laumālié, ʻo ʻomi ai ʻa e fakafoʻituituí ke ofi ange ki he ʻOtuá. “Ko ha niʻihi ʻo e ngaahi malanga maʻongoʻonga tahá ʻoku fai ia ʻaki hono hivaʻi ʻo e ngaahi himí.” (Vakai, Ngaahi Himí, ix.)

19.3.1

Ko Hono Palani ʻo e Hiva ki he Ngaahi Fakatahaʻanga ʻa e Siasí

ʻE ngāue ʻa e kau kouʻōtineita ʻo e mūsiká he uōtí mo e siteikí mo e kau taki lakanga fakataulaʻeikí ʻi hono palani ʻo e ngaahi hiva ki he ngaahi fakatahaʻanga lotú. Te nau fili ʻa e hiva te ne fakatupulaki ʻa e laumālie ʻo e moihuú ʻi he ngaahi fakatahaʻangá.

ʻOku fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi himí ki he hiva fakakātoa ʻa e kāingalotú ʻi he ngaahi fakatahaʻanga lotú. ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi himí pe ngaahi hiva toputapu kehé ki he fasi talitali mo e fasi mātukū, hiva ʻa e kuaeá, pea mo e hiva tokotahá pe fanga kiʻi polokalama fakakulupu īkí. Ko e hiva kotoa pē ʻi he ngaahi fakatahaʻanga ʻa e Siasí ʻoku totonu ke fakahoko ia ʻi he laumālie ʻo e lotu ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi, kae ʻikai ko ha fakaʻaliʻali ke fakaʻaliʻali ha talēniti hiva.

Ko hono fili ʻo e ngaahi hivá ʻoku totonu ke fenāpasi mo e laumālie moihū ʻo e ngaahi himí. ʻOku totonu ke nau akoʻi ʻa e ongoongoleleí ʻi he mālohi pea mahino.

ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi hiva toputapu kuo hiki pe hivaʻi ʻi ha ngaahi founga hiva kehekehe ʻi he anga fakafonuá ke taha ʻa e ngaahi faiʻanga lotú. ʻE lava ke fakakau ʻe he kau kouʻōtineita ʻo e hivá mo e kau taki lakanga fakataulaʻeikí ha ngaahi founga hiva kehekehe ʻoku taau pea fakamānako ki he kau mēmipa ʻoku kehekehe ʻenau taukeí.

19.3.2

Mūsika ʻi he Houalotu Sākalamēnití

ʻOku fakataha ʻa e kāingalotú ʻi he houalotu sākalamēnití ke manatu kia Sīsū Kalaisi ʻaki ʻenau maʻu e sākalamēnití. ʻOku nau fakataha ke tanumaki ʻa e tuí mo e fakamoʻoní pea mo lotu ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi. ʻOku totonu ke fili ʻa e hivá ke tokoni ke aʻusia ʻa e ngaahi taumuʻa ko ʻení.

ʻOku kau ʻi he hiva ʻi he houalotu sākalamēnití hano hivaʻi fakataha ʻo e ngaahi himí ke fakaava mo tāpuni ʻa e fakatahá pea mo e kimuʻa pea fakahoko ʻa e sākalamēnití. ʻOku ʻomi ʻe he ngaahi himi hiva fakatahá ha faingamālie ki he kāingalotú ke nau taha ʻi heʻenau kau moʻoni ʻi he moihū fakatahá. ʻOku totonu ke fekauʻaki ʻa e himi sākalamēnití mo e sākalamēnití pe ko e feilaulau ʻa e Fakamoʻuí. Ke maʻu ha fakamatala lahi ange, vakai, “Ngaahi Himi ki he Kāingalotú,” Ngaahi Himi, 259–60.

ʻOku tā ʻa e fasi talitalí ʻi he taimi ʻoku fakatahataha mai ai ʻa e kāingalotú kimuʻa ʻi he fakatahaʻangá. Ko hono taumuʻá ke fakatupu ha ʻātakai ʻo e moihuú ʻokú ne fakaafeʻi ʻa e Laumālié. Hili e lotu tukú, ʻe tā leva ha fasi mātuku ʻaki ha meʻalea ʻi he mavahe atu ʻa e kāingalotú mei he houalotú. ʻE lava ke fili ha ngaahi himi mo ha ngaahi fasi toputapu kehe ki he fasi talitalí mo e fasi mātukú.

ʻE lava foki ke kau ʻi he houalotu sākalamēnití ha himi hivaʻi fakataha ʻi he lolotonga ʻo e houalotú—hangē ko ʻení, ʻi he vahaʻa ʻo ha ongo malanga. Pe ʻe kau ai ha hiva ʻe taha pe lahi ange. ʻE lava ke fakahoko ʻeni ʻe ha ngaahi kuaea (vakai, 19.3.7), hiva leʻo pē pe taha ʻokú ne tā pē, pe fanga kiʻi kulupu iiki. ʻOku ʻikai totonu ke tukuange ʻa e ngaahi houalotu sākalamēnití ki ha ngaahi kulupu hiva mei tuʻa.

ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻa e pianó, ʻōkaní, pe ha toe meʻalea kehe kuo ʻosi fakangofua ʻe he kau pīsopelikí, ke tā fakataha mo e himi ʻoku hivaʻi ʻi he houalotu sākalamēnití (vakai, 19.3.6).

ʻE feinga ʻa e kau kouʻōtineita ʻo e hivá mo e kau pīsopelikí ke palanisi e ngāue ʻaki e ngaahi himi ʻoku ʻiloʻí mo e ngaahi himi ʻoku ʻikai faʻa ʻiloʻí. ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi hiva fili ʻoku hivaʻi ʻe he kuaea ʻa e uōtí pe ʻe ha niʻihi kehe, ki he kāingalotú ke nau maheni ange mo ha ngaahi himi ʻoku ʻikai fuʻu ʻiloá.

19.3.3

Mūsika ʻi he Ngaahi Kalasí mo e Ngaahi Fakataha Kehe ʻa e Uōtí

ʻE lava ke hoko hono hivaʻi ʻo e ngaahi himí ko ha founga lelei ke fakafeʻiloaki pe fakamamafaʻi ʻaki e ngaahi tefitoʻimoʻoni ʻo e ongoongoleleí. ʻE poupouʻi ʻe he kau takí ʻa e kau faiakó ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi himí mo e ngaahi hiva toputapu kehé ke tokoniʻi ʻenau faiakó.

Ko e ngaahi fakataha fakakōlomu mo e ngaahi kalasi ʻi he Sāpaté ʻoku ʻikai ko ha meʻa pau ke kamataʻaki ha himi kamata.

19.3.4

Hiva ʻi he Konifelenisi Fakasiteikí

ʻOku totonu ke palani ʻa e ngaahi hiva ki he konifelenisi fakasiteikí ke ne fakamālohia ʻa e tuí mo e fakamoʻoní. ʻOku totonu ke muimui ia ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he 19.3.1. ʻE vakaiʻi ʻe he maʻu mafai pulé ʻa e ngaahi hiva fili kotoa kuo fokotuʻú ʻi he kamataʻanga pē ʻo e palaní.

ʻOku meimei ke faʻa kau ʻi he hiva ki he konifelenisi fakasiteikí ha himi ʻoku hivaʻi ʻe he kāingalotú mo ha ngaahi hiva kehe kuo filifili mei ha kuaea, kau hiva solo, pe fanga kiʻi kulupu iiki. ʻOku angamaheni ke hivaʻi ʻe he haʻofangá ha himi ʻi he vaeua mālie ʻo e fakatahá. ʻE lava ke fakangofua ʻe he kau palesitenisī fakasiteikí ha solo mo ha ngaahi meʻalea kehe mavahe mei he pianó pe ʻōkaní (vakai, 19.3.6).

19.3.5

Mūsika Kehe ʻi he Falelotú

ʻE lava ke fakaʻaongaʻi he taimi ʻe niʻihi ʻa e [ʻapisiasí] ki ha ngaahi meʻa fakaʻaati fakafonua ʻoku kau ai ha mūsika fakamāmani, hangē ko ha ngaahi koniseti, ngaahi fakaʻaliʻali hiva, pea mo ha ngaahi fakaʻaliʻali kehe. Neongo ʻoku ʻikai poupouʻi ʻa e pasipasí ʻi he ngaahi fakatahaʻanga lotú, ka ʻe lava pē ʻo taau ʻi he ngaahi meʻa ko ʻení.

Ko e kau taki lakanga fakataulaʻeikí te nau tali e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ngaahi ʻekitivitī fakafonua ʻoku fai ʻi he [ʻapisiasí]. Vakai, 35.5 ki he fakamatala kau ki hono fakaʻaongaʻi totonu ʻo e ngaahi ʻapisiasí.

19.3.6

Ngaahi Meʻalea Fakamūsiká

ʻOku faʻa fakaʻaongaʻi pē ʻa e ngaahi meʻalea totonú ki he ngaahi fasi talitalí mo e fasi mātukú pea ki hono tā ʻo e ngaahi himí ʻi he ngaahi fakatahaʻanga ʻa e Siasí. ʻI he ngaahi feituʻu ʻoku maʻu ai mo lava ke tā ʻe he kāingalotú, ko e ʻōkaní mo e pianó ʻa e ongo meʻalea tuʻupaú. ʻE lava ke fakangofua ʻe he kau pīsopelikí hano fakaʻaongaʻi ʻo ha ngaahi meʻalea kehe ke tā ʻi he hiva fakatahá, fasi talitalí mo e fasi mātukú, mo ha ngaahi hiva filifili kehe.

ʻOku totonu ke ʻomi ʻe he ngaahi meʻalea fakamūsiká ʻa e ongoʻi molumalu ʻo e lotú pea tā ia ke pukepuke ʻa e laumālie ʻo e fakatahá.

Kapau ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha piano, ʻōkani, pe ha tokotaha tā piano pe ʻōkani, ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ha ngaahi fasi kuo ʻosi hiki tepi (vakai, 19.2).

19.3.6.1

Ko Hono Maʻu Mai ʻo e ʻŪ Meʻalea Fakamūsiká

ʻOku meimei ke fakanaunauʻi maʻu pē ʻa e ngaahi [ʻapisiasí] ʻaki ha ʻōkani, piano, pe ngaahi kīpooti ʻuhila. ʻE lava ke fetuʻutaki ʻa e kau takí ki he pule fakalotofonua ki he ʻū naunau fakatuʻasinó ki ha fakamatala fekauʻaki mo hono maʻu mai ʻo ha ngaahi meʻalea foʻou pe ko hano fetongi.

19.3.6.2

Ko Hono Tokangaʻi ʻo e ʻŪ Meʻalea Fakamūsiká

Ko e ngaahi pianó ʻoku fakatonutonu maʻu pē pea tokangaʻi mo e ngaahi ʻōkaní. ʻE lava ke fetuʻutaki ʻa e pīsopé pe fakafofonga falelotu fakasiteikí ki he pule ʻo e ʻū naunau fakatuʻasinó mo ha ngaahi fehuʻi. Kapau ʻe fiemaʻu, te ne toe lava ke fakahū ha kole ʻi he Founga Lipooti ʻo e Palopalema ki he Falé (FIR) ke tauhi mo monomono ʻa e ngaahi pianó mo e ʻōkaní (vakai, 35.4.2).

19.3.7

Ngaahi Kuaeá

Talu mei he kuonga ʻo e Fuakava Motuʻá, mo e hiva e fānau ʻa e ʻOtuá ʻi ha ngaahi kuaea ke fakafakahīkihikiʻi Ia. ʻOku ʻomi ʻe he ngaahi kuaea ʻo e Siasí ʻa e lāngilangi ki he ʻOtuá, fakatahaʻi mo langaki hake e kāingalotu ʻo e Siasí, pea mo ʻomi ha fiefia kiate kinautolu ʻoku kaú pea mo e kakaí.

19.3.7.1

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ngaahi fakahinohino ki hono fulifulihí
Ngaahi Kuaea Fakauōtí

ʻE lava ke fokotuʻu ʻe he ngaahi uōtí ha ngaahi kuaea ke faʻa hiva ʻi he houalotu sākalamēnití, ʻi he ngaahi feituʻu ʻoku tokolahi feʻunga ai ʻa e kāingalotú. ʻE lava ke ui ʻe he kau pīsopelikí ha talēkita ʻo e kuaeá mo ha tokotaha tā piano pe ʻōkani he kuaeá (vakai, 19.4.3.3).

ʻE lava pē ʻa e kāingalotu ʻo e uōtí ʻo loto-fiemālie ke hiva ʻi he kuaeá. ʻE toe lava pē foki ke fakaafeʻi ʻa e kāingalotú mo ha niʻihi kehe ke nau kau ai. ʻOku ʻikai fai ha sivi hiva ka nau toki kau.

ʻOku poupouʻi ʻa e ngaahi kuaeá ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi himi ʻo e Siasí. ʻOku hanga ʻe he hivaʻi ʻo e ngaahi himí ʻo fakaafeʻi ʻa e Laumālié mo tokoni ki he kau kuaeá mo e haʻofangá ke nau ʻilo ʻa e ongoongoleleí (vakai, Ngaahi Himi, 260–62). Kapau ʻoku fakaʻaongaʻi ha ngaahi hiva toputapu kehe ne filifili, ʻoku totonu ke muimui ki he ngaahi fakahinohino ʻi he 19.3.1 .

Ko e ngaahi ako hiva ʻa e kuaeá ʻoku ʻikai faʻa lōloa ange ʻi he houa ʻe tahá.

Kapau ʻoku fiemaʻu ʻe he kuaea fakauōtí ha laʻi hiva fakatuʻungafasi, ʻe lava ke fakatau ʻaki ia e paʻanga patiseti ʻa e uōtí (vakai, 19.7.1). ʻOku poupouʻi ʻa e ngaahi kuaea fakauōtí ke nau fevahevaheʻaki e laʻi tuʻungafasi hiva kuo fakataú mo e ngaahi kuaea kehe ʻi he siteikí. ʻOku fehangahangai mo e tuʻutuʻuni ʻa e Siasí ʻa hono hiki tatau ko ia ʻo e laʻi tuʻunga fasi hivá taʻemaʻu ha ngofua mei he tokotaha maʻu mafai pulusí (vakai, 38.8.11).

Makehe mei he kuaea fakauōtí, ʻe lava ke fakaafeʻi ʻa e ngaahi fāmilí mo e ngaahi kulupu ʻo e houʻeiki fafiné, houʻeiki tangatá, toʻutupú, pe fānaú, ke nau hiva ʻi he ngaahi houalotu ʻa e Siasí.

ʻĪmisi
ko e kuaea ʻoku hiva

19.3.7.2

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻe lava ke fili
Ngaahi Kuaea Fakasiteiki mo Fakavahaʻasiteikí

Ka fakangofua ʻe he kau taki fakasiteikí pe fakaʻēliá, ʻe lava ke fokotuʻu ha ngaahi kuaea fakasiteiki mo fakavahaʻa siteiki ki ha ngaahi konifelenisi fakasiteiki mo ha ngaahi toe meʻa kehe, hangē ko ha ngaahi polokalama fakakolo. Ka hili ʻa e fakatahá pe meʻa ʻoku faí, ʻe veteki leva ʻa e kuaeá kae ʻoua kuo toe hoko ha meʻa.

19.4

Taki Mūsika ʻi he Uōtí

19.4.1

Kau Pīsopelikí

Ko e pīsopé ʻokú ne fatongia ʻaki e mūsika ʻi he uōtí. Te ne lava ʻo vahe e fatongiá ni ki ha taha ʻo hono ongo tokoní. ʻOku ʻa e kau pīsopelikí ʻa e ngaahi fatongia ko ʻení:

  • Ui mo vaheʻi ha kāingalotu ke nau ngāue ʻi he ngaahi fatongia fakamūsika ʻoku fakamatalaʻi ʻi he 19.4.2 mo e 19.4.3 ʻo ka fiemaʻu.

  • Ngāue fakataha mo e kouʻōtineita ʻo e hivá he uōtí ke palani ʻa e hiva ki he ngaahi houalotu sākalamēnití (vakai, 19.3.1).

  • Akoʻi hono mahuʻinga ʻo e moihuú ʻo fakafou ʻi he mūsika he ngaahi fakatahaʻangá. Poupouʻi ʻa e kāingalotú ke nau kau ʻi he hiva fakakātoa he fakatahaʻangá. Poupouʻi e kāingalotú, tautautefito ki he toʻutupú, ke nau fakaʻaongaʻi fakaʻaho e hiva ʻoku langaki moʻuí ʻi heʻenau moʻui fakatāutahá (vakai, 19.2).

  • Fakapapauʻi ʻa e taimi ʻe ngāueʻaki ai ha ngaahi meʻalea kehe kae ʻikai ko ha piano pe ʻōkani ʻi he ngaahi fakatahaʻanga ʻa e Siasí (vakai, 19.3.6).

  • Poupouʻi e kuaea fakauōtí ʻaki hono fakalotolahiʻi e kāingalotú ke nau kau mai.

19.4.2

Kouʻōtineita Mūsika Fakauōtí

ʻOku ngāue ʻa e kouʻōtineita hiva fakauōtí ʻi he malumalu ʻo e fakahinohino ʻa e kau pīsopelikí. Ko hono ngaahi fatongiá ʻeni:

  • Hoko ko ha maʻuʻanga tokoni ki he kau pīsopelikí mo e kau taki kehe ʻo e uōtí ʻi he ngaahi meʻa fakahivá. ʻAlu ki he fakataha alēlea fakauōtí ʻi hano fakaafeʻi ʻe he pīsopé ke tokoni ʻi hono fakafekauʻaki ʻo e hivá ʻi he uōtí.

  • Ngāue fakataha mo e kau pīsopelikí ke palani ʻa e hiva ki he ngaahi houalotu sākalamēnití (vakai, 19.3.1 mo e 19.3.2).

  • Fokotuʻu mo tokangaʻi ha ngaahi polokalama ako ki he mūsiká ʻi he uōtí, ka fiemaʻu (vakai, 19.6). Tokoniʻi ʻa e kāingalotú ke nau maʻu ha ngaahi faingamālie ke fakatupulaki mo fakaʻaongaʻi ai honau ngaahi talēniti hivá ʻi he uōtí.

  • Te ne fakaongoongoleleiʻi ha kāingalotu ke nau nau fua ha ngaahi fatongia fakahiva ʻi he uōtí, ʻo ka kole ʻe he kau pīsopelikí. Fakataukeiʻi ʻa kinautolu ʻoku ngāue ʻi he ngaahi fatongia ko ʻení, fai ha poupou, fakahinohino, mo ha ako ʻo ka fiemaʻu.

  • Ngāue ʻi ha ngaahi fatongia fakahiva kehe ʻi he uōtí kapau ʻoku teʻeki uiuiʻi ha niʻihi kehe.

  • Talanoa mo e kouʻōtineita ʻo e hivá he siteikí ki ha ako mo ha tokoni, ʻo ka fiemaʻu.

19.4.3

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻe lava ke fili
Ngaahi Uiuiʻi Kehe

ʻI he ngaahi uooti ʻoku lalahi feʻungá, ʻe lava ke ui ʻe he kau pīsopelikí ha kāingalotu ke nau ngāue ʻi he ngaahi fatongia ko ʻení. ʻE lava ke ui ʻa e toʻutupu mo kinautolu ʻo e ngaahi tui fakalotu kehé ke nau ngāue. ʻE lava ke fulifulihi ʻe he kau pīsopelikí ʻa e ngaahi uiuiʻi ko ʻení ʻo ka fiemaʻu, ke feau e ngaahi fiemaʻu ʻo honau uōtí.

19.4.3.1

Faihiva ʻo e Uōtí

ʻE tataki ʻe he faihivá ʻa e ngaahi himi hiva fakakātoa ʻi he houalotu sākalamēnití pea mo e ngaahi fakataha kehe ʻa e uōtí ʻi hano fiemaʻu.

19.4.3.2

Tā-piano ʻa e Uōtí

ʻE tā ʻe he tokotaha tā-ʻōkani pe tā-piano ʻo e uōtí ʻa e ngaahi fasi teuteú mo e ngaahi fasi mātukú pea tā mo e ngaahi himí ʻi he houalotu sākalamēnití pea mo ha toe ngaahi fakataha kehe ʻa e uōtí ʻo fakatatau mo hano kole. ʻE lava foki ke kau fakataha ʻa e tokotaha tā-ʻōkaní mo e kuaeá pe hoko ko ha tā-piano ʻa e Palaimelí ʻo ka fie maʻu.

Ko e taimi ʻoku ʻikai lava ai ha taha ʻi he uōtí ʻo tā ʻa e pianó pe ʻōkaní, ʻoku lava pē ke maʻu ʻa e ngaahi founga ko ʻení:

  • ʻE lava ke tā ʻe ha mēmipa ha meʻalea kuo ʻosi fakangofua ʻe he pīsopé (vakai, 19.3.6).

  • ʻOku ʻi ai ha ngaahi piano mo ha ngaahi ʻōkani fakaʻilekitulōnika ʻoku nau tā ha ngaahi fasi kuo ʻosi fakapolokalamaʻi ʻe maʻu ʻi ha ngaahi ʻapisiasi ʻe niʻihi (vakai, 19.3.6.1).

  • ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kāingalotú ha ngaahi lekooti mei he ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení:

19.4.3.3

Talēkita ʻo e Kuaeá mo e Tokotaha Tā Meʻalea ʻa e Kuaeá

ʻE fokotuʻu ʻe he talēkita ʻo e kuaea ʻa e uōtí ʻa e hiva ke hivaʻi ʻe he kuaeá, tataki e ngaahi ako hiva ʻa e kuaeá, pea mo tā e hiva ʻa e kuaeá ʻi he ngaahi houalotu sākalamēnití (vakai, 19.3.7).

ʻE tā ʻe he tokotaha tā piano pe ʻōkani ʻo e uōtí ʻi he ngaahi ako hiva ʻa e kuaeá pea mo e taimi ʻe hiva ai ʻa e kuaeá ʻi he ngaahi houalotu sākalamēnití.

  .

19.4.3.4

Faihiva ʻa e Palaimelí mo e Taha Tā-piano ʻa e Palaimelí

Vakai, 12.3.4.

19.4.3.5

Kau Mataotao ʻi he Mūsiká

ʻE lava ke ui ʻe he kau pīsopelikí ha kau mataotao ke nau tokoni ʻi hono akoʻi ʻo e hivá ʻi he uōtí (vakai, 19.6).

19.5

Tuʻunga Fakatakimuʻa ʻo e Hivá ʻi he Siteikí

19.5.1

Kau Palesitenisī Fakasiteikí

ʻE tokangaʻi ʻe he palesiteni fakasiteikí ʻa e hiva he siteikí. Te ne lava ʻo vahe ʻa e ngaahi fatongia ko ʻení ki ha taha ʻo hono ongo tokoní pe ha mēmipa ʻo e fakataha alēleaʻanga māʻolungá:

  • Ui mo vaheʻi ha kāingalotu ke nau ngāue ʻi he ngaahi fatongia fakahiva ʻoku fakamatalaʻi ʻi he 19.5.2 mo e 19.5.3 ʻi hano fiemaʻu.

  • Feongoongoi mo e kouʻōtineita hiva fakasiteikí ke palani e hiva ki he konifelenisi fakasiteikí mo e ngaahi meʻa fakasiteiki kehé (vakai, 19.3.1, 19.3.4, mo e 19.3.7.2).

  • Akoʻi hono mahuʻinga ʻo e moihuú ʻo fakafou ʻi he mūsika he ngaahi fakatahaʻangá. Poupouʻi ʻa e kāingalotú ke nau kau ʻi he hiva fakakātoa he fakatahaʻangá. Poupouʻi e kāingalotú ke nau fakaʻaongaʻi fakaʻaho ʻa e hiva ʻoku langaki moʻuí ʻi heʻenau moʻui fakaʻahó (vakai, 19.2).

  • Fakakaukauʻi ʻa e taimi ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ai ha ngaahi meʻalea kehe mei he pianó pe ʻōkaní, ʻi he ngaahi fakatahaʻanga fakasiteikí (vakai, 19.3.6).

19.5.2

Kouʻotineita Mūsika ʻo e Siteikí

ʻOku ʻa e kouʻōtineita fakasiteiki ʻo e mūsiká ʻa e ngaahi fatongia ko ʻení, ʻi he malumalu ʻo e fakahinohino ʻa e kau palesitenisī fakasiteikí:

  • Hoko ko ha maʻuʻanga tokoni ki he kau palesitenisī fakasiteikí mo e kau taki fakasiteiki kehé, ʻi he ngaahi meʻa fakamūsiká.

  • Feongoongoi mo e kau palesitenisī fakasiteikí ke palani ʻa e hiva ki he konifelenisi fakasiteikí mo ha ngaahi meʻa kehe ʻa e siteikí (vakai, 19.3.1, 19.3.4, mo e 19.3.7.2).

  • Fokotuʻu mo tokangaʻi ʻa e ngaahi ako hiva ʻi he siteikí (vakai, 19.6).

  • Ka kole ʻe he kau palesitenisī fakasiteikí, te ne fokotuʻu ange ha kāingalotu ke nau fua ʻa e ngaahi fatongia fakasiteiki he hivá. Fakataukeiʻi ʻa kinautolu ʻoku ngāue ʻi he ngaahi fatongia ko ʻení. Fai ha poupou, fakahinohino, mo ha ako ʻo ka fiemaʻu.

  • Fakahoko ha ako mo ha poupou ki he kau kouʻōtineita hiva fakauōtí, ʻo ka fiemaʻu.

  • Hoko ko e faihiva mo e talēkita ʻo e kuaeá ʻi he ngaahi fakataha fakasiteikí kapau naʻe teʻeki ui ha niʻihi.

19.5.3

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻe lava ke fili
Kau Mataotao Fakasiteiki ki he Hivá

ʻE lava foki ke uiuiʻi ha kau mataotao mūsika fakasiteiki, ʻi hano fiemaʻu. ʻE lava ke kau ai ha talēkita kuaea fakasiteiki, faihiva fakasiteiki, mo ha tokotaha tā-piano pe ʻōkani fakasiteiki. ʻE toe lava pē foki ke vahe ʻa e kau mataotao fakasiteiki he hivá ke nau fakahoko ha ako fekauʻaki mo e hivá (vakai, 19.6).

19.6

Ako ki he Hivá mo e Ngaahi Maʻuʻanga Tokoní

ʻOku hanga ʻe he ako ki he tefitoʻi poto fakahivá, ʻo fakafaingamālieʻi ʻa e kāingalotú ke nau fakaʻaongaʻi honau ngaahi talēnití ke tokoni ʻi he Siasí. ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení kiate kinautolu ʻoku ʻi ai hanau ngaahi fatongia fakahiva. Te nau toe lava foki ʻo tokoni ki he kāingalotu kotoa ʻoku nau fie fakatupulaki ʻa e ngaahi poto fakamūsiká.

Ko e ʻū tefitoʻi fakamatala ki he ako hivá ʻoku maʻu ia ʻi he konga “Ko Hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Tohi Himí” ʻi he Ngaahi Himí mo e “Fakaʻaongaʻi ʻo e Tohi Hivá” ʻi he Tohi Hiva ʻa e Fānaú.

ʻE lava foki ke ʻaonga lahi mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení:

  • ʻOku maʻu ha laipeli ʻo e ngaahi hiva mo e ngaahi fasi kuo hiki ke fakaʻaongaʻi ʻi ʻapi pea ʻi he lotú ʻi he polokalama Sacred Music pea ʻi he ʻinitanetí ʻi he music.ChurchofJesusChrist.org. ʻE lava ke tokoni ʻa e fanongo ki he ngaahi mūsika kuo lekōtí ke maheni ange ai ʻa e kāingalotú mo e ngaahi himí.

  • ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi fasi ʻoku tā ʻi he ChurchofJesusChrist.org kiate kinautolu ʻoku feinga ke ako ha ngaahi hiva foʻou pe fakatupulaki e poto fakamūsiká.

  • &Nbsp; ʻE lava ke tokoni ʻa e Tefitoʻi Polokalama Ako ki he Hivá ki he kāingalotú ke nau ako e founga ke lau ai e notá mo tā ʻa e fasí. &Nbsp; ʻOku kau ai ʻa e Conducting Course Kit mo e Keyboard Course Kit. ʻE lava ke fakatau ʻa e maʻuʻanga tokoni ko ʻení ʻi he store.ChurchofJesusChrist.org.

  • Kuo ʻosi fokotuʻu ha Sinoʻi Paʻanga Tokoni Fakaako he Mūsiká ʻi he hetikuota ʻo e Siasí ke ne foaki ha ʻū kīpooti, ʻū naunau ako, pea mo ha fakahinohino maʻá e kāingalotu ʻoku nau feinga ke fakatupulaki ʻenau ngaahi taukei fakamūsiká. Ki ha fakamatala fekauʻaki mo e polokalamá ni, vakai, musicfund.ChurchofJesusChrist.org.

ʻE lava ke fokotuʻutuʻu ʻe he kau kouʻōtineita mūsika ʻi he siteikí mo e uōtí ha ngaahi kalasi ako fekauʻaki mo e hivá ki he kau faihivá, kau faihiva he kuaeá, pe kau tā pianó pe ʻōkaní. ʻE lava ke fakakau ʻe kinautolu ʻoku kaú ʻa kinautolu ʻoku lolotonga ngāue ʻi he ngaahi fatongia fakahivá mo ha kakai lalahi, toʻutupu, mo ha fānau ʻoku nau manako ai. ʻE lava ke akoʻi ʻe he kau kouʻōtineita hivá pe kau mataotaó ʻa e ngaahi kalasí. ʻE toe lava foki ke toe fokotuʻu ʻe he kau kouʻōtineita hivá ha kau faiako feʻunga ke nau fai ʻa e akoʻí.

Ko e feituʻu ʻoku tokolahi feʻunga ai ʻa e kāingalotú, ʻe lava ke feongoongoi ʻa e kau kouʻōtineita hivá mo e kau taki lakanga fakataulaʻeikí ʻo fokotuʻu ha ngaahi ako pe fakahinohino fakasiteiki pe fakavahaʻa siteiki. ʻOku ʻikai ʻeke ha totongi ki he ako ʻoku fakalele ʻe he Siasí.

19.7

Ngaahi Tuʻutuʻuni mo e Ngaahi Fakahinohino Kehe

19.7.1

Ko Hono Maʻu Mai mo Hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Mūsiká

ʻOku ʻoatu ha ʻū tohi himi foʻou ki he ngaahi ʻapisiasi foʻoú. ʻE lava ke fakatau ha ngaahi tohi himi, hiva ki ha kuaea, pea mo ha ngaahi hiva kehe ʻaki e paʻanga patiseti fakasiteikí pe fakauōtí.

19.7.2

Fakaʻaongaʻi ʻo e ʻŪ Meʻalea ʻo e ʻApisiasí ki he Ako Polokalamá, Fakahinohino Fakafoʻituituí, mo e Ngaahi Fakaʻaliʻalí

ʻE lava ke fakamafaiʻi ʻe he kau taki lakanga fakataulaʻeikí hano fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi piano mo e ngaahi ʻōkani ʻo e ʻū ʻapisiasí, ki he ako tā-pianó mo e ʻōkaní, ngaahi ako fakafoʻituitui totongí, pea mo e ngaahi fakaʻaliʻali ʻoku kau ai e kāingalotu ʻo e ngaahi ʻiuniti ʻoku nau fakaʻaongaʻi ʻa e ʻapisiasí, kapau ʻoku ʻikai ha toe founga lelei ange ke fili mei ai. Ko e fakamafaiʻi ko ʻení ko ha fakaʻatā makehe ia ʻo hangē ko hono fakamatalaʻi ʻi he 35.5.6.1. ʻOku ʻikai totonu ke fai ha totongi hū ki he ngaahi fakaʻaliʻalí.

19.7.3

Kuaea ʻa e Tukui Koló

ʻOku ʻikai ke fakapaʻanga (sponsor) ʻe he Siasí e ngaahi kuaea tuʻumaʻu ʻa e tukui koló, neongo ʻoku tataki mo meimei tokolahi taha aí ko e kāingalotu ʻo e Siasí. ʻOku ʻikai totonu ke fakaʻaongaʻi ʻe he ngaahi kuaea ko ʻení ha ngaahi fakamatala ki he Siasí ʻi honau ngaahi hingoá.

Kapau ʻe fakangofua ʻe he kau palesitenisī fakasiteikí, ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he ngaahi kuaea ʻo e tukui koló ʻa e ngaahi fale ʻo e Siasí ki he ngaahi ako hivá mo e ngaahi fakaʻaliʻalí. ʻOku totonu ke nau muimui ki he ngaahi tuʻunga moʻui taau mo e ngaahi tuʻutuʻuni faka-Siasi fekauʻaki mo e ngaahi ʻapisiasí (vakai, 35.5).