Elder Gerrit W. Gong: Lomana na Turaga ka Vakararavi Vua
A vulica o Gerrit W. Gong mai na veika e sotava ni se qai vakamau vou ka gonevuli tauri ivola mai na Univesiti mai Okosivote mai Igiladi, ni gauna eda lomana kina na Turaga ka vakararavi Vua, ena vukei keda o Koya, tuberi keda, ka vakaukauwataki keda.
E dua na gonevuli e rawata na Sikolasivi ni Rhodes ka cakacaka tiko me vakacavara e rua na koroi, Ka dua veirau na doctorate. Ena gauna vata oya, e veiqaravi tiko ena matabisopi ena Tabanalevu e Okosivote. O koya kei na watina, o Susan, erau nanuma na ivakasala ka solia o Elder David B. Haight (1906–2004) ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua ena gauna a vakayacora kina nodrau vakamau ena Valetabu e Salt Lake. “E tukuna vei keirau me keirau dau vakailesilesi tu ga,” a kaya o Elder Gong. “Keirau kila ni kevaka keirau vakararavi vua na Kalou, ena vukei keirau o Koya.”
Erau a ciqoma o Gerrit kei Susan na “veivuke vakalou kei na loloma levu,” ea kaya. Ni se veiqaravi tiko ena matabisopi, ea vakacavara taucoko o Gerrit na veika e gadrevi vakavuli ki na koroi ni doctorate, ka vakavo ga na kena ivolatukutuku. Ea kerea vei Alan Webster na bisopi ni Tabanalevu e Okosivote, me solia vua e dua na veivakalougatataki vakamatabete. Ena veivakalougatataki oya, a ciqoma kina o Gerrit na yalayala oqo: “Cakava tikoga na veika kece o rawa ni cakava, ka na vakalougatataki iko kina na Turaga.”
E rua na lewe ni tabanalevu ka rau kenadau ni vunivola vakalawa e rau tu vakarau me rau taipataka na nona ivolataumada, ka rawa kina me vakaotia nona ivolatukutuku ena vica na vula. E qai yaco, me vakacavara ruarua na koroi ni masters kei na doctorate ni oti ga e tolu na yabaki. Ni tauri ivola oti e ciqoma tale e dua na itutu ni vakadidike ena univesiti. Na veika a sotava e Okosivote e vaqaqacotaka nona vakararavi vua na Turaga, na vakararavi e yacova na siga oqo ka na vakalougatataki Gerritt W. Gong tiko ni mai veiqaravi ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua.
Bulimadrai kei na Ika
“Na Turaga e yalovinaka ka lomasoli ka vakasaqara me vakalougatataki keda,” a kaya o Elder Gong. “Kevaka eda cakava noda vinaka taucoko, ena vakaukauwataki keda o Koya meda vakayacora na ka eda sega ni rawata. Ena vaka na kena vakalevutaki na madrai kei na ika. Na Turaga e dau taura na ka e tu rawa ka dau vakalevutaka me uasivi cake mai na ka eda rawa ni cakava vakai keda.”
Na ivakavuvuli ni madrai-kei-na-ika e dina talega ena vuli, e kaya o koya. “Ke sega mada ga ni tiko na vuli tuvai, e yaga ga na yalo ni vuli ka, baleta ni vuli ka e tawayalani. Eda rawa ni vakasaqara na rarama kei na dina, veitalia ga na keda ituvaki. Ni da vakayacora oya, ena vukea meda kunea na Turaga.”
Taukeni ena Veiyalayalati
Ni a tiko mai Okosivote, a vulica kina o Elder Gong e dua tale na ivakavuvuli vakosipeli, ka vakatoka me “taukeni ena veiyalayalati.”
“Ni da toro voleka vua na Turaga, eda toro volekati ira talega na tani,“ e kaya. “Mai Okosivote, keirau vakamareqeta kei Susan na veika keirau sotava ena tabanalevu me vaka talega ena vuli. E levu sara neirau itokani talei me yacova nikua era lewe ni Tabanalevu e Okosivote.”
E wili ena veitokani oqori o Tim kei Katherine Witts, ka rau nanuma na nodrau lako ki na valetabu kei rau na Gong. “Au nanuma vakamatata ni a luvata nona kaloko o Brother Gong me kua ni vakasosataki se sogoti ena gauna ni vakanananutaka tiko na veika e tawamudu,” e kaya o Sister Witts. “Na ka lailai oya e vukea noqu gumatua cake ena noqu sokalou e valetabu.”
Oi rau na Gong erau dau sota kei na itokani kilai ena vuku ni kosipeli. “Eso era na kaya, ‘Keimami a cakacaka kei iko ni ko a tiko ena matabose cecere,’ na veika vakaoya,” e kaya o Elder Gong, “e yaco e yasana ruarua. Au vakavinavinakataka na peresitedi ni iteki kei na matabose ni tabanalevu ka vukei au niu se bisopi gone. Eda dinau tu vei ira na itubutubu, vugoda, itokani, peresitedi ni tabana ni kaulotu, ganeda, kei na iliuliu vakabete ka ra dau kauwaitaki keda, dusimaki keda, ka veivakayaloqaqataki meda lako mai vei Karisito.”
Nona iVotavota ni Kawa
Na kawa i Elder Gong e rawa ni dikevi lesu ki na i ka 34 ni itabatamata kivei iMatai ni Dragon Gong, sucu ena 837 ni mate oti na Karisito. Erau a toki na tubui Elder Gong ki Amerika mai Jaina. A lewena na Lotu na tinana o Jean ni se yabaki tinivacaca e Hawaii, Amerika ka vuli emuri ena Brigham Young University, e Utah, Amerika, ka tiko kina kei na matavuvale nei Gerritt de Jong, na imatai ni iliuliu ni Koliji ni Vuli-ka Laurai. “Eratou vukei au na de Jong meu kila vinaka na cava na matavuvale vakosipeli,” e kaya o vunimarama.
Ni oti o BYU, a laki vuli o Jean ena Stanford University e Palo Alto, Kalifonia, Amerika, ka sotavi Walter A. Gong kina. “Esa lotu oti tu vaKarisito o koya ka totolo nona kila na ka e solia na kosipeli vakalesui,” e kaya o Jean. E lewena na Lotu, ka rau vakamau ni oti e dua na yabaki ena Valetabu e Salt Lake. Erau yaco ruarua me cakacaka vaka dauveivakatavulici ka cokovata me 70 nodrau yabaki ni veivakavulici.
“E yaco me peteriaki o tamaqu,” e kaya ko Elder Gong, “ka baleta ni dau soli na veivakalougatataki vakapeteriaki e neitou vale, na neitou vale e dau vakasinaiti ena vakarokoroko titobu ena loloma ni Kalou vei ira yadua na Luvena.”
Ena i ka 23 ni Tiseba, 1953, mai Redwood, e Kalifonia, a sucu kina na imatai ni tolu na luvedrau ko Jean kei Walter. “Na yacana soli, ko Gerrit, mai Oladi, me rokovi kina o Gerrit de Jong,” e vakamacalataka o Jean. “Na yacana e loma o Walter, me rokovi kina o tamana. Kei na yaca ni neitou matavuvale e yaca vaka Jaina, me rokovi kina nona kawa.”
E kaya o Jean ni o Gerrit e dau nanumi rau na tacina, o Brian kei Marguerite. “E taleitaka me dau vukei rau,” e kaya, “ena ka lalai sara me vaka na vakavulici rau me vesuka nodrau ivava.” E nanuma nona lesu ki vale mai na lotu ena dua na siga ka rogoca ni rau tukuna o Gerrit kei Brian ni rau nanuma ni matemate na vosa ni soqoni ni sakaramede. “Kau qai bolei rau: ‘Drau qai bulia e dua na vosa e vinaka cake.’ Rau a ciqoma na bolebole ka tekivu vakarorogo vakalevu cake ki na veivosa kece,” a kaya ko koya.
Ni se cauravou gone, a dau taleitaka o Gerrit na drekedreke kei na taubale vata kei ira na cauravou ena nona tabanalevu. Ea nanuma e dua na keba vaka oya o Wally Salbacka, e dua nona itokani vakabalavu. “Au a tiko e kea kei Gerrit kei tacina, o Brian, kei na dua tale na itokani ka sega ni lewe ni neitou Lotu. Sega ni matata na cava na vuna, ia, keitou tekivu laga serenilotu. E lagalaga o Gerrit, ka tena o Brian, kau laga besi oi au. Au vakasamataka ni keitou lagata beka e 10 se 20 na serenilotu, ena marau ga ni lagasere. E a dua na gauna vinaka. E taleitaka sara na neitou itokani sega ni lotu.”
E nanuma talega o Brother Salbacka ni ena koronivuli torocake, ni a kerea o Gerrit vei ira na yalewa daukailakailavaki ena qito me ra veitokoni galu vei ira na timi ni chess. “E rawai ira nona ivakamacala ni veitokoni ena vinaka vei ira kece,” e kaya, “ka ra qai lako dina mai ki na dua na qito!”
Mai na imawi: E vakanuinui vinaka tiko o Marjorie kei Gordon B. Hinckley vei Gerritt kei Susan ena nodrau soqo ni vakamau na Gong. Ni a daukaulotu mai Taiwan, ea vakatavulica o Elder Gong e dua na matavuvale ka ena veiyabaki emuri, ni sa Veiliutaki Raraba, ea sotava na makubuna e dua na luvena yalewa na matavuvale. Mai Vietnam, erau a droini ena dua na lalaga o Elder kei Sister Gong me kauta mai na marau vei ira na gone ka sotava na bolebole eso. Na lewe ni matavuvale na Gong ka soqoni kei ira ka veivuke ena droinitaki ni lalaga mai Vietnam.
Ni vuli oti ena koronivuli torocake, a laki vuli o Elder Gong ena Brigham Young University. Mai na 1973 kina 1975 ea kaulotu ki na Tabana ni Kaulotu na Taiwan Taipei, ka qai lesu tale ki BYU, ena 1977 ea taura kina na koroi ni bachelor ni vuli-ka vaka Esia kei na vuli vaka univesiti.
Veimusumusuki kei na Vakamau
Ni oti nona kaulotu, ea volodia o Elder Gong me vakarautaka na soqoni ni yasanibuka ena veiyakavi ni Sigatabu ena Koronivuli ni Kaulotu e Provo. Na soqoni ni yasanibuka oqori e vukea nodra kila na daukaulotu ka gole ki Taiwan na tamata, itovo vakavanua, kei na bula mai kea. E dua vei ira na daukaulotu oya o Sister Susan Lindsay mai Taylorsville, Utah, na luvedrau yalewa o Richard P. kei Marian B. Lindsay. E lewe ni Karua ni Kuoramu ni Vitusagavulu o Brother Lindsay. “Au vakila ni sa vaka au kilai Susan tu ga mai,” e kaya o Elder Gong.
Ni oti e rua na yabaki, kei na vica na vula ka tarava nona suka mai o Susan ki BYU, a tiko mai Provo kei nona matavuvale o Gerrit. Ea qasenivuli tiko o tamana ena univesiti, ka tuvana o Gerrit me veisiko macawa rua. Ea mani balavu na veisiko me rua tale na macawa, ni rau veigadivi e veisiga kei Susan. E a qai gole ena dua na vuli cakacaka ki Hawaii ko Gerrit ni bera ni lesu tale ki Okosivote.
“Keirau veimusumusuki tiko ena rua na veimama ni vuravura duidui,” a nanuma lesu o Elder Gong. “Au a tovolea me vuli mai Igiladi kau vulica na ka kece au rawata baleti koya mai na taikadua ni Wasawasa na Atlantic.”
“Keirau veidinadinati ena talevoni, e kaya o Sister Gong. “Ea lesu tale mai vale o koya ena gauna ni Soli vakavinavinaka, ka keirau vakamau ena imatai ni siga e dola kina na valetabu ena yabaki vou.” Erau a vuka yani ki Igiladi ena rua na macawa ka tarava me tekivu vata na bula vou.
“Ni ra vakamau na tamata, era tukuna tiko ni rua na matavuvale e yaco me dua,” e kaya o Elder Gong. “Ia oqori dina sara ga na ka e yaco vei au. Au vakila niu tiki ni matavuvale na Lindsay, vaka ga niu tiki ni vuvale na Gong.”
E Dua na Gauna ni Cakacaka Vakasakiti
Ni oti e vica na gauna lekaleka ena koronivuli e Okosivote, e toki na cakacaka nei Gerrit ki na veiqaravi vakamatanitu e Washington, D.C., Amerika. Ena 1984 a veiqaravi ena matacakacaka ni sasaga digitaki tale nei Reagan-Bush, ka vakavalenivolavola vata kei Mike Leavitt, ka yaco e muri me kovana e Utah. “O Gerrit e dau matadei ka vakanananu titobu,” a kaya ko Brother Leavitt, “ia e dau kilai tani ena nona yalovinaka tawa suka.”
Ena 1985 a veiqaravi me ivukevuke digitaki ki vua na Vunivola E ra ni Tabacakacaka ni Vanua. Ena 1987 a ivukevuke digitaki ki vua na mata nei Amerika ki Beijing, Jaina. Ia mai na 1989 ki na 2001, a vakatawa e vica na itutu ena Valenivolavola ni Vakadikevi ni Tuvatuva ka e Vanua tani e Washington, D.C. E a qai suka tale ki na vuravura ni vuli ni ciqoma e dua na itutu me dua na ivukevuke ki vua na peresitedi ni tuvatuva ka e BYU. E tiko ena itutu oya me yabaki ciwa.
Na ivukevuke vua na peresitedi ni veitaratara ni univesiti e BYU, o Carri Jenkins, ea tiko ena valenivolavola ka tarava. E vakananuma na nona dau vakayaloqaqataki ira na tu wavoliti koya o Gerrit Gong. “Kevaka e sega ni tu vei iko na yalodei mo cakava e dua na ilesilesi dredre, e tu vua na yalodei e vukumu,” e kaya o koya. “Ena cakava na ka kece e tu e nona kaukauwa me vakasalataki iko, solia vei iko na inuinui, ka laivi iko mo toso ki liu ka vakadinadinataki iko.”
Na turaganilewa levu o Thomas B. Griffith, ka kilai Elder Gong mai Washington vaka talega kina e BYU, e vakamacalataka na veimaliwai kei koya me vaka oqo: “Ni oti na veitalanoa ko qai kila ni vakanamata ea tiko vei iko. O koya e dua na dauvakarorogo uasivi. Ka dau taroga na mataqali taro e dau vakavuna mo vakasama.”
E kaya o Cecil O. Samuelson, Vitusagavulu Veiliutaki Raraba vakacegu ka peresitedi eliu e BYU, ni o Elder Gong e “dau vagagalu tu ga, ia nona vakasama e yavala tu ga.”
Bula Vakamatavuvale
Ko Gerrit kei Susan Gong erau yaco me itubutubu ni va na gone tagane—o Abraham (Erin), Samuel, Christopher, kei Matthew—ka ratou tubu cake ena ituvaki duidui eso.
“Ni keitou a tiko mai Beijing, e yaco vei iratou na luvei keirau na madigi kalougata me ratou veitokani voleka sara,” e kaya o Elder Gong.
“Ena dua na yasana, e nodratou na madigi me ratou raica vakararaba na vuravura,” e kuria o Sister Gong. “Ena dua tale na yasana, a vukea me keitou matavuvale veivolekati sara. Ratou dau kaya tikoga na neirau cauravou ni ka vinaka duadua keirau cakava vaka itubutubu oya na tacidra tagane.”
“Ena dua na gauna, keitou a laki taura na maile ni neitou veivukayaki,” e kaya o Elder Gong. “Keirau vakatara me digia na tamata yadua na vanua me keitou lakova. Keitou tekivu e Washington, D.C., na vanua keitou tiko kina, ka lako yani ki Igiladi, na Czech Republic, Kirisi, Taki, Idia, Jaina, kei Japani.
“E dua na lawa tudei ni neitou ilakolako,” e kaya o Susan. “Na vanua cava ga keitou lako kina, keitou na kania na kedra kakana.” Na iotioti, e Japani ni mai cava na ilakolako, a tukuna o Elder Gong vei iratou na cauravou ni na kauti iratou ki na dua na valenikana e kilai levu e vuravura ena kena bulumakau. E McDonald, eratou kania e va na cauravou via kana kei na rua na itubutubu e 17 na bani vakalomana!
“Erau dau vakabibitaka o Na kei Ta na vuli mai na ka e sotavi,” e kaya o Abraham. “O Ta e dau vakasamataka vakatitobu na kena dau bulia na tamata na ka sotavi, me wili kina na ivalavala vakavanua vivinaka.” E raica talega o Abe ni ko tamana “e qarauna nona vosa me dina kina ka vakabauta taucoko na ka e tukuna.”
E nanuma ko Sam ni “dina ni osooso vaka koya ena Tabacakacaka ni Vanua, ko Ta e dau vakatavulici ka vakatovotovotaki au ena veisisivi fika ni kalasi tolu kau via tiko kina, vakatokai na ‘Challenge 24.’ E tukuna ni kevaka au qaqa, keitou na marautaka ena ice cream sundaes ka 24 na kena veimataqali saluwaki me biu e delana.” E a yacova na fainala raraba ko Sam ia e sega ni mani qaqa. Na matavuvale na Gong eratou qai gunu sandae ga. Ia e dredre ga me 24 na isaluwaki e biu e delana—e dua vei ira na bulumakau kuvui.
Erau tukuna o Christopher kei Matthew na nodrau “vakavinavinakataka na veivakabauti, na loloma, kei na veidina ka rau wasea ko tamai kei tinai keitou.” Oqo e dua na loloma erau dui wasea ko Elder kei Sister Gong vakakina vei iratou yadua na luvedrau tagane kei na vuvale veiwekani.
“Mai na dua na tama daudina, ko Gerrit e dua talega na luvena tagane nona itubutubu ka tacina daudina,” e kaya o Susan. “Sa ka bibi vua na itavi oya. E dau vukei keitou me keitou kila ni veiwekani ni matavuvale e ka bibi taudua.”
Kila ena Lotu
E dina ni osooso ena cakacaka kei na matavuvale, o Elder Gong e yalorawarawa ni veiqaravi tikoga ena Lotu, ka vakayacora na veikacivi ena matabose e cake, iliuliu ni ilawalawa ni bete levu, peresitedi ni Matawilivola ni Sigatabu ni iteki, qasenivuli ni semineri, bisopi, peresitedi ni kaulotu ni iteki, peresitedi ni iteki, ka Vitusagavulu ni iWasewase.
E dau vakaraitaka na ivalavala dina ena ka kecega e kacivi me vakayacora, vakakina ena nona matavuvale talega. “E raici ira kecega na tamata ni luvena tagane se yalewa na Tamada Vakalomalagi,” e kaya o Sister Gong. “Ia me kena ilutua, o koya e lomana na Turaga. E vinakata dina e vu ni yalona me tara na matanitu ka vakalougatataki ira na luvei Tamada Vakalomalagi.”
Ka dau doka na watina. “Na cava ga au kerei meu cakava,” e kaya, “e dau tu e yasaqu o Susan. E dau logaloga vinaka kei ira na tamata o koya ka dau veikilai kei ira na tani. E dau yalorawarawa tu ga me lako kina veivanua vou ka tovolea na veika vou, ko ya au vakavinavinakataka.”
Veiqaravi kei ira na Vitusagavulu
Ena i ka 3 ni Epereli, 2010 a tokoni kina o Elder Gerrit W. Gong me Vakaitutu Raraba ena Vitusagavulu. Ea lesi ki na Mataveiliutaki ni Veivanua e Esia, vakavalenivolavola e Hong Kong. Ea yaco emuri me Peresitedi ni Veivanua e Esia. Ena i ka 6 ni Okotova, 2015, a tokoni kina o Elder Gong ki na Mataveiliutaki ni Vitusagavulu, ka mai vakuri kina nona kila na veimatanitu, ka oka kina na railesuvi ni veivanua kei na veitiki ni vuravura eso me vakataki Aferika kei Amerika e Loma.
“Ko sotava ka yaco me lomani ira na Yalododonu ena vanua kecega oqo,” e kaya o koya. “Ko vakila na veivakalougatataki ni ra tukuna vei iko baleta nodra vakabauta, kei na veika era sotava ni cakacaka tiko e nodra bula na Kalou ka tiki ni nodra kila vakavinaka cake se ko cei na Kalou ka vakacava Nona lomani keda yadudua.”
“Ni da talai Elder Gong ki na dua na ituvaki, o ira era oka kina era na vakila ni ra kunea e dua na itokani,” e kaya o Peresitedi Russell M. Nelson. “E tu vua na ivakatagedegede cecere ni kila ka, ia e tamata yalomalumalumu. E veisemati kei ira na tamata ena veivakatagedegede kece ka dau vakavakarau vinaka ka veisureti.”
Mai na imawi: Mai Thailand, ea sota o Elder Gong kei His Eminence Francis Xavier Cardinal Kriengsak Kovithavanji, na Ajibisopi ni Katolika e Bangkok. E taleitaka o Elder Gong na gade yadua kei iratou na luvena, me vaka na ilakolako oqo ki Canada kei luvena tagane ko Sam. E wasea tiko o Elder Gong na nona nanuma baleta na Madrai ni Bula kei ira na qasenivuli ni semineri kei na inisitute ena 2017. E veikidavaki o Sister Gong ena vale ni dua na lewenilotu e Cambodia.
Veikacivi me dua na iApositolo
Ni vakaraitaka o Peresitedi Nelson na veikacivi vei Elder Gong me veiqaravi vaka lewe Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, na parofita “a taura ena loloma na ligaqu ruarua ki ligana, [ka] toka e yasaqu o Susan noqu daulomani, ka vakaraitaka na veikacivi tabu oqo mai vua na Turaga ka kauta tani vei au na noqu icegu” (“Christ the Lord Is Risen Today,” Liaona, Me 2018, 97). E vakamalumutaki, ia e dei ena nona loloma kei na nona ravi vua na Turaga, a ciqoma na veikacivi o Elder Gong. E a tokoni ena 31 ni Maji, 2018. E a vakarautaki vakamatau mai vua na Turaga, esa na veiqaravi yani oqo me “ivakadinadina digitaki ni yacai Karisito ki vuravura raraba” (V&V 107:23).