Te Rairannano: Te Rinerine ae Kakukurei
Te rairannano e aki ti riai ma e kakimwareirei naba ibukin ara Tia Kamaiu.
Tariu ma mwaneu, ngke 12 au ririki ni maiu, au utu a maeka i Göteborg, te kaawa ae bubura irarikin taari i maiakin Sweden. Man karekean te rongorongo, bon ana kaawa raora ni mwakuri ae tangiraki Unimwaane Per G. Malm,1are e a tiba mate n te tiamwa ae nako. Ti aki mwaninga taekana. Ti kakaitau ibukin kakaonimakina ao ana mwakuri ae tamaroa ao ibukin kakateken te katooto mairouia ana utu. Ao ti tataro bwa ana kakabwaia te Atua bwa aia bwai.
Nimabwii te ririki n nako, ti roko n taromauri ni mwaiti, n te mweenga ae tiba manga kakaraoaki. N te Taabati teuana, raoraou ae Steffan, 2 ti te riikan n te mwaanga, e butimwaeai n te taromauri ma te kukurei. Ti nako n iteran te umwantabu ae te tabo ae tao kaina, ao e buuta mai buana te baeakuraeka ao te matiati. N aron aia mwakuri roronrikirake ni kaota te ninikoria, I anaa te baeakuraeka ao I kaura bwain urana ae abwabwaki ni kureei. I kataia n tiringa kian urana imwain ae e kibarake. Ma e kabueka tabonibaiu ngke I kataia ni katoka kian urana. I tewenakoa te baeakuraeka. Ngai ao Steffan ti a mataku inanon maakura ngke kiakian uruna e reitaanako urana.
E a rebwetaua te baeakuraeka, ao te bubu e a kaona te tabo are tao kaina ao te tabo n taromauri. Ti waekoa ni bobotii mwakorokoron te baeakuraeka ao ni kauki winto ni kanakoa boina, n te koaua are ti kantaningaia bwa akea temanna ae e ataia. N tekeraoina, akea temanna ae bue ao akea te bwai ae uruaki.
Ngke kain te aro a roko ni bowi, a ataa korakoran boina. E bon kaangaanga bwa e na aki arokaki boina. Te boi e katabetabea waakin te bowi ae tabu. Ibukina a bon karako kain te Nakoanibong ae te Aaroniki—, ao tera ae a kona ni kabwarabwara te iango n aki irekereke ni karaoan (karebwean te baeaweeki), I kabuta te toa ma te namakin ae I aki tau ni kanna. Ngke I anganaki rauran te toa, ni kauoua te kariki ao te ran. I namakina kairuau. I maama, ao I ataia bwa are I tia ni karaoia e aki kakukureia te Atua.
Imwiin te taromauri, te beretitenti n mwaanga, Frank Lindbergh, ae karineaki, te unimwaane ae iaia irana, e tuangai bwa N na kawaria n ana aobiti. Imwin tekatekau, e taraai ni matana ae akoi ao e taku bwa e ataia ae I aki anaa te toa. E titirakinai ibukin tera. I ataia ae e a ataa bukina. I kakoaua a bane n ataia tera ae I tia ni karaoia. Imwiin are I tuangnga, e titirakinai tera au namakin. Ngke I tang, ma I tuangnga te kaangaanga I rang n nanokawaki bwa I ataia I a tia ni karawawata te Atua.
Beretitenti Lindberg e kauka katotoon te Doctrine ao Covenants ae e bongata kakabonganaana Ao e tuangai ni wareka te kibu ake a rainiaki. I warekia ni kabane n takarua:
“Ane e a tia n rairananona man ana bure e kabwaraaki ana bure, ao Ngai te Uea e aki manga uringa ana bure.
“Ko riai n ataia ngkana te aomata e rairananona man ana bure e na kaota ana bure ao e na kitanii.” 3
I aki kona ni mwaninga moangaren Beretitenti Lindberg ae nanoanga ngke I tararake imwiin banen au wareware. Ma te namakin n tangira, e tuangai ana namakin e a tamaroa ibukiu ni manga butimwaea te toa. Ngke I kitana ana aobiti, I namakina te kukurei ae aki kona ni kabwarabwaraaki.
Aekan te kimwareirei aei bon teuana mwiin bwaai aika a ririiki man te rairannano. Te taeka rairannano nanona “n iangoia imwiina” ao ni kaota te “bitaki” 4 N te taetae n Swedish, te taeka ae omvänd, are bon nanona “rairaki.” 5 Te tia koro rongorongo ae te Kiritian C. S. Lewis e korea taekan kainanoan te kawai ibukin te bitaki. E taekinna bwa te rairannano e irekereke “n manga kaokaki n toua etin te kawai. Mwaitin te bure a kona ni karaoaki n eti,” e taku, “ma ti man te okirikaaki ni karokoa ko kunea te kaairua ao ni mwakuriia mai moana ni kakawakin te iango anne, akea bebeten te reitinako.”6 Bitakin aroarora ao n okira te “kawai ae eti” bon mwakoron te rairannano, ma ti mwakorona. Oin raoi te rairannano e reita naba rairakin naano ao n oki nakon te Atua ao ni kamaunaan bure.7 Ngke e kabwarabwaraaki n Etekiera, te rairannano bon te “rairaki man … te bure, … karaoa anne ae eti ao e riai; … kaoka te bwai ni kakoaua, … [ao] n tou mwin tuua ni kamaiu, n aki karaoa te buakaka.” 8
N aio riki bon aei te kabwarabwara ae aki bwanin. E aki kinaaki raoi te mwaaka are e karaoa te rairannano n riaina, te mwakuri ni kamaiu iroun ara Tia Kamaiu. Te rairannano ni koaua e riai n irekereke inanon onimakinan te Uea Iesu Kristo, te onimaki are e kona ni bitiira, te onimaki are e kona ni kabwarai bure, te onimaki are e kona n buokiira n totokoi rakan kaairua. Te aeka n onimaki aei e karaoa Ana mwakuri ni Kamaiu n roota maiura. Ngke ti “iangoia imwiina” ao “rairaki rikaki” ma ana buoka te Tia Kamaiu, ti na namakina te kantaninga inanon Ana berita ao te kukurei ni kabwarabure. N akean te Tia Kabooi Maiura, karekean mwiin te kantaninga ao namakinan te kimwareirei, ao karaoan te rairannano e na bon bebete te bitaki n te aroaroa ae buakaka. Ma man onimaki Irouna, ti na rairaki riki nakon Ana atatai ao kukureina ni kabwarai buure.
Beretitenti Boyd K. Packer e taekina koauan te berita ae e kantaninga man te rairannano inanon Eberi 2015 n ana kabanea ni maungatabu ni kabuta. E kabwarabwara mwaakanAna mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu ni kamarurung inanona bwa tera are I iangoia n te oneaki ni kaitiakaki man karekean te wanawana inanon nimabwi te ririki n aia tai ni mwakuri abotoro. Beretitenti Packer e taku: “Te Mwakuri ni Kamaiu akea mwin kawaina, akea ae kunea. Tera e katia e katia. … E kamaiu, ao tera ae kamaiuia e teimatoa maiuna.”9
E reitinako:
“Te Mwakuri ni Kamaiu, are a ti kona ni karekea ngaira n tatabemaniira, uota te aki mwaka. Are e nanonaki bwa e aki taraaki tera ti karaoia ke ti a tia ni maeka iaara ke e kanga n riki bwaai tabeua, ngkana ti rairananora ni koaua,[te Tia Kamaiu] e berita bwa E na anga maiuna. Ao ngke E anga maiuna, are karekea te kawai ibukira n tokanikai n ara bure. …
“… Te Mwakuri ni Kamaiu … e kona ni kaitiaki ni kabane memea e aki taraaki te kaangaanga ke abwakira ke mwaitira te tai n okioki”10
Karekean ana mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu bon akea tokin rabwabwana ao nanona, ibukim ao ibukiu. Ma e aki kona ni imanonoaki iaora. Ngke te burabeti Riaai e kabwarabwara, imwin ngke ti “tuangaki ni mwaitin te tai” n “ata te raoiroi man te buakaka,”11 ti “inaomata n rinea te inaomata ao te maiu akea tokina, rinanon te Tia Raoi ae korakora ibukiia aomata ni kabane, ke n rinea te tautoronaki ao te mate.”12 N taekana teuana, te rairannano bon te rinerine.
Ti kona—ao n tabetai—karaoi kakaokoron rinerine. N aron te rinerine a riai n aki taraa ni i kaairua ngkai bon mwakoron arora, ma e tukiira bwa ti na riki ni koaua n namakina rawawatan karaon te bwai ae bure ao ni katokia ni kata te rairannano ni koaua. Ibukin te katooto, ti na kona n rineia ni bukiniia tabeman. Ngke te 12-au-ririki i Göteborg, I kona ni bukina Steffan.Bon ngaia are e uota te baeakuraeka ae bubura ao te matiati nakon te taromauri n te tai anne. Ma ni bukiniia tabeman, riki ni kakoauaana, e anganiira n aki bukinaki n aroarora. Man karaoana, ti kanakoa bukinakira n ara mwakuri nakoia tabeman. Ngke e nako bukinara man ara mwakuri, ti kakerikaaka kainanoara n uoman ao ara atatai nakon te mwakuri. Ti bitiira nakon kateke buakaaia aomata aika iai inaomataia n rinerine ni kona ni mwakuri n inaomata. 13
Teuana te rinerine are e na kaangaanga karaoan te rairannano bon kauarerekean ara kaairua. Inanon tain te baeakuraeka are e riki i Göteborg, bon akea ae ikoaki, akea bwaai ae matoa uruakiia n riki n aki kantaningaaki, ao e ngae n anne te bowi e waaki. E na bebete taekinana bwa bon akea nanon te rairannano. Ma kauarerekean ara kaairua, e ngae ngke akea waekoan mwiina ake ana riki, e kanakoa te ungannano nakon te bitaki. Te kawai ni iango aei e tukiira man ataakina bwa ara kaairua ao bure iai mwiia are akea tokina.
N te kawai teuana bon iangoan ara bure bwa aki taraaki ibukina te Atua e tangiriira n aki tarai bwa tera ae ti karaoia. Bon te kariiri ni koaua bwa tera ana reirei Neooa are kekeweia aomatan Taraemera: “Bwa aomata ni kabane ana bane ni kamaiuaki n te kabanea ni bong, ao a riai n aki maaku man rurubenebene … ao, n te kabane, aomata ni kabane ana karekea te maiu ae akea.”14 Ma tangiran karaoan te iango aei e bure. Te Atua e tangiriira. E ngae n anne, bwa tera ti karaoi e tabeakin Nakoina ao nakoira. E a tia n anga itiakin kairiiri n bwa ti na kanga n ongeaba. Ti atong bwaai aikai bwa tuua. Ana kariaia ao maiura ae akea tokina e na kaeti nakon ongeabara, n reitaki ma kukurein nanora ni ukora te nanorinano ae koaua n te rairannano.15
N reitia, ti aki tangiria ni mwakuria katian te rairannano raoi ngkana ti rinea kamaenakoan te Atua ma Ana tua. E ngae n anne, ngkana te toa bwa e aki tabu, e aki tabeakinaki bwa boin te baeakuraeka e uruana waakin te bootakin te toa i Göteborg. Ti riai n taratara raoi n kararoaan aroaro aika bure ni kamamaara ke kararoaan Ana tua are E bon karaoia. Ni koauana, te rairannano ni koaua e tangira kinakin itiakin ao koauan te Tia Kamaiu n Ana mwakuri ni boong ni kaitira.
Oneamwin karaoan te karautaeka, ti a rinea te rairannano. Rinanon te rairannano, ti kona n tei ibon iroura, n aron te nati are e bakatae n te kaikonaki,16 ao n iangoa kakawakin ara mwakuri are akea tokiia. Ngkana ti oota bwa e kanga ara bure ni kona n roota kukureira ae akea tokina, ti aki riki n tii ni bure ma ti kataia naba n riki n tamaroa. Ngkana ti kaaitara te kaririaki, ao ti na bon titirakiniira, n ana taeka William Shakespeare:
Tera tokanikaiu ngkana I karekea te bwai ae I ukoria?
Te mii, te ikeike, te namakin ae uarereke ni mwaitin te kukurei.
Antai ae e na iokinibwaia te tai ni kakukurei ibukin te wiiki ni maraki?
Ke anganako kakawakin te bwai ae akea tokina ibukin te bwai are ti karekea ae e kakukurei ae kai toki?17
Ngkana ti kabua te taratara ae akea tokina ibukin tangiran te taore, ti kona n rinea te rairannano. Ibukin Ana mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo, iai ara tai teuana. Te kabotau, ti kona ni kaaibita te taore are ti aki wanawana ni kabooa n te moan tai ao ni manga butimwaea te kantaninga ae akea tokina. Ngke te Tia Kamaiu e kabwarabwara, “Bwa, nooria, te Uea ae ara Tia Kabooira e maraki ni mate n rabwata, ao te maraki ibukiia aomata ni kabane bwa aonga aomata ni kabane, n rairinanoia ao n oki Nakoina.”18
Iesu Kristo e kona ni kabwarai bure ibukina E kabooa boon ara bure.19
Ara Tia Kaboomwii e rineia ni kabwarai bure ibukin Ana nanoanga n tangira, ao ana tangira ae akea kabotauana.
Ara Tia Kamaiu e tangiria n anga ibukina aio bon teuana Anuana ae mairoun te Atua.
Ao, ai aron te Tia Kawakina tiibu Ngaia, E kimwareirei ngkana ti rineia n rairinanora.20
E ngae ngke ti namakina te rawawata are E tangiria te Atua ibukin ara mwakuri,21 Ngkana ti rinea te rairannano, ti waekoa ni kaoa te tia Kamaiu nako nanon maiura. Ngke Amureki e reirei, “Kam na waaki rake man aki manga kamatoatoai nanomi; bwa nooria, aio te tai ao bongin kamaiuakimi; mangaia are, ngkana kam rairananomi, ni waekoa ao e na uotaki te babaire ni kaboomwi are e kakannato nakoimi.”22 Ti na kona n namakina te rawawata are E tangiria te Atua ibukin ara mwakuri ao te tai ae ti te arona n namakinan te kukurei ni karekea ana buoka te Tia Kamaiu.
Oina ni koaua are ti kona n rairinanora bon rongorongon te euangkerio ae tamaroa!23 Buure a kona “ni mauna nako.”24Ti kona ni kaonaki ma te kukurei, karekean kaitiakan ara bure, ao ni karea “namakinan te rau.”25 Ti kona ni mwaawa man namakinan te rawawata ao kabaeakira n te bure. Ti kona ni kaonaki ma kamiimin ootan te Atua ao riki “n aki manga kammaraki riki.”26 Te rairannano e aki tii riai n reke ma te kimwareirei naba ibukin ara Tia Kamaiu. I aki toki n uringa te namakin are I namakinna inanon ana aobiti te beretitenti n te mwaanga imwiin te tai are e riki ma te baeakuraeka. I ataia e a tia ni kabwaraaki au bure. Au namakin ni karaoan te bure e a mauna arou aika aki eti a kaetaki, ao nanou e namakina te oota.
Tariu ao mwaneu, ngkai ti a roko n tokin te maungatabu aei, I kaoingkami n namakina rakan te kukurei inanon maiumi: kimwareirei n te oota are Ana mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo e bon koaua; kimwareirei n ana atatai, ana anganano ni kukurei, ao kukureina ni kabwara bure; ao ni kimwareirei n rinea te rairannano. Ti a bane n tou mwin ana kaetieti nakon “ma te kimwareirei … anaa te ran man te mwanibwa ni kamaiu.”27 Ti bia rineia n rairinanora, kitana ara bure, ao ni biti nanora ao kantaninga ni kabane n toua mwin te Tia Kamaiu. I kakoaua e bon maiu Ngaia. Ngai te tia kakoaua ae e okioki ni karekea Ana nanoanga ae akea kabotauana, te nanoanga, ao te tangira. I tataro bwa te kakabwaia ni kaboomwi n Ana mwakuri ni Kamaiu n riki bwa ami bwai ngkai—ao are imwina ao are imwina ao are imwina inanon maium,28 n aron ae a tia n reke irou. Inanon aran Iesu Kristo, amen.