O James Covel, ma le “Popole i Mea o le Lalolagi”

Jed Woodworth

Mai faataoto uma a Iesu, e leai se tasi o faapupula maia le matautia o le avea ma soo Kerisiano e sili atu le mamana nai lo le faataoto i le tagata lulu saito (tagai i le Mataio 13:3–23). O fatu uma i le tala e amata i se gafatia tele mo le tuputupu ae, ae e le o fatu uma o loo totoina i le eleele e lava le faafaileleina e atiae ai lena gafatia. O fatu e pauu atu i le eleele lelei e maua ai meaai e manaomia e atiae ai se faiga loloto ma le lautele o aa ma faapea ona tulei ese ai le taufaamatau i lo latou tuputupu ae. O isi fatu e le laki tele. O ni isi ua pauu i le auala; E le mafai lava ona malamalama moni i le afioga a le Atua, ma o le amioleaga e se’i esea fatu. Ae o isi lava e pauu i luga o eleele papa ma, leai ni aa talafeagai, mamae i le aasa o le la o puapuaga. Ma le mea mulimuli, o isi fatu e pauu i laau tuitui. Ua faatusa e Iesu le mala o nei fatu ia i latou o e faalogo i le upu ae ua fetinaiina i le taufaasese o oa ma le “popolega o lenei lalolagi” (Mataio 13:22).

O le Mataupu Faavae ma Feagaiga 39 ma le 40 o loo faaata mai ai le gagana o lenei faataoto i le faamatalaina o le tala ia James Covel, o se faifeau Metotisi o le sa faaalia se fiafia tele ae lei umi ona fiafia i le Ekalesia. O Covel, e pei o fatu i le tala, na amata i se tulaga gafatia tele. Sa fanau mai o se atalii o se tamā e auauna atu faafaifeau Papatiso ma se tina Metotisi i Chatham, Massachusetts, pe tusa o le 1770, na avea Covel ma se faifeau femalagaai i le Ekalesia Metotisi Episcopal [Faapope] i le 1791. Sa malaga o ia i totonu ma faataamilo ia Litchfield, Connecticut, ma iu ai ina faaipoipo ma faamautu i Poughkeepsie, Niu Ioka.

Sa lauiloa Covel i li’o Metotisi o se tamalii e mausali ma faatuatuaina. E oo atu i le 1820, ua avea o ia ma se taitai i le vaega o le toefaatulagaina o le Metotisi. (Na tetee le Au Metotisi toefaatulagaina i mea faalelalolagi sa latou vaaia ua ulu atu i la latou ekalesia ina ua amata ona lafoaia e le Au Metotisi masani le faaaogaina o meaalofa faaleagaga.) A o lei auai o ni Au Paia o Aso e Gata Ai, sa vaai Polika Iaga, Uilifoti Uitilafi, ma Ioane Teila, faatasi ma isi ia i latou lava o ni Metotisi toefaatulagaina. I le 1826, sa avea ai Covel o le peresitene o le Konafesi a le Metotisi i Niu Ioka, o se vaega o Metotia faatuiese o e na aumaia faatasi ni vaega toalaiti. Mulimuli ane sa ia auauna atu o se sui o meatautusi i le Aai o Niu Ioka mo tusi faitau na lolomiina e le vaega o tagata toefaatulagaina.

Sa talai atu Covel i le faataamiloga o Richmond, e 45 maila i sasae o Feiete, Niu Ioka, ina ua ia auai i se konafesi a le Au Paia o Aso e Gata Ai i Feiete i le amataga o Ianuari 1831. Sa malaga ese le Ekalesia mai Niu Ioka i lena taimi, o le valaau e faamautu i Ohaio ua uma ona oo mai e ala i faaaliga (tagai i le MF&F 37:3).

Sa sili atu le faagaeetia o Covel i aoaoga a le Ekalesia nai lo le valaau e siitia ese. O le mea moni, sa foliga mai sa peiseai o le a ia liliu mai. Sa ia faaauau pea iina i ni nai aso, talanoa ma taitai o le Ekalesia, ma osifeagaiga ma le Atua e usitai i le valaau ia salamo ma ia papatisoina.

I le aso 5 o Ianuari, 1831, na oo mai ai se faaaliga e ala ia Iosefa Samita, na valaauina ai Covel e auai faatasi ma le Au Paia i lo latou siitia atu i Ohaio. ”Ua valaauina oe e te galue i lo’u Tovine & e ati a’e la’u Ekalesia,” na fai mai ai le faaaliga. O lea gagana semanu e faamafanafanaina ai soo se faifeau Metotisi, ae o le fuaiupu e sosoo ai sa faapopoleina: ”E moni ou te fai atu ia te oe e lei valaaulia oe e te alu i itu-laueleele i Sasa’e ae ua valaaulia oe e te alu i Ohaio.” Mo le 40 tausaga, na talai atu ai Covel i sasae o le setete o Niu Ioka. O lea la ua talosagaina o ia e alu i le itu faafeagai e talai atu ai.

O le faaaliga ia Ianuari 5 na lapataia ai Covel e faapea i taimi ua mavae sa ia teena ai le Alii. E pei o le fatu e pau i laau tuitui, sa faatagaina e Covel ”mea o le lalolagi” e fetinaiina ai le fatu sa finagalo le Alii e toto.

Atonu na iloa e Covel o le siitia atu i sisifo o lona uiga o le a le toe i ai sootaga ma mafutaga loloto ma le lautele sa ia fausia i le gasologa mai o lana galuega. E toalua ona atalii o ni faifeau Metotisi, ma o ona tausaga sa faaaluina e faigaluega ai i le Aai o Niu Ioka na fesootai ai o ia ma ni leo sili ona malolosi o le vaega o le toefaatulagaina. O le mamalu uma sa ia faaputuputuina i le aluga o se olaga atoa o le a tuulafoaiina. E itiiti ifo ma le 48 itula na faaaluina e Covel e filifili ai o le a le siitia atu o ia i Ohaio. O se faaaliga tulitatao na faamanino mai ai na teena e Covel le valaau a le Alii: Covel, na faapea mai ai, ”Na talia le afioga ma le Fiafia ae na sau Satani & ma faaosoosoina o ia & i le fefe i sauaga & o mea o le lalolagi na mafua ai ona ia teena le afioga.”

Ina ua mavae lona fiafia le tumau i le Ekalesia, sa toe foi ai Covel i lona tulaga sa i ai muamua. Sa ia talai atu ma maua ni tagata liliu mai mo le Metotisi i le setete o Niu Ioka seia oo i le 1836, ina ua toe siitia atu o ia i le Aai o Niu Ioka. Sa nofo ai o ia iina seia oo i lona maliu ia Fepuari 1850. E oo ane i le taimi lena ua siitia mamao atu lava le Au Paia i sisifo, i talaatu o Mauga Papa e agai atu i le Faaofuofu Tele.