“Rogoci Koya,” wase 2 ena Yalododonu: Na iTalanoa ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, Voliumi 1, Na iVakatagedegede ni Dina, 1815–1846 (2018)

Wase 2: “Rogoci Koya”

Wase 2

Rogoci Koya

iVakatakilakila

Na Veikau Tabu

A sou ena dua na mataka caca ni vulaitubutubu ni 1820 o Josefa ki na veikau volekata nodratou vale. E makare ka totoka na siga oya, ka curubasikata mai na veitabanikau e cake na rarama ni matanisiga. E vinakata me tiko taudua ena gauna e masu kina, ka kila o koya e dua na vanua vakanomodi ena veikau, ka a musu vunikau tiko kina. E biuta tu e kea na nona imatau, ka coba tu ena dua na tolo ni kau.¹

Ni sa kunea na vanua oya, a veiraiyaki o Josefa me vakadeitaka ni sa tiko duadua voli. E taqaya tiko me baleta na masu e cake, ka sega ni vinakata me vakasosataki.

Ni kila ni sa tiko duadua, sa qai tekiduru ena delaniqele batabata o Josefa, ka qai wasea na gagadre ni yalona vua na Kalou. E kerea na loloma veivueti kei na veivosoti kei na yalomatua me kunea kina na isau ni nona vakatataro. “Oi Kemuni na Turaga,” e masuta o koya, “na lotu cava meu na lewena?”²

Ni a masu tiko, e vaka me vuce mai na yamena me yacova ni sa sega ni vosa rawa. E rogoca na cavuyava e dakuna ia ni vuki yani e sega ni raica e dua. E tovolea me masu tale, ka sa rogo levu ga na cavuyava, me vaka ga e dua sa lakovi koya tiko yani. E tucake yani ka veiraiyaki, ia e sega ga ni dua e raica.³

E vakasauri, ni qai vesuki koya e dua na kaukauwa tawa laurai. E tovolea me vosa tale, ia e se vesu tikoga na yamena. E wavoliti koya e dua na butobuto vavaku, me yacova ni sega ni raica rawa na rarama ni matanisiga. Na vakatitiqa kei na rerevaki ni iyaloyalo e nona vakasama, ka vakasesea ka dreti koya. E vakila o koya ni dua na ka ca, e dina ka kaukauwa cake sara, sa vinakata me vakarusai koya.⁴

Ena kaukauwa ni nona igu taucoko, e a kaciva tale vakadua na Kalou o Josefa. E tasere na wa ni yamena, ka qai vakatakekere me vukei. Ia, e vakila o koya ni sa luvuci ena yaluma,vakadrukai ena vavaku ni butobuto sa qai soli koya yani kina kaukauwa e sa vesuki tu kina.⁵

Ena gauna oya, qai basika e dua na rarama ka donumaka tu na uluna. E lako sobu tiko ga vakamalua, ka vaka me sa yameca na veikau na kama. Ni sa cilavi koya na rarama, sa vakila o Josefa ni sa sereki koya na kaukauwa tawalaurai oya. E taura na nona itutu na Yalo ni Kalou, ka vakasinaiti koya ena vakacegu kei na reki e sega ni vakamacalataki rawa.

Ni rai yani ki na rarama, e raica o Josefa na Kalou na Tamada ni tu e macawa ka donumaki koya. E a serau na matana ka uasivi na kena lagilagi ka sega na vosa me vakamacalataka rawa kina o Josefa. E kacivi koya ena yacana na Kalou ka dusia e dua tale a basika mai Yasana. “Oqo na Luvequ Lomani,” E kaya o Koya. “Mo Rogoci Koya!”⁶

E rai yani ki na matai Jisu Karisito o Josefa. E a serau ka lagilagi me vaka ga na matai Tamana.

“Josefa,” e kaya na iVakabula, “sa vosoti nomu ivalavala ca.”⁷

E laveti na nona icolacola, ka qai taroga tale na nona taro o Josefa: “Na lotu cava meu lewena?”⁸

“Kua ni lewena e dua vei ira,” a tukuna vua na iVakabula. “Era vakavulica na vunau kei na vakaro ni tamata, sa va-Kalou na nodra itovo, ia era cakitaka na kena kaukauwa.”

A kaya vei Josefa na Turaga ni sa sivia e vuravura na ivalavala ca. “E sega ni dua caka vinaka tiko,” e vakamacalataka o koya. “Era sa vuki tani mai na kosipeli, ka sega ni muria na noqu ivakaro.” Na dina tabu sa yali se vakacacani, ia sa yalataka ena gauna mai muri me navakaraitaka na taucoko ni nona kosipeli vei Josefa.⁹

Ni vosa tiko na iVakabula, e raici ira na agilosi o Josefa, ka uasivi na serau ni rarama e wavoliti ira ka sivia sara na rarama ni matanisiga ena sigalevu tutu. “Raica, au sa lako kusarawa mai,” sa kaya ko Jisu, “vakaisulutaki tu ena lagilagi i Tamaqu.”¹⁰

E namaka o Josefa me na kama na veikau, ia na vunikau e kama tu me vaka na vunikau ena gauna i Mosese ka sega ni yavu.¹¹

Ena gauna e seyavu kina na rarama, e davo vakatadraicake tu o Josefa, ka rai cake tu ki lomalagi. Sa yali yani na duru ni rarama, ka sa yali yani na nona lomaleqa kei na veilecayaki. Nanuma ni loloma vakalou e vakasinaita na yalona.¹² A vosa vua na Kalou na Tamada kei Jisu Karisito, ka sa vulica vakataki koya na iwalewale ni kena kunei na ka dina kei na veivosoti.

Malumalumu ena vuku ni raivotu ka sega ni toso, a davo voli o Josefa ena loma ni veikau me yacova ni sa lesu tale mai vei koya eso na nona kaukauwa. A sagai koya dredre ki vale ka mai ravi voli yani ena nodratou vanua ni vakawaqa buka me tokoni koya tu. E raici koya na tinana ka taroga se cava e leqa.

“E daumaka na ka kecega,” a vakadeitaka o koya vua. “Au sa vinaka tu.”¹³

Ena vica na siga ni oti oya, ni rau veivosaki tiko kei na dua na dauvunau, e vakaraitaka yani o Josefa na veika e raica mai veikau. E dua na dauvakaitavi ena vakabulabulataki ni veika vakalotu e yaco tiko ena gauna oya, ka namaka o Josefa me taura vakabibi na nona raivotu.

Ena imatai ni gauna e sega ni taura vakabibi o dauvunau na nona vosa. Era dau kaya na tamata ni ra sa raica na raivotu vakalomalagi ena vuqa na gauna.¹⁴ Ia sa yaco me cudru ka sabai koya, ka a tukuna o Josefa ni sa mai vua na tevoro na nona italanoa. Na gauna ni raivotu kei na ivakatakila esa yali yani ena dua na gauna balavu sa oti, ka kaya, ni na sega ni na lesu tale mai.¹⁵

E kidacala o Josefa, ka qai kila i muri ni sega ni dua e vakabauta na nona raivotu.¹⁶ E cava beka era na? E a se qai yabaki tinikava , ka se sega ni vuli vinaka o koya. E gole mai ena vuvale dravudravua ka namaki me na cakacaka taka tu na qele ena nona bula taucoko ka qaravi na vei cakacaka eso me na rawata kina na bula.

Ia, na nona ivakadinadina e yavalata e so na tamata me ra vosa vakacacataki koya. Kena matalia, nona vakanananu, ni rawarawa e dua na gonetagane e sega ni dua na kena yaga e vuravura me dreta mai kina e levu na rarawa kei na veivakalialiai. “Na cava ni vakacacani au kina niu tukana na dina?” e via taroga. “Na cava na vuna e nanuma kina ko vuravura meu vakalasuya na veika dina au a raica?”

A lomatarotaro o Josefa me baleta na taro qo ena nona bula taucoko. “Au a raica dina e dua na rarama, ia ena loma ni rarama oqori au a raica kina e rua na Tamata, io e rau a vosa vakaidina vei au,” a qai vakamacalataka e muri, “e dina niu sa mai sevaki ka vosa vakacacani ena noqu tukuna na kena itukutuku, ena sega ga ni vakalasui kina na ka au a raica.”

“Au kila, ka’u kila ni kila na Kalou,” vakadinadinataka o koya, “au na sega ni rawa ni cakitaka.”¹⁷

Ena gauna raica kina o Josefa ni wasea nona raivotu era coqai koya na tamata, ka mani maroroya lo tu ga vua, vakacegu ena kila-ka sa solia vua na Kalou.¹⁸ Oti, nona toki mai New York, a saga me vola itukutukutaka o koya na veika a lako curuma mai iveikau. E vakamacalataka o koya na nona gagadre me baleta na veivosoti, na ivakasala nona iVakabula ki na dua na vuravura sa gadrevi kina na veivutuni. A vola vakataki koya na vosa, ena vosa cacavukavuka, ka tovolea vagumatua me toboka rawa na cecere ni veika e sotavi.

Ena veiyabaki e tarava, e a talanoataka na nona raivotu vakalevu ka vakararaba, a vakayagataka na droini me vakamacalataka vakavinaka na veika e e bolea na ivakamacala. E tukuna o koya na gagadre me vakasaqara na lotu dina ka qai tukuna ni basika mai e liu na Kalou na Tamada me vakamacalataki Luvena. E sega ni levu na ka e vola me baleta na nona vakasaqara na veivosoti ka vakalevucake ga ena itukutuku raraba ni dina ni iVakabula kei na gagadre me vakalesui mai ni kosipeli.¹⁹

Ena nona sasaga me vola kina na veika a sotava, a vakadinadinataka o Josefa ni Turaga e a rogoca ka sauma na nona masu. Ni se cauravou, a vulica kina o koya ni sa sega tale ni tu ivuravura na Lotu ni iVakabula. Ia sa yalataka tu na Turaga me vakatakila mai eso tale na ka me baleta na nona kosipeli ena kena gauna. O Josefa a nanuma me vakararavi vua na Kalou, dina tiko ga ki na ivakaro e a ciqoma ena loma ni veikau ka wawa ena vosota me baleta na ikuri ni veidusimaki.²⁰