2000–2009
Vakasoqoni o Isireli sa Veiseyaki
Okotova 2006


Vakasoqoni o Isireli sa Veiseyaki

Eda sa veivuke tiko ki na nodra vakasoqoni mai na tamata digitaki ni Turaga ena yasa ruarua ni ilati.

Kemuni na taciqu kei na ganequ lomani, vinaka vakalevu na nomuni vakabauta, nomuni yalodina, kei na nomuni loloma. Eda sa vakacolati kece sara ena ilesilesi meda vaka na tamata e gadreva na Turaga meda vakataka ka cakava na ka e vinakata o Koya meda cakava. Eda tiki tiko ni dua na itosotoso cecere—na nodra vakasoqoni na Isireli era sa veiseyaki tu. Au mai vosa tiko ena ivunau oqo nikua baleta ni sa rui bibi ena ituvatuva tawamudu ni Kalou.

Veiyalayalati vaka Eparaama

Ena gauna makawa, na Turaga a vakalougatataki Tamada o Eparaama ena dua na veiyalayalati me yaco na nona kawa mera tamata digitaki.1 Sa vakamacalataki tu vakavuqa ena ivolanikalou na veiyalayalati oqo. Oqo e oka kina na yalayala ni na lako mai ena kawa i Eparaama na Luve ni Kalou, ka ra na vakatawani na veivanua digitaki eso, era na vakalougatataki na veimatanitu kei na kawatamata e vuravura mai na nona kawa, kei na vuqa tale na yalayala.2 Eso na tiki ni veiyalayalati o ya e sa vakayacori oti, ia na iVola i Momani e vakavulica ni veiyalayalati vaka Eparaama ena vakavotukanataki walega ena iotioti ni gauna oqo!3 E vakamatatataka talega ni da sa oka meda tamata ni veiyalayalati ni Turaga.4 Sa noda na madigi meda vakaitavi kina vakatamata yadua me vakayacori kina na veiyalayala oqo. Sa dua na gauna talei meda bula donumaka!

Sa Veiseyaki o Isireli

Me vaka ni ra sa kawa i Eparaama, na yavusa i Isireli makawa era a rawa me ciqoma na lewa ni matabete kei na veivakalougatataki ni kosipeli, ia era a qai vukitani. Era a vakamatei ira na parofita ka qai totogitaki ira kina na Turaga. E tini na yavusa era a kau vakavesu ki Asiria. Mai kea era sa yali kina mai na ivolatukutuku ni kawatamata. (Na ka dina, era sega ni yali mai na mata ni Turaga na yavusa e tini.) Na vo ni rua na yavusa erau a tiko vakalekaleka walega, ia ena vuku ni nodra vukitani, era a kau vakavesu kina ki Papiloni.5 Ni ra sa lesu mai, era sa taleitaki mai vua na Turaga, ia era a qai sega ni dokai Koya tale. Era a cakitaki koya ka vosabecitaki Koya. A yalataka vakakina ena yalorarawa e dua na Tama dauloloma “Ia kau na vakasevi kemudou ki na veimatanitu,”6 a vakasevi ira ko Koya—ki na veimatanitu kecega.

Me Vakasoqoni o Isireli

Na nona yalayala na Kalou me baleta na nodra vakasoqoni na Isireli sa veiseyaki tu sa tautauvata vakakina.7 Me kena ivakaraitaki, ko Aisea a sa raica taumada ni ena iotioti ni veisiga na Turaga ena talai ira yani na “italai totolo” vei ira na tamata oqo era sa “veiseyaki ka vukitani.”8

Na yalayala oqo ni vakasoqoni vata, ka sa tukuni tu ena vuqa na veitikina ena ivolanikalou, ena yaco kece sara vakaidina me vaka ga na parofisai ni nodra na veiseyaki na Isireli.9

Na Lotu i Jisu Karisito ena iTuvuka ni Gauna kei na Vukitani

Ni bera na Nona Vakoti ena kauveilatai, na Turaga o Jisu Karisito a sa tauyavutaka oti na nona Lotu. E okati kina o ira nai apositolo, parofita, vitusagavulu, ivakavuvuli, kei na so tale.10 Ka a qai talai ira yani na nona tisaipeli na iVakavuvuli ki vuravura taucoko mera vunautaka na Nona kosipeli.11

Ni oti o ya, na Lotu ka tauyavutaka na Turaga e a yaco kina na luluqa vakayalo. Sa veisautaki na nona ivakavuvuli; sa veisautaki na Nona cakacakatabu vakalotu. Sa qai yaco mai na Vukitani Levu me vaka a parofisaitaka o Paula, ni kila tu ni na sega mada ni lesu tale mai na Turaga ni “na yaco mada e liu na vukitani.”12

Na Vukitani Levu oqo sa kena ivakarau tiko mai ena icavacava ni veitabagauna yadua sa oti. Na imatai a yaco ena gauna iAtama. A qai yaco ena itabagauna nei Inoki, Noa, Eparaama, Mosese, kei ira tale eso. Era sa lesi vakalou na parofita yadua ena kena vakavulici na vakalou ni Turaga o Jisu Karisito kei na nona i vunau. Ena veitabayabaki yadua sa nakiti na veivakatavulici oqo me vukei ira na tamata. Ia mai na nodra talaidredre era sa vukitani kina. Sa yaco kina vei ira na itabagauna taumada mera yalani ena gauna kei na vanua. Era a yalani ena gauna baleta ni a mai tini na itabagauna yadua ena vukitani. Era a yalani ena vanua ki na dua na tiki ni vanua lailai sara ni noda vuravura.

Na Vakalesui mai ni Veika Kecega

O koya gona sa gadrevi kina na vakalesui mai e taucoko. Erau sa qai lesia na Kalou na Tamada kei Jisu Karisito na Parofita o Josefa Simici me parofita ni itabagauna oqo. Sa vakalesui kece mai vua na kaukauwa vakalou ni veitabagauna sa oti.13 Na itabagauna oqo ni taucoko ni gauna ena sega ni yalani ena gauna se vanua. Ena sega ni tini ena vukitani, ka na robota na vuravura.14

Na kena Vakasoqoni o Isireli—e dua na Tiki Bibi ni Vakalesui mai ni Veika Kecega

Me vaka erau a parofisaitaka o Pita kei Paula, ni na vakalesui mai na veika kece sara ena itabagauna oqo. O koya gona, e dodonu me na yaco, me tiki tiko ni vakalesui mai oya, na nodra vakasoqoni na Isireli veiseyaki ka sa waraki makawa tiko.15 Ena yaco taumada oqo ni bera na iKarua ni Lako mai ni Turaga.16

Na ivunau oqo ni veivakasokumuni sa dua vei ira na ivakavuvuli bibi ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. E kaya kina na Turaga: “Au na solia vei kemudou e dua na ivakatakilakila … io au na vakasoqoni ira vata mai na noqu tamata na Isireli era sa veiseyaki tu vakabalavu meu vakataudeitaka tale na noqu Saioni ena kedra maliwa.”17 Na tadu mai ni iVola i Momani sa ivakatakilakila ki vuravura taucoko ni sa tekivutaka na Turaga na nodra vakasoqoni na Isireli ka sa yaco kina na nona veiyalayalati vei Eparaama, Aisake, kei Jekope.18 Eda na sega walega ni vakavulica na ivunau oqo, ia eda sa vakaitavi tiko kina. Eda cakava vakakina ni da veivuke me vakasoqoni ira vata na tamata digitaki ni Turaga ena yasa ruarua ni ilati.

Na iVola i Momani e iusutu ni cakacaka oqo. E vakatakila na ivunau ni vakasoqoni vata.19 E vakavuna me ra vulica na tamata na veika baleti Jisu Karisito, me ra vakabauta na Nona kosipeli, ka lewena na Nona Lotu. Sa dina sara, ni kevaka a sega na iVola iMomani, na yalayala ni nodra vakasoqoni na Isireli ena sega ni yaco.20

Kivei keda, sa ka bibi na yaca vakaturaga i Eparama. E cavuti vakalevu cake ena vei tiki ni ivolanikalou ni Vakalesuimai mai na veitikina tale eso ena iVolatabu.21 Sa semati tu o Eparaama kivei ira taucoko na lewe ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.22 A vakadeitaka tale na Turaga na veiyalayalati vaka-Eparama ena noda gauna vua na parofita o Josefa Simici.23 Eda ciqoma ena valetabu na noda veivakalougatataki e cecere, ni da sa kawa i Eparaama, Aisake, kei Jekope.24

Na iTabagauna ni Taucoko ni Gauna

Na itabagauna oqo ni taucoko ni gauna sa raica oti tu mai na Kalou ni sa gauna ni vakasoqoni vata, mai lomalagi ka vakakina e vuravura. Sa kila tu o Pita ni oti na vukitani, ena yaco na veivakalesui mai. O koya, ka a tu vata kei na Turaga ena Ulunivanua ni Veivakamataliataki, a kaya:

“O koya mo dou qai veivutuni, ka saumaki mai, me bokoci kina na nomudou ivalavala ca, me yaco kina na gauna ni vakacegu mai na mata ni Turaga; …

“Ia ko koya e dodonu me tiko mada ga mai lomalagi me yaco mada na gauna ena caka tale me vinaka kina na ka kecega ka vosa kina na Kalou, ena gusudra kece na parofita yalosavasava ena gauna makawa.”25

Ena gauna oqo, na Turaga sa talai iratou mai na iApositolo o Pita, Jemesa, kei Joni vata kei na “idola ni [Nona] matanitu, kei na dua na itabagauna ni kosipeli ena iotioti ni gauna; ka vakakina ena taucoko ni gauna, ” ka na “ vakasoqona vata kina ko Koya na ka kecega mai lomalagi, kei vuravura.”26

Ena yabaki 1830, a vulica kina na parofita o Josefa Simici mai vua edua na agilosi vakalomalagi o Iliesa na yacana, ni sa tu vua na idola ni kena vakayacori “na kena vakalesuimai na veika kece ga.”27

Ni mai oti e ono na yabaki, e a vakatabui na valetabu mai Kirtland. Ni sa ciqoma oti na Turaga na vale tabu oya, era a qai tadu mai na italai vakalomalagi vata kei na idola ni matabete. A rairai mai o Mosese28 “ka solia mai … na idola ni nodra vakasoqoni vata mai na Isireli mai na tutu ivuravura e va, io kei na nodra vakauti mai na yavusa e lewe tini mai na vanua ena vualiku.

“Ni sa oti oqo, sa rairai mai ko Iliesa ka mai solia na lewa kei na kaukauwa ni itabagauna vakosipeli i Eparaama, ka tukuni kina ni ena vukuda kei ira na noda kawa ena vakalougatataki kina na veitabatamata kecega ena qai taravi keda mai.”29

Sa qai lako mai o Ilaija na parofita, ka kaya, “Raica, sa yaco mai na taucoko ni gauna ka tukuna ko Malakai—ka a vakadinadinataka ni na talai mai ko koya [Ilaija], ni bera ni qai yaco na siga levu ka rerevaki ni Turaga—me vagolea na lomadra na qase vei ira na gone, kei ira na gone vei ira na qase, io de na qai cudruvi na vuravura taucoko ena veivakarusai.”30

Na veika a yaco oqo a yaco ena ika 3 ni Epereli, 1836,31 ka vakayacori kina na parofisai nei Malakai.32 Era sa vakalesui mai na idola tabu ni itabagauna oqo.33

Vakasoqoni ni Tamata ena Yasa Kadua ni iLati

Ena loloma veivueti, na veisureti “lako mai vei Karisito”34 sa rawa talega me vagolei yani vei ira na mate ka ra a sega tu ni kila na kosipeli.35 E tiki ni nodra vakavakarau na gadrevi ni nodra sasaga yani e vuravura na tani. Eda na vakalewena na itukutuku ni kawa, vola na itukutuku ni matavuvale, ka vakayacora na cakacakatabu vakalotu veisosomitaki me vakasoqoni ira na tamata yadua ki vua na Turaga ka vakakina ki na loma ni nodra matavuvale.36

Na Vakaitavi ena Veivakasoqoni: Sa Cakacaka ni Dua na Veiyalayalati

E vuravura, sa ka bibi sara na cakacaka ni kaulotu ki na nodra vakasoqoni mai na Isireli. E a dodonu me kau taumada na kosipeli vei ira na “sipi ni mataqali nei Isireli era sa yali tu.”37 Sa yaco sara kina, mera lako yani na italai ni Turaga me ra vunautaka yani na Vakalesui mai. Ena vuqa na veimatanitu o ira na noda daukaulotu era sa vakasaqarai ira na Isireli era sa veiseyaki tu; era a vakasavi ira “tani mai na qara vatu”; ka ra sa siwati ira me vaka ena veigauna makawa.38

Na digidigi ni lako vei Karisito e sega ni vakatautaki ki na vanua o tiko kina; sa ka ni gugumatua ni tamata yadua. E rawa ni ra kau na tamata “me ra na qai kila na Turaga”39 ka ra na sega ni biuta na nodra vanua. E dina, ni gauna e liu ni Lotu, na saumaki e dau vakavuna na biu vanua talega. Ia edaidai na vakasoqoni vata sa yaco tiko ena veivanua yadua. Sa lewa na Turaga me tauyavutaki ko Saioni40 ena veiyasana yadua sa solia vei ira na Nona Yalododonu me ra sucu ka itaukei kina. Sa parofisaitaka na ivolanikalou ni o ira na tamata “era na vakasoqoni vata ki na nodra veivanua sa nodra ivotavota vakawa, ka ra na vakataudeitaki ena vanua kecega sa yalataki vei ira.”41 “Na veimatanitu yadua sa vanua me ra vakasoqoni vata kina na kena tamata.”42 Na nodra vanua ni vakasoqoni na Yalododonu kei Brazil o ya mai Brazil; na nodra vanua ni vakasoqoni na Yalododonu kei Nigeria o ya mai Nigeria; na nodra vanua ni vakasoqoni na Yalododonu kei Korea o ya mai Korea; ka vakaoqo ena veivanua kecega. O Saioni sai “ira sa savasava na lomadra.”43 O Saioni sai koya na vanua era tiko kina na Yalododonu. Na ivola tabaki, na veitaratara, kei na ivavakoso era sa tuvanaki mera ciqoma rawa kina na leweni lotu na i vunau, idola, cakacaka vakalotu, kei na veivakalougatataki ni kosipeli, se vanua cava ga era vakaitikotiko kina.

Na taqomaki vakayalo ena dau vakatau tiko ki na ivakarau ni nona bula e dua, e sega ni vanua e bula kina e dua. O ira na Yalododonu ena veivanua kece era na vakalougatataki vakatautauvata mai vua na Turaga.

Na cakacaka ni Kalou Cecere oqo e ka dina. E bula o Koya. O Jisu na Karisito. Oqo na Nona Lotu, sa vakalesuimai me vakayacori kina na kena inaki vakalou, oka kina na vakasokumuni nei Isireli sa yalataki tu. O Peresitedi Gordon B. Hinckley e parofita ni Kalou nikua. Au sa vakadinadinataka oqo ena yaca i Jisu Karisito, emeni.