li Kristo chiru laj Pilato

Ecce Homo, xb’aan laj Antonio Ciseri

19–25 junio

Mateo 27; Markos 15; Lukas 23; Jwan 19

“Xtz’aqlok ru”

Sa’ Mateo 27; Markos 15; Lukas 23; ut Jwan 19, wan reetalileb’ li hoonal sa’ xraqik lix yu’am li Kolonel sa’ li ruchich’och’. K’e aach’ool chireek’ankil lix rahom choq’ aawe naq nakattzolok chirix lix mayej ut lix kamik.

Tz’iib’a li nakak’oxla

Sa’ chixjunil li raatin ut lix b’aanuhom, li Jesukristo kixk’ut li tz’aqal rahok—a’an li yeeb’il resil xb’aan li apostol aj Pablo (chi’ilmanq 1 Korintios 13). Kik’utman a’in chi tz’aqal tz’aqal naq ok re chi raqe’k lix yu’am li Kolonel sa’ li ruchich’och’. Kikana chi ch’anch’o naq wankeb’ li ke’jitok re rik’in b’alaq’il, ut kixk’ut naq “ink’a’ napo’k” (1 Korintios 13:5). Kixkanab’ rib’ chi rape’k, chi eetz’uuk, ut chi kamsiik chiru krus, us ta kiwan xwankil chi elk chaq sa’eb’ li rahilal a’in, ut chi jo’kan kixk’ut naq “wank xkuyum” ut “chixjunil naxkuy” (1 Korintios 13:4, 7). Kixtoq’ob’a ru lix na’ ut kiruxtaanaheb’ ru li ani ke’k’ehok chaq re chiru krus—us ta yoo chaq chixk’ulb’al nimla rahilal—ut a’in naxk’ut naq “ink’a’ naxsik’ xchaab’ilal xjunes” (1 Korintios 13:5). Naq yoo chi raqe’k lix yu’am sa’ li ruchich’och’, li Jesus kixb’aanu li k’a’ru ak yoo chaq chixb’aanunkil chiru chixjunil lix yu’am—kooxtzol rik’in lix b’aanuhom. Relik chi yaal naq li tz’aqal rahok “a’an li saq ruhil rahok narahok wi’ li Kristo” (Moroni 7:47).

reetalil li tzolok aajunes

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes

Mateo 27; Markos 15; Lukas 23; Jwan 19

Rik’in naq li Jesukristo kiwan xch’ool chixk’ulb’al li rahilal, nak’utun lix rahom choq’ re li Yuwa’b’ej, ut choq’ qe chiqajunil laa’o.

Us ta li Kolonel kiwan xwankil chixb’oqb’aleb’ chaq k’iila “teep chi anjel” (Mateo 26:53), a’an kiwan xch’ool chixnumsinkil li raqb’a-aatin li moko tiik ta, li rahil eetz’unk, ut xnimal li rahilal re tz’ejwalej. K’a’ut naq kixb’aanu? “Sa’ xk’ab’a’ lix chaab’ilal xch’ool aj rahonel,” jo’ kixch’olob’ laj Nefi, “ut xnajtil li royb’enihom choq’ reheb’ li ralal xk’ajoleb’ li winq” (1 Nefi 19:9).

li Kristo naq yoo chixpaqonkil li krus

“Ut yoo chixpaqonkil lix krus naq xko’o sa’ li na’ajej … Golgota” (Jwan 19:17).

Maare us raj taatikib’ tzolok chirixeb’ li hoonal sa’ roso’jik xyu’am li Kolonel rik’in rilb’al 1 Nefi 19:9. B’ar sa’ Mateo 27; Markos 15; Lukas 23; ut Jwan 19 nakataw resil li rahilal kixye laj Nefi naq tixk’ul li Jesus?

• “Te’xb’ir rix jo’ chanchan naq maak’a’ xloq’al”

• “Neke’xraple”

• “Neke’xsak’ ”

• “Neke’xchuub’a”

B’ar wan raqalil naxk’e chaweek’a lix “tz’aqal rahom” li Kolonel choq’ aawe? K’a’ru junaq chik li na’leb’ ut eek’ahom nachal sa’ aach’ool naq nakawileb’ ru li raqal a’in? Naru taatz’iib’a malaj taawotz’ rik’in anihaq.

Chi’ilmanq ajwi’ “Jesús es condenado ante Pilato” ut “Jesús es azotado y crucificado” (eb’ li video), ChurchofJesusChrist.org.

Mateo 27:27–49, 54; Markos 15:16–32; Lukas 23:11, 35–39; Jwan 19:1–5

Eb’ li eetz’unk ink’a’ neke’ru chixjalb’al li yaal.

Chiru chixjunil lix k’anjel li Jesus kixnumsi li eetz’uuk, a’ut mas wi’chik kixk’ul naq yoo chi rapleek ut chi k’ehe’k chiru krus. A’ut li eetz’uuk a’in ink’a’ kiru chixjalb’al li yaal: Li Jesus a’an li Ralal li Dios. Naq nakawil chan ru naq ke’xkub’si xwankil li Jesus, k’oxla li hob’e’k ut li eetz’uuk naxk’ul lix k’anjel a’an sa’eb’ li kutan a’in. K’a’ru li na’leb’ nakak’ul chirix xnumsinkil li rahob’tesiik? K’a’ru nakaweek’a chirix li kixye lix jolomileb’ laj puub’ sa’ Mateo 27:54?

Mateo 27:46; Markos 15:34

Li Jesus kixk’ul rahilal re naq laa’in ink’a’ tinnume’q sa’.

Chiru li hoonal jwal ch’a’aj naq wan chiru li krus, li Jesus, li kanab’anb’il xch’ool rik’in lix Choxahil Yuwa’, kireek’a naq kikanab’aak xjunes. Rilb’al ru a’in maare naxk’e chak’oxla naq wan hoonal xaweek’a aanajtil rik’in li Dios. Naru nakak’oxla chan ru naq lix mayej li Kolonel chiru krus nakatxtenq’a chixnumsinkil li najto’k a’an. Jo’ kixye li Elder Jeffrey R. Holland, “Xb’aan naq li Jesus kib’eek xjunes chiru li najtil ut junesil b’e, laa’o moko aajel ta ru naq taqab’aanu. … Chi yaal naq kixye resil sa’ xb’een li tzuul Kalvario naq maajun wa wanko qajunes chi moko chi maak’a’ xtenq’, us ta naqak’oxla naq jo’ka’an” (“Nadie estuvo con él,” Liahona, mayo 2009, 88). K’oxla chan ru naq li Kolonel naru chatenq’ankil chixq’axb’al ru li junesal naq yookat chirilb’al ru xkomon chik lix esil li Elder Holland.

Lukas 23:34

Li Kolonel kixk’ut rik’in xb’aanuhom li kuyuk maak.

K’a’ru laa week’ahom rik’in rilb’al li raatin li Kolonel li natawman sa’ Lukas 23:34? Chirix li raatin li Kolonel, li Awa’b’ej Henry B. Eyring kixye: “Tento taqakuyeb’ xmaak ut ink’a’ xik’ taqileb’ li ani neke’rahob’tesink qe. Li Kolonel kixk’ut li na’leb’ a’in naq kiwan chiru li krus. … Ink’a’ naqanaw chan ru xch’ooleb’ li neke’rahob’tesink qe” (“Para que seamos uno,” Ensign, mayo 1998, 68). Chan ru naq li raqal a’in naru tatxtenq’a wi ch’a’aj chawu xkuyb’al xmaak anihaq?

reetalil li tzolok jo’ junkab’al

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al, ut choq’ re li q’ojyin re junkab’al

Mateo 27; Markos 15; Lukas 23; Jwan 19.Re xtenq’ankileb’ laa junkab’al chixtawb’al ru li kik’ulman sa’eb’ li raqal a’in, naru nakawotz rik’ineb’ li “Ch’ol 52: Naraqe’ aatin chirix li Jesus” ut “Ch’ol 53: Nak’ehe’ chiru krus li Jesus” (sa’ Eb’ li Esilal sa’ li Ak’ Chaq’rab’, 133–138, malaj li video natawman sa’ ChurchofJesusChrist.org). Malaj naru nekerileb’ li video neke’reetali a’an: “Jesús es condenado ante Pilato” ut “Jesús es azotado y crucificado” (ChurchofJesusChrist.org). Naru nakab’oqeb’ li kok’al naq te’xwotz li seraq’ a’an rik’ineb’ raatin. Eb’ li komon re laa junkab’al naru neke’xwotz’ li reek’ahom chirix li rahilal kixk’ul li Kolonel sa’ qak’ab’a’.

Mateo 27:11–26; Markos 15:1–15; Lukas 23:12–25; Jwan 19:1–16.K’a’ut naq laj Pilato kixq’axtesi li Jesus re taakamsiik chiru krus, us ta kixnaw naq maak’a’ xmaak? Rik’in rilb’al li kixb’aanu laj Pilato, k’a’ru li na’leb’ naqak’ul chirix wank chi xaqxo rik’in li k’a’ru naqanaw naq tiik? Maare us raj choq’ re laa junkab’al naq te’xk’ut chirib’ileb’ rib’ k’a’ru neke’ru chixb’aanunkil re wank chi xaqxo chirix li k’a’ru tiik.

Mateo 27:46; Lukas 23:34, 43, 46; Jwan 19:26–28, 30.Naru taaye re li junjunq chi komon naq taaril ru jun malaj naab’al li yeeb’il kixb’aanu li Kolonel chiru krus, li neke’tawman sa’ li raqal a’in. Patz’ reheb’ naq te’xwotz li k’a’ru xe’xtzol rik’in li yeeb’il chirix li Kolonel ut lix k’anjel.

Markos 15:39.Chan ru naq xniman lix nawom qach’ool chirix naq li Jesus a’an “Ralal li Dios” rik’in rilb’al resil lix kamik chiru krus?

Jwan 19:25–27.K’a’ru naqatzol sa’eb’ li raqal a’in chirix xraab’aleb’ ut xtenq’ankileb’ li ani wankeb’ sa’ qajunkab’al?

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.

Jun b’ich naru xb’ichankil: “Chiru li krus sa’ xb’een li tzuul,” Eb’ li B’ich, 109.

Xkawresinkil qib’ jo’ aj k’utunel

B’aanu jo’ li kixb’aanu li Kolonel. “Us xtzolb’al chan ru naq kik’utuk li Kolonel—li k’a’ru kiroksi ut li k’a’ru kixye. A’ut lix wankil li Kolonel chi k’utuk ut chi waklesink ch’oolej kichal rik’in chan ru xyu’am, ut chan ru a’an jo’ winq. Wi yalyo wi’chik aaq’e chi wank jo’ chanru kiwan li Jesukristo, q’axal wi’chik tatruuq chi k’utuk jo’ chanru kik’utuk a’an” (Li k’utuk jo’ li Kolonel, 13).

li Kristo chiru li krus

Li Kristo chiru li krus, xb’aan laj Carl Heinrich Bloch