“Mga Allergy sa Pagkaon,” Mga Serbisyong Pangkakulangan: Mga Lider (2020)
“Mga Allergy sa Pagkaon,” Mga Serbisyong Pangkakulangan: Mga Lider
Mga Allergy sa Pagkaon
Ang mga allergy sa pagkaon ug mga reaksyon ngadto sa pagkaon makahimo og dakong epekto sa pisikal ug emosyonal nga kahimsog ug abilidad sa usa ka tawo sa pag-apil sa mga miting ug mga kalihokan sa Simbahan.
Unsa ang allergy sa pagkaon?
Ang allergy sa pagkaon maoy usa ka kahimtang diin ang pagkaon sa usa ka piho nga makaon makapahimo sa lawas nga masayop sa pagtan-aw niini isip usa ka makadaot nga pagkaon. Kini nga reaksyon makaaghat og grabe nga reaksyon [anaphylaxis] nga mahimong makamatay. Sa tibuok kalibotan, 240–550 ka milyon ka mga tawo mahimong mag-antos og mga allergy sa pipila ka pagkaon, apan ang labing kasagaran nga mga allergy mao ang ngadto sa mga mani, mga liso sa bunga sa kahoy, isda, kinhason, gatas, mga itlog, trigo, ug soya.
Sa simbahan, ang mga hamtong, mga kabatan-onan, ug mga kabataan kasagaran nalantad ngadto sa mga makapa-allergy sa pagkaon niini nga mga paagi:
-
Hinimo sa panimalay nga mga pagkaon nga gidalit diha sa mga kalihokan sa Simbahan
-
Walay gibutang nga ngalan sa mga pagkaon, sama sa mga hinimo sa panaderia o gi-bake nga mga pagkaon sa panimalay
-
Kontaminasyon sa mga pagkaon nga adunay makapa-allergy
-
Pag-andam, pag-apod-apod, o pag-ambit sa pan sa sakramento nga adunay mga makapa-allergy o nakontamina sa mga makapa-allergy
-
Hinatag nga mga pagkaon, kendi, o ubang mga pagkaon nga adunay mga makapa-allergy
Unsaon nako pag-ila og reaksyon sa allergy sa pagkaon ug anaphylaxis?
Tan-awa ang mosunod nga mga sintoma, nga mahimong dili grabe o grabe kaayo:
-
Maglisod sa pagginhawa, maghangos, o pabalik-balik nga ubo
-
Luspad o milagom ang panit, nakuyapan, hinay ang pulso, o kalipong
-
Adunay nag-ali sa tutunlan, pagaw, o maglisod sa pagginhawa o pagtulon
-
Klaro nga paghubag sa dila o mga ngabil
-
Mga panlibagha [hives] sa lawas, naglukop nga pamula, o pangatol
-
Balik-balik nga pagsuka o grabe nga kalibang
-
Pagbati nga adunay ngil-ad nga mahitabo, kakulba, o kalibog
-
Pag-ubos sa presyon sa dugo
-
Pangatol o pagtulo sa sip-on o panghatsing
-
Katol nga baba
-
Murag kasukaon o kagil-as
Unsa ang anaphylaxis?
Ang anaphylaxis maoy usa ka kalit, grabe, ug may kalagmitan nga makamatay nga reaksyon sa allergy. Ang mga sintoma mahimong mahitabo sulod sa mga minuto o mga oras human makahikap, makahanggap o makakaon. Ang dili paghatag og emerhensiya nga tambal nga gitawag og epinephrine (nailhan usab nga adrenaline) inubanan sa emerhensiya nga pag-amuma, ang resulta mahimong makamatay. Mga sintoma sa anaphylaxis naglakip sa:
-
Napiot nga agianan sa hangin.
-
Ubos kaayo nga presyon sa dugo.
-
Kalit og grabe nga pag ubos sa presyon sa dugo tungod sa anaphylaxis (anaphylactic shock).
-
Natuok tungod sa paghubag sa tutunlan.
Unsa ang labing maayo nga tambal alang sa usa ka reaksyon?
Ang epinephrine mao ang labing kasagarang gigamit nga medisina sa pagtambal og grabe nga mga reaksyon ug sa anaphylaxis. Makuha kini pinaagi sa reseta [prescription] isip usa ka himan sa pag-injection sa kaugalinon (sama sa EpiPen, Auvi-Q, o Adrenaclick). Kasagaran sa mga tawo nga adunay mga allergy sa pagkaon magdala og usa niini nga mga himan uban kanila. Kon ang mga miyembro adunay usa ka allergy sa pagkaon, ang mga lider ug mga magtutudlo kinahanglan nga maghisgot uban kanila o sa ilang mga ginikanan sa mahimong itambal agi og panagana sa usa ka reaksyon sa allergy.
Unsaon nako pagtubag sa usa ka anaphylactic nga reaksyon?
Kon ang usa ka tawo nagsinati og anaphylaxis:
-
Pag-inject dayon og epinephrine (kon aduna).
-
Tawaga ang 911 ug paghangyo og ambulansya nga adunay epinephrine.
-
Tawaga ang mga ginikanan sa mga kabataan ug mga kabatan-onan human sa mga lakang 1 ug 2.
Kon ang mga sintoma walay kalamboan o ang mga sintoma mobalik, dugang nga mga dosis sa epinephrine ang mahimong ihatag mga lima ka minuto human sa unang dosis. Ibalhin ang tawo ngadto sa usa ka pang-emerhensiya nga pasilidad, ug pagpabilin didto sa dili mominos sa upat ka oras, tungod kay ang mga sintoma mahimong mobalik. Ayaw pagsalig sa mga antihistamine. Kini motabang lamang sa mga problema sa panit ug mahimong motabon sa bisan unsa nga anaphylactic nga mga reaksiyon, maglangan sa paghatag sa epinephrine ug sa posible nga mga epekto nga dili mamaayo, lakip ang pagkamatay. Kon ikaw dili makasiguro kon unsa ang buhaton, hatagi ang tawo og epinephrine ug tawaga ang 911. Kon ang usa ka tawo nga adunay allergy sa pagkaon magkasakit, ayaw gayod siya biyai nga mag-inusara.
Sa unsa nga paagi ako makatabang sa pagpugong og mga paglantad sa pagkaong makapa-allergy ug sa anaphylaxis?
Ang pagsunod sa mga lagda sa ubos motabang niadtong adunay mga allergy sa pagkaon nga magpabiling luwas diha sa usa ka sitwasyon sa simbahan:
-
Seryosoha ang pagtan-aw sa mga allergy sa pagkaon, tungod kay kini mahimong makamatay.
-
Kon ang mga miyembro adunay mga allergy sa pagkaon, pakigsulti kanila ug sa mga ginikanan sa mga kabataan ug mga kabatan-onan.
-
Hibaloi kon unsa nga mga pagkaon ang kinahanglan gayod nilang likayan, ug tinoa kon aduna bay luwas nga mga ikapuli.
-
Pahibaloa sila kon kanus-a adunay pagkaon.
-
Likayi ang pagdalit og gi-bake sa balay o sa panaderia nga mga pagkaon. Ang mao nga mga pagkaon sa kasagaran mas taas og risgo sa kontaminasyon ug sa kanunay walay mga sangkap nga gilista diha sa impormasyon.
-
-
Butangi og label sa mga sangkap ang pagkaon nga gihimo sa panimalay.
Unsaon niadtong adunay mga allergy sa pagkaon nga luwas nga makaambit sa sakramento?
Ang mga lider ug mga magtutudlo kinahanglan nga mahimong sensitibo sa pisikal ug emosyonal nga epekto sa mga allergy sa pagkaon diha sa usa ka tawo ug kinahanglan nga mopalambo og mga paagi nga luwas nga mopaapil sa mga tawo sa tanan nga mga kalihokan ug pagsimba—lakip ang pag-ambit sa sakramento (tan-awa sa Kinatibuk-ang Tamdanan nga Basahon: Pagserbisyo diha sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, 18.9.3). Ang mga giya sa ubos mahimong makatabang:
-
Ang mga miyembro nga adunay mga allergy sa pagkaon, sama sa dili makauyon og prutina sa trigo (gluten) o uban nga mga kondisyon, kinahanglan nga mopahibalo sa usa ka sakop sa bishopric ug makighisgot kaniya kon unsa nga mga pagpahiuyon ang mahimong angay alang sa sakramento.
-
Ang mga miyembro mahimong mohatag sa ilang kaugalingong pan nga dili makapa-allergy o ubang sama og napikas nga ikapuli nga pan. Ang mga miyembro mahimong magdala og ikapuli nga napikas-pikas nang daan nga pan sulod sa gi-seal nga plastik bag ug ihatag kini ngadto sa usa ka tighupot sa pagkapari aron ibutang sa lain nga tray.
-
Sa panahon sa sakramento, ang mga tighupot sa pagkapari magpikas-pikas sa naandan nga pan apan dili ablihon ang mga bag o hikapon ang dili makapa-allergy nga ipuli nga pan. Ang pag-ampo sa pagpanalangin sa pan ihalad sa normal nga paagi.
-
Ang bishopric moseguro nga ang mga tighupot sa pagkapari makaila sa mga miyembro ngadto kang kinsa ang dili makapa-allergy nga aytem kinahanglan nga ihatag. Kadto kinsa mag-andam, magdumala, ug maghatag sa sakrament kinahanglan nga makadawat og pagbansay kon unsaon sa paglikay og kontaminasyon.
-
Depende sa gidaghanon sa mga indibidwal nga nalambigit o sa piho nga mga sitwasyon, ang bishopric mahimong mohimo og kausaban sa pamaagi.
Unsaon nako paglikay sa kontaminasyon?
-
Sabta kon unsa ang kontaminasyon ug unsaon sa paglikay niini. Ang kontaminasyon mahitabo kon ang usa ka pagkaon masagol sa lain nga pagkaon o butanganan. Isip resulta, ang matag pagkaon o butanganan dayon adunay gamay nga mga gidaghanon sa makapa-allergy sa pagkaon. Kini nga mga gidaghanon gamay ra kaayo nga kasagaran dili kini makita, apan kini mabalhin ngadto sa pagkaon nga sa kinatibuka-an gihunahuna nga luwas. Bisan ang gamay kaayo ang gidaghanon sa mga makapa-allergy sa pagkaon adunay kalagmitan nga makahimo og makapeligro sa kinabuhi nga reaksiyon sa allergy.
-
Atol sa sakramento, likayi ang kontaminasyon pinaagi sa pagsunod sa mga giya sa ubos:
-
Panghunaw og maayo gamit ang sabon ug tubig sa dili pa mag-andam sa sakramento (ang sanitizer sa kamot dili makakuha sa bisan unsa nga mga makapa-allergy sa pagkaon).
-
Ang dili makapa-allergy nga pan kinahanglan nga unahon sa paghikap sa dili pa trabahoon ang pan nga adunay makapa-allergy niini. Kon ikaw nakahikap sa pan nga adunay makapa-allergy niini, seguroha ang pagpanghunaw sa imong mga kamot gamit ang sabon ug tubig sa dili pa mohikap sa dili makapa-allergy nga mga aytem.
-
Ang tanang dili makapa-allergy nga mga aytem kinahanglan nga ibutang sa lain nga dili makapa-allergy nga tray.
-
Kon ang usa ka miyembro nagdala og napikas-pikas nang daan nga dili makapa-allergy nga ipuli nga pan sulod sa gi-seal nga sudlanan, ayaw abliha ang sudlanan; ibutang kini diha sa lain nga dili makapa-allergy nga tray.
-
Unsaon niadtong adunay mga allergy sa pagkaon nga luwas nga makaapil sa mga kalihokan ug mga kamping sa Simbahan?
Ang pag-apil sa mga kalihokan ug mga kamping sa Simbahan mahimong makalingaw alang sa tanan dili igsapayan sa mga allergy sa pagkaon pinaagi sa pipila ka pagplano ug komunikasyon. Aniay pipila ka estratehiya nga mahimong ikonsiderar sa mga miyembro ug mga lider aron sa pag-awhag og kahilwasan:
-
Ang mga miyembro nga adunay mga allergy sa pagkaon, pagkasensitibo sa pagkaon, o uban nga mga kondisyon kinahanglan nga mopahibalo sa usa ka sakop sa bishopric o laing tukma nga lider sa Simbahan ug makighisgot kanila kon unsa nga mga pagpahiuyon ang mahimong angay alang sa mga kalihokan o mga kamping sa Simbahan. Ang mga ginikanan sa kabatan-onan kinahanglan nga mopahibalo sa mga allergy sa pagkaon diha sa porma sa Permission and Medical Release. Ang mga lider kinahanglan nga rebyohon pag-ayo ang bisan unsang mga pagbutyag diha sa porma.
-
Awhaga ang pagbutang og label sa tanang aytem sa pagkaon nga gidala ngadto sa mga kalihokan sa grupo. Kini motabang sa tanan nga masayod kon unsay luwas nga kaonon.
-
Kon posible, ang mga miyembro mahimong mosangkap sa ilang kaugalingon nga mga pagkaon o meryenda. Makatabang kini sa pagseguro sa luwas nga mga kapilian nga dili magsalig sa unsay gihatag.
-
Isugyot nga ang grupo maglakip og mga pagkaon nga dili maka-allergy ug likayan ang mga pagkaon nga ang mga sakop sa grupo adunay grabe nga mga allergy diha sa ilang pagplano sa pagkaon.
-
Ang uban mahimong gusto sa usa ka gitudlo nga dapit nga kalingkoran. Kon mao kini ang kahimtang, paghangyo og lahi nga lugar alang sa mga pagkaon nga luwas sa allergy aron maminosan ang risgo sa kontaminasyon.
-
Tipigi ang mga pagkaon nga dili maka-allergy ug anaa sa usa ka lahi nga lugar aron malikayan ang kontaminasyon.
-
Ang mga lider kinahanglan nga adunay plano sa emerhensiya alang sa allergy sa pagkaon. Tan-awa sa “Unsaon sa pagresponde sa usa ka anaphylactic nga reaksiyon?” dinhi niini nga pahina alang sa dugang nga mga detalye.
Dugang nga mga Kapanguhaan
Alang sa dugang nga impormasyon kabahin sa mga allergy sa pagkaon, anaphylaxis, ug unsaon sa pag-ila ug pagresponde ngadto sa mga reaksiyon sa allergy, tan-awa ang mosunod nga mga kapanguhaan:
-
Ma-imprinta nga mga Poster ug mga Timaan
-
Lisa A. Thomson, “Pagdumala sa mga Allergy sa Pagkaon diha sa Simbahan,” Liahona, Hunyo 2020, 22–27.
-
-
World Allergy Organization White Book on Allergy: Update 2013 (World Health Organization, 2013), worldallergy.org.
-