Seminelí
1 Nīfai 17–18: “Naʻá ku Sio Pē ki Hoku ʻOtuá”


“1 Nīfai 17–18: ʻNaʻá ku Sio Pē ki Hoku ʻOtuá,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“1 Nīfai 17–18: ʻNaʻá ku Sio Pē ki Hoku ʻOtuá,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

1 Nīfai 17–18

“Naʻá ku Sio Pē ki Hoku ʻOtuá”

ʻĪmisi
Ko ha finemui ʻoku fakamamahiʻi

Te tau maʻu kotoa ha ngaahi ʻahiʻahi mo ha ngaahi faingataʻa ʻi heʻetau moʻuí. ʻE hoko mai ha niʻihi ko ha nunuʻa ʻo ʻetau ngaahi faihalá pe ʻi heʻetau moʻui pē ʻi ha māmani hinga mo ʻikai haohaoá. Hangē ko e aʻusia ʻa Nīfai ʻi he kotoa ʻo ʻene fononga ki he fonua ʻo e talaʻofá, ʻoku hoko ha ngaahi ʻahiʻahi mo ha ngaahi faingataʻa ʻe niʻihi ʻi he taimi ʻoku ngāue hala ʻaki ai ʻe kinautolu ʻoku tau feohí ʻa ʻenau tauʻatāina ke filí. Neongo pe ko e hā e tupuʻanga ʻo ʻetau mamahí, ka ʻoku ʻomi ʻe Sīsū Kalaisi ha mālohi mo ha fakamoʻui kiate kinautolu ʻoku fekumi kiate Iá. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke ongoʻi ʻa e ʻofa mo e houngaʻia ʻi he ʻEikí, neongo pe ko e hā e ngaahi tūkunga ʻokú ke fehangahangai mo iá.

Maʻu ha mahino ki he ngaahi fiemaʻu fakaako ʻa e kau akó. Feinga ke mahino kiate koe e ngaahi fiemaʻu fakaako ʻa e niʻihi fakafoʻituitui ʻi hoʻo kalasí. ʻE tokoni ʻeni ke ke ʻoatu ai ha ngaahi aʻusia fakaako te ne feau ʻenau ngaahi fiemaʻú pea fakaʻatā e fakafoʻituituí ke nau ako ʻi ha ngaahi founga kehekehe. ʻE lava ke kau heni hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi naunau tokoni ki he sió, ngāue fakakulupú pe ako fakafoʻituituí. ʻAi ke ke tokaʻi ʻa e kau ako ʻoku ʻi ai honau ngaahi faingataʻaʻia fakaako paú.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke teuteu ke vahevahe ha ngaahi aʻusia kuo nau maʻu kuó ne tokoniʻi kinautolu ke nau ongoʻi ha ʻofa mo ha houngaʻia lahi ange ki he ʻOtuá.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

ʻE fēfē nai hoʻo talí?

Kuó ke fakatokangaʻi nai ha ngaahi founga kehekehe ʻoku tali ʻaki ʻe he kakaí ha ngaahi tūkunga tatau? Lau e ngaahi tūkunga ko ʻení pea fakakaukau ki ha niʻihi ʻo e ngaahi founga kehekehe ʻe lava ke tali ʻaki ʻe he kakai ʻi he ngaahi tūkungá.

Fakaʻaongaʻi e ngaahi meʻa ko ʻení pe faʻu ha ngaahi tūkunga kehe ke tokoni ki he kau akó ke nau aleaʻi e ngaahi founga kehekehe ke tali ʻaki e ngaahi faingataʻá pe ʻahiʻahí.

Naʻe ʻalu ʻa Kuilamo ki he toketā matá koeʻuhí he naʻe nenefu ʻene sió. Naʻe talaange ʻe he toketaá ʻoku hāhāmolofia ʻene faingataʻaʻiá ʻa ia te ne kui kakato ai ʻi loto ʻi ha taʻu ʻe taha.

Naʻe ʻita e tuongaʻane ʻo Leilá ʻo tekeʻi ia, ʻo tupu ai ha lavea hono tungaʻi vaʻé. Naʻe totonu ke ne vaʻinga ʻi he tau hau ʻa ʻene timí, ka ko ʻeni kuo ʻikai ke ne lava ʻo lele.

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi founga kehekehe ʻe ala tali ʻaki ʻe he kakai ʻi he ngaahi tūkunga ko ʻení honau tūkunga faingataʻá?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi ʻuhinga ʻoku tali ai ʻe he kakaí ʻi ha founga lelei pe kovi e ngaahi faingataʻa ʻoku nau aʻusiá?

Fakakaukau ʻa Nīfaí

ʻI hoʻo ako e Tohi ʻa Molomoná, mahalo kuó ke fakatokangaʻi ha faikehekehe ʻi he ngaahi tōʻonga mo e ʻulungaanga ʻo Nīfaí ʻi hono fakafehoanaki kia Leimana mo Lēmiuelá, neongo naʻa nau fepaki mo ha ngaahi faingataʻaʻia tatau. Tokanga ki he faikehekehe ko ʻení ʻi hoʻo ako e ngaahi veesi ko ʻení.

ʻI he ʻekitivitī ako ko ʻení, ʻe lava ke lau ʻe he kau akó ʻa e ʻuluaki fakafehoanakí mo ha hoa, pea fetongi hoa leva ki he kulupu veesi ʻe tahá. Ko e meʻa tatau pē, ʻe lava ke aleaʻi ʻe he kau akó e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi ha ngaahi hoa, fanga kiʻi kulupu iiki, pe fakakalasi kimuʻa pea nau toki ako e ngaahi meʻa ne hoko ʻi he 1 Nīfai 18.

Ko e fononga ʻi he feituʻu maomaonganoá:Fakafehoanaki e fakamatala ʻa Nīfai ʻi he 1 Nīfai 17:1–3 mo e meʻa naʻe lea ʻaki ʻe Leimana mo Lēmiuela ʻi he 1 Nīfai 17:20–22.

Ko hono foʻu ʻo ha vaká:Fakafehoanaki e tali ʻa Nīfai ʻi he 1 Nīfai 17:8–9, 15 ki he fakafeangai ʻa Leimana mo Lēmiuela ʻi he 1 Nīfai 17:17–18.

Fakakaukauʻi e founga lelei taha ke fakakau mai ai e kau akó ʻi hano aleaʻi e meʻa ne nau laú. ʻE lava ke tokoni e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he fealeaʻakí ni:

  • Ko e hā ha ngaahi fakakaukau pe ongo naʻá ke maʻu ʻi hoʻo fakafehoanaki e ngaahi lea mo e ngaahi ngāue ʻa Nīfaí kia Leimana mo Lēmiuelá?

  • Ko e hā naʻá ke fakatokangaʻi fekauʻaki mo e vā fetuʻutaki ʻo e niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení mo e ʻOtuá?

ʻOku tau maʻu kotoa ha ngaahi taimi ʻoku tau tali lelei ai e ngaahi tūkunga faingataʻá, pea ʻikai fuʻu lelei ʻi he taimi ʻe niʻihi. Fakakaukau pe ʻokú ke tatau nai mo Nīfai pe ko Leimana mo Lēmiuelá ʻi he taimi ʻokú ke fehangahangai ai mo e ngaahi tūkunga faingataʻá. ʻI he hokohoko atu hoʻo akó, kumi ki he ngaahi akonaki ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke fakahoko ha tali ʻi ha ngaahi founga lelei ange ʻi he taimi ʻokú ke fehangahangai ai mo e ngaahi faingataʻá pe ʻahiʻahí.

Ko e folau ʻa Līhai mo hono fāmilí ki he fonua ʻo e talaʻofá

Hili hono fakakakato ʻe Nīfai mo hono ngaahi tokouá ʻa hono foʻu ʻo e vaká, naʻe fekau ʻe he ʻEikí ʻa Līhai mo hono fāmilí ke nau kamata folau ki he fonua ʻo e talaʻofá (vakai, 1 Nīfai 18:1–8).

Lau ʻa e 1 Nīfai 18:9–21, ʻo kumi ki he niʻihi ʻo e ngaahi faingataʻa ne nau aʻusia lolotonga e fononga ko ʻení. ʻI hoʻo akó, hokohoko atu hono fakafehoanaki e ngaahi angafai mo e ʻulungaanga ʻo Nīfaí kia Leimana mo Lēmiuelá. Mahalo te ke fie mamata foki he foʻi vitiō “Ko e Tukufolau ʻa e Fāmili ʻo Līhaí ki he Fonua ʻo e Talaʻofá” mei he taimi 3:13 ki he 11:31, ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

  • Ko e hā naʻe makehe kiate koe mei he fakamatala ko ʻení?

  • Fakatokangaʻi e meʻa naʻe lekooti ʻe Nīfai ʻi he veesi 16. Kapau naʻá ke maʻu ha faingamālie ke fai ange ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo ʻene ngaahi angafai ʻi he veesi ko ʻení, ko e hā te ke fehuʻi angé?

  • ʻOkú ke pehē te ne tali fēfē hoʻo ngaahi fehuʻí?

Naʻe vahevahe ʻe ʻEletā Teili G. Lenilani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha ʻuhinga ʻe taha naʻe lava ai ʻa Nīfai ʻo tali ʻi he founga naʻá ne fakahokó ʻi he kotoa hono ngaahi faingataʻaʻiá.

Koeʻuhi ko e fakamamaʻo ʻa Leimana mo Lemiuela mei he Fakamoʻuí, naʻá na lāunga, fakafili, mo taʻe-tui ai. Naʻá na fakakaukau ʻoku ʻikai potupotu tatau ʻa e moʻuí pea ne ʻi ai ʻena totonu ki he ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ʻoku pau naʻe ʻiloʻi ʻe Nīfai ʻe ʻikai ʻaupito potupotu tatau ʻa e moʻuí kia Sīsū Kalaisi koeʻuhí ko ʻene ofi ange ki he ʻOtuá. Neongo naʻe tonuhia kakato e Fakamoʻuí, ka ko Ia ne lahi taha ʻEne mamahí.

Ko e lahi ange ʻetau ofi kia Sīsū Kalaisi ʻi he fakakaukaú mo e taumuʻa ʻo hotau lotó, ko e lahi ange ia ʻetau fakahoungaʻi ʻEne tonuhia ʻa faiekiná, ko e lahi ange ia ʻetau fakahoungaʻi e ʻaloʻofá mo e fakamolemolé, pea ko e lahi ange ia ʻetau fie maʻu ke fakatomala pea hoko ʻo tatau mo Iá. (Dale G. Renlund, “Ke u Tohoakiʻi ʻa e Kakai Fulipē Kiate Au,” Ensign pe Liahona, Mē 2016, 40)

  • Ko e hā ha foʻi moʻoni naʻá ke ako mei he fakamatala ʻa ʻEletā Lenilaní ʻe lava ʻo tokoni atu ʻi hoʻo ngaahi faingataʻaʻiá?

Fakakaukau ke vahevahe e moʻoni ko ʻení kapau naʻe ʻikai ʻilo ʻe he kau akó ha meʻa tatau ʻiate kinautolu pē.

Ko e moʻoni ʻe taha mahalo kuó ke ʻiloʻí ʻi he taimi ʻoku tau ofi ai kia Sīsū Kalaisí, te tau lava ʻo ongoʻi ha ʻofa mo ha houngaʻia kiate Ia neongo e ngaahi taimi faingataʻá.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku ngalingali ke tau ongoʻi ai ha ʻofa mo ha houngaʻia kia Sīsū Kalaisi ʻi he taimi ʻoku tau ofi ange ai kiate Iá?

Kapau ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha tokoni ki hono tali ʻo e fehuʻi kimuʻá, fakakaukau ke fai ha ngaahi fehuʻi kehe hangē ko e “Ko e hā kuo fai ʻe he ʻEikí maʻau ʻokú ke houngaʻia ai ʻiate Iá?” pe “Ko e fē ha taimi kuó ke ongoʻi houngaʻia ai ʻi he Fakamoʻuí?”

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali e ngaahi fehuʻi ko ʻení pea fakaafeʻi e kau akó ke nau tali ha fehuʻi ʻe taha pe lahi ange ʻi heʻenau tohinoa akó. Fakaafeʻi leva ha niʻihi te nau loto fiemālie ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú.

  • Te ke ʻiloʻi fēfē ʻa e taimi ʻokú ke mamaʻo ai mei he ʻEikí? Ko e hā te ke lava ʻo fai ke vāofi ai e vā mamaʻo ko iá?

  • Ko e hā kuó ne tokoniʻi koe ke ke toe ofi ange kia Sīsū Kalaisí?

Fakakaukau ke ʻoange ha taimi ki he kau akó ke nau fakalaulauloto mo lotu fakalongolongo ai fekauʻaki mo ʻenau ongoʻi ofi ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí pea hiki ha faʻahinga fakakaukau pe ongo ne nau maʻu lolotonga e lēsoni ko ʻení ʻi heʻenau tohinoa akó. Ko e palakalafi ko ʻení ko ha founga ia ʻe taha ke fakahoko ai ʻeni.